Instrumenty finansowe w perspektywie finansowej 2014-2020 Warszawa, 28 stycznia 2016 r.
Zalecenia Komisji Europejskiej w zakresie minimalnych poziomów wykorzystania instrumentów finansowych w ramach poszczególnych celów tematycznych (CT) - CT 1 w zakresie badań, rozwoju i innowacji minimum 5%, - CT 2 technologie informacyjne i komunikacyjne minimum 10%; - CT 3 wsparcie dla MŚP minimum 50%(!); - CT 4 gospodarka niskoemisyjna minimum 20%; - CT 6 efektywność środowiskowa i gospodarowania zasobami min. 5%; - CT 7 zrównoważony transport minimum 10%. UWAGA! Podane pułapy nie mają charakteru wiążącego dla Państw Członkowskich, jednak może stanowić warunek przy rozmowach z KE, np. w zakresie modyfikacji programu op.
Podstawowe akty prawne regulujące kwestie dotyczące instrumentów finansowych 1. Rozporządzenie PE i Rady (UE) nr 1303/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. (tzw. rozporządzenie ogólne ) 2. Rozporządzenie PE i Rady nr 966/2012 z dnia 25 października 2012 r. (tzw. rozporządzenie finansowe ) 3. Rozporządzenie delegowane KE nr 480/2014 z dnia 3 marca 2014 r. 4. Rozporządzenie wykonawcze KE nr 964/2014 z dnia 11 września 2014 r. 5. Rozporządzenie wykonawcze KE nr 821/2014 z dnia 28 lipca 2014 r. 6. Rozporządzenie KE nr 651/2014 z 17 czerwca 2014 r. (GBER) 7. Ustawa wdrożeniowa z dnia 11 lipca 2014 r.
Co to jest instrument finansowy (zgodnie z regulacjami UE)? Zgodnie z art. 2 pkt 11 rozporządzenia ogólnego (1303/2013) oznacza instrumenty finansowe określone w rozporządzeniu finansowym (966/2012), o ile w rozporządzeniu ogólnym nie przewidziano inaczej.
Formy instrumentów finansowych (wg. Rozporządzenia finansowego 966/2012) Kapitałowe lub quasi-kapitałowe Dłużne: pożyczki lub gwarancje Instrumenty oparte na podziale ryzyka (risk share)
Charakterystyka inwestycji wspieranych instrumentami finansowymi Inwestycje finansowo opłacalne; Występowanie market failure; Odbiorca wsparcia instrumentu finansowego musi wykazywać zdolność do spłaty zaciągniętego zobowiązania; Często występuje duże ryzyko związane z realizacją inwestycji; Często brak możliwości potwierdzenia wiarygodności przez podmiot realizujący inwestycję.
Korzyści z wykorzystania instrumentów finansowych - Recyrkulacja środków; - Możliwość wykorzystania instrumentów motywacyjnych; - Mobilizowanie środków prywatnych (uzyskanie efektu dźwigni); - Możliwość wspierania projektów rentownych; - Zminimalizowanie ryzyka psucia rynku (forma wsparcia zbliżona do instrumentów rynkowych dużo mniej zaburza konkurencję niż zastosowanie dotacji); - Możliwość udzielenia większej dźwigni wsparcia w kontekście przepisów dot. pomocy publicznej; - Możliwość skorzystania z funkcjonujących i sprawdzonych mechanizmów; - Możliwość zdefiniowania oferty na miarę potrzeb danego obszaru - instrumenty szyte na miarę.
Dostępne instrumenty wsparcia - dotacje - instrumenty finansowe - pomoc zwrotna
Czym różni się instrument finansowy od pomocy zwrotnej?
Instrument finansowy a pomoc zwrotna Zwrot wsparcia Umorzenie zwrotu kapitału Płatności Beneficjent Zasada pomniejszania wsparcia o uzyskany dochód Instrument finansowy Bezwarunkowy, w pełnej kwocie Brak możliwości zastosowania Przekazywane w transzach, zgodnie z art. 41 rozporządzenia ogólnego Podmiot, który wdraża instrument finansowy lub fundusz funduszy Nie znajdują zastosowania Pomoc zwrotna Zwrot zgodnie z warunkami określonymi w umowie w sprawie udzielenia pomocy zwrotnej Możliwe dla części lub całości kwoty pomocy zwrotnej Zwrot kosztów kwalifikowanych, które zostały rzeczywiście poniesione i opłacone Podmiot, który otrzymuje pomoc Zgodnie z art. 61 oraz 65 ust. 8 lit. c) rozporządzenia ogólnego
Ocena ex ante instrumentów finansowych Zgodnie z art. 37 ust. 2 rozporządzenia ogólnego ocena ex ante ma na celu zidentyfikowanie występowania zawodności mechanizmów rynkowych lub niepotymalnego poziomu inwestycji, a także szacunkowy poziom i zakres zapotrzebowania na inwestycje publiczne oraz typy instrumentów, które mają uzyskać wsparcie.
Wymagane elementy analizy ex ante Analiza niedoskonałości rynku; Ocena wartości dodanej rozważanych instrumentów finansowych; Oszacowanie dodatkowych zasobów publicznych i prywatnych (oczekiwany efekt dźwigni); Ocena wniosków z dotychczasowych doświadczeń w stosowaniu podobnych instrumentów; Proponowana strategia inwestycyjna; Wyszczególnienie oczekiwanych rezultatów; Przepisy umożliwiające przegląd oraz aktualizację oceny ex-ante. UWAGA! W przypadku instrumentu gwarancyjnego, artykuł 37 ust. 2 rozporządzenia ogólnego nie wyczerpuje wszystkich elementów składowych analizy ex ante. Art. 8 rozporządzenia 480/2014 nakłada obowiązek przeprowadzenia dodatkowo ostrożnej oceny ryzyka dla konkretnego oferowanego produktu gwarancyjnego, w celu oszacowania współczynnika mnożnikowego.
Opcje instrumentów finansowych / pomocy zwrotnej w ramach I osi priorytetowej PO IiŚ 2014-2020
Priorytety Zidentyfikowane Inwestycyjne obszary wspierane do potencjalnego w ramach zastosowania I osi priorytetowej IF w ramach PO IiŚ I osi na lata PO IiŚ 2014-2020 Działanie 1.1 OZE i sieci pod OZE Działanie 1.5 sieci ciepłownicze Działanie 1.3 EE w budynkach mieszkalnych Działanie 1.4 Sieci inteligentne Działanie 1.2 EE w przedsiębiorstwach Działanie 1.6 Wysokosprawna kogeneracja
W ramach działania 1.1.1 PO IiŚ 2014-2020 wsparcie inwestycji w OZE - planowane jest uruchomienie 2 komplementarnych instrumentów: - Instrument mieszany pożyczka z elementem finansowania bezzwrotnego (dla inwestycji, które nie uzyskają wsparcia operacyjnego); - Pożyczka na preferencyjnych warunkach do momentu uruchomienia pożyczki podporządkowanej (dla podmiotów, które wygrają w aukcji); lub alternatywnie: - Pożyczka podporządkowana (dla podmiotów, które wygrają w aukcji). Wyżej wskazane podejście ma na celu przyczynienie się do stworzenia optymalnych warunków finansowania dla powstawania nowych mocy zainstalowanych w jednostkach wytwarzających energię ze źródeł odnawialnych.
Zobowiązania z tytułu pożyczki podporządkowanej to zobowiązania podporządkowane w stosunku do spłaty długu głównego (np. kredytu bankowego), co oznacza, że dług, w ramach pożyczki podporządkowanej, spłacany jest po spłacie kredytu bankowego. realizacja inwestycji spłata pożyczki podporządkowanej okres spłaty kredytu bankowego
Przykładowy schemat finansowania projektu przy zastosowaniu pożyczki porządkowanej Kredyt bankowy 60% - 70% Inwestor 20% PROJEKT 10% - 20% Pożyczka podporządkowana / pożyczka preferencyjna
Przykładowy schemat finansowania OZE w ramach PO IiŚ 2014-2020 - pożyczka preferencyjna + dotacja (brak wsparcia operacyjnego) Kredyt bankowy lub pożyczka NFOŚiGW na warunkach komercyjnych min. 25% Inwestor min. 15% PROJEKT Łącznie do 60% Pożyczka preferencyjna NFOŚiGW Dotacja NFOŚiGW
Koncepcja zastosowania pomocy zwrotnej do wsparcia efektywności energetycznej w dużych przedsiębiorstwach i sektorze mieszkaniowym Działanie 1.2 efektywność energetyczna w dużych przedsiębiorstwach Poddziałanie 1.3.2 (1.7.1) efektywność energetyczna w sektorze mieszkaniowym Pożyczka na preferencyjnych warunkach + dotacja Wsparcie przedsiębiorstw ESCO - pilotaż Pożyczka na preferencyjnych warunkach + dotacja
Schemat finansowania efektywności energetycznej w ramach PO IiŚ 2014-2020 (działanie 1.2) - pożyczka preferencyjna + dotacja Kredyt bankowy 15% Inwestor min. 10% PROJEKT 60% - 70% 0% - 15% Pożyczka preferencyjna NFOŚiGW Dotacja NFOŚiGW
ESCO alternatywna opcja wdrożeniowa dla działania 1.2 pilotaż Pożyczka preferencyjna NFOŚiGW Dotacja NFOŚiGW Kredyt bankowy Przedsiębiorstwo ESCO PROJEKT
Przykładowy schemat finansowania efektywności energetycznej w budynkach mieszkalnych w ramach PO IiŚ 2014-2020 (działanie 1.3.2) - pożyczka preferencyjna + dotacja + ew. pożyczka komercyjna Opcjonalnie: kredyt bankowy / pożyczka WFOŚiGW / pożyczka NFOŚiGW Spółdzielnia mieszkaniowa / wspólnota mieszkaniowa 5%-10% 30% - 50% 30% PROJEKT 10% - 45% Pożyczka preferencyjna NFOŚiGW Dotacja NFOŚiGW
Dziękuję za uwagę Marcin Janiak Ministerstwo Energii