SZCZEGÓŁOWE KRYTERIA OCENIANIA Z JĘZYKA POLSKIEGO DLA KLASY PIERWSZEJ GIMNAZJUM (NA PODSTAWIE WYTYCZNYCH GDAŃSKIEGO WYDAWNICTWA OŚWIATOWEGO) 1. Procentowy rozkład punktów na poszczególne oceny ze sprawdzianów, prac klasowych, kartkówek: 0%- 29% - niedostateczny 30% - 50% - dopuszczający 51% - 75% - dostateczny 76% - 95% - dobry 96% - 100% bardzo dobry Ocenę celującą, jeżeli zostanie ona przewidziana z danego sprawdzianu, pracy klasowej, otrzymuje uczeń, który rozwiąże zadanie dodatkowe i będzie miał 100% poprawnych odpowiedzi z całości pracy. 2. Ocena aktywności w trakcie lekcji: pięć plusów ocena bardzo dobra, pięć minusów ocena niedostateczna. 3. Uczniowi raz w półroczu - przysługuję jedno nieprzygotowanie na lekcję bez usprawiedliwienia i konsekwencji. Każde następne będzie skutkowało oceną niedostateczną (poza zdarzeniami losowymi, które zostaną pisemnie potwierdzone przez rodzica/prawnego opiekuna). 4. Zasady otrzymania oceny wyższej niż przewidywana roczna reguluje Statut Gimnazjum nr 6 we Wrocławiu. 1
Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie spełnia wymagań kryterialnych na ocenę dopuszczającą. OCENĘ DOPUSZCZAJĄCĄ OTRZYMUJE UCZEŃ, KTÓRY: SŁUCHANIE - uważnie słucha wypowiedzi nauczyciele i kolegów, - wyraża prośbę o powtórzenie wypowiedzi, - słucha nagrania wzorcowej recytacji, - mówi na temat treści wysłuchanego utworu, - rozumie polecenia, -rozpoznaje smutek, radość jako wyraz intencji wypowiedzi. CZYTANIE TEKSTÓW PISANYCH I ODBIÓR INNYCH TEKSTÓW KULTURY - czyta teksty współczesne i dawne, - odczytuje tekst na poziomie dosłownym, - rozpoznaje w tekście najważniejsze informacje, - wskazuje adresata i nadawcę wypowiedzi, - dostrzega różne motywy postępowania bohaterów, - odczytując sens utworu, dostrzega podstawowe wartości, takie jak przyjaźń, wierność, patriotyzm, - czyta utwory liryczne i zna cechy liryki jako rodzaju literackiego, - odróżnia podmiot liryczny od autora utworu, - zna podstawowe środki artystyczne, - rozpoznaje obrazy poetyckie w utworze, - zna cechy pieśni, hymnu, - wymienia elementy konstrukcyjne świata MÓWIENIE PISANIE NAUKA O JĘZYKU - wypowiada się na podany temat, - unika zbędnych powtórzeń w wypowiedzi, - unika błędów gramatycznych, - zna zasady poprawnej wymowy, - zna zasady poprawnego akcentowania, - podejmuje próby uczestniczenia w dyskusji, - opisuje wygląd postaci, przedmiotu, krajobrazu, - streszcza prosty tekst, - podaje cechy postaci fikcyjnej, - wygłasza z pamięci tekst poetycki. - tworzy plan dłuższej wypowiedzi, - pisze na temat, - stara się zachować poprawność językową, ortograficzną, interpunkcyjną tekstu, - stara sie o estetyczny zapis, - układa tekst, który zawiera prośbę, przeprosiny, - podejmuje próbę opisu postaci, krajobrazu, pisze lisy prywatny i oficjalny, kartkę z dziennika i z pamiętnika, zaproszenie, ogłoszenie, notatką, streszczenie, - wyraża swoje zdanie, - pisze opowiadanie odtwórcze i twórcze, wie jak umieścić dialog w tekście, - opisuje postaci fikcyjne i rzeczywiste, - rozróżnia narrację pierwszo- i trzecioosobową, - opisuje elementy dzieła malarskiego, stosuje wiedzę językową w zakresie: fonetyki (zna różnicę między głoską a literą; rozróżnia samogłoski od spółgłosek, głoski dźwięczne, bezdźwięcznych, ustne, nosowe, wie na czym polega upodobnienie pod względem dźwięczności i uproszczenie grup spółgłoskowych), słowotwórstwa i słownictwa (wie, czym jest postawa słowotwórcza, formant, rdzeń, rodzina wyrazów; rozumie różnicę pomiędzy wyrazem pokrewnym a bliskoznacznym), fleksji (rozpoznaje odmienne i nieodmienne części mowy, poprawnie zapisuje nazwy własne, stopniuje przymiotniki, poprawnie używa liczebników w datach, stara się używać zaimków, stosuje wypowiedzenia 2
przedstawionego, - odróżnia fikcję literacką od rzeczywistości, -zna cechy gatunkowe noweli, powieści, opowiadania, - rozróżnia narrację pierwszo- i trzecioosobową, - zna cechy gatunkowe bajki, - odróżnia dramat od innych rodzajów literackich, - posługuje się spisem treści, - wyszukuje informacje w tekście popularnonaukowym, - dostrzega symbole występujące w malarstwie, - zna termin adaptacja filmowa i adaptacja teatralna, - wymienia osoby współtworzące sztukę teatralną i film, - rozróżnia elementy komizmu i tragizmu w dziele literackim. - układ tekst o trójdzielnej kompozycji na dany temat. wykrzyknikowe), składnia (rozróżnia zdanie i równoważnik zdania, z pomocą nauczyciela dokonuje rozbioru logicznego zdania, odróżnia zdanie złożone współrzędnie od zdania złożonego podrzędnie), - świadomie wzbogaca zasób słownictwa o przysłowia, powiedzenia, frazeologizmy, itp. 3
OCENĘ DOSTATECZNĄ OTRZYMUJE UCZEŃ, KTÓRY SPEŁNIA WYMAGANIA OCENY DOPUSZCZAJACEJ ORAZ: SŁUCHANIE - świadomie uczestniczy w sytuacji komunikacyjnej przez uważne słuchanie wypowiedzi innych uczestników, - żywo reaguje na wypowiedzi kolegów i nauczyciela, - określa tematykę wysłuchanego tekstu, - wybiera potrzebne informacje z wysłuchanego utworu, - rozróżnia teksty o charakterze perswazyjnym i informacyjnym, -rozpoznaje kpinę i ironię. CZYTANIE TEKSTÓW PISANYCH I ODBIÓR INNYCH TEKSTÓW KULTURY - podejmuje próby odczytania tekstów współczesnych i dawnych na poziomie przenośnym, - wybiera z tekstu najważniejsze informacje, -określa adresata i nadawcę wypowiedzi, - nazywa różne motywy postępowania bohaterów, - odczytując sens utworu, odwołuje się do podstawowych wartości, takie jak przyjaźń, wierność, patriotyzm, - nazywa cechy liryki jako rodzaju literackiego, - określa osobę mówiącą w wierszu, - nazywa podstawowe środki wyrazu artystyczne (epitet, przenośnia, porównanie), - wyodrębnia obrazy poetyckie w utworze, - rozróżnia takie gatunki poetyckie jak pieśń, hymn, - identyfikuje elementy konstrukcyjne świata MÓWIENIE PISANIE NAUKA O JĘZYKU - wypowiada się na podany temat, wyraża własne zdanie, podaje argumenty na poparcie własnego stanowiska, - zachowuje trójdzielną kompozycje dłuższej wypowiedzi, - dba o poprawność językową i stylistyczną, - stosuje zasady poprawnej wymowy, - stosuje zasady poprawnego akcentowania, - uczestniczy w dyskusji, - dobiera odpowiednie słownictwo, opisuje wygląd postaci, przedmiotu, krajobrazu, - streszcza tekst wg przygotowanego planu,, - opisuje cechy postaci fikcyjnej, - wygłasza z pamięci tekst poetycki. - pisze na temat, - stosuje akapity, - stara się zachować poprawność językową, ortograficzną, interpunkcyjną tekstu, - wykazuje dbałość o estetyczny zapis, - uzasadnia swoje zdanie, - układa tekst, który zawiera prośbę, przeprosiny, - redaguje opis postaci, krajobrazu, pisze lisy prywatny i oficjalny, kartkę z dziennika i z pamiętnika, zaproszenie, ogłoszenie, notatką, streszczenie, - wyraża swoje zdanie, - pisze opowiadanie odtwórcze i opowiadanie twórcze z dialogiem, - opisuje postaci fikcyjne i rzeczywiste, - stosuje narrację pierwszo- i trzecioosobową, - opisuje postaci fikcyjne i rzeczywiste, - z pomocą nauczyciela stosuje wiedzę językową w zakresie: fonetyki (wymienia narządy mowy, rozumie różnicę między głoską a literą; identyfikuje samogłoski i spółgłosek, głoski dźwięczne, bezdźwięcznych, ustne, nosowe, zna funkcję litery i,wskazuje zjawisko upodobnień pod względem dźwięczności i uproszczeń grup spółgłoskowych), słowotwórstwa i słownictwa (rozpoznaje wyrazy podzielne i niepodzielne słowotwórczo, wskazuje postawę słowotwórczą, formant, rdzeń, rodzinę wyrazów; odróżnia wyrazy pokrewne od bliskoznacznych), fleksji (rozpoznaje odmienne i nieodmienne części mowy, poprawnie zapisuje nazwy własne, rozróżnia zaimki rzeczowne, przymiotne, przysłowne, liczebne, 4
przedstawionego, - odróżnia fikcję literacką od rzeczywistości, -rozumie znaczenie terminów realizm i fantastyka, - odróżnia cechy gatunkowe noweli, powieści, opowiadania, - wymienia cechy gatunkowe bajki, ballady, - zna cechy dramatu jako gatunku literackiego, - wyszukuje informacje w tekście popularnonaukowym, - identyfikuje symbole występujące w malarstwie, - zna termin adaptacja filmowa i adaptacja teatralna, - rozumie rolę osób współtworzących sztukę teatralną i film, - rozpoznaje związki między dziełem literackim a plastycznym, - wskazuje elementy komizmu i tragizmu w dziele literackim. opisuje dzieło malarskie, - układ tekst o trójdzielnej kompozycji, w którym uzasadnia swoje zdanie. poprawnie używa spójników, stosuje właściwą interpunkcję), składnia (dokonuje rozbioru logicznego i gramatycznego zdania, rozróżnia zdanie i równoważnik zdania, rozróżnia zdania złożone współrzędnie od zdania złożonych podrzędnie, zna typy tych zdań), - zna sposoby wzbogacania słownictwa. 5
OCENĘ DOBRĄ OTRZYMUJE UCZEŃ, KTÓRY SPEŁNIA WYMAGANIA OCENY DOSTATECZNEJ ORAZ: SŁUCHANIE - słucha i rozumie wypowiedzi kolegów i nauczycieli, dzięki czemu uczestniczy w sytuacji komunikacyjnej, - dostrzega środki wyrazu artystycznego, - selekcjonuje potrzebne informacje z wysłuchanego utworu, - rozpoznaje intencję nadawcy wysłuchanego tekstu. CZYTANIE TEKSTÓW PISANYCH I ODBIÓR INNYCH TEKSTÓW KULTURY - płynnie czyta teksty współczesne i dawne - odczytuje tekst na poziomie przenośnym, - określa funkcję przeczytanego tekstu, -określa adresata i nadawcę wypowiedzi, - wyjaśnia tytuł utworu, - wyjaśnia motywy postępowania bohaterów, ocenia ich zachowanie i postawy w odniesienie do ogólnych zasad moralnych, - dostrzega perswazję i wartościowanie w czytanym tekście, - określa cechy liryki jako rodzaju literackiego, podaje przykłady, - określa osobę mówiącą w wierszu, - określa funkcję środków wyrazu artystycznego (epitetów, przenośni, porównań), - samodzielnie wyodrębnia MÓWIENIE PISANIE NAUKA O JĘZYKU - płynnie wypowiada się na podany temat, starając się zachować zasady poprawności językowej i stylistycznej, - stara się mówić logicznie i spójnie, - poprawnie akcentuje, - stosuje zasady poprawnej wymowy, - uzasadnia własne zdanie za pomocą argumentacji, - aktywnie uczestniczy w dyskusji, - tworzy opis postaci, przedmiotu, krajobrazu, -opowiada treść utworu, - charakteryzuje postać fikcyjną, - opisuje uczucia własne i bohaterów fikcyjnych, - wystrzega się brutalności słownej, kłamstwa i manipulacji w wypowiedzi ustnej, - ocenia recytację. - pisze wypowiedź logiczną i spójną o trójdzielnej kompozycji, - stara się zachować poprawność językową, ortograficzną, interpunkcyjną tekstu, - tworzy tekst wyrażający intencje nadawcy np. prośby, przeprosin, - redaguje opis, opowiadanie, charakterystykę postaci, list prywatny i oficjalny, kartkę z dziennika i z pamiętnika, zaproszenie, ogłoszenie, notatką, streszczenie, sprawozdanie, instrukcję, przepisy, - próbuje przekształcić tekst epicki na scenopis filmowy. stosuje wiedzę językową w zakresie: fonetyki (omawia proces powstawania głosek, omawia różnicę między głoską a literą; rozróżnia samogłoski i spółgłosek, głoski dźwięczne, bezdźwięcznych, ustne, nosowe, dostrzega funkcję litery i, zna mechanizm powstawania zjawiska upodobnień pod względem dźwięczności i uproszczeń grup spółgłoskowych), słowotwórstwa i słownictwa (porównuje wyrazy podzielne i niepodzielne słowotwórczo, wskazuje postawę słowotwórczą, formant, rdzeń, rodzinę wyrazów; tworzy rodzinę wyrazów, posługuje się wyrazami bliskoznacznymi w celu uniknięcia powtórzeń), fleksji (rozpoznaje odmienne i nieodmienne części mowy, 6
i omawia obrazy poetyckie w utworze, - rozpoznaje i wskazuje cechy gatunkowe hymnu i pieśni, - analizuje elementy konstrukcyjne świata przedstawionego, odróżnia fikcję literacką od rzeczywistości, - posługuje się terminami realizm i fantastyka, adaptacja filmowa i adaptacja teatralna, - uzasadnia przynależność gatunkową noweli, powieści, opowiadania, - wskazuje w balladzie elementy typowe dla różnych rodzajów literackich, - posługuje się terminami związanymi z dramatem jako gatunkiem literackim, - wybiera niezbędne informacje ze spisu treści, indeksu, przypisów, - uzasadnia przynależność tekstu prasowego do publicystyki, - analizuje treść symbolu występującego w malarstwie, - określa rolę osób współtworzących sztukę teatralną i film, prawidłowo używa czasowników wziąć, iść, rozumieć, umieć, lubić, rozróżnia zaimki rzeczowne, przymiotne, przysłowne, liczebne, poprawnie używa spójników, rozróżnia liczebniki główne porządkowe, zbiorowe, ułamkowe, używa zaimków w tekście w celu uniknięcia powtórzeń, prawidłowo używa różnych spójników, stara się poprawnie zapisywać partykułę nie i by z różnymi częściami mowy, określa funkcję wykrzyknika w wypowiedzeniach), składnia (dokonuje rozbioru logicznego i gramatycznego zdania, rozróżnia zdanie i równoważnik zdania, rozróżnia rodzaje zdań złożonych współrzędnie i podrzędnie, poprawnie stosuje interpunkcję w zdaniach złożonych), - zna sposoby wzbogacania słownictwa. 7
- analizuje językowe i pozajęzykowe środki perswazji w reklamie prasowej, - wyjaśnia związki między dziełem literackim a plastycznym, - próbuje omówić elementy komizmu i tragizmu w dziele literackim. 8
OCENĘ BARDZO DOBRĄ OTRZYMUJE UCZEŃ, KTÓRY SPEŁNIA WYMAGANIA OCENY DOBREJ ORAZ: SŁUCHANIE - słucha i rozumie wypowiedzi kolegów i nauczycieli, dzięki czemu uczestniczy aktywnie w sytuacji komunikacyjnej, zwłaszcza w czasie pracy w grupie, - wykorzystuje informacje wybrane z wysłuchanego tekstu, - interpretuje wysłuchany tekst, uwzględniając intencje jego nadawcy. CZYTANIE TEKSTÓW PISANYCH I ODBIÓR INNYCH TEKSTÓW KULTURY - płynnie czyta teksty współczesne i dawne - odczytuje tekst na poziomie przenośnym i symbolicznym, - wartościuje motywy postępowania bohaterów, ocenia ich zachowanie i postawy w odniesienie do ogólnych zasad moralnych, - dostrzega perswazję i wartościowanie w czytanym tekście i ustosunkowuje się do tego, - na podstawie wybranych utworów omawia cechy liryki jako rodzaju literackiego, - określa funkcję środków wyrazu artystycznego, zwłaszcza symbolu i alegorii, - analizuje obrazy poetyckie w utworze, - na wybranych przykładach analizuje cechy gatunkowe hymnu, pieśni, noweli, powieści, opowiadania, ballady, MÓWIENIE PISANIE NAUKA O JĘZYKU - wypowiada się na temat, zachowuje zasady poprawności językowej i stylistycznej, - wypowiada się logicznie i spójnie, - poprawnie akcentuje, - stosuje zasady poprawnej wymowy, - uzasadnia własne zdanie za pomocą rzeczowej, logicznej argumentacji, - aktywnie uczestniczy w dyskusji, - posługując się bogatym słownictwem tworzy opis postaci, przedmiotu, krajobrazu, sytuacji, - barwnie opowiada treść utworu, - charakteryzując postać fikcyjną, ocenia i wartościuje jej zachowania i postawy w odniesieniu do ogólnie przyjętych zasad moralnych, - analizuje uczucia własne i bohaterów fikcyjnych, - interpretuje głosowo - pisze wypowiedzi logiczne, spójne i przejrzyste pod względem kompozycji, - zachowuje poprawność językową, ortograficzną, interpunkcyjną tekstu, - dobierając odpowiednie słownictwo tworzy tekst wyrażający intencje nadawcy, - posługuje się odpowiednimi argumentami i przykładami w celu uzasadnienia własnego zdania, - posługuje się bogatym słownictwem, redaguje opis, opowiadanie z dialogiem, charakterystykę postaci, pisma użytkowe, różnej postaci notatki, recenzję, - w sposób twórczy przekształca tekst epicki na scenopis filmowy. stosuje wiedzę językową w zakresie: fonetyki (omawia proces powstawania głosek i rolę poszczególnych narządów mowy, objaśnia różnicę między głoską a literą; rozróżnia samogłoski i spółgłosek, głoski dźwięczne, bezdźwięcznych, ustne, nosowe, określa funkcję litery i, wyjaśnia mechanizm powstawania zjawiska upodobnień pod względem dźwięczności i uproszczeń grup spółgłoskowych), słowotwórstwa i słownictwa (klasyfikuje wyrazy podzielne i niepodzielne słowotwórczo, analizuje budowę słowotwórczą wyrazu, tworzy rodziny wyrazów, posługuje się wyrazami bliskoznacznymi), fleksji (klasyfikuje odmienne i nieodmienne części mowy, prawidłowo używa form 9
- analizuje zależności między elementami konstrukcyjnymi świata przedstawionego, - korzysta z encyklopedii i słowników, - samodzielnie korzysta ze spisu treści, indeksu, przypisów, - próbuje interpretować językowe i pozajęzykowe środki perswazji w reklamie prasowej, - interpretuje symbole występujące w malarstwie, - porównuje dzieło literackie i plastyczne, dostrzega i analizuje związki między nimi, - analizuje funkcję pozajęzykowych środków wyrazu w sztuce filmowej i teatralnej, - analizuje elementy komizmu i tragizmu w dziele literackim. wygłaszany tekst, - krytycznie i rzeczowo ocenia recytację. wszystkich części mowy, prawidłowo zapisuje przyimki złożone, i wyrażenia przyimkowe, partykułę nie i by z różnymi częściami mowy, prawidłowo używa spójników i stosuje się do zasad interpunkcji), składnia (samodzielnie dokonuje rozbioru logicznego i gramatycznego zdania, posługuje się różnego rodzaju typami zdań złożonych współrzędnie i podrzędnie, wykazuje dbałość o poprawną interpunkcję w zdaniach złożonych), - objaśnia sposoby wzbogacania zasobu własnego słownictwa. 10
OCENĘ CELUJĄCĄ OTRZYMUJE UCZEŃ, KTÓRY SPEŁNIA WYMAGANIA KRYTERIALNE NA OCENĘ BARDZO DOBRĄ A PONADTO PRZEJAWIA UMIEJĘTNOŚCI W ZAKRESIE PRZYKŁADOWO PODANYCH ZAGADNIEŃ ORAZ JEST LAUREATEM OLIMPIAD, KONKURSÓW NA SZCZEBLU POWIATOWYM, WOJEWÓDZKIM, PAŃSTWOWYM: SŁUCHANIE - słucha i rozumie wypowiedzi kolegów i nauczyciela jako aktywny uczestnik sytuacji mówienia w czasie zajęć lekcyjnych, - odczytuje i interpretuje zabiegi związane z prezentacją walorów artystycznych nagrania wzorcowej recytacji, - analizuje i wykorzystuje w nowych sytuacjach dydaktycznych informacje wybrane z wysłuchanego tekstu. CZYTANIE TEKSTÓW PISANYCH I ODBIÓR INNYCH TEKSTÓW KULTURY - czyta, samodzielnie interpretuje i analizuje różne teksty literackie na poziomie przenośnym, dosłownym i symbolicznym, - praktycznie wykorzystuje informacje wybrane z tekstu literackiego, popularnonaukowego, naukowego czy prywatnego, - krytycznie ocenia i wartościuje treści, zachowania i postawy przedstawione w utworze w odniesieniu do systemu moralnego i etycznego. MÓWIENIE PISANIE NAUKA O JĘZYKU - samodzielnie buduje spójne, logiczne, rzeczowe wypowiedzi na podany temat, w których przedstawia własne stanowisko, lub za pomocą popartych przykładami argumentów uwzględniających różne konteksty kulturowe dowodzi przyjętych racji, - aktywnie uczestniczy w dyskusji jako dyskutant lub przewodniczący, rzeczowo przedstawia swoje stanowisko, przedstawia wnioski, - interpretuje głosowo wygłaszany z pamięci lub czytany tekst, - oceniając pracę innych, przedstawia krytyczną, rzeczową refleksję wynikającą z wnikliwej analizy wykonanych zadań i erudycji polonistycznej. - pisze wypowiedzi ciekawe pod względem sposobu ujęcia tematu, w których wykazuje się szczególną dbałością o poprawność językową, bezbłędny zapis, logiczną kompozycję, - tworzy oryginalne notatki, posługuje się bogatym słownictwem redaguje dłuższe formy wypowiedzi, - podejmuje próby własnej twórczości literackiej. - świadomie stosuje wiedzę w zakresie przewidzianych programem i wykraczających poza program nauczania fonetyki, słowotwórstwa, fleksji, składni oraz wiedzy o języku jako tworze społecznym, - samodzielnie poszerza wiedzę językową. 11