Dr Bogumił Pahl 82 WSGE WSGE 83

Podobne dokumenty
Organem właściwym w sprawie podatku od środków transportowych jest ten, który wiąże się z miejscem

Bogumił Pahl Opodatkowanie budynków wzniesionych na gruncie użytkownika wieczystego przez osobę trzecią. Studia Ełckie 12,

Deklaracja na podatek od środków transportowych

Rodzaj dokumentu Interpretacja indywidualna

PODATEK OD NIERUCHOMOŚCI. Ustawa o podatkach i opłatach lokalnych z dnia 12 stycznia 1991 r. (Dz. U. z 2014 r., poz. 849 ze zm.), dalej jako: UPOL.

Interpretacja Indywidualna Przepisów Prawa Podatkowego

Rodzaj dokumentu Interpretacja indywidualna

Podatnicy podatku od nieruchomości oraz zasady powstawania obowiązku podatkowego

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

PODATKI LOKALNE W POLSCE Bieżące problemy opodatkowania

Śmigiel, r. FN KSM. Uzasadnienie

Radca prawny Michał Trowski Łódź, 25 maja 2017 roku

Podmiotowość podatkowa wspólnoty gruntowej

Rodzaj dokumentu Interpretacja indywidualna

Kto odpowiada za podatki i opłaty lokalne przy fuzjach i przejęciach 26 września 2016 Podatki Magdalena Szwarc

Kiedy umowa najmu samochodu może zostać uznana na gruncie prawa podatkowego za umowę leasingu?

Podatek od środków transportowych

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA PRZEPISÓW PRAWA PODATKOWEGO UZASADNIENIE. W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Obowiązek podatkowy powstaje od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym środek transportowy został zarejestrowany lub nabyty.

Białystok, 11 marca 2016 r. adres do doręczeń:

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA PRZEPISÓW PRAWA PODATKOWEGO

PODATEK OD NIERUCHOMOŚCI

Kto jest podatnikiem VAT w zakresie gospodarowania nieruchomościami Skarbu Państwa?

UCHWAŁA. Protokolant Bożena Nowicka

DEKLARACJA NA PODATEK OD ŚRODKÓW TRANSPORTOWYCH

Zlecanie spółkom komunalnym przez jednostki samorządu terytorialnego wykonywania zadań własnych

Wykaz dokumentów identyfikujących Klienta i określających jego status prawny

Budowla jako przedmiot opodatkowania podatkiem od nieruchomości. Radosław Żuk. Część III

DEKLARACJA NA PODATEK OD NIERUCHOMOŚCI. rok 2016

DEKLARACJA NA PODATEK ROLNY

Interpretacja Prawa Podatkowego

Uchwała z dnia 13 stycznia 2006 r., III CZP 122/05

Wykaz dokumentów identyfikujących Klienta i określających jego status prawny

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

2. Nr dokumentu 3. Status

POSTANOWIENIE. SSN Anna Owczarek (przewodniczący) SSN Wojciech Katner (sprawozdawca) SSN Agnieszka Piotrowska

Sukcesja obowiązków podatkowych. Prowadzący: Grzegorz Dragon

UCHWAŁA Nr /16 KOLEGIUM REGIONALNEJ IZBY OBRACHUNKOWEJ w Olsztynie z dnia 18 stycznia 2016 roku

Rodzaj dokumentu Interpretacja indywidualna

Ordynacja podatkowa nie przewiduje dla zlikwidowanej spółki z o.o. żadnej formy następstwa prawnego.

USTAWA z dnia 2016 r. o zmianie ustawy o podatku rolnym oraz ustawy o podatkach i opłatach lokalnych

Dz.U Nr 81 poz. 364 UCHWAŁA. TRYBUNAŁU KONSTYTUCYJNEGO z dnia 21 sierpnia 1991 r. (W. 7/91)

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Anna Kozłowska (przewodniczący) SSN Marian Kocon (sprawozdawca) SSN Katarzyna Tyczka-Rote

Wrocław, dnia 22 listopada 2012 r. Poz UCHWAŁA NR XXVIII RADY MIEJSKIEJ W JELCZU-LASKOWICACH. z dnia 26 października 2012 r.

WNIOSEK o udzielenie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w indywidualnej sprawie podatnika

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Opinia prawna. I. Akty prawne, na których została oparta niniejsza opinia:

PERZYDENT MIASTA ELBLĄGA INTERPRETACJA INDYWIDUALNA. Urząd Miejski w Elblągu Elbląg ul. Łączności 1. Elbląg, 10 stycznia 201 3r.

DT-1 DT-1 1 DEKLARACJA NA PODATEK OD ŚRODKÓW TRANSPORTOWYCH A. MIEJSCE SKŁADANIA DEKLARACJI B. DANE PODATNIKA B.1. DANE IDENTYFIKACYJNE

USTAWA z dnia 19 grudnia 2003 r. o zmianie ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych

Załącznik nr 1 do Uchwały Nr VI Rady Gminy Raciąż z dnia 27 marca 2015 r.

2. Nr dokumentu 3. Status

DT-1 DEKLARACJA NA PODATEK OD ŚRODKÓW TRANSPORTOWYCH na

UCHWAŁA NR LI/460/2017 RADY MIEJSKIEJ W DREZDENKU. z dnia 25 października 2017 r.

Data Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie

Największe problemy powstają w związku z dwoma odrębnymi NIP-ami, tj. gminy i urzędu gminy.

Interpretacja indywidualna

Data Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach Temat. Podatek dochodowy od osób prawnych --> Przedmiot i podmiot opodatkowania

UCHWAŁA Nr /16 KOLEGIUM REGIONALNEJ IZBY OBRACHUNKOWEJ w Olsztynie z dnia 18 stycznia 2016 roku

Uchwała z dnia 6 listopada 2002 r., III CZP 67/02

URZĄD MIEJSKI W OPOCZNIE

o zmianie ustawy o podatkach i opłatach lokalnych.

Spór o opodatkowanie zamkniętych składowisk odpadów komunalnych podatkiem od nieruchomości

UCHWAŁA NR VIII/60/2012 RADY GMINY RYCHLIKI. z dnia 28 grudnia 2012 r.

UCHWAŁA NR XIV/118/2015 RADY GMINY USTRONIE MORSKIE. z dnia 2 grudnia 2015 r.

Wykaz dokumentów identyfikujących Klienta i określających jego status prawny

IBPBI/2/ /12/MO Data Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach

Rodzaj dokumentu Interpretacja indywidualna

Dz.U USTAWA. z dnia 30 października 2002 r. o podatku leśnym. (Dz. U. z dnia 30 listopada 2002 r.)

Uchwała Nr III/26/2010 Rady Miejskiej Kalisza z dnia 20 grudnia 2010 roku

Umowa założycielska spółki cywilnej. Aktualne umowy gospodarcze

Temat Podatek od towarów i usług --> Podatnicy i płatnicy --> Podatnicy

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

interpretacja indywidualna Sygnatura IPPB6/ /16-3/AK Data Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie

Dziennik Urzêdowy Województwa Œl¹skiego Nr Poz. 3643

REGIONALNA IZBA OBRACHUNKOWA W OPOLU

z suplementem elektronicznym

Przepisy ogólne 76 78

VADEMECUM PODATNIKA PODATEK OD ŒRODKÓW TRANSPORTOWYCH KRAKÓW Organizator. Patroni Medialni

Burmistrz Miasta Nowy Targ Nowy Targ, ul. Krzywa 1

PODATEK ROLNY OD OSÓB FIZYCZNYCH Podstawa prawna 1/ ustawa z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym /tekst jednolity Dz. U. z 2006 r.

UCHWAŁA Nr III/15/2002 Rady Miejskiej w Łowiczu z dnia 4 grudnia 2002 roku w sprawie określenia wzorów formularzy do wymiaru i poboru podatku leśnego

Dz.U zm. Dz.U zm. Dz.U zm. Dz.U zm. Dz.U

WNIOSEK O WYDANIE PISEMNEJ INTERPRETACJI PRZEPISÓW PRAWA PODATKOWEGO

UCHWAŁA NR XXII/149/15 RADY MIASTA KOŚCIERZYNA. z dnia 30 grudnia 2015 r.

Jakie przesłanki muszą być spełnione, aby doszło do takiego opodatkowania?

UCHWAŁA. SSN Jacek Gudowski (przewodniczący) SSN Józef Frąckowiak (sprawozdawca) SSN Karol Weitz. Protokolant Katarzyna Bartczak

DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA PRZEPISÓW PRAWA PODATKOWEGO

DEKLARACJA O WYSOKOŚCI OPŁATY ZA GOSPODAROWANIE ODPADAMI KOMUNALNYMI

Warszawa, dnia 3 grudnia 2015 r. Poz rozporządzenie. z dnia 19 listopada 2015 r.

Warszawa, dnia 3 grudnia 2015 r. Poz rozporządzenie. z dnia 19 listopada 2015 r.

Źródło: wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie Sygn. akt III SA/Kr 596/14 z 18 września 2014 r.

1. Osoba fizyczna prowadząca działalność jednoosobowo: a) kopie dwóch dokumentów stwierdzających tożsamość Klienta (dowód

Uchwała z dnia 18 marca 2005 r., III CZP 3/05

DEKLARACJA NA PODATEK ROLNY

Budowla jako przedmiot opodatkowania podatkiem od nieruchomości. Radosław Żuk. Część I

UCHWAŁA Nr /15 KOLEGIUM REGIONALNEJ IZBY OBRACHUNKOWEJ w Olsztynie z dnia 22 października 2015 roku

Uchwała z dnia 5 grudnia 2008 r., III CZP 124/08

Transkrypt:

Dr Bogumił Pahl 82 WSGE WSGE 83

Dr Bogumił Pahl 1 WŁAŚCIWOŚĆ MIEJSCOWA ORGANU PODATKOWEGO W ZAKRESIE PODATKU OD ŚRODKÓW TRANSPORTOWYCH THE TAX AUTHORITIES COMPETENCE WITHIN THE FRAMEWORK OF TAX ON MEANS OF TRANSPORT Abstract The principal purpose of this article is to present the rules of establishing the tax authorities competence within the framework of tax on means of transport. As practice shows, this is a significant problem which appears on the stage of realization of this payment. This is because the employer, makes the tax authorities competence, dependent on such criteria as: place of residence, registered office, vehicle possession or even the order of registration the joint owners in the registration document. These terms are not always properly interpreted, which leads to mistaken adjustment of the public legal subject ( local commune administration) entitled to receive the tax revenues. KEYWORDS: tax on means of transport, tax authorities competence, tax payer place of residence. 1. Uwagi ogólne Jednym z podatków stanowiących w całości dochód budżetu gminy jest podatek od środków transportowych. Jego konstrukcja prawna unormowana jest w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych 2, a dokładniej w art. 8 12b. Zawarcie podatku w kilku przepisach nie oznacza, że jego realizacja nie stwarza gminnym organom podatkowym żadnych problemów. Praktyka pokazuje, że jest przeciwnie. Jednym z problemów powstających na etapie poboru tego podatku jest określenie właściwości miejscowej organu podatkowego. Ustawodawca powiązał bowiem tę właściwość z miejscem zamieszkania lub siedzibą podatnika. Natomiast w przypadku przedsiębiorstwa wielozakładowego lub podmiotu, w którego skład wchodzą wydzielone jednostki organizacyjne, organem podatkowym właściwym 1 Katedra Prawa Finansowego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Warmińsko- Mazurski w Olsztynie, bogumilpahl@op.pl; tel. 602-29-25-87. 2 Ustawa z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Tekst jednolity: Dz. U. z 2010 r., Nr 95, poz. 613) dalej powoływana jako u.p.o.l. 84 WSGE WSGE 85

miejscowo jest ten, na terenie którego znajduje się zakład lub jednostka posiadająca środki transportowe podlegające opodatkowaniu. Zatem kryterium zamieszkania, siedziby lub położenia zakładu i posiadania pojazdu decyduje o właściwości miejscowej organu podatkowego (wójta, burmistrza, prezydenta miasta), a tym samym o podmiocie (gminie) uprawnionym do otrzymania podatku od środków transportowych. W kontekście powyższego w praktyce powstają liczne wątpliwości. Można je zobrazować następującymi pytaniami: Jak należy rozumieć pojęcie miejsce zamieszkania? Czy należy je utożsamiać z miejscem zameldowania podatnika? Gdzie należy zapłacić podatek jeżeli podatnik prowadzi działalność gospodarczą na terenie innej gminy niż ta, w której ma miejsce zamieszkania? Czy w takiej sytuacji powinien zapłacić podatek od środków w gminie miejsca zamieszkania? Czy w gminie głównego miejsca wykonywania działalności gospodarczej? 2. Zasady ustalania właściwości organów podatkowych W przepisach Ordynacji podatkowej 3 ustawodawca nałożył na organy podatkowe obowiązek przestrzegania z urzędu właściwości rzeczowej i miejscowej. Właściwość rzeczową organów podatkowych ustala się według przepisów określających zakres ich działania. Nie budzi najmniejszych wątpliwości, że właściwym rzeczowo organem podatkowym w zakresie podatku od środków transportowych jest wójt, (burmistrz, prezydent miasta). Wynika to z art. 1c u.p.o.l. Jeśli chodzi natomiast o właściwość miejscową organów podatkowych, to w o.p. stwierdzono, jeżeli ustawy podatkowe nie stanowią inaczej, właściwość miejscową ustala się według miejsca zamieszkania lub albo adresu siedziby podatnika (art. 17 1 o.p.). Ustawodawca więc w celu ustalenia właściwości miejscowej organów podatkowych odsyła do przepisów ustaw podatkowych. Tylko w sytuacji, gdy brak jest przepisów odrębnych, zastosowanie znajdą regulacje o.p. W podatku od środków transportowych właściwość miejscową określa art. 9 ust. 7 u.p.o.l. Stosownie do treści tego przepisu organem właściwym w sprawach podatku od środków transportowych jest organ podatkowy, na którego terenie znajduje się miejsce zamieszkania lub siedziba podatnika, a w przypadku przedsiębiorstwa wielozakładowego lub podmiotu, w którego skład wchodzą wydzielone jednostki organizacyjne organ podatkowy, na terenie którego znajduje się zakład lub jednostka posiadająca środki transportowe podlegające opo- 3 Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jednolity: Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm) dalej powoływana jako o.p. datkowaniu. W przypadku współwłasności środka transportowego organem właściwym jest organ podatkowy odpowiedni dla osoby lub jednostki organizacyjnej, która została wpisana jako pierwsza w dowodzie rejestracyjnym pojazdu. Powołany powyżej przepis formułuje generalną zasadę, w myśl której właściwym miejscowo jest organ, na którego obszarze znajduje się miejsce zamieszkania lub siedziba podatnika. Podkreślić jednocześnie należy, że status podatnika prawodawca powiązał z faktem bycia właścicielem lub posiadaczem środka transportowego. Z art. 9 u.p.o.l. wynika bowiem, że obowiązek podatkowy w zakresie podatku od środków transportowych ciąży na osobach fizycznych i osobach prawnych będących właścicielami środków transportowych. Jak właścicieli traktuje się również jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, na które środek transportowy jest zarejestrowany oraz posiadaczy środków transportowych zarejestrowanych na terytorium RP jako powierzone podmiotowi polskiemu przez zagraniczną osobę fizyczną lub prawną. 3. Miejsce zamieszkania podatnika W odniesieniu do osób fizycznych ustawodawca powiązał właściwość miejscową organu podatkowego z ich miejscem zamieszkania. Osoby fizyczne nie mają bowiem siedziby. Tak więc termin siedziba i miejsce zamieszkania stanowią rozłączną przesłankę ustalania właściwości miejscowej organu podatkowego. Oznacza to, że w sytuacji, w której osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą ma miejsce zamieszkania na terenie innej gminy niż miejsce prowadzenia tej działalności, należy przyjąć, że właściwość organu ustala będzie przez pryzmat miejsca zamieszkania takiej osoby, a nie miejsca prowadzenia działalności 4. W odniesieniu do osób fizycznych przedsiębiorców, bez względu na miejsce prowadzenia działalności, ustawa uzależnia bowiem właściwość organu od miejsca zamieszkania podatnika. Miejsca prowadzenia działalności nie należy utożsamiać z siedzibą, o której mowa w art. 9 ust. 7 u.p.o.l. 5. Innymi słowy fakt prowadzenia przez osoby fizyczne działalności gospodarczej na terenie innej gminy pozostaje obojętny dla oznaczenia właściwości miejscowej w podatku od środków transportowych 6. Miejsce zamieszkania podatnika należy ustalać, mając na uwadze treść 4 G. Dudar (2008), Warszawa, s. 355. 5 R. Dowgier (2006), s. 4. 6 W. Sech (2001), Warszawa, s. 31. 86 WSGE WSGE 87

art. 25 Kodeksu cywilnego 7. Przepis ten stanowi, że miejscem zamieszkania osoby fizycznej jest miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu. Można mieć tylko jedno miejsce zamieszkania (art. 28 k.c.). Miejsce zamieszkania jest więc pojęciem prawnym z zakresu prawa cywilnego. Nie jest ono jednak terminem jednoznacznym. Używa się go zarówno jak ma to miejsce w art. 25 na określenie miejscowości, jak i w znaczeniu ściślejszym, tj. na oznaczenie konkretnego lokalu mieszkalnego, z określeniem nie tylko miejscowości, ale również nazwy ulicy, numeru domu i mieszkania. Dla przyjęcia zamieszkiwania danej osoby, a tym samym ustalenia właściwości miejscowej organu podatkowego, konieczne jest ustalenie występowania dwóch przesłanek: przebywania, zamiaru stałego pobytu 8. Także w orzecznictwie Sądu Najwyższego podkreśla się, że nie stanowi o miejscu zamieszkania w rozumieniu art. 25 k.c. występowanie tylko jednej przesłanki, polegającej na samym tylko zamieszkiwaniu w sensie fizycznym, jednakże bez zamiaru stałego pobytu, chociażby zamieszkiwanie trwało przez dłuższy czas (np. w związku z wykonywaniem pracy) 9. W praktyce największe wątpliwości powstają w zakresie ustalenia drugiej z wymienionych przesłanek, tj. zamiaru. W doktrynie prawa cywilnego w tym zakresie przyjmuje się kryterium zobiektywizowane o zamieszkiwaniu z zamiarem stałego pobytu mówi się wówczas, gdy występują okoliczności pozwalające przeciętnemu obserwatorowi na wyciągnięcie wniosku, że określona miejscowość jest głównym ośrodkiem działalności danej dorosłej osoby fizycznej 10. Podobne stanowisko, dotyczące ustalenia właściwości miejscowej organu podatkowego w odniesieniu do osób fizycznych, zaprezentowane zostało przez skład orzekający WSA w Krakowie w wyroku z 11 maja 2010 r. Stwierdzono w nim, że decydujące znaczenie dla ustalenia właściwości miejscowej organu podatkowego w podatku od środków transportowych ma miejsce zamieszkania podatnika w rozumieniu art. 25 Kodeksu cywilnego 11. Podkreślić trzeba, że zamieszkanie nie jest równoznaczne z zamel- 7 Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) dalej powoływany jako k.c. 8 S. Dmowski (2002), Warszawa, s. 107. 9 Zob. Orzeczenie Sądu Najwyższego z 7 czerwca 1983 r. (sygn. akt II UR 4/83), opublikowane w: Orzecznictwo Sądów Polskich 12/84, poz. 265. 10 S. Dmowski (2002), Warszawa, s. 107. 11 Sygn. akt I SA/Kr 245/10, niepublikowany. dowaniem (w u.p.o.l. jest jednoznacznie mowa o miejscu zamieszkania, a nie zameldowania). Pierwsza z tych kategorii, o czym była mowa powyżej, jest kategorią prawa cywilnego, druga zaś prawa administracyjnego (ustawa z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych 12 ). Określając wzajemny stosunek tych pojęć, trzeba stwierdzić, że zameldowanie czyni prawdopodobnym przypuszczenie, iż w miejscowości zameldowania osoba fizyczna ma także miejsce zamieszkania. Nie można jednak przyjąć, że zameldowanie w określonej miejscowości rozstrzyga o miejscu zamieszkania. Aby ustalić ten fakt, należy stwierdzić, jaka miejscowość stanowi centrum osobistych i majątkowych interesów osoby fizycznej oraz zbadać na podstawie obiektywnych okoliczności, czy osoba fizyczna ma wolę stałego pobytu w tej miejscowości 13. 3. Siedziba podatnika Właściwość organów podatkowych dla osób prawnych należy ustalać w oparciu o ich siedzibę. Ustawodawca w u.p.o.l. nie wskazuje, co należy rozumieć pod pojęciem siedziby. Nie powinno być jednak najmniejszych wątpliwości, że termin ten należy rozumieć w znaczeniu nadanym mu przez art. 41 k.c. Przepis ten stanowi, że jeżeli ustawa lub oparty na niej statut nie stanowi inaczej, siedzibą osoby prawnej jest miejscowość, w której ma siedzibę jej organ zarządzający. Podkreślić należy, że do jednostek organizacyjnych niebędących osobami prawnymi, którym ustawa przyznaje zdolność prawną, stosuje się odpowiednio przepisy o osobach prawnych (art. 33 1 1 k.c.). Ustalając zatem właściwość miejscową organu podatkowego dla tej kategorii podatników, należy także uwzględniać ich siedzibę. Adres siedziby osoby prawnej i jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej powinien być wskazany w rejestrze, do którego dany podmiot jest wpisany. Może również wynikać ze statutu. Należy zauważyć, że zgodnie z art. 36 ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym 14 w rejestrze przedsiębiorców umieszcza się dane, w tym siedzibę osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą, spółek jawnych, partnerskich, komandytowych, komandytowo-akcyjnych, z ograniczoną odpowiedzialnością, akcyjnych, spółdzielni, przedsiębiorstw państwowych oraz innych podmiotów, na których ciąży obowiązek dokonania wpisu do rejestru. Wpis przedsiębiorcy w rejestrze powinien obejmować nie tylko siedzibę, ale również jego 12 Tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r., Nr 139, poz. 993 z późn. zm. 13 C. Kosikowski (2009), Warszawa, s. 172. 14 Tekst jednolity: Dz.U. z 2001 r. Nr 17, poz. 210 ze zm. 88 WSGE WSGE 89

adres (art. 34 ustawy). Jawność danych zawartych w KRS, doskonale zatem ułatwia organom podatkowym określenie ich właściwości miejscowej. 5. Właściwość organu podatkowego w przypadku przedsiębiorstw wielozakładowych Zgodnie z art. 9 ust. 7 u.p.o.l. organem właściwym w sprawach podatku od środków transportowych jest organ podatkowy, na którego terenie znajduje się miejsce zamieszkania lub siedziba podatnika, a w przypadku przedsiębiorstwa wielozakładowego lub podmiotu, w którego skład wchodzą wydzielone jednostki organizacyjne - organ podatkowy, na terenie którego znajduje się zakład lub jednostka posiadająca środki transportowe podlegające opodatkowaniu. Przepis ten wskazując na właściwość, określa organ podatkowy, do którego powinna być złożona deklaracja podatkowa, zapłacony podatek, a także który jest uprawniony do prowadzenia postępowania podatkowego w sprawie określenia wysokości zobowiązania podatkowego. Z powyższego wynika zatem, że w przypadku przedsiębiorstwa wielozakładowego lub podmiotu, w którego skład wchodzą wydzielone jednostki organizacyjne, organem podatkowym właściwym miejscowo jest organ, na terenie którego znajduje się zakład lub jednostka posiadająca środki transportowe podlegające opodatkowaniu. W tym kontekście kluczowe jest wyjaśnienie dwóch pojęć. Pierwszym z nich jest pojęcie zakładu oraz wydzielonej jednostki organizacyjnej wchodzącej w skład przedsiębiorcy. Drugim pojęciem jest posiadanie pojazdu przez zakład lub ww. jednostkę przedsiębiorstwa. Odnosząc się do pierwszego zagadnienia, należy stwierdzić, iż przedsiębiorcy mogą opierać swoje funkcjonowanie na różnej wewnętrznej strukturze organizacyjnej. Najczęściej wskazywaną wewnętrzną formą organizacji przedsiębiorców jest zakład. Poza zakładem można wyróżnić także oddziały, filie oraz przedstawicielstwa. Biorąc powyższe pod uwagę, wskazać można, że z przedsiębiorstwem wielozakładowym, o którym mowa w art. 9 ust. 7 u.p.o.l mamy do czynienia, gdy w ramach jednego przedsiębiorstwa funkcjonują co najmniej dwa wydzielone zakłady. W przypadku podmiotu, w którego skład wchodzą wydzielone jednostki organizacyjne jego cechą charakterystyczną jest również złożona struktura wewnętrzna przedsiębiorcy. W jego skład musi wchodzić zawsze zakład główny (siedziba przedsiębiorcy) oraz co najmniej jedna (może być więcej) jednostka podporządkowana, np. zakład, oddział, filia czy przedstawicielstwa. W kontekście powyższych rozważań istotne jest wskazanie cech charakterystycznych zakładu. W doktrynie wskazuje się, że zakład jest wewnętrzną jednostką organizacyjną przedsiębiorcy, która stanowić może samodzielną strukturę gospodarczą, organizacyjną personalną, majątkową 15. Istotą zakładu jest realizacja celów gospodarczych jako pewnej wewnętrznej działalności, w ramach struktury przedsiębiorcy. Podkreślić należy, że zakład stanowić musi wyodrębnioną wewnętrznie i organizacyjnie strukturę. Oznacza to, że działa on w oparciu o nadaną wewnętrznymi przepisami przedsiębiorcy np. statutem, regulaminem organizacyjnym, strukturę, która zachowuje swoją odrębność. Zatem bardzo istotnym czynnikiem funkcjonowania zakładu jest istnienie podstawy wyodrębnienia takiej jednostki organizacyjnej, która powinna być dokonana w wewnętrznych aktach normatywnych przedsiębiorców. Jeżeli więc przedsiębiorca nie może przedstawić takich dokumentów, istnieje domniemanie, że przedsiębiorca prowadzi przedsiębiorstwo jednozakładowe 16. Inną cechą charakterystyczną zakładu jest czynnik lokalizacyjny. Zakład powinien znajdować się poza siedzibą organu zarządzającego. Tylko wtedy mamy do czynienia z wyodrębnieniem lokalizacyjnym zakładu. Kolejną cechą zakładu jest to, że podmiot ten działa w oparciu o zorganizowany zespół majątkowy i personalny. Zakład taki powinien mieć określony do dyspozycji majątek oraz zabezpieczoną obsługę osobową, gwarantującą skuteczne prowadzenie działalności gospodarczej przedsiębiorcy. Aby zakład lub wydzielona jednostka organizacyjna były podatnikiem podatku od środków transportowych, istotne jest także ustalenie pojęcia posiadania pojazdu. W tym celu zasadne wydaje się odniesienie do cywilistycznego pojęcia posiadania. Zgodnie z art. 336 k.c. posiadaczem rzeczy jest zarówno ten, kto nią faktycznie włada jako właściciel (posiadacz samoistny), jak i ten, kto nią faktycznie włada jako użytkownik, zastawnik, najemca, dzierżawca lub mający inne prawo, z którym łączy się określone władztwo nad cudzą rzeczą (posiadacz zależny). Z analizy tego przepisu wynika, iż posiadanie jest stanem faktycznym nie zaś prawnym. Istotne jest więc faktyczne władanie pojazdu przez zakład lub inną jednostkę przedsiębiorcy. Przekazanie faktycznego władania pojazdów tym podmiotom przez przedsiębiorstwo powinno mieć odzwierciedlenie w dokumentacji wewnętrznej danej firmy, np. w ewidencji środków trwałych i wartości niematerialnych, umowie przekazania, protokole zdawczo-odbiorczym czy przerejestrowaniu pojazdu na rzecz zakładu. Istotnym jednak elemen- 15 A. Kidyba (2002), Warszawa, s. 30 i nast. 16 R. Dowgier, B. Pahl, M. Popławski (2006), Warszawa, s. 62. 90 WSGE WSGE 91

tem przeniesienia posiadania jest także to, czy faktyczne władztwo nad tymi pojazdami zostało przekazane jednostkom organizacyjnym przedsiębiorcy i czy podmioty te mogą je wykorzystywać. Nie można wykluczyć bowiem sytuacji, w której formalnie nastąpiło wyodrębnienie majątku zakładu poprzez odpowiednie przygotowanie dokumentacji. Bez fizycznego przekazania pojazdów zakładowi nie można jednak mówić o skutecznym przekazaniu posiadania. Podobnie jako fikcję przeniesienia posiadania należy uznać sytuację, w której formalnie przekazuje się pojazdy zakładowi, który ze względu na ograniczenia personalne, majątkowe czy innego rodzaju, nie może z tych pojazdów faktycznie wykorzystywać do działalności gospodarczej. Także w wyroku WSA w Olsztynie z dnia 5 kwietnia 2007 r. jednoznacznie stwierdzono, że tylko w przypadku, gdy właściciel podatnik posiada wiele zakładów lub wydzielone jednostki organizacyjne, o właściwości organu podatkowego rozstrzyga siedziba tego zakładu (jednostki organizacyjnej) pod warunkiem, że mają one (posiadają) podlegające opodatkowaniu środki transportowe. W tym przypadku zasadnicze znaczenie ma ustalenie, czy takiemu zakładowi (jednostce organizacyjnej) przekazano posiadanie pojazdu. Nie jest wystarczające w tym zakresie ustalenie, iż dany zakład (jednostka organizacyjna) dokonywał czynności prawnych odnoszących się do środka transportowego 17. 6. Właściwość organu podatkowego przy współwłasności środka transportowego Należy zauważyć, że pewne wątpliwości z ustaleniem właściwości miejscowej organu podatkowego mogą pojawić się w przypadku, gdy środek transportowy stanowi współwłasność. Gdzie w tej sytuacji należy złożyć deklarację i zapłacić podatek? Pamiętać należy, że w przypadku, gdy środek transportowy stanowi współwłasność dwóch lub więcej osób fizycznych lub prawnych, obowiązek podatkowy w zakresie podatku środków transportowych ciąży solidarnie na wszystkich współwłaścicielach (art. 9 ust. 2 u.p.o.l.). Oznacza to, że każda z nich jest zobowiązana do złożenia deklaracji na podatek oraz opłacenia go od wszystkich stanowiących współwłasność pojazdów, przy czym zapłata podatku przez jedną z tych osób zwalnia z obowiązku podatkowego drugą. Sytuacja jest stosunkowo prosta, gdy podatnicy mają miejsce zamieszkania lub siedzibę na terenie tej samej gminy. Właściwym miejscowo jest wtedy generalnie ten sam organ. Nie ma przy tym znacze- 17 Sygn. akt I SA/Ol 88/07, niepublikowany. nia, kto jest wpisany jako pierwszy w dowodzie rejestracyjnym. Miejsce wpisu w dowodzie rejestracyjnym pojazdu ma znaczenie w kontekście ustalenia właściwości miejscowej organu podatkowego, jeżeli współwłaściciele mają różne miejsce zamieszkania, tj. na terenie innych gmin. Z art. 9 ust. 7 wynika bowiem, że w przypadku współwłasności środka transportowego organem właściwym jest organ podatkowy odpowiedni dla osoby lub jednostki organizacyjnej, która została wpisana jako pierwsza w dowodzie rejestracyjnym pojazdu. Zatem deklaracje (od wszystkich współwłaścicieli) oraz podatek powinny wpływać do wójta (burmistrza, prezydenta) właściwego dla podmiotu, który jest jako pierwszy wpisany w dowodzie rejestracyjnym. 7. Wnioski Analiza regulacji prawnych w zakresie określenia właściwości miejscowej organu podatkowego pozwala stwierdzić, że decydujące znaczenie, w odniesieniu do osób fizycznych, ma ich miejsce zamieszkania, przez które należy rozumieć miejsce, w którym osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu. Miejsce zamieszkania nie zawsze jest tożsame z miejscem zameldowania. W przypadku osób prawnych i jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej kryterium, w oparciu o które ustala się właściwość miejscową, to ich siedziba a więc miejscowość w której znajduje się organ zarządzający. Wyjątkiem od zaprezentowanych powyżej zasad dotyczących określania właściwości miejscowej organu podatkowego jest sytuacja, w której środki transportowe są w posiadaniu przedsiębiorstwa wielozakładowego lub podmiotu, w skład którego wchodzą wydzielone jednostki organizacyjne. W tym przypadku właściwość organu podatkowego ustala się w oparciu o kryterium posiadania pojazdu. 92 WSGE WSGE 93

Bibliografia 1. Dmowski S. (2002), Komentarz do kodeksu cywilnego. Księga pierwsza. Część ogólna, Warszawa. 2. Dowgier R. (2006), Właściwość organów podatkowych w sprawie podatku od środków transportowych, Przegląd Podatków Lokalnych i Finansów Samorządowych 2006 (2). 3. Dowgier R., Pahl B., Popławski M. (2006), Podatek od środków transportowych, Warszawa. 4. Dudar G. (2008), Podatki i opłaty lokalne. Podatek rolny. Podatek leśny, Warszawa. 5. Kidyba A. (2002), Prawo handlowe, Warszawa. 6. Kosikowski C. (2009), Ordynacja podatkowa. Komentarz, Warszawa. 7. Sech W. (2001), Podatek od środków transportowych w 2002 r., Warszawa. Dr Stanisław Bułajewski 94 WSGE WSGE 95