Forum Energetyczne Infrastruktura Sieci Domowej (ISD) w ramach Inteligentnych Sieci Sopot, 30 listopada 2012 Mariusz Przybylik
Agenda Wstęp Konkluzje z raportu rynkowo społecznego Konkluzje z raportu technologicznego Konkluzje z raportu ekonomicznego Konkluzje z raportu regulacyjnego Podsumowanie 2
Agenda Wstęp Konkluzje z raportu rynkowo społecznego Konkluzje z raportu technologicznego Konkluzje z raportu ekonomicznego Konkluzje z raportu regulacyjnego Podsumowanie 3
Celem projektu było określenie potencjału wdrożenia technologii ISD w Polsce Cele projektu Przegląd doświadczeń w innych krajach Analiza ekonomiczna rozwiązań typu ISD Analiza wpływu technologii ISD oraz taryf ze zmiennymi cenami na zachowanie klientów Cele projektu ISD w ramach Inteligentnych Sieci Identyfikacja barier technologicznych Analiza dostępnych rozwiązań technologicznych Identyfikacja barier prawno-regulacyjnych Źródło: A.T. Kearney 4
W ramach projektu powstały cztery raporty cząstkowe oraz raport podsumowujący Obszary przygotowanych raportów Raport Rynkowo- -Społeczny Raport Technologiczny Raport Ekonomiczny Warszawa 2012 Warszawa 2012 Warszawa 2012 A.T. Kearney Prof. Benysek A.T. Kearney Raport Regulacyjny Raport Podsumowujący Warszawa 2012 Warszawa 2012 Źródło: A.T. Kearney Dr Swora Cały zespół / Prof. Skomudek 5
W trakcie trwania projektu zorganizowaliśmy serię warsztatów z kluczowymi interesariuszami Harmonogram warsztatów z interesariuszami Działanie Feb Mar. Kw. Maj Cz. Lip. Sierp. Wrz. 20. 27. 05. 12. 19. 26. 02. 09. 16. 23. 30. 07. 14. 21. 28. 04. 11. 18. 25. 02. 09. 16. 23. 30. 06. 13. 20. 27. 03. 10. 17. Warsztaty z URE 05.03.2012 09.03.2012 17.04.2012 27.04.2012 22.05.2012 Warsztaty ze stroną rządową 02.04.2012 22.06.2012 Warsztaty z pozostałymi interesariuszami 21.03.2012 28.03.2012 02.04.2012 07.04.2012 12.06.2012 27.08.2012 Spółki dystrybucyjne KIGEIT CECED PSE Operator/ZR NFOŚiGW Źródło: A.T. Kearney 6
Główną funkcją ISD jest zarządzanie zużyciem energii elektrycznej Definicja ISD przyjęta na potrzeby projektu ISD (ISD; ang. Home Area Network) Zestaw urządzeń zainstalowanych w domu, wzajemnie komunikujących się ze sobą, służących między innymi do zarządzania zużyciem energii elektrycznej. W skład sieci wchodzą urządzenia lub aplikacje służące do zarządzania zużyciem energii elektrycznej, aktywne urządzenia gospodarstwa domowego, urządzenia służące do przydomowej produkcji energii elektrycznej (generacja rozproszona) oraz urządzenia pozwalające na komunikację wewnątrz sieci oraz z innymi sieciami, w tym w szczególności z siecią AMI. Rozwiązania ISD mogą być stosowane także przy budowie infrastruktury odbiorców sektora drobnej przedsiębiorczości (np. Building Management Systems w odniesieniu do budynków wielorodzinnych, warsztatów samochodowych, budynków biurowych itp.) oraz sektora instytucji rządowych i samorządowych. Źródło: A.T. Kearney 7
1 ISD może być również połączona z platformą wspierającą oraz światem zewnętrznym Przykład architektury ISD Ilustracja Strefa domowa ISD Platforma wspierająca Świat zewnętrzny Inne sieci / urządzenia Kanał komunikacji internetowej Sprzedawcy energii PDA PC Smartphone Panel infrastruktury sieci domowej Interfejs personalny??? Grzejniki i klimatyzacja Pompy wody Obwód elektryczny Inteligentne wyłączniki Brama domowa Komunikacja Centralny system do zarządzania energią Operator Informacji Pomiarowej??? Inteligentne urządzenia domowe Licznik AMI/ Kanał Komunikacji AMI OSD Generacja rozproszona Stacja ładowania EV Licznik innych mediów Lokalny system do zarządzania energią Aplikacja AMI Źródło: A.T. Kearney 8
Agenda Wstęp Konkluzje z raportu rynkowo społecznego Zachowania odbiorców energii elektrycznej Przegląd doświadczeń zagranicznych Bariery rynkowe Kampania edukacyjna Dodatkowe usługi elektroenergetyczne związane z ISD Konkluzje z raportu technologicznego Konkluzje z raportu ekonomicznego Konkluzje z raportu regulacyjnego Podsumowanie 9
1 Konsumpcja energii Konsumpcja energii Instalacja ISD pozwala konsumentom na redukcję zużycia ee 1 oraz ograniczenie zapotrzebowania na moc szczytową Opis badania zachowania konsumentów Instalacja ISD w gospodarstwie domowym Cele rozwiązania Źródła analizy Grzejniki i klimatyzacja Pompy wody Panel infrastruktury sieci domowej Obwód elektryczny Inne sieci / urządzenia Inteligentne wyłączniki PDA PC Smartphone Interfejs personalny Kanał komunikacji internetowej??? Brama domowa Obniżenie całkowitego zużycia energii elektrycznej Czas Ograniczenie zapotrzebowania na moc szczytową Raporty rynkowe Ankieta gospodarstw domowych Inteligentne urządzenia domowe Licznik AMI/ Kanał Komunikacji AMI Raporty rynkowe Generacja rozproszona Stacja ładowania EV Licznik innych mediów Lokalny system do zarządzania energią Czas 1. Energia elektryczna Źródło: A.T. Kearney 10
Wyniki wskazują, że zastosowanie ISD pozwala na dodatkową redukcję zużycia ee 1 o około 5 punktów procentowych 2 Wpływ technologii ISD na ograniczenie zużycia ee 1 Wpływ zastosowania prostych technologii wspierających na zużycie energii elektrycznej Wpływ technologii ISD na ograniczenie zużycia energii elektrycznej Ø 10% 12% 9% 10% 5% Ø 5% N/A N/A N/A N/A 1 2 3 4 5 Analizowane źródła N/A N/A 1 2 3 4 5 Analizowane źródła 1. Energia elektryczna; 2. Potencjał redukcji zużycia energii elektrycznej dla odbiorców objętych wdrożeniem Źródło: A.T. Kearney 11
Badanie gospodarstw domowych w Polsce potwierdza przyjęte założenia Wpływ technologii ISD na ograniczenie zużycia ee 1 Proszę ocenić jak zmieniłoby się Pani/a zużycie energii elektrycznej, jeśli posiadałaby Pan/i informację na temat aktualnego zużycia oraz związanego z tym kosztami. Redukcja o ponad 10% Redukcja o 5-10% 5% 5% Redukcja o 2-5% 13% Redukcja o 2% 19% 57% Brak zmiany Najaktywniejsi odbiorcy, którzy są grupą docelową wdrożenia, deklarują wysoki stopień ograniczenia zużycia energii elektrycznej 1. Energia elektryczna Źródło: Badanie ankietowe zlecone przez A.T. Kearney 12
Zidentyfikowaliśmy trzy podstawowe rozwiązania umożliwiające aktywnym odbiorcom redukcję obciążenia szczytowego Rozwiązania redukcji obciążenia szczytowego Program cenowy Ocena Wpływ na ograniczenie zapotrzebowania na moc szczytową TOU Proste rozwiązanie oraz niskie koszty wdrożenia Względnie niskie ryzyko wzrostu rachunku za ee 1 Konieczność wsparcia technologicznego Ciągłe oddziaływanie 5% 16% CPP Konieczność dodatkowej komunikacji z konsumentem Względnie wysokie ryzyko wzrostu rachunku za ee 1 Oddziaływanie jedynie paręnaście razy do roku Wysoka skuteczność 16% 31% RTP Skomplikowane rozwiązanie wymagające ciągłej komunikacji z konsumentem Niska skuteczność Wsparcie technologicznie negatywnie wpływa na skuteczność 2 9% 12% Program wspierany technologią Program bez wsparcia technologicznego 1. Energia elektryczna; 2. Obniżenie skuteczności taryfy przy wykorzystaniu wsparcia technologią może być spowodowane trudnościami w prawidłowym skonfigurowaniu algorytmu systemu Źródło: vaasaett, A.T. Kearney 13
Zastosowanie ISD pozwoli na redukcję zapotrzebowania na moc szczytową o około 9 punktów procentowych 1 Wpływ technologii ISD na redukcję obciążenia szczytowego Program TOU bez technologii Program TOU z technologią wspierającą Ø 15% 16% 14% 5% 7% Ø 6% N/A N/A N/A 1 2 3 4 5 Analizowane źródła N/A N/A N/A 11 2 3 4 Analizowane źródła 5 1. Potencjał redukcji zapotrzebowania na moc szczytową dla odbiorców objętych wdrożeniem; Źródło: A.T. Kearney 14
Konsumpcja energii Dodatkową grupą objętą wdrożeniem mogą być odbiorcy częściowo aktywni, którzy nieznacznie obniżą zużycie ee 1 Odbiorcy częściowo aktywni Definicja odbiorcy częściowo aktywnego Odbiorca, który stosuje darmowe rozwiązania niewymagające dodatkowych inwestycji oraz zaangażowania Zmiana zachowania Obniżenie całkowitego zużycia energii elektrycznej Włączenie odbiorcy pasywnego nie generuje dodatkowych kosztów ponieważ korzysta on jedynie z portalu WWW i nie kupuje elementów sieci ISD Działania odbiorcy częściowo aktywnego przekładają się na redukcję zużycia ee 1 na poziomie 0,25%. Brak wpływu na ograniczenie zapotrzebowania na moc szczytową Na potrzeby modelu finansowego przyjęto, że liczba odbiorców częściowo aktywnych objętych wdrożeniem jest dwukrotnie wyższa niż odbiorców aktywnych Czas Podsumowanie 9% 5% Potencjał redukcji zużycia Potencjał redukcji zapotrzebowania na moc szczytową 0,25% 0% 0% 0% Odbiorcy aktywni Odbiorcy częściowo aktywni Odbiorcy pasywni 1. Energia elektryczna; 2. Potencjał redukcji zużycia energii elektrycznej dla odbiorców objętych wdrożeniem Źródło: A.T. Kearney 15
Na podstawie badań założono, że odbiorcy aktywni stanowią 10% populacji a odbiorcy częściowo aktywni 20% Zasięg wdrożenia Wyniki badania gospodarstw domowych Założenia dla modelu Potencjalnie wysoki stopień ograniczenia zużycia ee 1 Duża akceptacja rozwiązań redukcji zużycia ee 1 Duża akceptacja rozwiązań ograniczania mocy Aktywni odbiorcy 14% 10% Częściowo aktywni odbiorcy 37% 20% Pasywni odbiorcy 49% 70% 1. Energia elektryczna Źródło: Badanie ankietowe zlecone przez A.T. Kearney 16
Agenda Wstęp Konkluzje z raportu rynkowo społecznego Zachowania odbiorców energii elektrycznej Przegląd doświadczeń zagranicznych Bariery rynkowe Kampania edukacyjna Dodatkowe usługi elektroenergetyczne związane z ISD Konkluzje z raportu technologicznego Konkluzje z raportu ekonomicznego Konkluzje z raportu regulacyjnego Podsumowanie 17
Przegląd doświadczeń zagranicznych wskazuje na niski poziom dojrzałości zintegrowanych rozwiązań ISD Ocena dojrzałości poszczególnych obszarów technologicznych Automatyzacja domu Automatyzacja urządzeń domowych (np. jeden pilot do wielu urządzeń, zdalny dostęp do monitoringu) Duża liczba dostawców oferujących kompleksowe rozwiązania Poziom dojrzałości Komunikacja na cele automatyzacji Komunikacja między urządzeniami zainstalowanymi w ramach usług automatyzacji domu Brak dominującego standardu Licznik AMI Inteligentny licznik pozwalający na dwustronną komunikacje między konsumentem a firmą energetyczną Pojedyncze masowe wdrożenia (np. Polska, USA) Technologia ISD Integracja wszystkich wymienionych wyżej elementów w celu maksymalizacji korzyści Brak zaawansowanych masowych wdrożeń - początkowa faza rozwoju; - masowe wdrożenie Źródło: A.T. Kearney 18
Liczba uczestników Realizowane projekty w zakresie ISD najczęściej przeprowadzane są w kilku etapach Przykładowa ścieżka masowego wdrożenia ISD Przykład PG&E Faza opracowania Programy pilotażowe Wdrożenie 5 Brak 19 1 2 500 3 5.000 4 Decyzja Rozpoczęcie wdrożenia 3 kw. 10 4 kw. 10 2 kw. 12 1 kw. 13 1 kw. 14 1 kw. 15 1 2 3 4 5 Faza laboratoryjna: testy laboratoryjne, interoperacyjność urządzeń wewnątrz domu Grupy fokusowe: uwagi od pierwszych uczestników, testy komunikacji między ISD a systemem PG&E Duży pilot: budowa i weryfikacja prostych struktur biznesowych Masowy pilot: zaawansowane struktury biznesowe, interoperacyjność dowolnych urządzeń Decyzja: decyzja o kluczowych parametrach masowego wdrożenia Masowe wdrożenie: programy zarządzania energią, ISD dostępne dla wszystkich konsumentów Źródło: Pacific Gas and Electric, A.T. Kearney 19
Obecnie zdecydowana większość projektów znajduje się na etapie programów pilotażowych Programy ISD na świecie Wybrane BC Hydro PG&E Platforma do zakupu urządzeń ISD na koszt klienta (2014 r.) Rozwinięty program pilotów, wdrożenie w styczniu 2015 r. Ontario Umowa ramowa pomiędzy dystryktem, a dostawcą rozwiązań ISD Wielka Brytania Instalacja inteligentnych liczników i wyświetlaczy ISD (2019 r.) SCE Rozwinięty program pilotów, brak terminu wdrożenia NV Energy Pilotaż dla 16.400 uczestników, planowane wdrożenie GEO Zakończony pilotaż dla 275 uczestników. Brak jednoznacznych wyników CCET SDG&E Rozwinięty program pilotów, brak terminu wdrożenia Reliant Energy Każdy klient może zakupić/otrzymać wyświetlacz ISD Zakończony pilotaż dla 346 uczestników. Niejednoznaczne wyniki Energy@home Plan realizacji pilotów, projekt prawdopodobnie zawieszony Faza opracowania Programy pilotażowe Wdrożenie Źródło: Portale branżowe, strony internetowe firm energetycznych, A.T. Kearney, stan na marzec 2012 20
Niezależnie od projektów pilotażowych wiele państw rozwija koncepcje inteligentnych miast gdzie testowane są ISD Inteligentne miasta na świecie Wybrane Amsterdam smart city Barcelona smart city Barcelona, 2009 200 hektarów Budowa centrum technologicznego Amsterdam 2009 1.200 mieszkań Poprawa efektywności energ. mieszkań i miasta Skolkovo Moskwa 2009 21.000 mieszkańców Budowa centrum technologicznego Songdo Korea Południowa 2009 3.700 hektarów Budowa w pełni funkcjonalnego miasta Pecan Street Project Austin, Teksas, 2009 1.000 mieszkań Budowa dzielnicy z zapleczem laboratoryjnym Masdar City Dubai 2007 40.000 osób Budowa globalnego centrum technologicznego Smart Grid Smart City Okolice Sydney 2010 30.000 mieszkań Poprawa efektywności energetycznej gospodarstw Źródło: Portale branżowe, strony internetowe firm energetycznych, A.T. Kearney, stan na marzec 2012 Solar City 7 miast, 2004 Poprawa efektywności energetycznej gospodarstw oraz całych miast Smart Village Sydney 2009 1.000 mieszkań Poprawa efektywności energetycznej gospodarstw 21
Agenda Wstęp Konkluzje z raportu rynkowo społecznego Zachowania odbiorców energii elektrycznej Przegląd doświadczeń zagranicznych Bariery rynkowe Kampania edukacyjna Dodatkowe usługi elektroenergetyczne związane z ISD Konkluzje z raportu technologicznego Konkluzje z raportu ekonomicznego Konkluzje z raportu regulacyjnego Podsumowanie 22
Zidentyfikowaliśmy cztery główne bariery rynkowe dla szerokiego wdrożenia Bariery rynkowe i możliwe rozwiązania Bariery rynkowe Możliwe rozwiązania Wolne tempo wdrożenia AMI Brak standardu komunikacji Wprowadzenie nowych regulacji prawnych Mechanizmy rynkowe oraz sugerowanie preferowanych rozwiązań Obawy społeczeństwa Niski poziom zaangażowania społeczeństwa Przeprowadzenie kampanii edukacyjno-marketingowej Źródło: A.T. Kearney 23
Agenda Wstęp Konkluzje z raportu rynkowo społecznego Zachowania odbiorców energii elektrycznej Przegląd doświadczeń zagranicznych Bariery rynkowe Kampania edukacyjna Dodatkowe usługi elektroenergetyczne związane z ISD Konkluzje z raportu technologicznego Konkluzje z raportu ekonomicznego Konkluzje z raportu regulacyjnego Podsumowanie 24
Efektywnym rozwiązaniem jest przeprowadzenie kampanii edukacyjnej składającej się z czterech etapów komunikacji Koncepcja kampanii edukacyjnej Przykłady działań/nośników 4. Bezp. 1 kontakt Warsztaty, konsultacje domowe Materiały informacyjne wysłane pocztą Rozmowa telefoniczna Dostawca usług ISD 3. Lokalne media, wydarzenia, samorządy Sponsoring lokalnych wydarzeń Materiały informacyjne w lokalnych urzędach Podmiot centralny 2. Internet, marketing społecznościowy 1. Kampania krajowa Filmy internetowe Doradca on-line (chat) Dedykowana strona internetowa, blog oraz profile na portalach społecznościowych Publikacje prasowe Programy telewizyjne (np. talk show) Ogólnopolskie reklamy telewizyjne i prasowe Billboardy 1. Bezpośredni Źródło: Western Power, CenterPoint Energy, Dominion, Pacific Gas and Electric, San Diego Gas & Electric, A.T. Kearney 25
Agenda Wstęp Konkluzje z raportu rynkowo społecznego Zachowania odbiorców energii elektrycznej Przegląd doświadczeń zagranicznych Bariery rynkowe Kampania edukacyjna Dodatkowe usługi elektroenergetyczne związane z ISD Konkluzje z raportu technologicznego Konkluzje z raportu ekonomicznego Konkluzje z raportu regulacyjnego Podsumowanie 26
Wdrożenie sieci ISD umożliwia przedsiębiorstwom energetycznym rozwój nowych usług Przykłady nowych produktów i usług elektroenergetycznych Ograniczanie szczytowego zapotrzebowania na moc wybrane urządzenia klienta mogą być wyłączane całkowicie lub częściowo przez firmę energetyczną za pośrednictwem ISD Samochód elektryczny programowanie godzin ładowania samochodu za pośrednictwem ISD w celu ograniczenia kosztów Zdalne zarządzanie zużyciem energii klient przy wykorzystaniu aplikacji na telefon komórkowy, tablet, laptopa lub portalu internetowego może zdalnie zarządzać urządzeniami podłączonymi do ISD i tym samym kontrolować zużycie energii elektrycznej w domu Inteligentne urządzenia inteligentne urządzenia mogą pobierać informacje z ISD o obowiązujących taryfach i automatycznie dostosowywać profil zużycia energii elektrycznej (np. poprzez wykonywanie energochłonnych czynności takich jak cykl rozmrażania lodówki w nocy) Rozproszona generacja, odnawialne źródła energii sieć ISD pozwala na podłączenie i zarządzanie dodatkowymi źródłami energii zainstalowanymi przy gospodarstwie domowym $ Zmienne taryfy informacja o obecnie obowiązującej taryfie lub zmianach taryfy może być przesyłana na wyświetlacz ISD klienta Źródło: A.T. Kearney 27
Agenda Wstęp Konkluzje z raportu rynkowo społecznego Konkluzje z raportu technologicznego Konkluzje z raportu ekonomicznego Konkluzje z raportu regulacyjnego Podsumowanie 28
Kluczowe konkluzje dla raportu technologicznego Obecny stan techniki umożliwia pełną implementację systemów ISD spełniających wszystkie wymagania układowe i funkcjonalne Na świecie rozwijanych jest wiele architektur oraz protokołów komunikacyjnych ISD Oferowane zaawansowane systemy pozwalają na pełną automatyzację działania ISD według preferencji użytkownika Odbiorca zawsze pełni nadrzędną rolę w procesie zarządzania ISD Rekomendowana struktura docelowa ISD umożliwia kompleksowe zarządzanie energią elektryczną, zużyciem innych mediów oraz świadczenie dodatkowych usług niezwiązanych z energetyką 29
Infrastruktura ISD na tle instalacji elektrycznej Odbiorcy Aktywnego WLZ 0,4 kv OSD sieć dystrybucyjna 0,4 kv Dostawca usług ISD internet Odbiorca Aktywny internet 5 AMI 5 4 1 Wyświetlacz Tablet kwh 1 2 3 Brama domowa Lokalny System Zarządzania Energią 1 2 4 nieelektryczne instalacje budynkowe EVSE - Terminal ładowania S W1 P VAR 1 4 ON/OFF S W2 CAN Q VAR, P VAR mikrosieć DC AGP AGP Interfejs energoelektroniczny ES - magazyn energii lub pojazd EV Odbiorniki Full Smart Grid Odbiorniki Smart Grid Ready Odbiorniki Full Smart Grid Odbiorniki Smart Grid Ready RES - generacja on-site AGP Aktywne Gniazdo Pośrednie 3 5 komunikacja wewnętrzna istniejąca komunikacja poza protokołami ISD, instalacja elektryczna kanał internetowy techniczny AMI Advanced Metering Infrastructure 1 sygnały logowania 2 sygnały techniczne, kosztowe i ewidencyjne (w tym z AMI) sygnały odpowiedzi DSR 4 sygnały sterujące sygnały konfiguracyjne i statusowe 30
Rekomendowana struktura ISD w zakresie zarządzania energią i mediami podmioty decyzyjne Odbiorca Aktywny Dostawca Usług ISD Operator Systemu Dystrybucyjnego Operator Systemu Gazowego Przedsiębiorstwo Wodnokanalizacyjne Dostawca ciepła interfejs podmiot - ISD tablet smartfon TV... strona internetowa e-konto2 licznik AMI4 e-konto2 licznik gazowy e-konto2 licznik wody e-konto2 licznik ciepła zarządzanie sygnałami HDMI Lokalny System Zarządzania Energią1 USB Internet brama domowa Internet USB3 RS 485 konwerter konwerter konwerter RS 485 RS 485 konwerter PLC, LAN, ZigBee, WiFi urządzenia wykonawcze generator konwerter RS 485 odbiornik Full Smart Grid AGP magazyn konwerter piec gazowy odbiornik Smart Grid EVSE Ready BMS LON CO, CWU LON zasobnik wody ISD wymiennik ciepła 1. Oraz innymi mediami (np. wodą); 2. Interfejs internetowy łączący użytkownika z firmą użyteczności publicznej 3. Gniazdo pozwalające na instalację dowolnego modułu komunikacyjnego (zgodne z wymaganiami PTEPiREE) 4. Licznik AMI jest najważniejszym licznikiem w strukturze ISD. Pozostałe liczniki mogą pełnić funkcje dodatkowe 31
Agenda Wstęp Konkluzje z raportu rynkowo społecznego Konkluzje z raportu technologicznego Konkluzje z raportu ekonomicznego Model biznesowy oraz źródła finansowania Podsumowanie kosztów i korzyści wdrożenia Podsumowanie wyników modelu finansowego Konkluzje z raportu regulacyjnego Podsumowanie 32
Kluczowe konkluzje dla raportu ekonomicznego Rekomendowane jest przyjęcie zmodyfikowanego modelu wdrożenia w oparciu o budowanie platformy oraz współfinansowanie wybranych elementów ISD (na przykład na bazie ESCO) Finansowanie może zostać oparte na systemie certyfikatów zbliżonym do modelu VEET funkcjonującego w Australii Wyniki modelu finansowego wskazują na potencjalną atrakcyjność wdrożenia Dla scenariusza bazowego wdrożenie generuje NPV na poziomie 150 milionów złotych oraz IRR na poziomie 14% Opłacalność ulega znacznej poprawie po uwzględnieniu dodatkowych korzyści takich jak uniknięcie rotacyjnego wyłączania odbiorców Źródło: A.T. Kearney 33
Odsetek klientów objętych wdrożeniem Zidentyfikowaliśmy cztery główne modele według których realizowane są projekty ISD na świecie Modele budowy ISD 2 Budowanie platformy przez firmę z bezpośrednim dostępem do konsumentów energii 3 Budowanie platformy oraz współfinansowanie elementów ISD 4 Budowanie platformy oraz finansowanie elementów ISD 1 Budowanie platformy przez firmę bez bezpośredniego dostępu do konsumentów energii Liczba elementów ISD sfinansowana przez organizatora 1 Koszt ISD ponoszony przez gospodarstwo domowe Możliwe źródło finansowania ISD Umiejscowienie ISD Model rynku na rynku elektroenergetycznego elektroenergetycznym 1. Koszty mogą być przenoszone na klientów poprzez zwiększanie opłat za energię elektryczną lub opłaty dodatkowe Źródło: strony internetowe firm energetycznych, dostawców, regulatorów energetyki, A.T. Kearney 34
PLN Proponujemy rozwiązanie, w którym koszt podstawowej architektury ISD dla gospodarstwa domowego wyniesie 170 zł Koszt ISD ponoszony przez gospodarstwo domowe Urządzenia w sieci ISD Aplikacja Trzy inteligentne przełączniki Brama domowa Aplikacja Inteligentne przełączniki Brama domowa Inwestycja Całkowity koszt 560 zł Koszt dla gospodarstwa domowego 170 zł Rozpoczęcie inwestycji w 2015 roku Zwrot kosztów w 2019 roku 300 250 200 150 100 50 0-50 -100-150 NPV dla aktywnego gospodarstwa domowego 2013 2015 2017 2019 2021 2023 2025 2027 2029 Źródło: A.T. Kearney 35
Współfinansowanie ISD może zostać oparte na systemie certyfikatów wzorowanym na australijskim 1 modelu VEET Możliwe źródło finansowania ISD Transfer prawa 2 Transfer certyfikatu Konsument Pozyskanie prawa do stworzenia certyfikatu Osoba akredytowana 2 Stworzenie i rejestracja certyfikatu VEET Firma energetyczna Umorzenie wymaganej liczby certyfikatów Lista certyfikowanych działań Lista działań uprawniających do stworzenia certyfikatów Platforma certyfikatów Tworzenie oraz rejestracja certyfikatów Platforma handlowa Komercyjna platforma do sprzedaży/zakupu certyfikatów Formuła certyfikatów Liczba wymaganych certyfikatów wyznaczona jest za pomocą formuły Wprowadzenie wyświetlacza domowego na listę certyfikowanych działań w 2012 roku Redukcja ceny wyświetlacza nawet o 230 zł 1. System obowiązuje w stanie Victoria 2. Dowolna osoba, która uzyskała państwową akredytację Źródło: Essential Services Commision, Department of Primary Industries, A.T. Kearney 36
Agenda Wstęp Konkluzje z raportu rynkowo społecznego Konkluzje z raportu technologicznego Konkluzje z raportu ekonomicznego Model biznesowy oraz źródła finansowania Podsumowanie kosztów i korzyści wdrożenia Podsumowanie wyników modelu finansowego Konkluzje z raportu regulacyjnego Podsumowanie 37
Zidentyfikowanych zostało dziewięć kwantyfikowalnych korzyści wdrożenia technologii w zakresie ISD Korzyści wdrożenia (1/2) Wytwarzanie OSP OSD Sprzedawca ee 1 Aktywny odbiorca Pozostali odbiorcy Inni dostawcy 2 Rodzaj korzyści i. ii. iii. iv. v. vi vii viii ix Redukcja zużycia energii elektrycznej Przesunięcie części popytu na energię na okresy pozaszczytowe Optymalizacja nakładów inwestycyjnych na nowe moce wytwórcze Opłata abonamentowa za ISD Korzyści ekologiczne Zmniejszenie strat technicznych Optymalizacja nakładów inwestycyjnych na nowe sieci dystrybucyjne i przesyłowe Korzyści z uniknięcia rotacyjnego wyłączania dostaw energii elektrycznej Korzyści z uniknięcia black-outu 1. Na potrzeby modelu finansowego przyjęto, iż sprzedawca energii elektrycznej jest jednocześnie dostawcą usług ISD 2. Dostawcy technologii, dostawcy innych mediów niż energia elektryczna; - bezpośrednie oddziaływanie - pośrednie lub podważalne oddziaływanie; - pozycja skwantyfikowana i uwzględniona w analizie kosztów i korzyści - pozycja skwantyfikowana i nieuwzględniona w analizie kosztów i korzyści - pozycja jakościowa nieuwzględniona w analizie kosztów i korzyści Źródło: A.T. Kearney 38
oraz dziewięć niekwantyfikowalnych Korzyści wdrożenia (2/2) Wytwarzanie OSP OSD Sprzedawca ee 1 Aktywny odbiorca Pozostali odbiorcy Inni dostawcy 2 Rodzaj korzyści x xi xii Niższe koszty obsługi klienta Stworzenie rynku negawatów Redukcja kosztów odczytu liczników innych mediów xiii Optymalizacja zużycia innych mediów xiv Dodatkowe przychody z udostępniania infrastruktury xv Marża na sprzedaży urządzeń funkcjonujących w ramach ISD xvi Powstanie nowych miejsc pracy xvi i Zwiększenie konkurencyjności na rynku xvi ii Wsparcie rozwoju generacji rozsianej 1. Na potrzeby modelu finansowego przyjęto, iż sprzedawca energii elektrycznej jest jednocześnie dostawcą usług ISD 2. Dostawcy technologii, dostawcy innych mediów niż energia elektryczna; - bezpośrednie oddziaływanie - pośrednie lub podważalne oddziaływanie; - pozycja skwantyfikowana i uwzględniona w analizie kosztów i korzyści - pozycja skwantyfikowana i nieuwzględniona w analizie kosztów i korzyści - pozycja jakościowa nieuwzględniona w analizie kosztów i korzyści Źródło: A.T. Kearney 39
Wdrożenie związane jest również z poniesieniem określonych kosztów.. Koszty wdrożenia (1/2) Wytwarzanie OSP OSD Sprzedawca ee 1 Aktywny odbiorca Pozostali odbiorcy Inni dostawcy 2 Rodzaj kosztu i. Projekty pilotażowe ii. Koszt bramy domowej iii. Koszt platformy internetowej iv. Koszt modułu komunikacyjnego v. Koszt przełączników vi Dodatkowe systemy IT po stronie dostawcy usług ISD vii viii ix x xi Instalacja urządzeń Biuro zarządzania projektem Edukacja klienta Koszt utrzymania systemów IT Obsługa klienta 1. Na potrzeby modelu finansowego przyjęto, iż sprzedawca energii elektrycznej jest jednocześnie dostawcą usług ISD 2. Dostawcy technologii, dostawcy innych mediów niż energia elektryczna; - bezpośrednie oddziaływanie - pośrednie lub podważalne oddziaływanie; - pozycja skwantyfikowana i uwzględniona w analizie kosztów i korzyści - pozycja skwantyfikowana i nieuwzględniona w analizie kosztów i korzyści - pozycja jakościowa nieuwzględniona w analizie kosztów i korzyści Źródło: A.T. Kearney 40
..których łącznie zidentyfikowano 21, z czego 17 zostało skwantyfikowanych Koszty wdrożenia (2/2) Wytwarzanie OSP OSD Sprzedawca ee 1 Aktywny odbiorca Pozostali odbiorcy Inni dostawcy 2 Rodzaj kosztu xii Koszt utraconej marży xiii Koszt pobranej energii elektrycznej xiv Opłata za dane pomiarowe xv Koszt serwisowania urządzeń xvi Opłata abonamentowa za ISD xvi i Podział kosztów dystrybucji energii elektrycznej xvi ii Wyświetlacz xix xx xxi Koszt utrzymania urządzeń oraz amortyzacja Pozostałe urządzenia, które mogą być instalowane w ramach ISD Koszt nietrafionych decyzji inwestycyjnych w źródła szczytowe 1. Na potrzeby modelu finansowego przyjęto, iż sprzedawca energii elektrycznej jest jednocześnie dostawcą usług ISD 2. Dostawcy technologii, dostawcy innych mediów niż energia elektryczna; - bezpośrednie oddziaływanie - pośrednie lub podważalne oddziaływanie; - pozycja skwantyfikowana i uwzględniona w analizie kosztów i korzyści - pozycja skwantyfikowana i nieuwzględniona w analizie kosztów i korzyści - pozycja jakościowa nieuwzględniona w analizie kosztów i korzyści Źródło: A.T. Kearney 41
Agenda Wstęp Konkluzje z raportu rynkowo społecznego Konkluzje z raportu technologicznego Konkluzje z raportu ekonomicznego Model biznesowy oraz źródła finansowania Podsumowanie kosztów i korzyści wdrożenia Podsumowanie wyników modelu finansowego Konkluzje z raportu regulacyjnego Podsumowanie 42
Dodatkowe korzyści Do głównych dodatkowych korzyści należą uniknięcie blackoutu oraz rotacyjnego wyłączania dostaw Dodatkowe korzyści dla scenariusza optymistycznego Uniknięcia blackoutu w 2016 roku Koszty zewnętrzne emisji zanieczyszczeń Uniknięcie rotacyjnego wyłączania dostaw w latach 2017-2022 Ograniczenie strat technicznych przesyłu i dystrybucji Optymalizacja nakładów na sieci dystrybucyjne i przesyłowe Źródło: A.T. Kearney 43
Bez uwzględnienia dodatkowych korzyści scenariusz bazowy pozwala na osiągnięcie IRR na poziomie 14% Wyniki dla trzech podstawowych scenariuszy 1 mln PLN 600 500 Skumulowane NPV 2 IRR 3 =20% 400 300 200 100 IRR 3 =14% -100-200 -300-400 0 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 Czas IRR 3 =8% -500 Scenariusz 1 Scenariusz 2 Scenariusz 3 1.Podstawowe scenariusze bez uwzględnienia dodatkowych korzyści; 2. Net Present Value (wartość bieżąca netto) 3. Internal Rate of Return (wewnętrzna stopa zwrotu) Źródło: A.T. Kearney 44
Scenariusz pesymistyczny generuje dodatnie NPV jedynie w przypadku uwzględnienia dodatkowych korzyści Wyniki dla scenariusza pesymistycznego (1) mln PLN 1.300 1.200 Skumulowane NPV 1 1.100 1.000 900 800 700 600 500 400 300 200 100 0 2012-100 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030-200 1.Net Present Value (wartość bieżąca netto) Źródło: A.T. Kearney Scenariusz 1 podstawowy Scenariusz 1 przy uwzględnieniu dodatkowych korzyści poza blackoutem Scenariusz 1 przy uwzględnieniu wszystkich dodatkowych korzysci Czas 45
Wyniki z uwzględnieniem dodatkowych korzyści dla scenariusza bazowego wskazują na duży potencjał wdrożenia Wyniki dla scenariusza bazowego (2) mln PLN 1.800 1.700 1.600 1.500 1.400 1.300 1.200 1.100 1.000 900 800 700 600 500 400 300 200 100 0-1002012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030-200 -300 Scenariusz 2 podstawowy 1.Net Present Value (wartość bieżąca netto) Źródło: A.T. Kearney Skumulowane NPV 1 Scenariusz 2 przy uwzględnieniu dodatkowych korzyści poza blackoutem Scenariusz 2 przy uwzględnieniu wszystkich dodatkowych korzysci Czas 46
Scenariusz optymistyczny w każdym wariancie generuje bardzo wysokie NPV Wyniki dla scenariusza optymistycznego (3) mln PLN 3.000 Skumulowane NPV 1 2.500 2.000 1.500 1.000 500 0 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 Czas -500 1.Net Present Value (wartość bieżąca netto) Źródło: A.T. Kearney Scenariusz 3 podstawowy Scenariusz 3 przy uwzględnieniu dodatkowych korzyści poza blackoutem Scenariusz 3 przy uwzględnieniu wszystkich dodatkowych korzysci 47
Agenda Wstęp Konkluzje z raportu rynkowo społecznego Konkluzje z raportu technologicznego Konkluzje z raportu ekonomicznego Konkluzje z raportu regulacyjnego Podsumowanie 48
Infrastruktura sieci domowej stan prawny Brak przeszkód dla tworzenia autonomicznej ISD Usługa nieregulowana realizowana jako narzędzie efektywności energetycznej w formie umowy pomiędzy odbiorcą a dostawcą usług ISD Status prawny urządzeń ISD Własność urządzeń ISD zależna od modelu finansowania i ustaleń pomiędzy podmiotami Szeroka gama dostępnych modeli prawnych Brak potrzeby regulacji w tym zakresie, ewentualne określenie zasady ochrony odbiorcy przed nadmiernym poziomem odpowiedzialności Licznik AMI granicą ISD, za którą znajdują się urządzenia OSD 49
Regulacje niezbędne dla stworzenia ISD w ramach Smart Grid - interoperacyjność Zapewnienie interoperacyjności licznika i bramy domowej Niezbędne określenie standardu komunikacji licznika z bramą domową dla dowolnego dostawcy usług ISD Aktualnie brak rozwiązań Plany wprowadzenia rozwiązań w zakresie interoperacyjności na poziomie krajowym Potrzeba wprowadzenia standardów na poziomie wspólnotowym: przepisy krajowe nie zmienią światowych trendów 50
Regulacje niezbędne dla stworzenia ISD w ramach Smart Grid - prywatność i bezpieczeństwo Dostępność danych Dane pomiarowe traktowane w sposób identyczny co dane osobowe (ustawa o ochronie danych osobowych) Dostępność danych pomiarowych dla służb państwowych w uzasadnionych przypadkach Możliwe rozwiązanie: tajemnica pomiarowa (rozwiązanie podobne do telekomunikacji) Ochrona prywatności Odbiorca pozostaje wyłącznym dysponentem udostępniania informacji z ISD (świadoma zgoda odbiorcy wyklucza naruszenie prywatności) Dostawca usług musi przestrzegać zasad przetwarzania danych osobowych Zapewnienie bezpieczeństwa przesyłu danych Przewidziane w projekcie PE i stanowisku URE w.s. AMI Wymagania dotyczące bezpieczeństwa wewnątrz sieci ISD, wyłącznie w rozporządzeniu dot. zasad ochrony danych osobowych, techniczne wymogi nie powinny podlegać dodatkowej regulacji 51
Działania niezbędne dla wykorzystania potencjału ISD - zarządzenie popytem oraz generacja rozproszona Zarządzanie popytem Stworzenie mechanizmu DSR poprzez taryfy strefowe i dynamiczne dla Sprzedawcy Stworzenie mechanizmu DSM poprzez rynek usług bilansujących/agregatorów ISD Stworzenie mechanizmu DSM poprzez rynek usług systemowych OSD OSD nie może kupować usług systemowych Ograniczeniem popytu zainteresowani przede wszystkim operatorzy Wytwórca i sprzedawca nie zawsze korzystają na zmniejszeniu popytu Generacja rozproszona Bariery: koncesje, brak mechanizmów agregacji, system certyfikatów premii ekologicznej, konieczność zgłaszania produkcji Projekt nowego prawa OSD: konieczność instalacji licznika Pozostałe: brak wsparcia dla zwykłej generacji rozproszonej 52
Działania niezbędne dla wykorzystania potencjału ISD - decentralizacja systemu oraz połączenie mediów Decentralizacja systemu elektroenergetycznego Aktualnie za działanie systemu odpowiedzialny wyłącznie OSP Podmiotem uzyskującym korzyści z DSM oraz generacji rozproszonej jest OSD który nie jest w stanie w żaden sposób dokonać ich podziału z zainteresowanymi brak bodźców ekonomicznych ISD umożliwia decentralizację zarządzania systemem elektroenergetycznym Do rozważenia decentralizacja zasad świadczenia usług systemowych W takim modelu OSD równoprawnym dostawcą usług systemowych dla OSP Połączenie wszystkich mediów w ramach ISD Zapewnienie możliwości przekazywania informacji z innych liczników mediów za pośrednictwem ISD i licznika Ustalenie zasad odpłatności za przekazywanie informacji dostawcom innych mediów Aktualnie brak rozwiązań 53
Działania niezbędne dla wykorzystania potencjału ISD - systemy wsparcia finansowego Ponoszenie kosztów przez OSD Brak bodźców finansowych do tworzenia ISD Ograniczone bodźce finansowe związanych z efektywnością System białych certyfikatów Niejasna przyszłość, system dla dużych odbiorców (minimalna oszczędność 10 TOE) Możliwość agregacji wielu małych inwestycji (np. ISD) Mechanizm przetargowy wyklucza możliwość przewidzenia przychodów Inne potencjalne mechanizmy wsparcia NFOŚiGW 300-500 mln zł Inne dopuszczalne systemy certyfikaty, dotacje celowe 54
Agenda Wstęp Konkluzje z raportu rynkowo społecznego Konkluzje z raportu technologicznego Konkluzje z raportu ekonomicznego Konkluzje z raportu regulacyjnego Podsumowanie 55
Dla przyjętych założeń wyniki modelu finansowego wskazują na potencjalną atrakcyjność projektu Wyniki modelu finansowego dla scenariusza bazowego 1.800 mln PLN Skumulowane NPV 1 1.500 1.000 500-300 0 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 Scenariusz 2 podstawowy Scenariusz 2 przy uwzględnieniu dodatkowych korzyści poza blackoutem Scenariusz 2 przy uwzględnieniu wszystkich dodatkowych korzyści 1. Net Present Value (wartość bieżąca netto) Źródło: A.T. Kearney 56
W celu realizacji pełnego wdrożenia potrzebne jest podjęcie kolejnych działań Propozycja planu działania Wstępna analiza Raport rynkowo społeczny Raport technologiczny Raport ekonomiczny Raport prawny Wyniki analizy wskazują na potencjalną atrakcyjność wdrożenia w Polsce atrakcyjność powinna zostać potwierdzona projektami pilotażowymi Faza przygotowawcza 1. Opracowanie strategii wdrożenia 2. Przeprowadzenie projektów pilotażowych 3. Definicja założeń dla wdrożeń (w zakresie AMI i innych) 4. Uzgodnienie ogólnopolskich standardów dla technologii 5. Uzgodnienie ogólnopolskich standardów dla modelu danych 6. Programy wsparcia w zakresie finansowania 7. Uruchomienie kampanii informacyjnej 8. Uruchomienie rynku negawatów 1 Wdrożenie Wdrożenie rozwiązań ISD 1. Rynek, na którym możliwa jest sprzedaż ograniczenia zapotrzebowania na moc Źródło: A.T. Kearney 57