SEJM RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ VI kadencja Prezes Rady Ministrów RM 10-9-09 Druk nr 1700 Warszawa, 11 lutego 2009 r. Pan Bronisaw Komorowski Marszaek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. przedstawiam Sejmowi Rzeczypospolitej Polskiej projekt ustawy - o zmianie ustawy o objęciu poręczeniami Skarbu Państwa spaty niektórych kredytów mieszkaniowych. W zaączeniu przedstawiam także opinię dotyczącą zgodności proponowanej regulacji z prawem Unii Europejskiej. Ponadto uprzejmie informuję, że do prezentowania stanowiska Rządu w tej sprawie w toku prac parlamentarnych zosta upoważniony Minister Finansów. (-) Donald Tusk
Projekt U S T A W A z dnia o zmianie ustawy o objęciu poręczeniami Skarbu Państwa spaty niektórych kredytów mieszkaniowych Art. 1. W ustawie z dnia 29 listopada 2000 r. o objęciu poręczeniami Skarbu Państwa spaty niektórych kredytów mieszkaniowych (Dz. U. Nr 122, poz.1310 oraz z 2003 r. Nr 139, poz. 1325) w art. 5 po ust. 1 dodaje się ust. 1a i 1b w brzmieniu: 1a. Minister, w imieniu Skarbu Państwa, w przypadkach uzasadnionych względami spoecznymi lub gospodarczymi, w szczególności możliwościami patniczymi kredytobiorców oraz uzasadnionym interesem Skarbu Państwa, na wniosek kredytobiorcy, może zawierać z kredytobiorcami umowy odroczenia, rozożenia na raty lub umorzenia caości lub części zadużenia wobec Skarbu Państwa z tytuu wykonania umowy poręczenia. 1b. Minister, w imieniu Skarbu Państwa, w przypadkach gdy zachodzi uzasadnione przypuszczenie, że w postępowaniu egzekucyjnym nie uzyska się kwoty wyższej od kosztów dochodzenia i egzekucji tej należności lub postępowanie egzekucyjne okazao się nieskuteczne, może umorzyć caość lub część zadużenia wobec Skarbu Państwa z tytuu wykonania umowy poręczenia.. Art. 2. Ustawa wchodzi w życie po upywie 14 dni od dnia ogoszenia. 19/02/BS
U Z A S A D N I E N I E Wykonując ustawę z dnia 29 listopada 2000 r. o objęciu poręczeniami Skarbu Państwa spaty niektórych kredytów mieszkaniowych, Skarb Państwa zawar umowy poręczenia z bankami PKO BP S.A. i BGŻ S.A., na podstawie których wykonuje zobowiązania poręczyciela wobec Banku PKO BP S.A. Wykonując świadczenie poręczyciela, Skarb Państwa wstępuje w prawa zaspokojonego wierzyciela (banku), nabywając wierzytelności wobec spódzielni, za które zostay dokonane wypaty. Zgodnie z aktualną treścią art. 5 ust. 1 ustawy Minister Finansów, w imieniu Skarbu Państwa, podejmuje dziaania zmierzające do odzyskania zadużenia kredytobiorców wobec Skarbu Państwa z tytuu wykonania umów poręczenia, co w praktyce oznacza konieczność wszczynania postępowań egzekucyjnych (na podstawie ustawy mogą czynić to upoważnione banki) i uniemożliwia umorzenie lub nawet rozożenie na raty wierzytelności przysugujących Skarbowi Państwa. Propozycja nowelizacji polega na dodaniu przepisu (ust. 1a), w którym wprost zawarta byaby możliwość zawierania ze spódzielniami, będącymi dużnikami Skarbu Państwa z tytuu wykonania poręczenia, umów odroczenia, rozożenia na raty lub umorzenia caości lub części zadużenia. Zawarcie takiej umowy odbywaoby się na wniosek dużnika i możliwe byoby w przypadkach uzasadnionych względami spoecznymi lub gospodarczymi, w szczególności możliwościami patniczymi dużnika oraz uzasadnionym interesem Skarbu Państwa. Jak wykazaa kilkuletnia praktyka stosowania ustawy, obowiązek prowadzenia jedynie dziaań egzekucyjnych wobec spódzielni nie stwarza możliwości ewentualnego uniknięcia dokonywania przez Ministra Finansów wypat znacznych kwot z tytuu umowy poręczenia, w sytuacjach gdy już wymagalne raty kredytu zostay spacone przez Skarb Państwa z poręczenia. Dzieje się tak szczególnie w przypadku, kiedy dużnik jest gotowy przeprowadzić dziaania restrukturyzacyjne, mające na celu poprawę w przyszości jego kondycji finansowej, a w konsekwencji poprawę spacalności kredytu. Ustawowo naożony na Ministra Finansów obowiązek prowadzenia egzekucji wymagalnych wierzytelności Skarbu Państwa stanowi w tej sytuacji poważne zagrożenie dla powodzenia dziaań restrukturyzacyjnych, a często może być bezpośrednią przyczyną ich niepowodzenia i konieczności ogoszenia upadości/likwidacji dużnika.
W tej sytuacji wierzyciel Skarb Państwa może ponieść bezpośrednią stratę poprzez konieczność dalszej spaty kredytu lub cakowitą, jednorazową spatę wypowiedzianego kredytu na podstawie udzielonego poręczenia. Częściowe bądź nawet cakowite umorzenie wymagalnej wierzytelności Skarbu Państwa przy jednoczesnym terminowym obsugiwaniu przez spódzielnię pozostaej spaty kredytu (rat zapadalnych kredytu od chwili rozożenia na raty/odroczenia/umorzenia) pozwoli na osiągnięcie celu, jakim jest zmniejszenie ryzyka dokonania przez Skarb Państwa wypat z tytuu poręczenia. Ponadto należy mieć na uwadze, iż ogoszenie upadości w znacznym stopniu może utrudnić, a wręcz uniemożliwić odzyskanie zapaconych przez Skarb Państwa kwot z tytuu wykonania poręczenia i wstąpienia w prawa zaspokojonego wierzyciela. Przy zaożeniu, że wraz z zawarciem umowy ze spódzielnią, na mocy której nastąpi rozożenie zadużenia na raty (odroczenie) lub jego umorzenie, spódzielnia podejmie obsugę bieżących rat kredytu, uzasadnionym interesem Skarbu Państwa, wynikającym z zawarcia takiej umowy, będzie zwiększenie szans na uniknięcie dalszych wypat z tytuu poręczenia, które mogą znacznie przekroczyć wysokość kwot będących przedmiotem rozożenia/odroczenia/umorzenia. Przy określaniu warunków umów zawieranych przez Skarb Państwa w każdym przypadku konieczne będzie przeprowadzenie analizy finansowo-ekonomicznej spódzielni wskazującej na jej możliwości patnicze. Obecnie, z tytuu wykonania poręczenia, Skarb Państwa jest wierzycielem wobec 11 spódzielni, z których część jest w upadości albo w likwidacji. Ministerstwo Finansów zakada więc, że znowelizowane przepisy miayby zastosowanie do pojedynczych przypadków. Dug poszczególnych spódzielni, które mogyby być objęte dziaaniem nowych przepisów, ksztatuje się na poziomie kilkuset tysięcy. Z kolei niewymagalne zadużenie tych spódzielni, potencjalnie obciążające Skarb Państwa, ksztatuje się na poziomie kilku milionów zotych. Kwoty te w przypadku konieczności ogoszenia upadości musiayby być pokryte z tytuu poręczenia Skarbu Państwa. Wejście w życie nowelizacji spowoduje powstanie korzyści również po stronie spódzielni, będących dużnikami Skarbu Państwa, w postaci możliwości określenia klarownej sytuacji prawnej i finansowej, a w szczególności uniknięcia uciążliwości i kosztów postępowań egzekucyjnych i niebezpieczeństwa ogoszenia upadości. W uzasadnionych przypadkach spódzielnia będzie moga uzyskać wymierne korzyści finansowe w postaci umorzenia jej dugów wobec Skarbu Państwa. 2
Propozycja nowelizacji polegająca na dodaniu przepisu ust. 1b daje formalnoprawną podstawę Ministrowi Finansów do umarzania (zdejmowania z ewidencji) wierzytelności istniejących w stosunku do podmiotów, których sytuacja ekonomiczna nie rokuje spaty dugów z uwagi na uzasadnione przypuszczenie, że w postępowaniu egzekucyjnym nie uzyska się kwoty wyższej od kosztów dochodzenia i egzekucji tej należności lub postępowanie egzekucyjne okazao się nieskuteczne. Zapis ten stanowi dodatkową w stosunku do przepisu ust. 1a możliwość umorzenia przez Ministra Finansów wierzytelności ww. podmiotów. Fakt, że beneficjentem dziaań, prowadzonych na mocy znowelizowanej ustawy, będzie spódzielnia mieszkaniowa, nie jest elementem wystarczającym dla stwierdzenia, że nie mamy do czynienia z pomocą publiczną (czy to udzieloną w ramach pomocy de minimis, czy też w ramach pomocy na restrukturyzację podmiotów znajdujących się w trudnej sytuacji ekonomicznej). W związku z tym stanowiskiem, każdy przypadek zawarcia umowy pomiędzy Skarbem Państwa i dużnikiem będzie musia być oceniony przez pryzmat przepisów o udzielaniu pomocy publicznej dla przedsiębiorców. Przedmiotowej oceny będzie dokonywa Minister Finansów jako organ reprezentujący Skarb Państwa, który zawar ww. umowy poręczenia z bankami PKO BP S.A. i BGŻ S.A. 3
OCENA SKUTKÓW REGULACJI (OSR) 1. Podmioty objęte projektowaną regulacją Projektowana zmiana ustawy oddziauje na spódzielnie mieszkaniowe, będące dużnikami Skarbu Państwa z tytuu wykonania poręczeń udzielonych na podstawie ustawy z dnia 29 listopada 2000 r. o objęciu poręczeniami Skarbu Państwa spaty niektórych kredytów mieszkaniowych (Dz. U. Nr 122, poz.1310, z późn. zm.). 2. Konsultacje spoeczne / wyniki przeprowadzonych konsultacji W ramach konsultacji projekt nowelizacji ustawy przesano do banków PKO BP S.A. i BGŻ S.A. beneficjentów poręczenia udzielonego na mocy ww. ustawy oraz do Krajowej Rady Spódzielczej. Podmioty te nie wniosy uwag do projektu nowelizacji ustawy. Projekt ustawy, stosownie do przepisu art. 5 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o dziaalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa (Dz. U. Nr 169, poz. 1414), zosta udostępniony w Biuletynie Informacji Publicznej. Nie zgoszono zainteresowania pracami nad ustawą. 3. Wpyw regulacji na: a) sektor finansów publicznych, w tym budżet państwa i budżety jednostek samorządu terytorialnego Wejście w życie ustawy nie spowoduje powstania dodatkowych kosztów dla budżetu państwa oraz budżetów jednostek samorządu terytorialnego. Zastosowanie rozwiązań zawartych w ustawie będzie mieć wpyw na dochody budżetu państwa. Na dzień 30.06.2008 r. Skarb Państwa posiada wierzytelności wobec 11 spódzielni. Wierzytelności te wynoszą w sumie ok. 36,7 mln z. Dziaania na podstawie art. 1 ust. 1a na dzień dzisiejszy mogyby być prowadzone wobec dwóch spódzielni, których zadużenie wynosi ok. 1,3 mln z. Należy mieć jednak na uwadze, iż nawet gdyby wobec tych spódzielni umorzono caość zadużenia wobec Skarbu Państwa, na skutek zawartych umów, Skarb Państwa zmniejsza ryzyko konieczności dokonania wydatków budżetowych (spaty zobowiązań jeszcze niewymagalnych) z tytuu wykonania umowy poręczenia wobec tych podmiotów. Dziaania na podstawie art. 1 ust. 1b, zakadając iż w prowadzonych obecnie wobec tych podmiotów postępowaniach egzekucyjnych lub upadościowych nie nastąpioby odzyskanie żadnych środków, prowadzioby do umorzeń w wysokości ok. 35,4 mln z. Należy mieć 4
jednak na uwadze, iż byaby to w zasadzie czynność techniczna polegająca na zdjęciu z ewidencji wierzytelności nieściągalnych. b) rynek pracy, konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorczość, w tym na funkcjonowanie przedsiębiorstw, oraz sytuację i rozwój regionalny Wejście w życie ustawy nie ma wpywu na rynek pracy, konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorczość, w tym na funkcjonowanie przedsiębiorstw, oraz sytuację i rozwój regionalny. 4. Źróda finansowania Brak kosztów dla budżetu państwa. 5. Wstępna ocena zgodności z prawem Unii Europejskiej Projekt ustawy jest zgodny z prawem Unii Europejskiej. 20/02/BS 5
Ą ó ś ę ń ó ó ź ą ó ę ą ć ę ą ą ę ż ś ęś ż ą ć ó ś ą ó ę ą ą Ź ę ż ż Ę ś ń ę ę ć ę ę ó ą ć ż ę ń Ę ó ęż ż ę ś ó