Lucyna Szot Dziennikarze mediów lokalnych w Polsce Między profesjonalizmem a koniecznością przetrwania Wrocław 2013 Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego
Spis treści Wstęp 9 Rozdział 1. Dziennikarstwo jako zawód 25 1.1. Wyznaczniki zawodu 25 1.1.1. Pojęcie zawodu 27 1.1.2. Cechy zawodu dziennikarskiego 34 1.2. Struktura zawodu 43 1.2.1. Dziennikarstwo tradycyjne 46 1.2.2. Typologie dziennikarstwa 48 1.2.3. Zawody medialne 53 1.3. Ewolucja zawodu dziennikarza 57 1.3.1. Dziennikarstwo obiektywne (ideologia służby publicznej) 59 1.3.2. Dziennikarstwo zaangażowane 62 1.3.3. Marginalizacja zawodu dziennikarza 72 1.3.4. Aktualne tendencje rozwojowe 75 Podsumowanie 79 Rozdział 2. Specyfika mediów lokalnych 81 2.1. Komunikowanie lokalne (między polityką a ekonomią) 82 2.1.1. Rola mediów lokalnych i regionalnych 85 2.1.2. Dziennikarstwo lokalne 91 2.2. Media lokalne 94 2.2.1. Struktury podmiotowe tworzące media lokalne 100 2.2.2. Podstawowe funkcje i zadania mediów 110 2.3. Charakterystyka wybranych redakcji 112 2.3.1. Dziennik regionalny Słowo Polskie Gazeta Wrocławska" 113 2.3.2. Radio Wrocław SA 121 2.4. Struktura organizacyjna redakcji 125 2.4.1. Konflikt interesów między redaktorem naczelnym a prezesem 135 2.4.2. Produkcja materiałów informacyjnych 140 2.5. Problem ograniczenia pluralizmu medialnego 143 Podsumowanie 150 Rozdział 3. Uwarunkowania dziennikarstwa mediów lokalnych. Badania empiryczne 152 3.1. Metodologia badań ilościowych 152 3.2. Indywidualny system wartości dziennikarza 160 3.2.1. Niezależność (wartość fundamentalna) 161 3.2.2. Wynagrodzenie (istotna wartość) 167 3.2.3. Sukces zawodowy (kluczowa wartość) 177 3.2.4. Inne wartości 189
6 Spis treści 3.3. Uwarunkowania wewnętrzne 192 3.3.1. Hierarchiczna struktura funkcjonalna 196 3.3.2. Właściciele 205 3.3.3. Wpływy środowiskowe 210 3.3.4. Konflikty w zawodzie 215 3.4. Uwarunkowania zewnętrzne 223 3.4.1. Presja ekonomiczna (komercjalizacja) 226 3.4.2. Presja polityczna (polityzacja) 246 3.4.3. Odbiorcy mediów 256 Podsumowanie 258 Rozdział 4. Profesjonalizm zawodowy dziennikarza 264 4.1. Pojęcie profesjonalizmu zawodowego 264 4.1.1. Kultura profesjonalna na poziomie lokalnym 272 4.2. Profesjonalizm dziennikarza w Polsce 280 4.2.1. Standardy warsztatowe 283 4.2.2. Wiedza 300 4.2.3. Etyka 308 4.3. Wyznaczniki profesjonalizmu dziennikarskiego 315 4.3.1. Autonomia zawodowa 316 4.3.2. Normy zawodowe 333 4.3.3. Dziennikarstwo jako służba interesowi publicznemu 336 4.4. Standardy profesjonalizmu 340 4.4.1. Obiektywizm 341 4.4.2. Równorzędność w traktowaniu podmiotów politycznych 357 4.5. Odpowiedzialność zawodowa 359 Podsumowanie 367 Zakończenie 371 Aneksy 377 Wykaz skrótów 385 Summary 387 Bibliografia 390 łndeks nazwisk 407 Spis rysunków, tabel, wykresów 413
Contents Introduction 9 Chapter 1. Journalism as a profession 25 1.1. Determinants of the profession 25 1.1.1. The concept of occupation 27 1.1.2. Features of the journalistic profession 34 1.2. The structure of the profession 43 1.2.1. Traditional journalism 46 1.2.2. Typologies of journalism 48 1.2.3. Media occupations 53 1.3. The evolution of journalism 57 1.3.1. Objective journalism (Public Service ideology) 59 1.3.2. Engaged journalism 62 1.3.3. Marginalization of the journalism profession 72 1.3.4. Current trends and development 75 Summary 79 Chapter 2. The specifieity of the local media 81 2.1. Local communication (between politics and economics) 82 2.1.1. The role of local media 85 2.1.2. Local journalism 91 2.2. Local media 94 2.2.1. Structural entities forming the local media 100 2.2.2. Basic functions and duties of the media 110 2.3. Characteristics of selected newsrooms 112 2.3.1. Regional newspaper "Gazeta Wrocławska" " 113 2.3.2. "Radio Wrocław SA" 121 2.4. Organizational structure of the newsroom 125 2.4.1. A confiict of interest between the editor-in-chief and the president 135 2.4.2. Production of information materials 140 2.5. The problem of limiting media pluralism 143 Summary 150 Chapter 3. Determinants of the local media journalism. Badania empiryczne 152 3.1. Research methodology... 152 3.2. The individual value system ofjournalist 160 3.2.1. Independence (fundamental value) 161 3.2.2. Salary (crucial value) 167 3.2.3. Professional success (key value) 177 3.2.4. Other values 189
8 Contents 3.3. Internal conditioning 192 3.3.1. The hierarchical functional structure 196 3.3.2. Owners 205 3.3.3. The environmental impacts 210 3.3.4. Conflicts within the profession 215 3.4. External factors 223' 3.4.1. Economic pressure (commercialization) 226 3.4.2. Political pressure (politicization) 246 3.4.3. Media addressees 256 Summary 258 Chapter 4. Journalist's occupational professionalism 264 4.1. The concept of professionalism 264 4.1.1. Professional culture at the local level 272 4.2. The journalisfs professionalism in Poland 280 4.2.1. Techniques and standards 283 4.2.2. Knowledge 300 4.2.3. Ethics 308 4.3. Determinants of journalistic professionalism 315 4.3.1. Professional autonomy 316 4.3.2. Professional standards 333 4.3.3. Journalism as a service to the public interest 336 4.4. Standards of professionalism 340 4.4.1. Objectivity 341 4.4.2. Equivalence in the treatment of political entities... 357 4.5. Professional liability 359 Summary 367 Conclusion 371 Appendices 377 List of abbreviations 385 Summary 387 Bibliography 390 lndex of names 407 List of figures, tables and graphs 413