Nareszcie Razem Nasze ABC... pielęgnacji Maleństwa

Nareszcie Razem Nasze ABC... pielęgnacji Maleństwa

Autorzy i konsultanci... 4 Maleństwo i Ja moje pierwsze kroki w przewijaniu... 6 Kikut pępowinowy: krótki kurs pielęgnacji... 12 Pielęgnacja noska, uszu i jamy ustnej Twojego Maleństwa... 14 Sprawdzone sposoby, jak radzić sobie z ciemieniuchą Maleństwa... 18 Pierwsze przygody z wodą, czyli kąpielowe ABC... 20 Chłopiec czy dziewczynka, czyli jak pielęgnować okolice płciowe niemowlęcia... 32 Wygodne i naturalne pozycje podczas karmienia dla każdej mamy... 42 Sprawdzone sposoby na mleczne rozterki, czyli jak sobie radzić z problemami podczas laktacji... 47 Metody karmienia niemowląt niezaburzające rytmu ssania z piersi... 54 Jak odciągać, przechowywać i rozmrażać mleko matki... 59 Masaż niemowlęcia, czyli jak sobie radzić z kolką u malucha... 65 Pierwsza pomoc... 71 Drodzy rodzice! Narodziny dziecka to wyjątkowy moment zarówno dla Was, jak i Waszych najbliższych. Po okresie ciąży, która była czasem intensywnych przygotowań do nowej roli, nadchodzi praktyczny sprawdzian. Pierwsze dni z maleństwem przynoszą zarówno wiele radości, jak i pytań związanych z jak najlepszą opieką nad dzieckiem. W tym czasie bezcennym źródłem informacji i porad będzie dla Was położna. Przydatną wiedzę możecie także znaleźć w fachowych publikacjach. Dzięki współpracy z wykwalifi kowanymi i doświadczonymi profesjonalistami z takich dziedzin, jak: położnictwo, medycyna oraz fi zjoterapia, stworzyliśmy dla Was poradnik, w którym znajdziecie praktyczne informacje oraz porady związane z pielęgnacją, karmieniem, pierwszą pomocą oraz masażem dziecka, który możecie wykonywać sami. Będziemy szczęśliwi, jeżeli informacje w nim zawarte będą miały choć niewielki udział w Waszym sukcesie. Życzymy Wam powodzenia w nowej roli Rodziców Pozdrawiamy Zespół Bepanthen, Bayer HealthCare 3

Autorzy i konsultanci Konsultacja medyczna: Prof. dr hab. Maria K. Borszewska-Kornacka Kierownik Kliniki Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka w Szpitalu Klinicznym im. Ks. A. Mazowieckiej (rozdział Kikut pępowinowy krótki kurs pielęgnacji ) Dr n. med. Marcin Jadczak (rozdział Pierwsza pomoc ) Konsultacja merytoryczna: Polskie Towarzystwo Konsultantów i Doradców Laktacyjnych (rozdział Wygodne i naturalne pozycje podczas karmienia dla każdej mamy oraz Sprawdzone sposoby na mleczne rozterki ) Mgr Ewa Kamińska Położna z kilkunastoletnim stażem ze specjalizacją w dziedzinie pielęgniarstwa położniczego, a obecnie w trakcie specjalizacji z pielęgniarstwa neonatologicznego. Zawodowo pracuje jako położna rodzinna w ramach kontraktu z NFZ. Jest również współzałożycielką prywatnej szkoły rodzenia,,szczęśliwie urodzeni w Nowym Sączu, w której każdego dnia pomaga przyszłym rodzicom przygotować się do nowej roli. Mgr położnictwa Agnieszka Pietrzyk Mgr położnictwa, położna pracująca od wielu lat w Klinice Neonatologii, Patologii i Intensywnej Terapii Noworodka w Instytucie Centrum Zdrowia Dziecka. Położna aktywnie prowadząca indywidualną szkołę rodzenia w prywatnej przychodni Medycyna Dziecięca. Autorka kursu Kwalifi kacyjnego w Dziedzinie Pielęgniarstwa Neonatologicznego. Pasjonatka swojego zawodu. Wielbicielka gór i natury. Dr n. biol. Aleksandra Wesołowska Pracownik naukowo-dydaktyczny Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Współzałożycielka i prezes Stowarzyszenia na Rzecz Banku Mleka Kobiecego. Laureatka prestiżowej nagrody im. T. Sendzimira przyznanej w 2008 roku przez Fundację Kościuszkowską za projekt reaktywacji laktariów w Polsce. Autorka licznych artykułów i wystąpień w prasie branżowej i kobiecej na temat idei banku mleka kobiecego i sposobu funkcjonowania tych placówek na całym świecie. Członek polskiej delegacji na forum European Milk Banking Association (EMBA). Mama trojga dzieci. Lic. położnictwa Renata Wojtal Licencjat położnictwa, Certyfi kowany Doradca Laktacyjny, Konsultant Laktacyjny IBCLC (International Board Certifi ed Lactation Consultant). Prowadzi Poradnię Laktacyjną, w której pomaga matkom w rozwiązywaniu problemów laktacyjnych. Od 1987 roku pracuje w Oddziale Ginekologiczno-Położniczym SPZOZ w Brzesku. Od dziesięciu lat prowadzi profi laktykę raka piersi na terenie powiatu brzeskiego. Współzałożycielka Stowarzyszenia Rozwoju Ginekologii i Położnictwa w Brzesku. Mgr fi zjoterapii Izabela Strzelec-Polewka Doktorantka Wydziału Lekarskiego ŚUM, instruktor szkoły rodzenia, autorka programu aktywności fi zycznej dla kobiet w ciąży Mama, Brzuch i Ruch oraz dyrektor Centrum Fizjoterapii i Rekreacji Ruchowej FitFi w Mikołowie. W codziennej pracy pomaga swoim małym i troszkę większym pacjentom osiągnąć nadrzędny cel rehabilitacji, jakim jest samodzielność w życiu codziennym. Pani Izabela jest również właścicielką fi rmy świadczącej usługi kompleksowej rehabilitacji domowej Fizjoterapia i Edukacja, a przede wszystkim szczęśliwą żoną i mamą 1,5-rocznego Mikołaja. 4 5

Maleństwo i Ja moje pierwsze kroki w przewijaniu Konsultacja: mgr Ewa Kamińska Zanim zaczniesz przewijanie, przygotuj wszystkie potrzebne akcesoria, aby nawet na chwilę nie odchodzić od maleństwa. Co powinnaś przygotować? Czystą bieliznę, pieluszkę i ubranko na zmianę ciepłą wodę, płyn do mycia ciała oraz myjkę i ręcznik pojemnik na brudne pieluchy i bieliznę niezbędne kosmetyki do pielęgnacji pośladków (np. krem lub maść przeciw odparzeniom). 1 2 Rozepnij pieluszkę i rozchyl nóżki dziecka, oceniając jej,,zawartość. Wytrzyj pośladki czystym rogiem pieluchy, myjką lub gazą. Brudną pieluszkę zawiń do środka i wyrzuć do kosza. Jeżeli przebywasz poza domem i w momencie przewijania nie masz dostępu do ciepłej wody, do toalety możesz użyć nawilżonej chusteczki, ale pamiętaj, aby przed użyciem ogrzać ją przez chwilę w dłoniach, by nie narażać swojego dziecka na katar lub infekcję, przykładając mu zimną chusteczkę na rozgrzaną pupę. Nie zaleca się stosowania nawilżanych chusteczek do codziennej pielęgnacji. Myjką lub gazą zwilżoną w ciepłej wodzie z dodatkiem płynu do mycia niemowląt oczyść dokładnie krocze, pachwiny oraz poślad- ki dziecka. Bardzo dokładnie umyj wszelkie fałdki i zagięcia. Powinnaś również pamiętać, aby osuszać skórę dziecka od przodu do tyłu, szczególnie u dziewczynek, aby bakterie z kału nie dostały się do pochwy i cewki moczowej. Podczas toalety krocza u dziewczynek między wargami sromowymi możesz zauważyć wydzielinę nawet podbarwioną krwią. Pamiętaj, że jest to wydzielina fi zjologiczna i nie należy jej wymywać, ponieważ ze względu na krótką cewkę moczową dziewczynki są szczególnie narażone na infekcje. W przypadku chłopca nie powinno się zsuwać napletka, który stwarza opór. Delikatnie myjemy narządy płciowe, używając ciepłej wody z płynem, a następnie osuszamy pieluszką lub ręcznikiem. 6 7

Maleństwo i Ja moje pierwsze kroki w przewijaniu Przed założeniem czystej pieluszki bardzo dokładnie osusz skórę dziecka. Następnie posmaruj pośladki i ich okolice maścią bądź kremem pielęgnacyjnym, takim jak np. Bepanthen Baby Maść Ochronna, chroniąc je przed wystąpieniem odparzeń. 3 Zakładając czystą pieluszkę, nie podnoś dziecka za nóżki, lecz wsuń dłoń pod jego pośladki i lekko je unieś. 4 5 Zawiń i zapnij pieluszkę. Jeżeli używasz pieluchomajtek, zapnij je tak, by nie krępowały ruchów dziecka. Pamiętaj, aby kikut pępowinowy u noworodka pozostał odsłonięty. Musi on mieć stały dostęp powietrza i nie powinny dostawać się do niego składniki moczu. Jeżeli używasz pieluch jednorazowych, a Twojemu dziecku nadal nie odpadł kikut pępowinowy, możesz zastosować specjalne pieluszki z wycięciem na pępek, które są do- stępne na rynku. 8 9

Oddych aj ¹aca skó ra to ko mfo rt dla pupy Twojego Malucha spełnia 7 złotych standardów idealnego produktu ochronnego przeciw odparzeniom pieluszkowym BEP.K.05.2011.029 Bepanthen Baby Maść Ochronna tworzy na skórze dziecka warstwę ochronną, i dlatego: zapewnia optymalne nawilżenie skóry i pozwala jej swobodnie oddychać Chroni skórę przed powstaniem odparzeń pieluszkowych wspiera naturalne procesy regeneracyjne skóry przy odparzeniach wysokie bezpieczeństwo: nie zawiera konserwantów, barwników ani substancji zapachowych. Delikatna, lekka konsystencja ułatwia aplikację i usuwanie maści bez ryzyka podrażnień. * 7 złotych standardów idealnego produktu ochronnego przeciw odparzeniom pieluszkowym. Sprawdź na www.bepanthen.pl ** Bakterie nie biorą udziału w zapoczątkowaniu odpieluszkowego zapalenia skóry (PZS) dlatego obecność substancji antyseptycznych nie jest potrzebna.ich zastosowanie zaburza prawidłowe funkcjonowanie mikrofl ory skóry, które jest istotnym elementem jej mechanizmów ochronnych. Ponadto substancje antyseptyczne mogą wywoływać także inne niekorzystne reakcje jak uczulenia czy podrażnienia.

Kikut pępowinowy: krótki kurs pielęgnacji Konsultacja medyczna: Prof. dr hab. Maria K. Borszewska-Kornacka Kierownik Kliniki Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka w Szpitalu Klinicznym im. Ks. A. Mazowieckiej Zanim zajmiesz się pielęgnacją pępowiny swojego maleństwa, sprawdź, czy postępujesz według najnowszych zaleceń WHO (World Health Organization)* oraz PTN (Polskiego Towarzystwa Neonatologicznego), które zmieniły się w 2010 roku. W wyniku zalecanej suchej pielęgnacji pępka Twojego maluszka około drugiego tygodnia życia dziecka (najczęściej między siódmym a dziesiątym dniem życia) dochodzi do odpadnięcia kikuta pępowinowego. 2 3 W miejsca, gdzie nie uda dostać się gazikiem, do mycia pępka możesz użyć patyczka higienicznego. Umożliwi to dokładniejszą pielęgnację. Podczas toalety kikut pępowinowy może się odchylać. Nie bój się nim poruszać czy lekko go odciągać łatwiej będzie Ci wymyć wszystkie miejsca wokół niego. Twojemu dziecku na pewno nie sprawi to bólu. Nie próbuj jednak sama go odrywać, lecz poczekaj, aż sam odpadnie. Przed przystąpieniem do pielęgnacji kikuta pępowinowego dokładnie umyj ręce wodą z mydłem. Kikut pępowinowy u zdrowych, donoszonych noworodków dokładnie przemyj wodą z mydłem. Następnie tę samą czynność wykonaj w całej okolicy wokół pępka. Po umyciu pępek dokładnie osusz gazikiem. Prawidłowa pielęgnacja przyspieszy gojenie i nie dopuści do rozwoju stanu zapalnego. 1 4 Po dokładnym osuszeniu pępka załóż maluszkowi czystą pieluszkę, do czasu utrzymania kikuta, najlepiej ze specjalnym wycięciem na pępek. Jeżeli zakładasz zwykłą pieluszkę, załóż ją tak, aby nie przykrywała pępka. Jeżeli w trakcie pielęgnacji zauważysz obrzęk, zaczerwienienie o średnicy większej niż 5 mm, nieprzyjemny zapach lub ropną wydzielinę, skontaktuj się z lekarzem. *WHO Care of umbilical cord http://whqlibdoc.who.int/ 12 hq/1998/who_rht_msm_98.4.pdf, pobrano 23.03.11 13

Pielęgnacja noska, uszu i jamy ustnej Twojego Maleństwa Autorka rozdziału: mgr Ewa Kamińska Dziecko w okresie noworodkowym oraz niemowlęcym wymaga dużej uwagi i troski ze strony swoich rodziców. Pielęgnacja dziecka nie powinna być procesem trudnym, lecz przyjemnym zarówno dla maleństwa, jak i jego rodziców. Ważne jest jednak, aby w trakcie wszystkich czynności przestrzegać kilku ważnych zasad, które pomogą Wam w prawidłowym ich wykonaniu. Pamiętaj, aby w trakcie toalety dziecka nie wykonywać gwałtownych ruchów. Bądź delikatna, uśmiechaj się, mów do swojego maleństwa. Dziecko, widząc zadowoloną mamę, także będzie szczęśliwe. Do dokładnej pielęgnacji dziecka oprócz kąpieli zaliczamy również toaletę noska, oczu, uszu oraz jamy ustnej. 2 Pielęgnacja noska Pielęgnacja nosa u niemowląt jest bardzo ważna, ponieważ dziecko mające zatkany nosek może być niespokojne oraz marudne. Utrudnia to również ssanie zarówno piersi, jak i butelki. Dlatego trzeba dbać o to, aby dziecko swobodnie oddychało. W tym celu użyj roztworu soli fi zjologicznej lub wody morskiej. Aby usunąć zalegającą w nosie wydzielinę, zastosuj specjalnie przeznaczony do tego aspirator. 1 Weź do ręki cienki patyczek higieniczny i zamocz go w 0,9% roztworze soli fi zjologicznej lub innym preparacie przeznaczonym do tego celu. Włóż patyczek do noska maleństwa i delikatnie nim przekręć. Czynności tej nie wykonuj suchym patyczkiem, aby nie uszkodzić śluzówek. Jeżeli w nosku Twojego dziecka zauważysz nadmiar wydzieliny, usuń ją przeznaczonym do tego aspiratorem. Następnie ułóż maluszka w pozycji na brzuszku, co ułatwi mu wydmuchanie zalegającej wydzieliny. Układaj często dziecko na brzuszku. W tej pozycji nosek znacznie lepiej będzie się sam oczyszczał, co ułatwi Twojemu dziecku oddychanie. 14 15

Pielęgnacja noska, uszu i jamy ustnej Twojego Maleństwa Pielęgnacja oczu Codzienna pielęgnacja oczu niemowlęcia jest niezbędna, aby nie doszło do zapalenia spojówek. Do toalety oczu używaj wacika zamoczonego w przegotowanej wodzie lub roztworze 0,9% soli fi zjologicznej dostępnej w aptece bez recepty. Umyj ręce, weź do ręki wacik kosmetyczny, zamocz go w przegotowanej wodzie lub w roztworze soli fi zjologicznej. 1 Pielęgnacja uszu Pielęgnacja uszu nadal budzi wśród rodziców kontrowersje dotyczące postępowania z gromadzącą się w zewnętrznych przewodach słuchowych woskowiną. Lekarze co do tego są jednomyślni i twierdzą, że wkładanie dziecku czegokolwiek do ucha jest nie tylko zbędne, ale także niebezpieczne. Z zalegającej woskowiny uszy oczyszczają się same. Każdy rodzic natomiast może umyć małżowinę uszną swojego maluszka. 1 Umyj ręce, weź czysty wacik kosmetyczny, zamocz go w ciepłej wodzie i dokładnie odciśnij z nadmiaru wody. Następnie odciśniętym wacikiem umyj delikatnie małżowinę uszną oraz okolice za uszami. Jednym zdecydowanym ruchem przemyj oczko, od zewnętrznego do wewnętrznego kącika, (czyli od uszka w kierunku noska). Następnie weź czysty wacik i powtórz tę samą czynność, myjąc drugie oczko. Do mycia nie używaj naparu z rumianku, ponieważ wykazuje on działanie alergizujące. 2 Pielęgnacja jamy ustnej Higiena jamy ustnej u noworodka jest bardzo ważna już od pierwszych dni życia dziecka, ponieważ zapobiega powstawaniu pleśniawki, a w późniejszym wieku próchnicy zębów. Toaletę jamy ustnej wykonuj za pomocą nawiniętego na palec gazika zamoczonego w przegotowanej wodzie, ścierając resztki pokarmu kolejno z języka, policzków od wewnątrz, dziąseł oraz podniebienia. 1 Umyj ręce. Na palec wskazujący nawiń dokładnie jałowy gazik tak, aby na wierzchu nie wystawały żadne nitki, następnie zamocz palec z nawiniętym gazikiem w przegotowanej wodzie i zetrzyj nim resztki pokarmu kolejno z języka, policzków od wewnątrz, podniebienia oraz dziąseł. Toaletę taką staraj się wykonać po każdym posiłku lub przynajmniej dwa razy dziennie. 16 17

Sprawdzone sposoby, jak sobie radzić z ciemieniuchą Maleństwa Autorka rozdziału: mgr Ewa Kamińska Ciemieniucha to grube żółte łuski powstałe na skórze maluszka w efekcie nadmiernego działania gruczołów łojowych dziecka. Może wystąpić w postaci pojedynczych łusek lub pokrywać większą część główki. Ciemieniucha może powstać u dziecka już w kilka dni lub tygodni po urodzeniu. Ma ona postać żółtej skorupki tworzącej się na owłosionej skórze głowy. Początkowo żółtawe łuski powstałe na głowie mogą być nieliczne, następnie mogą pokryć prawie całą głowę. Ciemieniucha na głowie dziecka nie daje żadnych dolegliwości poza tym, że utrudnia skórze oddychanie. Uważa się, że główną przyczyną powstania ciemieniuchy jest niedojrzałość gruczołów łojowych oraz duża wrażliwość skóry niemowlęcia. Zdarza się, że ciemieniucha występuje u dzieci w okolicy brwi, pomiędzy nimi oraz za uszami. Dziecko takie należy obserwować pod kątem alergii. 1 2 Około godzinę przed kąpielą natłuść główkę dziecka oliwką (lub oliwą z oliwek). Następnie dokładnie umyj maleństwu główkę delikatnym szamponem odpowiednim do jego wieku. Jeżeli łuski na głowie dziecka występują w niewielkiej ilości, nie wymaga to specjalnego postępowania. Myj codziennie główkę dziecka szamponem, a następnie dokładnie wyszczotkuj szczotką z miękkiego włosia. Jeżeli jednak ciemieniucha jest bardziej rozległa, wtedy główkę natłuść oliwką (można zastosować oliwę z oliwek) na godzinę, a nawet na kilka godzin, przed wieczorną kąpielą. Dzięki temu łuski staną się miękkie i łatwiej będzie je usunąć. Następnie umyj dziecku dokładnie główkę, stosując łagodny szampon (na rynku są dostępne specjalne szampony przeznaczone na ciemieniuchę). Ważne jest, aby szampon był odpowiedni do wieku Twojego maluszka. Po umyciu główkę dokładnie wyszczotkuj. Najlepsza jest do tego średnio miękka szczoteczka. Nie używaj grzebienia, który dodatkowo może podrażnić skórę maleństwa. Ważne jest, aby łusek ciemieniuchy nigdy nie wyczesywać na sucho, ponieważ łatwo można uszkodzić skórę główki. Zabieg ten powtarzaj do czasu zniknięcia ciemieniuchy. W domu nie zakładaj dziecku czapki, ponieważ łatwo je przegrzać, a skóra główki pod czapką nie może prawidłowo oddychać. Czasami ciemieniucha nie chce zniknąć. Możesz wykonać wtedy kompres z nasączonego oliwką (lub oliwą z oliwek) gazika, który umieszczamy pod bawełnianą czapeczką na minimum kilka godzin. Po tym czasie umyj dziecku główkę i wyczesz włoski. Jeżeli ten zabieg nie przynosi rezultatu, skontaktuj się z lekarzem pediatrą, ponieważ może to być pierwszy objaw alergii. Bezwzględnie skontaktuj się z pediatrą, jeżeli łuski i strupki występują nie tylko na głowie, lecz także w innych miejscach ciała, skóra dziecka w zmienionych miejscach jest mocno zaczerwieniona albo ciemieniucha mimo odpowiedniej pielęgnacji długo nie ustępuje. 18 19

Pierwsze przygody z wodą, czyli kąpielowe ABC Autorka rozdziału: mgr Ewa Kamińska Kąpiel jest podstawowym elementem pielęgnacji dziecka. Aby była ona przyjemna zarówno dla maluszka, jak i jego rodziców, należy się do niej wcześniej przygotować. Obecnie kąpiel przeprowadzana jest tak często, jak wynika to z potrzeb dziecka. Według zaleceń Brytyjskiego Towarzystwa Położnych codzienna kąpiel nie jest zalecana. Jednak czas oraz częstotliwość kąpieli zależy indywidualnie od rodziców. Należy podkreślić, że wieczorna kąpiel, dotyk i masaż wykonywany przez obojga rodziców staje się pewnego rodzaju rytuałem i wykazuje działanie uspokajające oraz poprawia jakość snu u większości dzieci. Przed przystąpieniem do kąpieli przygotuj sobie: do toalety twarzy: miseczkę z ciepłą przegotowaną wodą waciki patyczki do nosa 0,9% roztwór soli fi zjologicznej lub wodę morską do kąpieli wanienkę, najlepiej profi lowaną ręcznik (najlepiej z kapturkiem) pieluszki tetrowe, ewentualnie pieluszkę jednorazową czyste ubranko na zmianę kocyk lub rożek bawełnianą myjkę płyn do kąpieli, najlepiej z dozownikiem kosmetyki do pielęgnacji niemowląt, najlepiej hypoalergiczne szczotkę do włosów. Pamiętaj, że dziecko nie powinno być kąpane bezpośrednio po karmieniu lub zaraz przed nim. Przed rozpoczęciem kąpieli sprawdź, czy wszystkie niezbędne rzeczy masz w zasięgu ręki, oraz czy temperatura pomieszczenia jest odpowiednia powinna wynosić ok. 22 24 o C. Następnie na przewijaku lub stole przygotuj wszystkie przedmioty potrzebne do kąpieli, rozłóż ręcznik, na nim ułóż tetrową pieluszkę. Obok ułóż czyste ubranko. Na dnie wanienki połóż antypoślizgowy materacyk lub tetrową pieluszkę, następnie wypełnij ją ciepłą wodą na wysokość 5 7 cm. Temperatura wody w czasie kąpieli powinna wynosić 36 37 o C. 20 21

Pierwsze przygody z wodą, czyli kąpielowe ABC Rozbierz dziecko i połóż je na przygotowanym wcześniej ręczniku, pamiętając, aby pieluszkę zdjąć na samym końcu. Rozebrane maleństwo przykryj pieluszką, aby nie zmarzło. 1 2 Kąpiel maleństwa zaczynamy od toalety twarzy. W pierwszej kolejności myjemy oczka (jak wyżej w opisie na str. 16). 3 Weź czysty wacik kosmetyczny, zamocz go w przegotowanej ciepłej wodzie i jednym zdecydowanym ruchem przemyj najpierw czółko. 22 23

Pierwsze przygody z wodą, czyli kąpielowe ABC 6 Następnie myjemy wacikiem policzki oraz miejsce nad noskiem. 4 Po umyciu twarzy kolejnym czystym wacikiem przemywamy uszka oraz obszar za uszami (zgodnie z wcześniejszym opisem na str. 17). Na końcu myjemy wacikiem bródkę maleństwa. 5 24 25

Pierwsze przygody z wodą, czyli kąpielowe ABC Zamocz bawełnianą myjkę w ciepłej wodzie z dodatkiem płynu do kąpieli i namydlij dokładnie szyję. 7 9 Obróć maleństwo na bok i umyj plecy do wysokości kości krzyżowej. Kolejno umyj miejsce pod pachami, rączki i klatkę piersiową do wysokości pępka. 8 26 27

Pierwsze przygody z wodą, czyli kąpielowe ABC Następnie delikatnie obróć maleństwo z powrotem na plecy, rozepnij pieluszkę i umyj dokładnie pachwiny (opis poniżej) od ud w kierunku stópek, na samym końcu wymyj pośladki, zgodnie z zasadą od części najczystszej do najbrudniejszej. 10 12 Owiń maluszka pieluszką tetrową, następnie razem z pieluszką delikatnie, lecz zdecydowanym ruchem włóż go do wanienki. W pierwszej kolejności zanurz pośladki, opierając je o dno wanienki, natomiast tułów oraz główkę ułóż wygodnie na swojej ręce, podtrzymując maleństwo za bark tak, by Twoje dziecko czuło się bezpiecznie, a Twoja druga ręka pozostała wolna. Na końcu jeszcze raz delikatnie odwróć maleństwo na boczek i dokładnie wymyj pośladki. 11 13 Po oswojeniu się maluszka z wodą ręką, która pozostaje wolna, rozwiń pieluszkę i dokładnie spłucz skórę dziecka. Na końcu kolistymi ruchami wymyj mu główkę. Po dokładnym umyciu maluszka, podtrzymując jedną ręką jego pośladki, a drugą ręką plecy oraz główkę, delikatnie wyjmij go z wanienki. Jeżeli ktoś bliski towarzyszy Wam w kąpieli, poproś, aby przykrył dzieciątko pieluszką tetrową, pamiętając jednak, by nie wykonywać gwałtownych ruchów. 28 29

Pierwsze przygody z wodą, czyli kąpielowe ABC Jeżeli Twoje dziecko ma suchą skórę, wsmasuj w nią niewielką ilość oliwki. Pupę posmaruj maścią lub kremem przeciw odparzeniom, takim jak np. Bepanthen Baby Maść Ochronna. Na końcu załóż dziecku czyste ubranko i pieluszkę. 14 2 Następnie delikatnie włóż je do wody, zanurzając dziecko od pośladków, potem nóżki oraz tułów, cały czas podtrzymując główkę. Drugą rękę masz wtedy wolną i swobodnie możesz myć maluszka. Technika wkładania maleństwa do wanienki Po dokładnym namydleniu maleństwa owiń dziecko w pieluszkę tetrową, następnie jedną ręką podtrzymaj główkę dziecka, chwytając za przeciwległe ramie a drugą ręką podtrzymuj pośladki. 1 3 Po dokładnym umyciu maleństwa delikatnie wyciągnij je z kąpieli, również podtrzymując główkę i trzymając dziecko za przeciwległe ramię, a drugą ręką za pośladki. Uważaj, aby dziecko się nie wyślizgnęło, ponieważ jego skóra po kąpieli może być śliska. 30 31

Autorka rozdziału: mgr Ewa Kamińska Chłopiec czy dziewczynka, czyli jak pielęgnować okolice płciowe niemowlęcia Okolica narządów płciowych niemowlęcia wymaga szczególnej pielęgnacji, ponieważ skóra w tym miejscu jest bardzo wrażliwa. Toaletę miejsc intymnych należy wykonywać nie tylko podczas kąpieli, ale najlepiej przy każdorazowej zmianie pieluszki. U dziewczynek szparę sromową przemywa się delikatnie wacikiem zamoczonym w przegotowanej wodzie w kierunku od przodu ku tyłowi, nigdy nie wracając wacikiem, aby nie przenosić bakterii z odbytu. U noworodków płci żeńskiej pomiędzy wargami sromowymi możesz zauważyć niewielką ilość wydzieliny lub śluzu, nawet z domieszką krwi. Pamiętaj, że jest to wydzielina fi zjologiczna i w żadnym wypadku nie należy jej wymywać. 1 4 2 Usuń zwilżonym w ciepłej wodzie wacikiem resztki moczu oraz kału w okolicy pieluszki do wysokości pępka. Następnie kolejnym wacikiem wymyj fałdki skóry na udach oraz pachwinach. Ponieważ skóra pośladków jest bardzo delikatna i wrażliwa, po każdorazowym umyciu natłuść skórę maścią lub kremem przeciw odparzeniom, np. Bepanthen Baby Maść Ochronna. 32 33

Chłopiec czy dziewczynka, czyli jak pielęgnować okolice płciowe niemowlęcia Unieś nóżki dziecka ku górze, trzymając palec pomiędzy kostkami stóp, i umyj wargi sromowe w kierunku od góry ku tyłowi, nigdy odwrotnie. Pamiętaj, aby nie wymywać niczego ze środka. 3 5 Świeżo umytą pupę dziecka dokładnie osusz, pamiętając o tym, aby jej zbyt mocno nie pocierać. Możesz pozostawić maluszka na chwilę z odsłoniętymi pośladkami, co zapewni jego skórze większy dopływ świeżego powietrza. Świeżym wacikiem umyj pośladki, uda oraz okolice odbytu. 4 6 Przed założeniem czystej pieluszki pupę dziecka dokładnie posmaruj maścią bądź kremem, np. Bepanthen Baby Maść Ochronna, pamiętając o pachwinach, aby zabezpieczyć ją przed powstaniem pieluszkowego zapalenia skóry. 34 35

Chłopiec czy dziewczynka, czyli jak pielęgnować okolice płciowe niemowlęcia U większości chłopców podczas okresu niemowlęcego napletek nie daje się odwieść, ponieważ jest on sklejony z żołędzią. Nie należy go zsuwać na siłę ani też robić tego podczas kąpieli. Należy jednak wymyć dokładnie skórę pod penisem oraz workiem mosznowym, a później dokładnie ją osuszyć. Ponieważ skóra pośladków jest bardzo delikatna i wrażliwa, po każdorazowym umyciu natłuść skórę maścią lub kremem przeciw odparzeniom, np. Bepanthen Baby Maść Ochronna. 3 Świeżym wacikiem dokładnie wymyj wszystkie fałdki na udach oraz w pobliżu genitaliów. Ponieważ chłopcom w czasie przewijania często zdarza się oddać mocz, odpinając pieluszkę, rób to delikatnie, zabezpieczając cały czas krocze dziecka. 1 4 Pamiętaj, aby dokładnie wymyć skórę pod genitaliami, podtrzymując w tym czasie jądra. Następnie rozłóż pieluchę, zamoczonym w ciepłej wodzie wacikiem usuń ze skóry dziecka resztkę moczu oraz kału do wysokości pępka. 2 5 Na końcu świeżym wacikiem wymyj jądra, zwłaszcza pod prąciem, ponieważ w tym miejscu często gromadzą się resztki moczu i kału. 36 37

Chłopiec czy dziewczynka, czyli jak pielęgnować okolice płciowe niemowlęcia Następnie umyj prącie, nie ściągając zbytnio skórki. 6 8 Po zakończeniu toalety pupę maluszka dokładnie osusz i pozostaw na chwilę, aby skóra miała dostęp świeżego powietrza. Unieś nogi dziecka, trzymając palec między kostkami stóp. Umyj odbytnicę i pośladki, a także tylne powierzchnie ud. 7 9 Przed założeniem czystej pieluszki pupę dziecka posmaruj dokładnie maścią bądź kremem, np. Bepanthen Baby Maść Ochronna, pamiętając także o pachwinach, aby zabezpieczyć ją przed powstaniem pieluszkowego zapalenia skóry. 38 39

Oddych aj ¹aca skó ra to ko mfo rt dla pupy Twojego Malucha spełnia 7 złotych standardów idealnego produktu ochronnego przeciw odparzeniom pieluszkowym BEP.K.05.2011.029 Bepanthen Baby Maść Ochronna tworzy na skórze dziecka warstwę ochronną, i dlatego: zapewnia optymalne nawilżenie skóry i pozwala jej swobodnie oddychać Chroni skórę przed powstaniem odparzeń pieluszkowych wspiera naturalne procesy regeneracyjne skóry przy odparzeniach wysokie bezpieczeństwo: nie zawiera konserwantów, barwników ani substancji zapachowych. Delikatna, lekka konsystencja ułatwia aplikację i usuwanie maści bez ryzyka podrażnień. * 7 złotych standardów idealnego produktu ochronnego przeciw odparzeniom pieluszkowym. Sprawdź na www.bepanthen.pl ** Bakterie nie biorą udziału w zapoczątkowaniu odpieluszkowego zapalenia skóry (PZS) dlatego obecność substancji antyseptycznych nie jest potrzebna.ich zastosowanie zaburza prawidłowe funkcjonowanie mikrofl ory skóry, które jest istotnym elementem jej mechanizmów ochronnych. Ponadto substancje antyseptyczne mogą wywoływać także inne niekorzystne reakcje jak uczulenia czy podrażnienia.

Wygodne i naturalne pozycje podczas karmienia dla każdej mamy Autorka: lic. Renata Wojtal Konsultacja medyczna: Polskie Towarzystwo Konsultantów i Doradców Laktacyjnych Mleko mamy najlepszym pokarmem Do każdej mamy należy decyzja co do sposobu karmienia swojego dziecka. Należy podkreślić, że wybór wynika z prawidłowo przekazanych, rzetelnych informacji dotyczących żywienia dziecka. Zgodnie z aktualnymi rekomendacjami pokarm matki jest optymalnym dla gatunku ludzkiego sposobem żywienia niemowląt i małych dzieci. Naukowo dowiedziono, że niemowlęta karmione piersią mniej chorują oraz są rzadziej hospitalizowane. Mleko kobiece zawiera wszystkie niezbędne składniki odżywcze i mineralne potrzebne do prawidłowego rozwoju dziecka. Żywe komórki i ciała odpornościowe obecne w pokarmie matki wspomagają układ odpornościowy niemowląt. Bardzo istotny jest również wpływ pokarmu na rozwój, zarówno morfologiczny, jak i czynnościowy przewodu pokarmowego dziecka. Prawidłowe pozycje w karmieniu naturalnym Zanim Ty i Twoje dziecko opanujecie prawidłową technikę karmienia, co pozwoli na przyjmowanie swobodniejszych pozycji, karmienie powinno odbywać się według określonych zasad. Unikniesz wtedy wielu problemów, między innymi takich, jak uszkodzone brodawki, zastój pokarmu czy nieefektywne ssanie. Istnieje bardzo wiele pozycji pozwalających na wygodne karmienie dziecka. Są one często zróżnicowane ze względu na sytuację, w jakiej znajduje się matka lub dziecko. Inaczej karmi się wcześniaka, inaczej dziecko dwuletnie. Jednak zawsze poprzez prawidłową pozycję i przystawienie osiągamy właściwy mechanizm ssania. Zasady prawidłowej pozycji: 1. Usiądź lub połóż się wygodnie. 2. Podtrzymuj pierś czterema palcami od spodu. Kciuk ułóż na piersi (litera C), niech palce nie dotykają otoczki i nie uciskają piersi. 3. Dziecko połóż tak, aby brzuszkiem przylegało do Twojego ciała, twarzą ma być skierowane do piersi. 4. Kręgosłup dziecka ma być wyprostowany, głowa nie odgina się (linia przechodząca przez ucho, ramię i biodro dziecka jest prosta). 5. Podtrzymuj główkę, plecy i pośladki dziecka. 6. Głowa dziecka powinna znajdować się na wysokości piersi, usta naprzeciw brodawki. Podstawą udanego karmienia jest prawidłowa pozycja mamy i przystawienie maleństwa. Należy pamię- tać, że dobrze uchwycona pierś ma wpływ na efektywne ssanie. Aby się najadać, dziecko musi mieć Karmienie piersią pozwala na bliski kontakt mamy z jej maleństwem. Dziecko widzi i czuje osobę, z którą przebywa a obie wargi wywinięte jak u rybki. Czubek noska i bródka mają dotykać piersi. Przytulenie brzuszka w buzi całą brodawkę i znaczną część otoczki. Usta muszą być szeroko otwarte (tworzyć kąt rozwarty), najczęściej, co umożliwia rozwój emocjonalnej więzi. Należy i nóżek dziecka do brzucha mamy powoduje lepsze ułożenie buzi przy piersi. tu wspomnieć także o oszczędności i wygodzie mamy, która ma zawsze gotowe, własne mleko do podania swojemu nieczne do wypływu pokarmu. Język dziecka uciska od dołu otoczkę piersi, pod którą znajdują się prze- Cała buzia dziecka powinna być szczelnie wypełniona piersią wytwarza się wtedy podciśnienie, ko- dziecku. wody mleczne, a z powodu działania oksytocyny mleko wypływa z piersi. 42 43

Wygodne i naturalne pozycje podczas karmienia dla każdej mamy 3 Pozycja spod pachy (futbolowa) Ułóż dziecko brzuszkiem do Twojego boku, nóżki i pośladki powinny znajdować się pod pachą. Dłonią podtrzymuj główkę dziecka, a przedramieniem jego plecy. PRAWIDŁOWE POZYCJE PODCZAS KARMIENIA PIERSIĄ Pozycja klasyczna Usiądź wygodnie, podeprzyj plecy, stopy ułóż na podłodze lub podnóżku. Przytul dziecko brzuszkiem do swojego brzucha. Pamiętaj, żeby główka opierała się w Twoim zgięciu łokciowym. Swoim przedramieniem podtrzymuj jego plecy, a dłonią pośladki. 1 4 Pozycja leżąca (na boku) Ułóż się na boku, ramię oprzyj na podłożu, głowę ułóż na poduszce. Pod plecy i między kolana możesz włożyć małe poduszki. Dziecko leży przy Tobie ( brzuszek do brzucha ), oparte na Twoim ramieniu lub bezpośrednio na podłożu. Pozycja ta umożliwia Ci odpoczynek w czasie karmienia. Pozycja krzyżowa Ułóż dziecko jak w pozycji klasycznej, podtrzymuj ręką przeciwną do piersi, z której jest karmione. Dłonią podpieraj główkę dziecka, przedramieniem jego plecy. 2 5 Pozycja leżąca (na plecach) Pozycja ta jest wskazana, jeżeli poród zakończył się cesarskim cięciem. Ułóż się na plecach, głowę i barki podeprzyj dość wysoko. Dziecko jest ułożone na Tobie, z boku podtrzymuj je ramieniem lub podeprzyj poduszkami tak, by jego głowa znajdowała się na wysokości Twojej piersi. 44 45

Dlaczego warto stosować Elevit Pronatal w czasie karmienia piersią? Odpowiedni skład Elevit Pronatal zaspokaja zwiększone wymagania odżywcze matki karmiącej piersią i w ten sposób chroni matkę i dziecko przed niepożądanymi skutkami niedoboru witamin i składników mineralnych. Elevit Pronatal dzięki zawartym składnikom: zapobiega zaburzeniom związanym z niewłaściwą gospodarką witaminowo-mineralną, np. żelazem i kwasem foliowym, które mogą prowadzić do niedokrwistości, dzieki zawartości witaminy C wspomaga funkcjonowanie układu odpornościowego, odpowiedzialnego za zapobieganie i zwalczanie infekcji 1. Sprawdzone sposoby na mleczne rozterki, czyli jak sobie radzić z problemami podczas laktacji Autorka: lic. Renata Wojtal Konsultacja medyczna: Polskie Towarzystwo Konsultantów i Doradców Laktacyjnych www.elevit.pl Dodatkowo: witamina D, fosfor, magnez, wapń utrzymują prawidłowy stan zębów i kości 2, witamina B 12, kwas foliowy, magnez, miedź, żelazo regenerują siły organizmu i zwiększają energię witalną 3, witaminy A, B 6, B 2, biotyna, niacyna pomagają w utrzymaniu zdrowej skóry, włosów, paznokci 4. Przyjmując regularnie Elevit Pronatal, zadbasz o to, by codziennie dostarczyć sobie i dziecku niezbędne witaminy i składniki mineralne. Elevit Pronatal to jedyny wielowitaminowy produkt dla kobiet w ciąży i karmiących piersią o statusie produktu leczniczego. na zdrowy początek życia Elevit PRONATAL produkt złożony. Tabletki powlekane. Wskazania: Profilaktyka lub leczenie następstw zaburzeń związanych z niewłaściwą gospodarką witaminowo-minerałową lub niedoborową dietą u kobiet w ciąży i matek karmiących piersią. Przeciwwskazania: Nadwrażliwość na substancje czynne lub na którąkolwiek substancję pomocniczą, hiperwitaminoza A i (lub) D, zaburzenia czynności nerek, zaburzenia przemiany żelaza (gromadzenie w organizmie), zwiększone stężenie wapnia i potasu we krwi. Podmiot odpowiedzialny: Bayer Sp. z o.o., Al. Jerozolimskie 158, 02-326 Warszawa, tel. (22) 57 23 500, faks (22) 57 23 555 www.bayer.com.pl v3/6.01.2009/mm ELE.K.05.2011.0002 1. Overturf C.M. et al. (1992) J Am Diet Assoc 92; 1513-5; 2. Palacios C. (2006), Crit Rev Food Sc. Nutr 46(8):621-8; 3. Lukaski H.C. (2004), Nutr 20, Numbers 7/8; 632-44; 4. Boelsma E., Hendriks H.F.J, Roza L. (2001) Am J Clin Nutr 73:853 64. Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania produktu leczniczego, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu. Decydując się na karmienie naturalne, powinnaś wiedzieć, że spotkasz się z różnymi trudnymi sytuacjami dotyczącymi laktacji. Spróbujemy doradzić Ci, jak możesz sobie pomóc sama, a kiedy powinnaś zasięgnąć opinii specjalistów. Pamiętaj nawet, jeżeli coś się nie powiedzie i tak jesteś najlepszą mamą na świecie i Twoje maleństwo o tym wie! Nawał pokarmu Nawał pokarmu występuje w 2. 6. dobie po porodzie i wiąże się ze zwiększoną produkcją pokarmu. Piersi przepełniają się mlekiem, są twarde i bolesne. Jest to stan fi zjologiczny i świadczy jedynie o prawidłowej laktacji. Jak możesz sobie pomóc sama? Postaraj się jak najczęściej przystawiać dziecko do piersi i karmić z obu piersi w czasie jednego karmienia. Staraj się zmiękczyć otoczkę brodawki poprzez odciągnięcie kilku mililitrów pokarmu łatwiej Ci będzie przystawić dziecko do piersi. Możesz pić napar z szałwii (1 2 saszetki dziennie) przez 1 2 doby. Po karmieniach stosuj zimne okłady na piersi (przez około 30 minut). Starą, wypróbowaną i skuteczną metodą są także okłady z liści kapusty. Jeżeli w tym czasie nie możesz karmić dziecka, pamiętaj, że musisz odciągać pokarm co najmniej 8 razy na dobę. 47

48 Bolesne brodawki W pierwszych dniach po porodzie ssanie dziecka możesz odczuwać jako nieprzyjemne czy nawet bolesne. Musisz wiedzieć, że u części kobiet po porodzie występuje zwiększona wrażliwość brodawek piersiowych, określana jako bolesność fi zjologiczna. Najprawdopodobniej związana jest ona ze zmianami hormonalnymi i ustępuje do 7. doby po porodzie. Zwróć jednak uwagę na wygląd brodawek. Jeżeli zauważysz na brodawce drobne otarcia, ranki lub krwawienie, musisz poprawić technikę karmienia. Nie bój się poprosić o wsparcie i pomoc położną w szpitalu czy konsultanta laktacyjnego. Pokażą Ci, jak prawidłowo przystawić dziecko do piersi i sprawdzić odruch ssania. Jak możesz sobie pomóc sama? Przystawiaj dziecko często, aby nie doprowadzić do nadmiernego przepełnienia piersi. Odciągaj niewielką ilość pokarmu przed przystawieniem dziecka, aby wywołać odruch wypływu pokarmu. Rozpocznij karmienie od mniej bolesnej piersi. Zmieniaj pozycję w czasie karmienia Piersi przemywaj raz dziennie delikatnym mydłem. Ostrożnie odstawiaj dziecko od piersi poprzez włożenie palca w kącik ust pomiędzy dziąsła dziecka. Możesz smarować brodawki własnym pokarmem po każdym karmieniu. Ważne jest wietrzenie piersi. Możesz stosować preparaty na podrażnione brodawki sutkowe, takie jak np. Bepanthen Baby Maść Ochronna, oraz opatrunki żelowe. Jeśli jednak twoje brodawki sutkowe zaczną boleć i pojawią się na nich podrażnienia i pęknięcia, posmaruj je cienką warstwą Bepanthen Baby Maść Ochronna po każdym karmieniu. Ochrona brodawek sutkowych u matek karmiących piersią Bepanthen Baby Maść Ochronna tworzy na skórze warstwę ochronną, dzięki czemu: chroni popękane i podrażnione brodawki sutkowe wspiera naturalne procesy regeneracji skóry wysokie bezpieczeństwo: nie zawiera konserwantów, barwników ani substancji zapachowych.. Delikatna, lekka konsystencja ułatwia aplikację i usuwanie maści bez ryzyka podrażnień. BEP. K.05.2011.0027

Sprawdzone sposoby na mleczne rozterki, czyli jak sobie radzić z problemami podczas laktacji Obrzęk piersi, zastój Obrzęk piersi jest częstym stanem występującym u kobiet po porodzie. Wiąże się z utrudnionym wypływem związanym z nadmierną produkcją pokarmu. Brak wypływu pokarmu nazywamy zastojem. Nie denerwuj się, zachowaj spokój, a wszystkie inne sprawy muszą zejść na drugi plan. Jak możemy rozwiązać ten problem? Jeżeli brodawka chowa się w obrzmiałą otoczkę, odciągnij niewielką ilość pokarmu w celu zmiękczenia otoczki dziecku łatwiej będzie złapać pierś. Zrób sobie zimny okład (opatrunek żelowy schłodzony) na piersi po karmieniach na 20 minut. Możesz zastosować okłady ze schłodzonych liści kapusty. Jeżeli wypływ pokarmu jest słaby lub zahamowany, zastosuj ciepłe okłady (opatrunek żelowy ogrzany) przed karmieniem lub między karmieniami. W przypadku braku możliwości karmienia odciągaj pokarm przynajmniej 8 razy na dobę, tak często jakbyś karmiła swoje dziecko. Pamiętaj, że nie udowodniono, aby krępowanie biustu, masaże, ograniczenie płynów do picia miały pozytywny efekt w leczeniu obrzęku lub zastoju. Jeżeli w ciągu 24 godzin nie nastąpi poprawa, zgłoś się do lekarza! Zatkany przewód mleczny Na każdym etapie laktacji może dojść do zatkania przewodu mlecznego. Czasami może to być spowodowane uciskiem ubrania, zwłaszcza biustonosza z fi szbinami, torby czy mocnym masażem piersi, ale również nieprawidłową techniką karmienia, rzadkimi lub krótkimi karmieniami. W tym przypadku najwłaściwsze jest częste przystawianie do piersi. Jak możesz sobie pomóc sama? Wyeliminuj wszelkie możliwe przyczyny i zmień biustonosz, ułożenie torby na ramieniu czy sposób podtrzymywania piersi, a nawet ułożenie ciała w czasie snu. Rozpoczynaj karmienie chorą piersią. Karm często i odpowiednio długo, zwłaszcza z chorej piersi. Zmień pozycję do karmienia tak, aby w czasie ssania bródka dziecka była od strony chorego fragmentu piersi najbardziej opróżnia się ta część piersi, w którą skierowana jest bródka dziecka. Możesz wziąć kąpiel, ciepły prysznic lub zastosować ciepły okład na piersi przed karmieniem. Możesz również zastosować delikatny masaż, tzw. głaskanie piersi od góry w kierunku brodawki w dół, najlepiej ruchami okrężnymi. Jeżeli nie jesteś pewna rozpoznania zatkanego przewodu mlecznego, zgłoś się do poradni laktacyjnej aby nie doprowadzić do zapalenia piersi. 50 51

Sprawdzone sposoby na mleczne rozterki, czyli jak sobie radzić z problemami podczas laktacji Zapalenie piersi Przyczyną stanu zapalnego najczęściej jest nieprawidłowa technika karmienia, podawanie smoczków lub butelki, wydłużanie odstępów między karmieniami lub uszkodzone brodawki. Czujesz się, jakbyś miała grypę: masz dreszcze, boli Cię głowa, mięśnie i gwałtownie skacze Ci temperatura, masz gorączkę, obserwujesz zaczerwienienie piersi i jej bolesność. W tym wypadku należy zgłosić się do lekarza, który zdecyduje, czy i jakie leki zastosować. W międzyczasie możesz sobie pomóc: karm jak najczęściej z chorej piersi po karmieniu połóż na zaczerwieniony fragment piersi zimny okład między karmieniami stosuj zimne okłady z liści kapusty układaj dziecko w różnych pozycjach do karmienia możesz przed konsultacją z lekarzem zastosować leki przeciwzapalne. Co robić, gdy jesteś chora Nie przerywaj karmienia zawarte w mleku ciała odpornościowe zapobiegają zakażeniu dziecka. Odstawiając dziecko od piersi narażasz je na zachorowanie pozbawiasz je bariery ochronnej. Gdy bierzesz leki, skonsultuj się z lekarzem lub specjalistą z poradni laktacyjnej. Matka karmiąca może stosować antybiotyki, bez konieczności odstawiania dziecka od piersi po uprzednim skonsultowaniu się z lekarzem. Żadna infekcja, jeżeli tylko stan matki i dziecka na to pozwala, nie jest przeciwwskazaniem do karmienia naturalnego. Jest tylko niewiele chorób, które uniemożliwiają karmienie naturalne. Są to: ze strony mamy: narkomania zakażenie wirusem HIV nieleczona, czynna gruźlica ciężka choroba psychiczna ciężka niewydolność krążenia opryszczka zwykła na brodawce; ze strony dziecka: galaktozemia choroba syropu klonowego wrodzona nietolerancja glukozy. 52 53

Metody karmienia niemowląt niezaburzające rytmu ssania z piersi Autorka rozdziału: dr n. biol. Aleksandra Wesołowska Karmienie piersią jest naturalnym i najwłaściwszym sposobem żywienia dziecka. Mleko płynące wprost z piersi ma optymalny skład i temperaturę, a ssanie zaspokaja nie tylko potrzeby żywieniowe, ale także psychiczne matki i dziecka. Istnieją jednak sytuacje, gdy karmienie piersią nie jest możliwie. Najlepszym sposobem dokarmiania dziecka jest taka technika, która pozwoli możliwie długo utrzymać matce laktację, a u dziecka pozostanie niezaburzona umiejętność ssania piersi. Jeżeli jesteś zmuszona odstawić dziecko od piersi, wybierz jedną z metod karmienia umożliwiających powrót dziecka do ssania piersi, jeżeli okoliczności na to pozwolą. Dokonując wyboru, trzeba mieć na względzie: stan ogólny dziecka długość trwania i i liczbę zaplanowanych karmień możliwość zapewnienia higieny karmienia umiejętności manualne i odczucia psychiczne związane z zastosowaniem danej techniki. Mamy do wyboru wiele urządzeń, których możemy użyć, chcąc nakarmić niemowlę pokarmem matki lub uzupełnić karmienie piersią koniecznym suplementem: kroplomierz pipetki do karmienia kubeczki do karmienia łyżeczki dreny do karmienia po palcu (powinny być stosowane wyłącznie przez specjalistę laktacyjnego lub rehabilitanta). dreny przy piersi butelki i smoczki różnego typu (w tym specjalistyczne butelki stworzone w celach rehabilitacji funkcji ssania). 54 55

Metody karmienia niemowląt niezaburzające rytmu ssania z piersi Jeżeli dziecko jest w dobrym stanie ogólnym, dokarmianie ma trwać krótko i trzeba podać niewielką porcję pokarmu można użyć kubeczka lub łyżeczki do karmienia. Kroplomierz lub pipetka nie uczą dziecka ssania mogą jednak być użyteczne przy podaniu kilku pierwszych kropel matczynego mleka zwanego siarą. Dziecko karmione kubeczkiem musi posiadać dobrą koordynację ssania, połykania i oddychania i mieć właściwe napięcie mięśni pozwalające na podjęcie aktywnej roli w karmieniu. Technika ta wymaga sporo precyzji i zdolności manualnych, zajmuje obie ręce osoby karmiącej, więc ważne jest utrzymanie kontaktu wzrokowego dla zachowania bliskości. Jeżeli laktacja u mamy wymaga stymulacji, a dziecko jest ospałe lub zbyt słabe, aby podjąć wysiłek efektywnego ssania z piersi, dobrym wyborem jest karmienie pokarmem zawartym w strzykawce lub innym pojemniku poprzez dreny umożliwiające dziecku równoczesne ssanie piersi. Technika ta zapewnia kontakt ust dziecka z brodawką piersiową i jest stosowana do nauki ssania piersi nawet najmniejszych i niedojrzałych noworodków. 56 Decydując się na karmienie dziecka butelką ze smoczkiem, musimy dostosować kształt smoczka do możliwości anatomicznych dziecka najlepiej jednak wybrać smoczek o szerokiej podstawie, miękki i elastyczny, z otworem w kształcie litery Y. Dostępne są również butelki odwzorowujące kształtem pierś czy też butelki zakończone miękką końcówką w kształcie rynienki. Zaletą podawania pokarmu butelką jest to, że osobą karmiącą może być właściwie każdy tata, babcia lub opiekunka. Nie należy jednak zapominać, że karmienie jest okazją do nawiązania intymnej więzi z dzieckiem i staje się często ważnym rytuałem w jego życiu. Ważne więc, aby dobrze rozpoznać psychiczne potrzeby dziecka współistniejące z potrzebą zaspokojenia głodu. W zależności od tego należy tak dobrać pozycje do karmienia, aby umożliwić przytulenie dziecka, głaskanie go czy wymianę czułych spojrzeń. Jeżeli karmienie butelką ma współistnieć z karmieniem piersią, najlepiej wybrać butelkę ze smoczkiem wymuszającym wytworzenie odpowiedniego ciśnienia przez ssące dziecko. Wtedy mamy większą pewność że dziecko nie rozleniwi się i będzie równie efektywnie ssało pierś. 57

Może być stosowany w okresie ciąży i karmienia piersią preparat o wysokim profi lu bezpieczeństwa przynosi uczuci e ulgi już w 2 minut y od zażyci a Już w porządku mój żołądku! NOWOŚĆ! intensywnie mentolowa ulga Jak odciągać, przechowywać i rozmrażać mleko matki Autorka rozdziału: dr n. biol. Aleksandra Wesołowska Mleko matki jest najlepszym pokarmem dla dziecka zarówno zdrowego, jak i chorego. Karmienie piersią ma również znaczenie w tworzeniu i podtrzymywaniu więzi między matką a nowo narodzonym dzieckiem. Jeżeli nie jest jednak możliwe karmienie dziecka wprost z piersi, powinno się dołożyć starań, aby utrzymać laktację i dostarczyć dziecku ściągnięty pokarm, który przy zachowaniu poniższych standardów nadal pozostaje optymalnym pożywieniem dla noworodka, niemowlęcia, jak i małego dziecka. Rennie Antacidum tabletki do ssania, Rennie Fruit tabletki do ssania, Rennie ICE tabletki do ssania. Skład: 1 tabletka zawiera 680 mg wapnia węglanu i 80 mg magnezu węglanu ciężkiego oraz substancje pomocnicze. Wskazania: do objawowego leczenia dolegliwości związanych z nadkwaśnością soku żołądkowego, takich jak: zgaga, niestrawność, wzdęcia, nudności, uczucie pełności lub ciężkości w nadbrzuszu, odbijanie. Przeciwwskazania: nadwrażliwość na węglan wapnia, węglan magnezu lub którąkolwiek substancję pomocniczą, ciężka niewydolność nerek, hiperkalcemia, wapniowa kamica nerkowa. Podmiot odpowiedzialny: Bayer Sp. z o.o., Al. Jerozolimskie 158, 02-326 Warszawa, tel. (22) 5723500, fax (22) 5723500 www.bayer.com.pl V3/29/04/2011/KS Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania produktu leczniczego, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu. REN.K.05.2011.0012 Miejsce do odciągania pokarmu: Wskazane jest odciąganie pokarmu w obecności dziecka, a jeżeli nie jest to możliwe, to myśląc o nim lub patrząc na zdjęcie lub jakiś przedmiot, który nam dziecko przypomina. Ważny jest spokój, relaks i wygoda. Można położyć na piersi ciepły okład i przygotować sobie wodę mineralną do popicia. 59

Sytuacje, w których należy odciągać pokarm Oddzielenie dziecka od matki pokarm należy odciągać systematycznie według rytmu karmienia dziecka (min. 8 x na dobę), pracując laktatorem w systemie naprzemiennym 7 min pierwsza pierś, 7 min druga pierś, 5 min pierwsza pierś, 5 min druga pierś, 3 min pierwsza pierś, 3 min druga pierś. Niedobór pokarmu kilkuminutowe odciąganie pokarmu prowadzone na piersi opróżnionej przez dziecko (liczba sesji ściągania ustalana indywidualnie). Odbarczenie piersi odciąganie pokarmu w niewielkich ilościach, do odczucia ulgi, jest skuteczną formą pomocy w nawale, przepełnieniu piersi. Jak odciągać pokarm Są dwa sposoby odciągania pokarmu: ręczne oraz z użyciem laktatora (ręcznego, bateryjno- -sieciowego, elektrycznego). Odciąganie ręczne Jest najskuteczniejszym sposobem do uruchomienia wypływu mleka, zanim przystawimy do piersi dziecko. Kilka kropel ściągniętego mleka zwykle zachęca do ssania nawet najbardziej ospałego malca. Odciąganie ręczne stosuje się także do odciągania niewielkich ilości siary (szczególnie cenne mleko początkowe) oraz do gromadzenia większych ilości mleka, ale przy dużym nakładzie czasu i wysiłku. Jak odciągać, przechowywać i rozmrażać mleko matki Zasady higieny dotyczące sprzętu laktacyjnego Po każdym użyciu laktator trzeba rozłożyć na części i wszystkie części stykające się z mlekiem umyć ciepłą wodą z dodatkiem środka do mycia naczyń, najlepiej przeznaczoną tylko do tego szczoteczką. Po dokładnym wypłukaniu wyparzyć przez zanurzenie we wrzątku lub używając specjalnego wyparzacza. Można także dokonać dezynfekcji w specjalnych torebkach nadających się do użytku w kuchenkach mikrofalowych. Do odciągania mleka dla noworodków leczonych w oddziale intensywnej terapii powinno się używać sterylizowanych końcówek osobistych laktatora (lub wygotowywanych przez 5 10 min w temp. 100 C, jeżeli matka odciąga pokarm w domu). Odciąganie za pomocą laktatora Przed odciąganiem pokarmu należy umyć ręce wodą z mydłem. Zmontować akcesoria, które wcześniej poddano procesowi mycia i suszenia, dezynfekcji lub sterylizacji. Ustawić laktator w pozycji minimalnego podciśnienia i rozpocząć odciąganie. Zaraz po rozpoczęciu odciągania dostosować podciśnienie tak, by było możliwie największe, jednak ciągle odczuwalne przez matkę jako komfortowe. W przypadku poczucia dyskomfortu zmniejszyć podciśnienie. Każde naczynie z pokarmem oznakować (data, godzina, nazwisko, imię). 60 61

Jak odciągać, przechowywać i rozmrażać mleko matki Jeżeli odciągnięty pokarm nie będzie podawany dziecku od razu, należy schłodzić go jak najszybciej po odciągnięciu. Miejsce przechowywania w temperaturze pokojowej w torbie chłodniczej z wkładami chłodzącymi Czas przechowywania dla dzieci zdrowych 24 godziny w 15 o C 10 godzin w 19 22 o C 4 6 godzin w 25 o C do 24 godzin Czas przechowywania dla wcześniaków i dzieci chorych do 1 godziny w lodówce (< 4 o C) 2 5 dni 48 godzin w zamrażalniku wewnątrz lodówki (wspólne drzwi) 2 tygodnie 1 tydzień do 24 godzin tylko do transportu mleka z lodówki Jak rozmrażać pokarm Proces rozmrażania pokarmu powinien być procesem powolnym i stopniowym. Około 12 godzin przed planowanym podaniem (np. wieczorem) przełożyć mleko z zamrażarki do lodówki, godzinę przed podaniem z lodówki do temp. pokojowej, tuż przed podaniem pokarm powinien być podgrzany do temperatury około 37ºC. Proces podgrzewania należy prowadzić w środowisku o temperaturze zbliżonej do oczekiwanej, czyli około 37ºC, w podgrzewaczu lub ciepłej wodzie. Rozmrożony pokarm należy zużyć w ciągu 12 godzin, przechowując go w lodówce i podgrzewając potrzebną objętość mleka tuż przed podaniem. Pokarmu kobiecego nie gotuje się, nie podgrzewa się bezpośrednio na palniku kuchenki ani w kuchence mikrofalowej. Pokarmu rozmrożonego nie wolno zamrażać powtórnie. w lodówko-zamrażarce (oddzielne drzwi) w zamrażarce o stałej temperaturze -20 o C 3 4 miesiące kilka tygodni 6 12 miesięcy 3 6 miesięcy Nie wolno mieszać pokarmu rozmrożonego z pokarmem świeżym. 62 63