Dz.U.98.95.602 1998-12-28 zm. Dz.U.98.160.1060 2001-05-30 zm. Dz.U.01.45.497 2001-09-12 zm. Dz.U.01.89.971 2002-03-31 zm. Dz.U.02.23.220 2002-06-06 zm.wyn.z Dz.U.02.68.632 2002-07-05 zm. Dz.U.02.23.220 2002-08-04 zm. Dz.U.02.113.984 2002-08-10 zm. Dz.U.02.127.1089 2002-10-27 zm. Dz.U.02.113.984 USTAWA z dnia 16 lipca 1998 r. Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw. (Dz. U. z dnia 27 lipca 1998 r.) Dział I Przepisy wspólne Rozdział 1 Przepisy ogólne Art. 1. Ustawa okrela zasady i tryb przeprowadzania wyborów do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw, zgłaszania kandydatów oraz warunki wanoci tych wyborów. Art. 2. 1. Wybory do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw s powszechne, równe, bezporednie i odbywaj si w głosowaniu tajnym. 2. W wyborach do kadego z organów, o których mowa w ust. 1, głosowa mona tylko osobicie i tylko jeden raz. Art. 3. 1. W rozumieniu niniejszej ustawy organami stanowicymi jednostek samorzdu terytorialnego s rady gmin, rady powiatów i sejmiki województw. 2. Ilekro w niniejszej ustawie jest mowa o radzie gminy, naley przez to rozumie take rad miasta na prawach powiatu. 3. Ilekro w niniejszej ustawie jest mowa o radzie, naley przez to rozumie take sejmik województwa. Art. 4. Przepisy niniejszego działu stosuje si do wyborów odpowiednich rad, jeeli przepisy szczególne ustawy nie stanowi inaczej. Rozdział 2 Prawa wyborcze Art. 5. Prawo wybierania (czynne prawo wyborcze) do danej rady ma kady obywatel polski, który najpóniej w dniu wyborów koczy 18 lat i stale zamieszkuje na obszarze działania tej rady. Art. 6. Nie maj prawa wybierania osoby: 1) pozbawione praw publicznych prawomocnym orzeczeniem sdowym, 2) pozbawione praw wyborczych orzeczeniem Trybunału Stanu, 3) ubezwłasnowolnione prawomocnym orzeczeniem sdowym. Art. 7. Prawo wybieralnoci (bierne prawo wyborcze) przysługuje osobie majcej prawo wybierania do danej rady. Art. 8. 1. Mona kandydowa tylko do jednego z organów wymienionych w art. 3 ust. 1. 2. Przepis ust. 1 stosuje si w przypadku uzupełniania składu rady lub wyboru danej rady przed upływem kadencji rad. 3. Mona by radnym tylko jednej z rad, o których mowa w art. 3.
Art. 9. Przy ustalaniu faktu stałego zamieszkania dla potrzeb niniejszej ustawy stosuje si przepisy Kodeksu cywilnego. Rozdział 3 Organy wyborcze Art. 10. 1. (1) Pastwowa Komisja Wyborcza powołana na podstawie przepisów ustawy z dnia 12 kwietnia 2001 r. - Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 46, poz. 499, Nr 74, poz. 786 i Nr 154, poz. 1802 oraz z 2002 r. Nr 14, poz. 128) oraz komisarze wyborczy organizuj wybory i sprawuj nadzór nad ich przeprowadzeniem zgodnie z przepisami prawa. 2. Wybory przeprowadzaj: 1) terytorialne (wojewódzkie, powiatowe i gminne) komisje wyborcze, 2) obwodowe komisje wyborcze. Art. 11. 1. Do zada Pastwowej Komisji Wyborczej naley: 1) sprawowanie nadzoru nad przestrzeganiem prawa wyborczego, 2) (2) powoływanie i odwoływanie komisarzy wyborczych, 3) (3) rozpatrywanie skarg na działalno komisarzy wyborczych, 4) ustalanie wzorów urzdowych formularzy oraz druków wyborczych, a take wzorów pieczci organów wyborczych niszego stopnia, 5) sprawowanie nadzoru nad sporzdzaniem spisów wyborców, 6) podawanie do publicznej wiadomoci zbiorczych wyników wyborów do rad, 7) wykonywanie innych zada okrelonych w ustawach. 2. (4) Wykonujc zadania, o których mowa w ust. 1, Pastwowa Komisja Wyborcza wydaje wytyczne wice komisarzy wyborczych oraz terytorialne i obwodowe komisje wyborcze, a take wyjanienia dla organów samorzdu terytorialnego oraz podległych im jednostek wykonujcych zadania zwizane z przygotowaniem i przeprowadzeniem wyborów. 3. (5) Pastwowa Komisja Wyborcza uchyla postanowienia komisarza wyborczego podjte z naruszeniem prawa lub niezgodne z jej wytycznymi i przekazuje spraw do ponownego rozpatrzenia. 4. Pastwowa Komisja Wyborcza podejmuje uchwały w zakresie swoich ustawowych uprawnie. 5. Pastwowa Komisja Wyborcza moe na czas przeprowadzenia wyborów utworzy swoj inspekcj i okreli jej zadania. Do osób powołanych w skład inspekcji stosuje si odpowiednio przepisy art. 20 ust. 1 pkt 1, ust. 2 i 4 oraz art. 21 ust. 2. akty wykonawcze Art. 12. 1. (6) Do zada komisarza wyborczego naley: 1) sprawowanie nadzoru nad przestrzeganiem prawa wyborczego przez terytorialne i obwodowe komisje wyborcze, 2) zapewnianie we współdziałaniu z organami samorzdu terytorialnego organizacji wyborów do rad na obszarze województwa, 3) powoływanie terytorialnych komisji wyborczych oraz rozwizywanie terytorialnych i obwodowych komisji wyborczych po wykonaniu ich ustawowych zada, 4) rozpatrywanie skarg na działalno terytorialnych komisji wyborczych, 5) kontrolowanie, w zakresie ustalonym przez Pastwow Komisj Wyborcz, prawidłowoci sporzdzania spisów wyborców, 6) podawanie do publicznej wiadomoci informacji o składach terytorialnych komisji wyborczych powołanych na obszarze województwa, 7) udzielanie, w miar potrzeby, terytorialnym i obwodowym komisjom wyborczym wyjanie, 8) ustalanie zbiorczych wyników wyborów do rad przeprowadzonych na obszarze województwa i ogłaszanie ich w trybie okrelonym w niniejszej ustawie, 9) przedkładanie sprawozdania z przebiegu wyborów na obszarze województwa, wraz z ich wynikami, Pastwowej Komisji Wyborczej, 10) (7) (skrelony), 11) wykonywanie innych czynnoci przewidzianych w ustawach lub zleconych przez Pastwow Komisj Wyborcz. 2. (8) Komisarz wyborczy uchyla uchwały terytorialnych i obwodowych komisji wyborczych podjte z naruszeniem prawa lub niezgodne z wytycznymi Pastwowej Komisji Wyborczej i przekazuje spraw właciwej komisji do ponownego rozpatrzenia. 3. (9) Komisarz wyborczy moe na czas przeprowadzenia wyborów utworzy swoj inspekcj i okreli jej zadania. Przepisy dotyczce osób powołanych do inspekcji Pastwowej Komisji Wyborczej, o których mowa w art. 11 ust. 5, maj zastosowanie do inspekcji powołanej przez komisarza wyborczego. 4. (10) Komisarz wyborczy wydaje postanowienia w zakresie swoich ustawowych uprawnie. 5. (11) (skrelony). 6. (12) (skrelony). Art. 13. Do zada terytorialnej komisji wyborczej naley:
1) rejestrowanie kandydatów na radnych, 2) zarzdzanie druku obwieszcze wyborczych i podanie ich do publicznej wiadomoci w trybie okrelonym w ustawie, 3) zarzdzanie druku kart do głosowania i ich dostarczania obwodowym komisjom wyborczym, 4) rozpatrywanie skarg na działalno obwodowych komisji wyborczych, 5) ustalenie wyników głosowania i wyników wyborów do rady i ogłoszenie ich w trybie okrelonym niniejsz ustaw, 6) (13) przesłanie wyników głosowania i wyników wyborów komisarzowi wyborczemu, 7) (14) wykonywanie innych czynnoci okrelonych w ustawie lub zleconych przez komisarza wyborczego. Art. 14. Do zada obwodowej komisji wyborczej naley: 1) przeprowadzenie głosowania w obwodzie, 2) czuwanie w dniu wyborów nad przestrzeganiem prawa wyborczego w miejscu i czasie głosowania, 3) ustalenie wyników głosowania w obwodzie i podanie ich do publicznej wiadomoci, 4) przesłanie wyników głosowania do właciwej terytorialnej komisji wyborczej. Art. 15. 1. (15) Komisarz wyborczy jest pełnomocnikiem Pastwowej Komisji Wyborczej wyznaczonym na obszar stanowicy cz jednego województwa. 1a. (16) Pastwowa Komisja Wyborcza okrela właciwo terytorialn komisarzy wyborczych oraz właciwo rzeczow w zakresie wykonywania czynnoci o charakterze ogólnowojewódzkim, z uwzgldnieniem zada zwizanych z wyborami do sejmiku województwa oraz zada, o których mowa w art. 12 ust. 1 pkt 8 i 9. 2. (17) Komisarzy wyborczych powołuje w kadym województwie w liczbie od 2 do 6 sporód sdziów, na okres 5 lat, Pastwowa Komisja Wyborcza na wniosek ministra właciwego do spraw sprawiedliwoci. Ta sama osoba moe by ponownie powołana na stanowisko komisarza tylko raz. 2a. (18) Komisarzem wyborczym moe by take sdzia w stanie spoczynku, nie dłuej jednak ni do ukoczenia 70 lat. 3. (19) Komisarz wyborczy pełni swoj funkcj niezalenie od sprawowania urzdu sdziego właciwego sdu. 4. (20) Funkcja komisarza wyborczego wygasa wskutek mierci, ustania stosunku słubowego sdziego, ukoczenia 70 lat przez komisarza bdcego sdzi w stanie spoczynku lub odwołania. Pastwowa Komisja Wyborcza odwołuje komisarza wyborczego przed upływem okresu, na jaki został powołany, z powodu zrzeczenia si funkcji lub na wniosek prezesa właciwego sdu albo na wniosek ministra właciwego do spraw sprawiedliwoci. 5. (21) W przypadku, o którym mowa w ust. 4, powołanie komisarza wyborczego nastpuje w trybie i na zasadach przewidzianych w ust. 2. 6. (22) W razie czasowej niemonoci pełnienia funkcji przez komisarza wyborczego Pastwowa Komisja Wyborcza moe powierzy pełnienie tej funkcji na ten okres innemu komisarzowi wyborczemu lub innej osobie zapewniajcej rzetelne wykonanie czynnoci wyborczych. akty wykonawcze Art. 16. (23) (skrelony). Art. 17. 1. (24) Terytorialne komisje wyborcze powołuje, najpóniej w 45 dniu przed dniem wyborów, komisarz wyborczy sporód wyborców zgłoszonych przez pełnomocników komitetów wyborczych, z zastrzeeniem ust. 3. 2. W skład komisji wchodzi od 7 do 9 osób. 3. (25) W skład komisji wyborczej wojewódzkiej, powiatowej oraz komisji wyborczej w miecie na prawach powiatu wchodzi z urzdu, jako przewodniczcy, sdzia wskazany przez prezesa sdu okrgowego. 4. (26) Pierwsze posiedzenie wojewódzkiej komisji wyborczej organizuje komisarz wyborczy. 5. (27) Pierwsze posiedzenia powiatowych i gminnych komisji wyborczych organizuje, z upowanienia komisarza wyborczego, odpowiednio starosta i wójt (burmistrz, prezydent miasta). 6. Komisja na pierwszym posiedzeniu wybiera, z zastrzeeniem ust. 3, ze swojego składu przewodniczcego i jego zastpc. 7. Skład komisji podaje si niezwłocznie do publicznej wiadomoci w sposób zwyczajowo przyjty. 8. Zmiany i uzupełnienia w składzie komisji nastpuj w trybie przepisów o jej powołaniu. Art. 18. 1. (28) Obwodow komisj wyborcz powołuje, najpóniej w 21 dniu przed dniem wyborów, wójt (burmistrz, prezydent miasta) sporód wyborców zgłoszonych przez pełnomocników komitetów wyborczych, z zastrzeeniem ust. 2. 2. (29) W skład komisji wchodzi od 5 do 9 osób, w tym z urzdu, jako członek, osoba wskazana przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta) sporód pracowników samorzdowych gminy lub gminnych jednostek organizacyjnych. 3. Pierwsze posiedzenie komisji organizuje wójt (burmistrz, prezydent miasta). 4. Komisja na pierwszym posiedzeniu wybiera ze swojego składu przewodniczcego i jego zastpc. 5. Skład komisji podaje si niezwłocznie do publicznej wiadomoci w sposób zwyczajowo przyjty. 6. Zmiany i uzupełnienia w składzie komisji nastpuj w trybie przepisów o jej powołaniu. Art. 19. 1. W skład komisji wyborczych, o których mowa w art. 10 ust. 2, mog wchodzi tylko wyborcy stale zamieszkali na obszarze działania danej rady. Mona by członkiem tylko jednej komisji wyborczej. 2. W skład kadej z komisji wyborczych wchodzi po jednym przedstawicielu zgłoszonym przez pełnomocnika kadego komitetu wyborczego, z zastrzeeniem ust. 3 i 4.
3. W przypadku zgłoszenia przez pełnomocników komitetów wyborczych do składu terytorialnej lub obwodowej komisji wyborczej liczby kandydatów przekraczajcej dopuszczalny skład komisji, o składzie komisji decyduje publiczne losowanie przeprowadzone przez organ właciwy do jej powołania. 4. Jeeli liczba kandydatów zgłoszonych w trybie, o którym mowa w ust. 2 i 3, jest mniejsza od dopuszczalnego minimalnego składu liczbowego komisji, uzupełnienia jej składu dokonuje organ właciwy do powołania komisji ze zgłoszonych, przez pełnomocników komitetów wyborczych, kandydatów w cigu 3 dni po upływie terminu okrelonego odpowiednio w art. 17 ust. 1 i w art. 18 ust. 1. 5. Sposób zgłaszania kandydatów, wzór zgłoszenia oraz zasady powoływania komisji wyborczych, w tym tryb przeprowadzenia losowania, okrela Pastwowa Komisja Wyborcza. 6. (30) Osoby wchodzce w skład komisji wyborczych trac członkostwo w komisji z dniem podpisania zgody na kandydowanie na radnego. Z tym dniem trac równie członkostwo w komisjach osoby bdce w stosunku do osób, które wyraziły zgod na kandydowanie: zstpnymi, wstpnymi, małonkami, rodzestwem, małonkami zstpnych lub przysposobionych. 7. Członkowie komisji nie mog pełni funkcji pełnomocników komitetów wyborczych ani te mów zaufania, o których mowa w art. 43 ust. 2. 8. Członkowie komisji nie mog prowadzi agitacji na rzecz kandydatów na radnych. akty wykonawcze Art. 20. 1. Członkom komisji wyborczych przysługuj: 1) diety i zwrot kosztów podróy, 2) (31) zryczałtowane diety za czas zwizany z przeprowadzeniem głosowania oraz ustaleniem wyników głosowania i wyników wyborów na zasadach i w wysokoci okrelonych przez ministra właciwego do spraw administracji publicznej w drodze rozporzdzenia, po zasigniciu opinii Pastwowej Komisji Wyborczej. 2. W zwizku z wykonywaniem czynnoci, o których mowa w ust. 1 pkt 2, członkom komisji przysługuje na okres do 5 dni zwolnienie od pracy z zachowaniem prawa do wiadcze z ubezpieczenia społecznego oraz uprawnie ze stosunku pracy, z wyjtkiem prawa do wynagrodzenia, z zastrzeeniem ust. 3. 3. Przewodniczcy wojewódzkich i powiatowych komisji wyborczych wykonuj swoje zadania na zasadach takich jak sdzia sdu powszechnego delegowany do pracy w innym sdzie. 4. (32) Wynagrodzenie komisarzy wyborczych ustala minister właciwy do spraw administracji publicznej w drodze rozporzdzenia, po zasigniciu opinii Pastwowej Komisji Wyborczej, w wysokoci odpowiadajcej wynagrodzeniu członka Pastwowej Komisji Wyborczej, okrelonej odrbnymi przepisami. akty wykonawcze Art. 21. 1. Osoby wchodzce w skład komisji wyborczych, o których mowa w art. 10 ust. 2, korzystaj z ochrony prawnej przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych i ponosz odpowiedzialno jak funkcjonariusze publiczni. 2. (33) Osobom wchodzcym w skład komisji wyborczych, które uległy wypadkowi w czasie wykonywania zada tych komisji albo w drodze do miejsca lub z miejsca ich wykonywania, przysługuje odszkodowanie w wysokoci i na zasadach okrelonych dla pracowników w przepisach o wiadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Odszkodowanie wypłaca Zakład Ubezpiecze Społecznych, a postpowanie powypadkowe prowadzi komisarz wyborczy. 3. (34) Przepisy ust. 1 i 2 stosuje si odpowiednio do komisarzy wyborczych. Art. 22. 1. (35) Pastwowa Komisja Wyborcza ustala w regulaminie sposób wykonania swoich zada wynikajcych z niniejszej ustawy oraz okrela tryb pracy komisarzy wyborczych, w tym sposób sprawowania przez nich nadzoru nad przestrzeganiem prawa wyborczego. 2. Pastwowa Komisja Wyborcza ustala regulaminy terytorialnych i obwodowych komisji wyborczych, okrelajc w nich w szczególnoci tryb pracy komisji oraz sposób wykonania zada. 3. (36) Pastwowa Komisja Wyborcza moe okreli warunki oraz sposób wykorzystania techniki elektronicznej przy ustalaniu wyników głosowania i wyników wyborów przez terytorialne komisje wyborcze i komisarzy wyborczych. akty wykonawcze Art. 23. 1. (37) Obsług Pastwowej Komisji Wyborczej i komisarzy wyborczych zapewnia Krajowe Biuro Wyborcze, utworzone na podstawie przepisów ustawy - Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej. 2. Obsług administracyjn właciwej terytorialnej komisji wyborczej oraz wykonanie zada wyborczych odpowiednio na obszarze województwa, powiatu i gminy zapewnia marszałek województwa, starosta i wójt (burmistrz, prezydent miasta), jako zadanie zlecone. W tym celu marszałek województwa, starosta i wójt (burmistrz, prezydent miasta) moe ustanowi pełnomocnika do spraw wyborów - urzdnika wyborczego. Zasady współdziałania urzdnika wyborczego z Krajowym Biurem Wyborczym okrela porozumienie zawarte odpowiednio pomidzy marszałkiem, starost i wójtem (burmistrzem, prezydentem miasta) a Kierownikiem Krajowego Biura Wyborczego lub upowanion przez niego osob. 3. Obsług administracyjn i warunki techniczno-materialne pracy obwodowych komisji wyborczych zapewnia wójt (burmistrz, prezydent miasta), jako zadanie zlecone gminie.
Art. 24. 1. Jednostki organizacyjne sprawujce trwały zarzd nieruchomoci pastwowych i komunalnych s obowizane udostpni pomieszczenia wskazane przez marszałka województwa, starost i wójta (burmistrza, prezydenta miasta) z przeznaczeniem na siedziby odpowiednio terytorialnej komisji wyborczej oraz obwodowych komisji wyborczych (lokale wyborcze). 2. Pomieszczenia, o których mowa w ust. 1, s udostpniane bezpłatnie. 3. (38) Siedziby komisji wyborczych mona równie umieszcza w pomieszczeniach innych podmiotów ni wymienione w ust. 1, po uprzednim porozumieniu z zarzdzajcymi tymi pomieszczeniami. 4. (39) Przepisy ust. 1-3 stosuje si odpowiednio do pomieszcze niezbdnych dla wykonywania przez komisarza wyborczego zada zwizanych z wyborami. Rozdział 4 Zarzdzanie wyborów Art. 25. (40) 1. Wybory do rad zarzdza si nie póniej ni na 30 dni przed upływem kadencji rad. Dat wyborów wyznacza si na dzie wolny od pracy, przypadajcy w cigu 60 dni po upływie kadencji rad. 2. Prezes Rady Ministrów, po zasigniciu opinii Pastwowej Komisji Wyborczej, wyznacza, w drodze rozporzdzenia, dat wyborów zgodnie z ust. 1 oraz okrela dni, w których upływaj terminy wykonania czynnoci wyborczych przewidzianych w ustawie (kalendarz wyborczy). 3. Rozporzdzenie, o którym mowa w ust. 2, podaje si niezwłocznie do publicznej wiadomoci i ogłasza w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej najpóniej w 60 dniu przed dniem wyborów. akty wykonawcze Art. 26. 1. (41) W razie koniecznoci przeprowadzenia wyborów danej rady przed upływem kadencji z przyczyn okrelonych w ustawach, wybory zarzdza si i przeprowadza w cigu 60 dni od wystpienia tej przyczyny. Przepisy art. 25 stosuje si odpowiednio, z tym e w kalendarzu wyborczym terminy wykonania czynnoci wyborczych mog by krótsze od przewidzianych w ustawie. 2. Rozporzdzenie Prezesa Rady Ministrów w sprawie wyborów, o których mowa w ust. 1, wojewoda podaje niezwłocznie do publicznej wiadomoci, w formie obwieszczenia, na obszarze działania rady, do której wybory maj by przeprowadzone. Rozdział 5 Ustalenie liczby radnych Art. 27. 1. (42) Liczb radnych wybieranych do rad ustala, odrbnie dla kadej rady, wojewoda, po porozumieniu z komisarzem wyborczym, odpowiednio do zasad okrelonych w niniejszej ustawie oraz ustawach odrbnych. 2. Ustalenie liczby radnych dla kadej rady nastpuje na podstawie liczby mieszkaców zamieszkałych na obszarze działania danej rady, według stanu ewidencji ludnoci na koniec roku poprzedzajcego rok, w którym wybory maj by przeprowadzone. Art. 28. (43) Zarzdzenie wojewody ustalajce liczb radnych wybieranych do rad ogłasza si w wojewódzkim dzienniku urzdowym i podaje do publicznej wiadomoci, w formie obwieszczenia, w kadej gminie najpóniej na 4 miesice przed upływem kadencji. Po jednym egzemplarzu zarzdzenia przekazuje si niezwłocznie kadej właciwej radzie i komisarzowi wyborczemu oraz przesyła do Pastwowej Komisji Wyborczej. Art. 29. 1. (44) W przypadku, o którym mowa w art. 26, wojewoda, po porozumieniu z komisarzem wyborczym, ustala liczb radnych wybieranych do danej rady na podstawie liczby mieszkaców według stanu w ewidencji ludnoci na koniec miesica poprzedzajcego zarzdzenie o wyborach. 2. (45) Liczb radnych wybieranych do danej rady podaje si w rozporzdzeniu, o którym mowa w art. 26 ust. 2. 3. (46) (skrelony). Rozdział 6 Obwody głosowania Art. 30. 1. (47) Głosowanie w wyborach do rad przeprowadza si w stałych i odrbnych obwodach głosowania utworzonych na obszarze gminy. 2. (48) Podziału gminy na obwody głosowania dokonuje rada gminy, na wniosek wójta (burmistrza, prezydenta miasta), według nastpujcych zasad: 1) stały obwód głosowania powinien obejmowa od 500 do 3.000 mieszkaców; w przypadkach uzasadnionych miejscowymi warunkami obwód moe obejmowa mniejsz liczb mieszkaców, 2) mona utworzy odrbny obwód głosowania w szpitalu, zakładzie pomocy społecznej, zakładzie karnym i areszcie
ledczym oraz w oddziale zewntrznym takiego zakładu i aresztu, jeeli w dniu wyborów bdzie przebywa w nim co najmniej 15 wyborców objtych rejestrem wyborców w gminie, na terenie której połoona jest wymieniona jednostka. 3. (49) Uchwał rady gminy o utworzeniu obwodów głosowania ogłasza si w wojewódzkim dzienniku urzdowym oraz podaje do publicznej wiadomoci w sposób zwyczajowo przyjty. Po jednym egzemplarzu uchwały przekazuje si niezwłocznie wojewodzie i komisarzowi wyborczemu. 4. (50) Na ustalenia rady gminy, o których mowa w ust. 2, wyborcom w liczbie co najmniej 15 przysługuje prawo wniesienia skargi do komisarza wyborczego, w terminie 5 dni od daty podania ich do publicznej wiadomoci. Komisarz wyborczy rozpoznaje spraw w cigu 5 dni i wydaje postanowienie; na postanowienie nie przysługuje rodek zaskarenia. Art. 31. 1. (51) Wójt (burmistrz, prezydent miasta) przedkłada radzie gminy wnioski w sprawie zmian w podziale na obwody głosowania, jeeli konieczno taka wynika ze zmian granic gminy, zmiany liczby mieszkaców w gminie lub w obwodzie głosowania, zmiany liczby radnych w radzie gminy lub zmian w podziale gminy na okrgi wyborcze. 2. Wnioski, o których mowa w ust. 1, przedkłada si nie póniej ni na 3 miesice przed upływem kadencji rady gminy. Rada gminy dokonuje zmian w podziale na obwody głosowania najpóniej w cigu miesica od przedłoenia wniosku. 3. Do zmian w podziale na obwody głosowania przepisy art. 30 ust. 3 i 4 stosuje si odpowiednio. Art. 32. (52) Informacj o numerach i granicach obwodów głosowania oraz wyznaczonych siedzibach obwodowych komisji wyborczych dla danych wyborów podaje wójt (burmistrz, prezydent miasta), w formie obwieszczenia, do wiadomoci wyborców najpóniej w 21 dniu przed dniem wyborów. Po jednym egzemplarzu obwieszczenia przekazuje si niezwłocznie terytorialnej komisji wyborczej oraz komisarzowi wyborczemu. Rozdział 7 Spis wyborców Art. 33. 1. Osoby, którym przysługuje prawo wybierania, wpisuje si do spisu wyborców. 2. Wyborca moe by wpisany tylko do jednego spisu. Art. 34. 1. Spis wyborców słuy dla wyborów do rad, do których wybory zostały zarzdzone. 2. (53) Spis sporzdza si w urzdzie gminy, najpóniej w 14 dniu przed dniem wyborów, na podstawie stałego rejestru wyborców w gminie, prowadzonego na zasadach okrelonych w przepisach ustawy - Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej. 3. Spis sporzdza si w 2 egzemplarzach, oddzielnie dla kadego obwodu głosowania, według miejsca zamieszkania wyborców. 4. (54) W spisie umieszcza si nazwisko i imiona, imi ojca, dat urodzenia, numer ewidencyjny PESEL oraz adres zamieszkania wyborcy. Art. 35. 1. Spis wyborców jest udostpniany do wgldu w urzdzie gminy. 2. Wójt (burmistrz, prezydent miasta) powiadamia wyborców, w sposób zwyczajowo przyjty, o sporzdzeniu spisu wyborców oraz o miejscu i czasie jego udostpniania. Art. 36. 1. Na nieprawidłowoci w spisie wyborców mog by wnoszone reklamacje. 2. Wójt (burmistrz, prezydent miasta) obowizany jest rozpatrzy reklamacj w terminie 3 dni od daty jej wniesienia i wyda decyzj w sprawie. 3. Decyzj, wraz z uzasadnieniem, dorcza si niezwłocznie wnoszcemu reklamacj, a gdy dotyczy ona innych osób - równie tym osobom. Art. 37. 1. Na decyzj nie uwzgldniajc reklamacji lub powodujc skrelenie ze spisu wyborców wnoszcy reklamacj bd osoba skrelona ze spisu moe wnie, w terminie 3 dni od daty dorczenia decyzji, skarg za porednictwem wójta (burmistrza, prezydenta miasta) do właciwego sdu rejonowego. Wójt (burmistrz, prezydent miasta) przesyła niezwłocznie sdowi skarg wraz z decyzj i aktami sprawy. Wójt (burmistrz, prezydent miasta) moe te niezwłocznie zmieni lub uchyli decyzj, jeeli uzna skarg w całoci za słuszn. 2. Prawo skargi do właciwego sdu rejonowego przysługuje wyborcy równie w przypadku niewydania decyzji przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta) na reklamacj, o której mowa w art. 36, w terminie 7 dni od daty wniesienia reklamacji. 3. Sd rozpoznaje skarg w postpowaniu nieprocesowym, w składzie jednego sdziego, w terminie 3 dni od daty jej wniesienia. Odpis postanowienia sdu dorcza si osobie, która wniosła skarg, oraz wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi miasta), którego decyzja została zaskarona. Na postanowienie sdu nie przysługuje rodek zaskarenia. Art. 38. Spis wyborców przekazuje si w przeddzie wyborów przewodniczcemu obwodowej komisji wyborczej. Art. 39. (55) Minister właciwy do spraw administracji publicznej, na wniosek Pastwowej Komisji Wyborczej, okreli, w drodze rozporzdzenia, sposób sporzdzania spisów wyborców, w tym spisów wyborców w szpitalach, zakładach pomocy społecznej, zakładach karnych i aresztach ledczych, w których utworzono obwody głosowania, ustalajc wzór spisu, metody
jego aktualizacji oraz sposób udostpniania spisu wyborców. akty wykonawcze Rozdział 8 Przebieg głosowania Art. 40. 1. Głosowanie odbywa si w lokalu obwodowej komisji wyborczej, zwanym dalej "lokalem wyborczym", midzy godzin 6 a 20, bez przerwy. 2. (56) W obwodach głosowania, o których mowa w art. 30 ust. 2 pkt 2, obwodowa komisja wyborcza, po uzgodnieniu z terytorialn komisj wyborcz, moe ustali inne godziny rozpoczcia i zakoczenia głosowania. O ustaleniach tych powiadamia si wyborców oraz odpowiednio wójta (burmistrza, prezydenta miasta) i komisarza wyborczego. 3. O godzinie 20 przewodniczcy komisji zarzdza zakoczenie głosowania. Od tej chwili mog głosowa tylko wyborcy, którzy przybyli do lokalu wyborczego przed godzin 20. Art. 41. W lokalu wyborczym wydziela si miejsca zapewniajce tajno głosowania, w liczbie umoliwiajcej wyborcom swobodne korzystanie z nich. Art. 42. 1. Przed rozpoczciem głosowania obwodowa komisja wyborcza sprawdza, czy urna jest pusta, po czym zamyka j i opiecztowuje pieczci komisji oraz ustala liczb otrzymanych kart do głosowania. 2. Od chwili opiecztowania a do zakoczenia głosowania urny otwiera nie wolno. Art. 43. 1. Od chwili rozpoczcia głosowania a do jego zakoczenia w lokalu wyborczym powinno by obecnych co najmniej 3 członków obwodowej komisji wyborczej, w tym przewodniczcy komisji lub jego zastpca. 2. W lokalu wyborczym podczas wszystkich czynnoci obwodowej komisji wyborczej mog przebywa mowie zaufania wyznaczeni przez pełnomocników komitetów wyborczych w trybie okrelonym niniejsz ustaw. Art. 44. 1. Przed przystpieniem do głosowania wyborca okazuje obwodowej komisji wyborczej dowód osobisty lub inny dokument umoliwiajcy stwierdzenie jego tosamoci. 2. Wyborca nie wpisany do spisu wyborców zostanie przez komisj dopisany do spisu i dopuszczony do udziału w głosowaniu, jeeli udokumentuje, i stale zamieszkuje na terenie danego obwodu głosowania, a urzd gminy potwierdzi, e osoba ta jest wpisana do rejestru wyborców w gminie. orzeczenia sdów Art. 45. 1. Wyborca wpisany do spisu wyborców lub dopisany do spisu zgodnie z art. 44 ust. 2 otrzymuje od komisji kart do głosowania właciw dla przeprowadzanych wyborów. 2. Wyborca potwierdza otrzymanie karty własnym podpisem w rubryce spisu na to przeznaczonej. 3. Komisja wydaje karty do głosowania opatrzone jej własn pieczci. 4. Po otrzymaniu karty do głosowania wyborca udaje si do miejsca zapewniajcego tajno głosowania, znajdujcego si w lokalu wyborczym. 5. Kart do głosowania wyborca wrzuca do urny. Art. 46. Wyborcy niepełnosprawnemu, na jego prob, moe pomaga przy głosowaniu inna osoba, z wyłczeniem członków komisji i mów zaufania. Art. 47. 1. (57) Głosowania przerywa nie wolno. Gdyby wskutek nadzwyczajnych wydarze głosowanie było przejciowo uniemoliwione, obwodowa komisja wyborcza moe zarzdzi jego przerwanie, przedłuenie albo odroczenie do dnia nastpnego. Uchwała w tej sprawie powinna by natychmiast podana do publicznej wiadomoci i przesłana terytorialnej komisji wyborczej, wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi miasta) oraz komisarzowi wyborczemu. 2. W razie przerwania lub odroczenia głosowania komisja zapiecztowuje wlot urny wyborczej i oddaje urn wraz ze spisem wyborców na przechowanie przewodniczcemu komisji. Piecz komisji oddaje si w takim przypadku na przechowanie zastpcy przewodniczcego lub innemu członkowi komisji. W miar moliwoci komisja ustala równie liczb kart nie wykorzystanych, umieszcza je w opiecztowanym pakiecie i oddaje na przechowanie przewodniczcemu komisji. Przed ponownym podjciem głosowania komisja stwierdza protokolarnie, czy pieczcie na urnie i pakiecie z kartami s nie naruszone. Art. 48. 1. W lokalu wyborczym oraz na terenie budynku, w którym lokal si znajduje, jakakolwiek agitacja wyborcza jest zabroniona. 2. W lokalu wyborczym umieszcza si tylko urzdowe obwieszczenia wyborcze. 3. (58) Pastwowa Komisja Wyborcza moe postanowi o umieszczeniu w lokalu wyborczym oraz w miejscu zapewniajcym tajno głosowania zwizłej informacji o sposobie głosowania właciwym dla przeprowadzanych wyborów. Informacj t sporzdza, według wzoru ustalonego przez Pastwow Komisj Wyborcz, komisarz wyborczy i zapewnia umieszczenie jej we wszystkich lokalach wyborczych.
Art. 49. Osobom uzbrojonym wstp do lokalu wyborczego jest zakazany. Art. 50. 1. Przewodniczcy obwodowej komisji wyborczej odpowiada za utrzymanie porzdku i spokoju w czasie głosowania; w tym celu ma prawo da opuszczenia lokalu wyborczego przez osoby zakłócajce porzdek i spokój oraz naruszajce przepis art. 48 ust. 1. 2. Na danie przewodniczcego komisji komendant właciwego komisariatu policji obowizany jest zapewni konieczn pomoc. W takim przypadku przepis art. 49 nie ma zastosowania. Rozdział 9 Ustalanie wyników głosowania w obwodach głosowania Art. 51. (59) 1. Niezwłocznie po zakoczeniu głosowania obwodowa komisja wyborcza ustala wyniki głosowania w obwodzie do danej rady. 2. Pastwowa Komisja Wyborcza moe okreli warunki oraz sposób korzystania przez obwodowe komisje wyborcze z techniki elektronicznej przy ustalaniu wyników głosowania w obwodzie. akty wykonawcze Art. 52. 1. Komisja ustala, na podstawie aktualnego spisu wyborców, liczb osób uprawnionych do głosowania oraz liczb wyborców, którym wydano karty do głosowania. 2. Komisja ustala liczb nie wykorzystanych kart do głosowania, a nastpnie karty te umieszcza w zapiecztowanych pakietach. 3. Przewodniczcy komisji w obecnoci jej członków otwiera urn wyborcz, po czym komisja liczy znajdujce si w niej karty do głosowania. 4. Kart do głosowania przedartych, całkowicie na dwie lub wicej czci, nie bierze si pod uwag przy obliczeniach, o których mowa w ust. 3. 5. Jeeli liczba kart do głosowania wyjtych z urny jest mniejsza lub wiksza od liczby wydanych kart, komisja podaje w protokole przypuszczaln przyczyn tej niezgodnoci. Art. 53. 1. Obwodowa komisja wyborcza ustala, na podstawie wanych kart do głosowania, liczb głosów niewanych oraz liczb głosów wanie oddanych na kad z list kandydatów i głosów wanie oddanych na poszczególnych kandydatów kadej z list. 2. Warunki wanoci głosu okrelaj przepisy szczególne niniejszej ustawy. 3. Komisja sporzdza w trzech egzemplarzach protokół głosowania w obwodzie. Art. 54. 1. W protokole głosowania w obwodzie wymienia si liczby: 1) osób uprawnionych do głosowania, 2) wyborców, którym wydano karty do głosowania, 3) oddanych kart do głosowania, 4) kart niewanych, 5) kart wanych, 6) głosów niewanych, z podaniem przyczyny ich niewanoci, 7) głosów wanie oddanych na kad z list kandydatów, 8) głosów wanie oddanych na poszczególnych kandydatów kadej z list. 2. W protokole wymienia si ponadto liczb otrzymanych i nie wykorzystanych kart do głosowania. 3. W protokole podaje si czas rozpoczcia i zakoczenia głosowania oraz omawia zarzdzenia i wydane decyzje, jak równie inne istotne okolicznoci zwizane z przebiegiem głosowania. 4. Protokół podpisuj i kad ze stron parafuj wszystkie osoby wchodzce w skład obwodowej komisji wyborczej obecne przy jego sporzdzaniu. Protokół opatruje si pieczci komisji. 5. Mom zaufania przysługuje prawo wniesienia do protokołu uwag, z wymienieniem konkretnych zarzutów. 6. Przepis ust. 5 stosuje si odpowiednio do członków obwodowej komisji wyborczej, z tym e nie zwalnia ich to z obowizku podpisania protokołu głosowania w obwodzie. Art. 55. Niezwłocznie po sporzdzeniu protokołu obwodowa komisja wyborcza podaje do publicznej wiadomoci wyniki głosowania poprzez wywieszenie w lokalu wyborczym w miejscu łatwo dostpnym dla wyborców jednego z egzemplarzy protokołu głosowania w obwodzie. Art. 56. 1. Przewodniczcy obwodowej komisji wyborczej niezwłocznie przekazuje do właciwej terytorialnej komisji wyborczej, w zapiecztowanej kopercie, jeden egzemplarz protokołu głosowania w obwodzie wraz z wyjanieniami komisji do zgłoszonych zarzutów, o których mowa w art. 54 ust. 5 i 6. 2. Tryb przekazywania i przyjmowania protokołów, o których mowa w ust. 1, okrela Pastwowa Komisja Wyborcza. 3. Pastwowa Komisja Wyborcza moe okreli zasady i tryb wczeniejszego przekazywania danych z protokołu za porednictwem sieci telekomunikacyjnej uytku publicznego lub systemu elektronicznego przesyłania danych.
akty wykonawcze Art. 57. (60) Po wykonaniu czynnoci wymienionych w art. 56 ust. 1 przewodniczcy obwodowej komisji wyborczej niezwłocznie przekazuje w depozyt wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi miasta) dokumenty z głosowania oraz piecz. Rozdział 10 Protesty wyborcze. Wano wyborów Art. 58. 1. W cigu 14 dni od daty wyborów moe by wniesiony protest przeciwko wanoci wyborów do danej rady lub wyborowi radnego z powodu dopuszczenia si przestpstwa przeciwko wyborom lub naruszenia przepisów niniejszej ustawy dotyczcych przebiegu głosowania, ustalenia wyników głosowania lub wyników wyborów. 2. Jeeli podstaw protestu stanowi zarzut popełnienia przestpstwa przeciwko wyborom do danej rady lub naruszenia przez organy wyborcze przepisów ustawy dotyczcych ustalenia wyników głosowania lub wyników wyborów, moe go wnie kady wyborca zamieszkały na obszarze działania tej rady. 3. Protest przeciwko wyborowi radnego w okrgu wyborczym moe wnie wyborca, którego nazwisko w dniu wyborów było umieszczone w spisie wyborców w jednym z obwodów głosowania na obszarze danego okrgu wyborczego. 4. Prawo wniesienia protestu przysługuje równie pełnomocnikowi, o którym mowa w art. 101 ust. 2. 5. W razie wniesienia protestu, do czasu rozstrzygnicia sprawy w sposób okrelony w art. 61, do osób wybranych stosuje si przepisy o obowizkach i prawach radnych. orzeczenia sdów Art. 59. 1. (61) Protest wnosi si na pimie do właciwego sdu okrgowego. 2. Wnoszcy protest powinien sformułowa w nim zarzuty oraz przedstawi lub wskaza dowody, na których opiera swoje zarzuty. orzeczenia sdów Art. 60. (62) 1. Sd okrgowy rozpoznaje protesty w postpowaniu nieprocesowym, w cigu 30 dni po upływie terminu do wnoszenia protestów, w składzie 3 sdziów, z udziałem zainteresowanych, komisarza wyborczego i przewodniczcych właciwych komisji wyborczych, stosujc odpowiednio przepisy Kodeksu postpowania cywilnego. 2. Sd okrgowy pozostawia bez dalszego biegu protest wniesiony przez osob do tego nieuprawnion w myl art. 58 ust. 2-4 lub nie spełniajcy warunków okrelonych w art. 58 ust. 1 i art. 59 ust. 2. 3. Sd okrgowy pozostawia bez dalszego biegu równie protest dotyczcy sprawy, co do której w niniejszej ustawie przewiduje si moliwo wniesienia skargi lub odwołania do sdu lub właciwego organu wyborczego przed dniem głosowania. Art. 61. (63) 1. Sd okrgowy rozpoznajc protesty rozstrzyga o wanoci wyborów oraz o wanoci wyboru radnego. 2. Sd okrgowy, orzekajc o niewanoci wyborów lub o niewanoci wyboru radnego, stwierdza wyganicie mandatów oraz postanawia o przeprowadzeniu wyborów ponownych lub o podjciu niektórych czynnoci wyborczych, wskazujc czynno, od której naley ponowi postpowanie wyborcze. 3. Na orzeczenia sdu okrgowego, o których mowa w ust. 1 i 2 oraz art. 60, zainteresowanym, komisarzowi wyborczemu i przewodniczcemu właciwej komisji wyborczej przysługuje, w cigu 7 dni od daty dorczenia, zaalenie do właciwego sdu apelacyjnego. Sd apelacyjny rozpoznaje spraw w cigu 30 dni; na postanowienie sdu nie przysługuje rodek zaskarenia. 4. O zakoczeniu postpowania w sprawie protestów i o treci ostatecznych orzecze właciwy sd zawiadamia niezwłocznie zainteresowanych, wojewod, komisarza wyborczego i przewodniczcego właciwej komisji wyborczej. Art. 62. 1. Przeprowadzenie wyborów ponownych lub podjcie wskazanych czynnoci wyborczych zarzdza wojewoda w cigu 7 dni od dnia zakoczenia postpowania sdowego, o którym mowa w art. 61 ust. 4. 2. Przepisy art. 26 stosuje si odpowiednio, z tym e w zarzdzeniu wojewody o wyborach wymienia si ponadto osoby, które utraciły mandaty, ze wskazaniem oznaczenia listy kandydatów. 3. Wyganicie mandatów radnych, o którym mowa w art. 61 ust. 2, nastpuje z dniem podania zarzdzenia wojewody do publicznej wiadomoci. Art. 63. 1. W razie uniewanienia wyborów lub wyboru radnego, wybory ponowne lub wskazane czynnoci wyborcze przeprowadzaj te same komisje wyborcze, przy odpowiednim zastosowaniu przepisów niniejszej ustawy. 2. Jeeli podstaw uniewanienia wyborów lub wyboru radnego były zarzuty odnoszce si do komisji wyborczych lub nieprawidłowoci w spisie wyborców, powołuje si nowe komisje lub sporzdza nowe spisy. 3. Wyborów ponownych nie przeprowadza si, jeeli ich data przypadałaby w okresie 6 miesicy przed zakoczeniem kadencji rady. Art. 64. Wyniki wyborów ponownych i przeprowadzonych czynnoci wyborczych podaje si w sposób okrelony w niniejszej ustawie.
Rozdział 10a (64) Komitety wyborcze Art. 64a. Komitety wyborcze mog by tworzone przez: 1) partie polityczne i koalicje partii politycznych, 2) stowarzyszenia i organizacje społeczne, zwane dalej "organizacjami", 3) wyborców. Art. 64b. Komitety wyborcze w imieniu partii politycznych, organizacji i wyborców wykonuj czynnoci wyborcze, a w szczególnoci zgłaszaj kandydatów na radnych oraz prowadz, na zasadzie wyłcznoci, kampani wyborcz na ich rzecz. Art. 64c. 1. Funkcj komitetu wyborczego partii politycznej pełni organ upowaniony do jej reprezentowania na zewntrz. 2. Organ partii politycznej, o którym mowa w ust. 1, powołuje: 1) pełnomocnika wyborczego komitetu wyborczego partii politycznej uprawnionego do wystpowania na rzecz i w imieniu komitetu wyborczego, z zastrzeeniem art. 82a, 2) pełnomocnika finansowego, o którym mowa w art. 82a. 3. Organ partii politycznej, o którym mowa w ust. 1, obowizany jest zawiadomi Pastwow Komisj Wyborcz o utworzeniu komitetu oraz o zamiarze samodzielnego zgłaszania kandydatów na radnych. 4. Zawiadomienie, o którym mowa w ust. 3, moe by dokonane w terminie od dnia ogłoszenia rozporzdzenia o zarzdzeniu wyborów do 50 dnia przed dniem wyborów. 5. W zawiadomieniu, o którym mowa w ust. 3, podaje si: 1) nazw komitetu wyborczego oraz skrót jego nazwy, a take adres siedziby komitetu i numer ewidencyjny, pod którym partia polityczna jest wpisana do ewidencji partii politycznych, 2) imi (imiona), nazwisko, adres zamieszkania i numer ewidencyjny PESEL pełnomocnika wyborczego, 3) imi (imiona), nazwisko, adres zamieszkania i numer ewidencyjny PESEL pełnomocnika finansowego. 6. Do zawiadomienia, o którym mowa w ust. 3, dołcza si: 1) owiadczenia pełnomocników, o których mowa w ust. 2, o przyjciu pełnomocnictw, 2) uwierzytelniony odpis z ewidencji partii politycznych, 3) wycig ze statutu partii politycznej wskazujcy organ upowaniony do jej reprezentowania na zewntrz. Art. 64d. 1. Partie polityczne mog tworzy w województwach, powiatach i gminach koalicje wyborcze w celu wspólnego zgłaszania kandydatów na radnych odpowiednich sejmików województw, rad powiatów i rad gmin. 2. Czynnoci wyborcze w imieniu koalicji wyborczej partii politycznych wykonuje koalicyjny komitet wyborczy partii politycznych, utworzony przez organy partii politycznych upowanione do ich reprezentowania na zewntrz. 3. Koalicyjny komitet wyborczy powołuje: 1) pełnomocnika wyborczego koalicyjnego komitetu wyborczego partii politycznych uprawnionego do wystpowania na rzecz i w imieniu komitetu, z zastrzeeniem art. 82a, 2) pełnomocnika finansowego, o którym mowa w art. 82a. 4. Koalicyjny komitet wyborczy obowizany jest zawiadomi Pastwow Komisj Wyborcz o utworzeniu komitetu oraz o zamiarze wspólnego zgłaszania kandydatów na radnych. 5. Zawiadomienie, o którym mowa w ust. 4, moe by dokonane w terminie od dnia ogłoszenia rozporzdzenia o zarzdzeniu wyborów do 50 dnia przed dniem wyborów. 6. W zawiadomieniu, o którym mowa w ust. 4, podaje si: 1) nazw komitetu wyborczego oraz skrót jego nazwy, a take adres siedziby komitetu i numery ewidencyjne, pod którymi partie polityczne s wpisane do ewidencji partii politycznych, 2) imi (imiona), nazwisko, adres zamieszkania i numer ewidencyjny PESEL pełnomocnika wyborczego, 3) imi (imiona), nazwisko, adres zamieszkania i numer ewidencyjny PESEL pełnomocnika finansowego. 7. Do zawiadomienia, o którym mowa w ust. 4, dołcza si: 1) wiadczenia pełnomocników, o których mowa w ust. 3, o przyjciu pełnomocnictw, 2) uwierzytelnione odpisy z ewidencji partii politycznych, 3) wycigi ze statutów partii politycznych wskazujce organ upowaniony do ich reprezentowania na zewntrz, 4) tekst umowy o zawizaniu koalicji. Art. 64e. 1. Funkcj komitetu wyborczego organizacji pełni organ organizacji upowaniony do reprezentowania jej na zewntrz. 2. Organ, o którym mowa w ust. 1, powołuje: 1) pełnomocnika wyborczego komitetu wyborczego organizacji uprawnionego do wystpowania na rzecz i w imieniu komitetu wyborczego, z zastrzeeniem art. 82a, 2) pełnomocnika finansowego, o którym mowa w art. 82a. 3. Organ, o którym mowa w ust. 1, obowizany jest zawiadomi, z zastrzeeniem ust. 4, komisarza wyborczego właciwego ze wzgldu na siedzib organizacji o utworzeniu komitetu oraz o zamiarze zgłaszania kandydatów na radnych.
4. W przypadku gdy komitet wyborczy organizacji zamierza zgłosi kandydatów na radnych w wicej ni w dwóch województwach, organ, o którym mowa w ust. 1, obowizany jest zawiadomi Pastwow Komisj Wyborcz o utworzeniu komitetu oraz o zamiarze zgłaszania kandydatów na radnych. 5. Zawiadomienia, o których mowa w ust. 3 i 4, mog by dokonane w terminie od dnia ogłoszenia rozporzdzenia o zarzdzeniu wyborów do 50 dnia przed dniem wyborów. 6. W zawiadomieniach, o których mowa w ust. 3 i 4, podaje si: 1) nazw komitetu wyborczego oraz skrót jego nazwy, a take adres siedziby komitetu i numer ewidencyjny, pod którym organizacja jest wpisana do rejestru organizacji, 2) imi (imiona), nazwisko, adres zamieszkania i numer ewidencyjny PESEL pełnomocnika wyborczego, 3) imi (imiona), nazwisko, adres zamieszkania i numer ewidencyjny PESEL pełnomocnika finansowego, 4) w przypadku, o którym mowa w ust. 4 - województwa, w których komitet zamierza zgłosi kandydatów na radnych. 7. Do zawiadomie, o których mowa w ust. 3 i 4, dołcza si: 1) owiadczenia pełnomocników, o których mowa w ust. 2, o przyjciu pełnomocnictw, 2) uwierzytelniony odpis z właciwego rejestru organizacji, 3) wycig ze statutu organizacji wskazujcy organ upowaniony do jej reprezentowania na zewntrz. Art. 64f. 1. Obywatele, w liczbie co najmniej 5, majcy prawo wybierania, mog utworzy komitet wyborczy wyborców, składajc pisemne owiadczenie o utworzeniu komitetu, z podaniem swoich imion i nazwisk, adresów zamieszkania oraz numerów ewidencyjnych PESEL. 2. Komitet wyborczy wyborców powołuje: 1) pełnomocnika wyborczego komitetu wyborczego wyborców uprawnionego do wystpowania na rzecz i w imieniu komitetu wyborczego, z zastrzeeniem art. 82a, 2) pełnomocnika finansowego, o którym mowa w art. 82a. 3. Pełnomocnika wyborczego komitetu wyborczego i pełnomocnika finansowego komitetu wyborczego powołuje si sporód osób wchodzcych w skład komitetu wyborczego wyborców. 4. Po zebraniu co najmniej 20 podpisów obywateli majcych prawo wybierania, popierajcych utworzenie komitetu, pełnomocnik wyborczy zawiadamia komisarza wyborczego właciwego ze wzgldu na siedzib komitetu, o utworzeniu komitetu, z zastrzeeniem ust. 5. Zawiadomienie moe by dokonane w terminie od dnia ogłoszenia rozporzdzenia o zarzdzeniu wyborów do 50 dnia przed dniem wyborów. 5. W imieniu obywateli, którzy zamierzaj zgłosi kandydatów na radnych w wicej ni w dwóch województwach, po zebraniu co najmniej 1.000 podpisów obywateli majcych prawo wybierania, popierajcych utworzenie komitetu, pełnomocnik wyborczy zawiadamia Pastwow Komisj Wyborcz o utworzeniu komitetu. Zawiadomienie moe by dokonane w terminie od dnia ogłoszenia rozporzdzenia o zarzdzeniu wyborów do 50 dnia przed dniem wyborów. 6. W zawiadomieniach, o których mowa w ust. 4 i 5, podaje si: 1) nazw komitetu wyborczego oraz skrót jego nazwy i adres jego siedziby, 2) imi (imiona), nazwisko, adres zamieszkania i numer ewidencyjny PESEL pełnomocnika wyborczego, 3) imi (imiona), nazwisko, adres zamieszkania i numer ewidencyjny PESEL pełnomocnika finansowego, 4) w przypadku, o którym mowa w ust. 5 - województwa, w których komitet zamierza zgłosi kandydatów na radnych. 7. Do zawiadomie, o których mowa w ust. 4 i 5, dołcza si: 1) owiadczenie o utworzeniu komitetu wyborczego, o którym mowa w ust. 1, 2) owiadczenia pełnomocników, o których mowa w ust. 2, o przyjciu pełnomocnictw, 3) wykaz obywateli, o których mowa w ust. 4 albo 5, zawierajcy ich imiona, nazwiska, adresy zamieszkania i numery ewidencyjne PESEL oraz własnorcznie złoone podpisy. 8. Przepisów ust. 2 pkt 2 oraz ust. 4-7 nie stosuje si do komitetu wyborczego wyborców utworzonego jedynie w celu zgłoszenia kandydatów na radnych do rady gminy w gminie liczcej do 20.000 mieszkaców. 9. Komitet wyborczy wyborców, o którym mowa w ust. 8, owiadczenie, o którym mowa w ust. 1, dołcza do zgłoszenia listy kandydatów. 10. Pełnomocnik wyborczy komitetu wyborczego wyborców, o którym mowa w ust. 8, jest jednoczenie pełnomocnikiem finansowym tego komitetu. Art. 64g. 1. Nazwa komitetu wyborczego partii politycznej zawiera wyrazy "komitet wyborczy" oraz nazw partii politycznej. Nazwa komitetu wyborczego partii politycznej moe zawiera równie skrót nazwy tej partii. 2. Nazwa koalicyjnego komitetu wyborczego partii politycznych zawiera wyrazy "koalicyjny komitet wyborczy" oraz nazw koalicji wyborczej. 3. Nazwa komitetu wyborczego organizacji zawiera wyrazy "komitet wyborczy" oraz nazw organizacji. Nazwa komitetu wyborczego organizacji moe zawiera równie skrót nazwy tej organizacji. 4. Nazwa komitetu wyborczego wyborców oprócz wyrazów "komitet wyborczy wyborców" powinna zawiera okrelenie odróniajce od innych komitetów. Art. 64h. 1. Jeeli zawiadomienie o utworzeniu komitetu wyborczego, o którym mowa w art. 64c ust. 3, art. 64d ust. 4, art. 64e ust. 4 i art. 64f ust. 5, spełnia warunki okrelone w ustawie, Pastwowa Komisja Wyborcza w terminie 3 dni od dnia jego dorczenia postanawia o przyjciu zawiadomienia. Postanowienie o przyjciu zawiadomienia dorcza si niezwłocznie pełnomocnikowi wyborczemu.
2. Jeeli zawiadomienie wykazuje wady, Pastwowa Komisja Wyborcza, w terminie 3 dni od dnia dorczenia zawiadomienia, wzywa pełnomocnika wyborczego komitetu wyborczego do ich usunicia w terminie 3 dni. W przypadku nieusunicia wad w terminie Pastwowa Komisja Wyborcza odmawia przyjcia zawiadomienia. Postanowienie Pastwowej Komisji Wyborczej o odmowie przyjcia zawiadomienia, wraz z uzasadnieniem, dorcza si niezwłocznie pełnomocnikowi wyborczemu. 3. Pełnomocnikowi wyborczemu słuy prawo wniesienia skargi do Sdu Najwyszego na postanowienie Pastwowej Komisji Wyborczej o odmowie przyjcia zawiadomienia. Skarg wnosi si w terminie 3 dni od dnia dorczenia pełnomocnikowi wyborczemu postanowienia o odmowie przyjcia zawiadomienia. 4. Sd Najwyszy rozpatruje skarg w składzie 7 sdziów w postpowaniu nieprocesowym i wydaje orzeczenie w sprawie skargi w terminie 5 dni. Od orzeczenia Sdu Najwyszego nie przysługuje rodek prawny. Orzeczenie dorcza si pełnomocnikowi wyborczemu i Pastwowej Komisji Wyborczej. Jeeli Sd Najwyszy uzna skarg za zasadn, Pastwowa Komisja Wyborcza niezwłocznie wydaje postanowienie o przyjciu zawiadomienia. Art. 64i. 1. Jeeli zawiadomienie o utworzeniu komitetu wyborczego, o którym mowa w art. 64e ust. 3 i art. 64f ust. 4, spełnia warunki okrelone w ustawie, komisarz wyborczy w terminie 3 dni od dnia jego dorczenia postanawia o przyjciu zawiadomienia. Postanowienie o przyjciu zawiadomienia dorcza si niezwłocznie pełnomocnikowi wyborczemu. 2. Jeeli zawiadomienie wykazuje wady, komisarz wyborczy, w terminie 3 dni od dnia dorczenia zawiadomienia, wzywa pełnomocnika wyborczego komitetu wyborczego do ich usunicia w terminie 3 dni. W przypadku nieusunicia wad w terminie komisarz wyborczy odmawia przyjcia zawiadomienia. Postanowienie komisarza wyborczego o odmowie przyjcia zawiadomienia, wraz z uzasadnieniem, dorcza si niezwłocznie pełnomocnikowi wyborczemu. 3. Pełnomocnikowi wyborczemu słuy prawo wniesienia odwołania do sdu okrgowego na postanowienie komisarza wyborczego o odmowie przyjcia zawiadomienia. Odwołanie wnosi si w terminie 3 dni od dnia dorczenia pełnomocnikowi wyborczemu postanowienia o odmowie przyjcia zawiadomienia. 4. Sd okrgowy rozpatruje odwołanie w postpowaniu nieprocesowym w terminie 5 dni. Od orzeczenia sdu okrgowego nie przysługuje rodek prawny. Orzeczenie sdu okrgowego dorcza si pełnomocnikowi wyborczemu i komisarzowi wyborczemu. Jeeli sd okrgowy uzna odwołanie za zasadne, komisarz wyborczy niezwłocznie wydaje postanowienie o przyjciu zawiadomienia. Art. 64j. 1. W przypadku wyborów uzupełniajcych, wyborów przedterminowych lub wyborów do nowych rad w zwizku ze zmianami w podziale terytorialnym pastwa, komitet wyborczy nie dokonuje zawiadomie, o których mowa w art. 64c ust. 3, art. 64d ust. 4, art. 64e ust. 3 i 4 oraz art. 64f ust. 4 i 5. 2. W przypadku okrelonym w ust. 1 do zgłoszenia listy kandydatów naley dołczy dokument stwierdzajcy utworzenie komitetu wyborczego oraz, z wyjtkiem komitetu wyborczego, o którym mowa w art. 64f ust. 8, dane i dokumenty, o których mowa w art. 64c ust. 5 i 6, art. 64d ust. 6 i 7, art. 64e ust. 6 i 7 oraz art. 64f ust. 6 i 7. Art. 64k. Odpowiedzialno za zobowizania majtkowe: 1) komitetu wyborczego partii politycznej albo organizacji ponosi partia polityczna albo organizacja, która powołała komitet wyborczy, 2) koalicyjnego komitetu wyborczego partii politycznych ponosz solidarnie partie polityczne wchodzce w skład koalicji wyborczej, 3) komitetu wyborczego wyborców ponosz solidarnie osoby wchodzce w skład komitetu. Art. 64l. 1. Komitet wyborczy ulega rozwizaniu z mocy prawa: 1) po przyjciu sprawozdania finansowego, o którym mowa w art. 84 ust. 2, 2) po bezskutecznym upływie terminu do wniesienia odwołania, o którym mowa w art. 84a ust. 5, 3) po bezskutecznym upływie terminu do wniesienia skargi, o której mowa w art. 84a ust. 6, 4) po wydaniu orzeczenia, o którym mowa w art. 84a ust. 5 albo w art. 84a ust. 6, uwzgldniajcego albo odrzucajcego skarg lub odwołanie na postanowienie Pastwowej Komisji Wyborczej albo postanowienie komisarza wyborczego w przedmiocie odrzucenia sprawozdania finansowego. 2. Komitet wyborczy moe ulec rozwizaniu przed dniem wyborów w trybie przepisów o jego utworzeniu, o czym zawiadamia si niezwłocznie organ wyborczy, który przyjł zawiadomienie o utworzeniu komitetu, a w przypadku komitetu wyborczego, o którym mowa w art. 64f ust. 8 - komisarza wyborczego właciwego ze wzgldu na siedzib komitetu. Jeeli rozwizanie komitetu nastpiło po zarejestrowaniu kandydatów, zawiadamia si o tym take właciw terytorialn komisj wyborcz. Pełnomocnik finansowy komitetu wyborczego składa w terminie 14 dni od dnia złoenia zawiadomienia o rozwizaniu komitetu sprawozdanie finansowe, o którym mowa w art. 84 ust. 2. Rozdział 11 Kampania wyborcza Art. 65. 1. (65) Kampania wyborcza rozpoczyna si z dniem ogłoszenia rozporzdzenia Prezesa Rady Ministrów o zarzdzeniu wyborów i ulega zakoczeniu na 24 godziny przed dniem wyborów. 1a. (66) Partie polityczne, organizacje i wyborcy oraz komitety wyborcze mog wykonywa czynnoci okrelone w