ORGANIZACJA WSPÓŁPRACY KOLEI (OSŻD) UMOWA. O MIĘDZYNARODOWEJ KOLEJOWEJ KOMUNIKACJI TOWAROWEJ (Umowa SMGS)

ORGANIZACJA WSPÓŁPRACY KOLEI (OSŻD) UMOWA O MIĘDZYNARODOWEJ KOLEJOWEJ KOMUNIKACJI TOWAROWEJ (Umowa SMGS) Obowiązuje od 1 listopada 1951 r. z późniejszymi zmianami i uzupełnieniami według stanu na dzień 1 lipca 2011 r.

2

UMOWA O MIĘDZYNARODOWEJ KOLEJOWEJ KOMUNIKACJI TOWAROWEJ (Umowa SMGS) W celu zorganizowania przewozu towarów w bezpośredniej międzynarodowej komunikacji kolejowej, ministerstwa właściwe do spraw kolei * : Republiki Azerbejdżanu, Republiki Albanii, Republiki Białorusi, Republiki Bułgarii, Republiki Węgierskiej, Socjalistycznej Republiki Wietnamu, Gruzji, Islamskiej Republiki Iranu, Republiki Kazachstanu, Chińskiej Republiki Ludowej, Koreańskiej Republiki Ludowo-Demokratycznej, Republiki Kirgiskiej, Republiki Łotewskiej, Republiki Litewskiej, Republiki Mołdawii, Mongolii, Rzeczypospolitej Polskiej, Federacji Rosyjskiej, Republiki Tadżykistanu, Turkmenistanu, Republiki Uzbekistanu, Ukrainy, Republiki Estońskiej w osobach swoich pełnomocników zawarły pomiędzy sobą Umowę o następującej treści: * W imieniu Republiki Węgierskiej Umowa została zawarta przez Rząd Republiki Węgierskiej 3

ROZDZIAŁ I POSTANOWIENIA OGÓLNE Artykuł 1 Przedmiot Umowy Niniejsza Umowa ustala zasady bezpośredniej międzynarodowej komunikacji kolejowej dla przewozu przesyłek towarowych pomiędzy kolejami: Republiki Azerbejdżanu, Republiki Albanii, Republiki Białorusi, Republiki Bułgarii, Republiki Węgierskiej, Socjalistycznej Republiki Wietnamu, Gruzji, Islamskiej Republiki Iranu, Republiki Kazachstanu, Chińskiej Republiki Ludowej, Koreańskiej Republiki Ludowo-Demokratycznej, Republiki Kirgiskiej, Republiki Łotewskiej, Republiki Litewskiej, Republiki Mołdawii, Mongolii, Rzeczypospolitej Polskiej, Federacji Rosyjskiej, Republiki Tadżykistanu, Turkmenistanu, Republiki Uzbekistanu, Ukrainy, Republiki Estońskiej. Interesy tych kolei reprezentują ministerstwa nimi zarządzające, które zawarły niniejszą Umowę *. * W imieniu Republiki Węgierskiej Umowa została zawarta przez Rząd Republiki Węgierskiej 4

Artykuł 2 Stosowanie Umowy 1. Na warunkach określonych w niniejszej Umowie odbywa się przewóz towarów w bezpośredniej międzynarodowej komunikacji kolejowej między stacjami, wymienionymi w art. 3 2, odprawianych na podstawie listu przewozowego SMGS, wyłącznie na sieci kolei - uczestników niniejszej Umowy. Niniejsza Umowa obowiązuje koleje, nadawców i odbiorców przesyłek, niezależnie od przynależności państwowej stron umowy przewozu *. 2. Przewóz przesyłek z krajów, których koleje stosują Umowę SMGS, tranzytem przez kraje uczestniczące w niniejsze Umowie, do krajów, których koleje nie stosują Umowy SMGS i w kierunku odwrotnym odbywa się - o ile nie ma zastosowania inna umowa o bezpośredniej międzynarodowej kolejowej komunikacji towarowej w sposób i na warunkach, przewidzianych w taryfie tranzytowej, stosowanej przez zainteresowane koleje w danej komunikacji. 3. Niniejszej Umowy nie stosuje się do przewozu przesyłek: 1) których stacje nadania i przeznaczenia znajdują się w tym samym kraju, a przewóz odbywa się przez obszar innego kraju tylko tranzytem, w pociągach kolei kraju nadania; 2) pomiędzy stacjami dwóch krajów, tranzytem przez obszar trzeciego kraju, pociągami kolei kraju nadania lub przeznaczenia; 3) pomiędzy stacjami położonymi w dwóch sąsiednich krajach, w przypadku, gdy przewóz na całej drodze odbywa się w pociągach kolei jednego kraju na podstawie przepisów wewnętrznych na niej obowiązujących. Przewozy wymienione w punktach 1, 2 i 3 niniejszego paragrafu wykonywane są na podstawie osobnych porozumień, zawartych pomiędzy zainteresowanymi kolejami. 4. Koleje, których kraje są jednocześnie uczestnikami innych umów międzynarodowych, mogą między sobą przewozić towary na podstawie tych umów. * na kolejach Republiki Węgierskiej niniejsza Umowa ma zastosowanie wyłącznie do przewozu przesyłek, wykonywanych przez granicę państwową z Ukrainą 5

Artykuł 3 Obowiązek przewozu 1. Każda kolej 1, uczestnicząca w niniejszej Umowie, zobowiązana jest przewozić na warunkach tej Umowy wszystkie towary, z wyjątkiem wymienionych w artykule 4, jeżeli: 1) przewóz jest przewidziany w planie przewozów kolei nadania, o ile przepisy wewnętrzne kolei nadania nie stanowią inaczej; 2) przewóz może być dokonany środkami przewozowymi, którymi kolej dysponuje; 3) nadawca zastosuje się do postanowień niniejszej Umowy; 4) przewozowi nie stoją na przeszkodzie okoliczności, którym kolej nie może zapobiec i usunięcie których jest od niej niezależne. 2. Przewóz przesyłek odbywa się pomiędzy wszystkimi stacjami 2, otwartymi dla odprawy przesyłek w wewnętrznej komunikacji krajów, których koleje uczestniczą w niniejszej Umowie: 1) bez przeładunku na stacjach granicznych kolei o jednakowej szerokości toru; 2) z przeładunkiem przesyłek lub z przestawieniem wagonów na zestawy kołowe innej kolei na stacjach granicznych, stykających się ze sobą kolei o różnej szerokości toru lub z zastosowaniem rozsuwanych zestawów kołowych. Warunki przewozu przesyłek z przeładowaniem lub z przestawieniem wagonów na zestawy kołowe kolei o odmiennej szerokości toru lub z zastosowaniem rozsuwanych zestawów kołowych ustala kolej na podstawie umów, zawieranych pomiędzy kolejami o różnej szerokości toru, graniczących ze sobą krajów. Przewóz przesyłek do Koreańskiej Republiki Ludowo Demokratycznej odbywa się wyłącznie do stacji zgłoszonych przez koleje tego kraju pozostałym kolejom uczestniczącym w niniejszej Umowie i ogłoszonych przez nie zgodnie z przepisami wewnętrznymi, obowiązującymi na kolejach tego kraju. Przewóz przesyłek wagonowych i kontenerowych do Chińskiej Republiki Ludowej i do Koreańskiej Republiki Ludowo Demokratycznej oraz w kierunku odwrotnym odbywa się po uprzednim uzgodnieniu z kolejami tych krajów oraz z kolejami tranzytowymi uczestniczącymi w przewozie. 3. Na polecenie odpowiednich władz rządowych koleje mogą zarządzić: 1) czasowe całkowite lub częściowe zawieszenie przewozu; 2) czasowe zaprzestanie przyjmowania niektórych przesyłek do przewozu lub przyjmowanie ich do przewozu na określonych warunkach; 3) czasowe przyjmowanie do przewozu w pierwszej kolejności określonych towarów. Koleje są poza tym uprawnione do wprowadzania wyżej wymienionych ograniczeń, o ile okażą się one nieodzowne w okolicznościach, którym koleje 1 Termin kolej obejmuje wszystkie koleje jednego kraju. 2 Przewóz przesyłek zgodnie z Załącznikiem 22 odbywa się wyłącznie w relacjach w nim wskazane. 6

nie są w stanie zapobiec i usunięcie których jest od nich niezależne (np. klęski żywiołowe, inne przeszkody będące wynikiem działania sił wyższych). Kolej, na której wprowadzono wymienione ograniczenia, obowiązana jest niezwłocznie powiadomić o tym telegraficznie lub faksem zainteresowane koleje uczestniczące w niniejszej Umowie. Koleje te powinny być także niezwłocznie powiadomione o odwołaniu ograniczeń. Jeśli przepisy wewnętrzne, obowiązujące na danej kolei przewidują publikację wprowadzonych ograniczeń, zarządzenia tego rodzaju podaje się do wiadomości publicznej. Artykuł 4 Przedmioty wyłączone z przewozu 1. Z przewozu w bezpośredniej komunikacji międzynarodowej wyłącza się: 1) przedmioty, których przewóz jest zabroniony choćby tylko na obszarze jednego kraju, koleje którego miałyby uczestniczyć w przewozie; 2) przedmioty stanowiące przywilej poczty (Załącznik 1), choćby tylko w jednym z krajów, koleje którego miałyby uczestniczyć w przewozie; 3) towary niebezpieczne, których przewozu nie przewiduje Załącznik 2 do Umowy SMGS; 4) przesyłki drobne o masie jednostkowej mniejszej niż 10 kg. Ograniczenia te nie dotyczą towarów, objętość jednej sztuki których przekracza 0,1 m 3 ; 5) towary o masie jednostkowej przewyższającej 1,5 tony w komunikacji przeładunkowej w wagonach krytych z nierozsuwanym dachem; 6) towary o masie jednostkowej mniejszej niż 100 kg w komunikacji przeładunkowej w wagonach niekrytych. Ograniczenie powyższe nie dotyczy jednak towarów, dla których w Załączniku 2 określono maksymalną masę jednostkową mniejszą niż 100 kg. 2. Jeżeli w czasie wykonywania umowy przewozu stwierdzone zostanie, że przyjęto przedmioty wyłączone z przewozu, choćby nawet pod właściwą nazwą, wówczas przewóz ich wstrzymuje się i postępuje się z nimi zgodnie z przepisami wewnętrznymi kraju, w którym przesyłkę zatrzymano. 7

Artykuł 5 Przedmioty dopuszczone do przewozu pod określonymi warunkami 1. Tabor kolejowy (włączając dźwigi kolejowe) dopuszcza się do przewozu na własnych kołach pod warunkiem, że kolej nadania stwierdzi jego zdolność do ruchu i poświadczy to w liście przewozowym, w rubryce: Nazwa towaru, podając jednocześnie dopuszczalną prędkość maksymalną i, jeżeli jest to konieczne, inne warunki przewozu. Jeżeli tabor na własnych kołach ma być przewieziony koleją o innej szerokości toru, może on być przyjęty do przewozu tylko po uprzednim uzgodnieniu przewozu z koleją posiadającą inną szerokość toru. Nadawca obowiązany jest zaopatrzyć tabor kolejowy w zapasowe wózki o innej szerokości toru. Jeżeli kolej o innej szerokości toru jest koleją tranzytową, to przy uzgodnieniu przewozu może być zastrzeżone, że kolej tranzytowa przydzieli swoje wózki do przewozu na swoich liniach. Przy przewozie lokomotyw, tendrów, wagonów metra, wagonów motorowych i dźwigów kolejowych na własnych kołach, nadawca obowiązany jest zapewnić dozór nad nimi zgodnie z postanowieniami Załącznika 3. 2. Żywe zwierzęta przewozi się tylko pod nadzorem dozorców; wyjątek stanowią małe żywe zwierzęta i ptaki przewożone w komunikacji bez przeładunku, jako przesyłki drobne, w dokładnie zamkniętych klatkach, skrzyniach, koszach itp. Nadawca jest zobowiązany zapewnić nadzór nad żywymi zwierzętami zgodnie z postanowieniami Załącznika 3. Nadawca jest zobowiązany przestrzegać przepisów sanitarno weterynaryjnych obowiązujących w kraju nadania, przeznaczenia oraz w krajach tranzytowych. 3. Towary łatwo psujące się przewozi się na podstawie postanowień Załącznika 4. Przewóz towarów łatwo psujących się do Socjalistycznej Republiki Wietnamu lub tranzytem przez jej koleje, należy uzgodnić uprzednio z Kolejami Socjalistycznej Republiki Wietnamu. 4. Niżej wymienione towary dopuszcza się do przewozu tylko po uprzednim uzgodnieniu pomiędzy kolejami uczestniczącymi w przewozie: 1) ciężkie o masie jednostkowej przewyższającej 60 ton, a w komunikacji przeładunkowej do Socjalistycznej Republiki Wietnamu przewyższającej 20 ton; 2) długie o długości powyżej 18 metrów, a przy przewozie do Socjalistycznej Republiki Wietnamu powyżej 12 m. Z wyjątkiem przesyłek odprawianych do Socjalistycznej Republiki Wietnamu, bez uprzedniego uzgodnienia dopuszcza się do przewozu przesyłki zawierające: - przedmioty o długości od 18 m do 25 m, jeżeli są załadowane na jednym wagonie i ich przewóz odbywa się w komunikacji bez przeładunku. Przy 8

przewozie ładunków z przekroczoną skrajnią, w każdym przypadku z wyjątkiem przypadków ujętych w Załączniku 14.1, niezbędne jest załączenie przez nadawcę schematu ładowania i mocowania ładunku; - szyny kolejowe i okrągłą stal do zbrojenia betonu o długości do 30 m, a na europejskich kolejach o szerokości toru 1435 mm o długości do 36 m; 3) towary przekraczające skrajnię ładunkową określoną w Załączniku 5 choćby na jednej z kolei uczestniczących w przewozie (towary z przekroczoną skrajnią). W komunikacji przeładunkowej przy obliczaniu przekroczenia skrajni ładunkowej przyjmuje się, że wysokość podłogi wagonu od główki szyny wynosi 1300 mm, a na kolejach Socjalistycznej Republiki Wietnamu 1100 mm. Za punkt odniesienia należy przyjąć, że wagon stoi na prostym, poziomym odcinku toru i oś wagonu pokrywa się z osią toru. 4) przedmioty, przewóz których w komunikacji przeładunkowej odbywa się na transporterach; 5) towary chemiczne, przewożone w specjalnych cysternach, w komunikacji przeładunkowej; 6) wszelkie towary płynne w cysternach przewożone do Socjalistycznej Republiki Wietnamu. W celu uzgodnienia warunków przewozu takich towarów, nadawca powinien nie później niż na miesiąc w komunikacji bez przeładunku i na dwa miesiące w komunikacji przeładunkowej przed nadaniem do przewozu, dostarczyć stacji nadania dane dotyczące rodzaju opakowania i wagi poszczególnych sztuk, a w przypadku przedmiotów wymienionych w punktach 1, 2 i 3 dodatkowo dane dotyczące wymiarów i w niezbędnych przypadkach także schematy załadowania tych przesyłek. W przypadku towarów przekraczających skrajnię ładunkową przedstawienie przez nadawcę schematu załadowania jest obowiązkowe we wszystkich przypadkach. W przypadku, gdy przesyłka z przekroczoną skrajnią ładunkową przewożona jest na kolejach tranzytowych drogą okrężną, nadawca powinien wskazać w liście przewozowym w rubryce Szczególne oświadczenia nadawcy właściwą drogę okrężną. 5. Na niesymetrycznych przedmiotach przekraczających skrajnię ładunkową, na sztukach przesyłek o masie jednostkowej przewyższającej 3 tony brutto, na urządzeniach i maszynach, a także na ładunkach w skrzyniach, których wysokość przekracza 1 metr, nadawca powinien oznaczyć niezmywalną farbą lub w inny sposób, zapewniający nieusuwalność znaku podczas transportu, na każdej sztuce z obydwu stron, wzdłuż i w poprzek, środek ciężkości za pomocą znaku Środek ciężkości zgodnie z Załącznikiem 6, a także masę brutto każdej sztuki. W przypadku ładunku z przekroczoną skrajnią przewożonego kolejami Republiki Bułgarii, Chińskiej Republiki Ludowej, Islamskiej Republiki Iranu, Koreańskiej Republiki Ludowo Demokratycznej, Mongolii, Rzeczypospolitej Polskiej, Socjalistycznej Republiki Wietnamu i Republiki Węgierskiej nadawca 9

powinien na obu stronach przedmiotu umieścić napis lub przymocować tablicę (obramowaną czerwoną linią), z następującym tekstem: Uwaga! Przesyłka z przekroczoną skrajnią na... (skrót kolei BDŻ, MAV, RAI, PKP, VŻD, KŻD, ZCh, MTZ). Napisy te powinny być wykonane w języku kraju nadania z tłumaczeniem na język rosyjski, a przy przewozie kolejami Socjalistycznej Republiki Wietnamu, Chińskiej Republiki Ludowej i Koreańskiej Republiki Ludowo Demokratycznej w języku chińskim lub rosyjskim. Przy przewozie ładunku z przekroczoną skrajnią pozostałymi, niewymienionymi wyżej kolejami o szerokości toru 1520 mm, nadawca i stacja przeładunku na wagony o szerokości toru 1520 mm powinny niezmywalną wyrazistą farbą nanieść środek ciężkości na podłodze wagonu i towarze oraz z obydwu stron wzdłuż i wszerz umieścić napis lub przymocować tablicę informującą o przekroczeniu skrajni. Jeżeli warunki takie ujęto w uzgodnionym schemacie o warunkach przewozu przez stacje wyposażone w górki rozrządowe: Przekroczona skrajnia... (wskaźnik przekroczenia), Nie staczać z górki rozrządowej, Nie przejeżdżać przez górkę rozrządową. Napis ten umieszcza się w języku roboczym (rosyjskim), a w razie konieczności w tłumaczeniu na inny język. 6. Samochody, traktory i inne pojazdy mechaniczne dopuszcza się do przewozu tylko na warunkach wskazanych w Załączniku 7. 7. Materiały niebezpieczne dopuszcza się do przewozu na warunkach określonych w Załączniku 2. 8. Przewozu zwłok dokonuje się na następujących warunkach: 1) zwłoki przyjmuje się do przewozu wyłącznie w szczelnie, hermetycznie zamkniętych metalowych trumnach albo w trumnach drewnianych obitych blachą. Trumnę należy umieścić i umocować w drewnianej skrzyni; 2) przy nadaniu zwłok do przewozu nadawca zobowiązany jest dołączyć do listu przewozowego zaświadczenie lekarskie, wydane przez organ sanitarny, stwierdzające, że nie ma z jego strony przeszkód w wykonaniu przewozu; 3) zwłoki przewozi się jako przesyłki wagonowe pospieszne; 4) przedmioty odnoszące się do zwłok o ogólnej wadze nieprzewyższającej 500 kg mogą być załadowane do wagonu, w którym umieszczono trumnę ze zwłokami. Przedmioty te przewozi się nieodpłatnie, a kolej nie ponosi za nie odpowiedzialności; 5) przewozu zwłok dokonuje się pod nadzorem dozorcy, wyznaczonego przez nadawcę zgodnie z postanowieniami Załącznika 3. Na życzenie nadawcy, w uzgodnieniu ze wszystkimi kolejami uczestniczącymi w przewozie, przewóz może być dokonany bez nadzoru dozorcy. 9. Jeżeli podczas wykonywania umowy przewozu zostanie stwierdzone, że przyjęto towar wymagający zachowania szczególnych warunków przewidzianych w 1 8 niniejszego artykułu, bez zachowania szczególnych warunków, to przewóz takiego towaru wstrzymuje się i postępuje się z nim zgodnie z postanowieniami artykułu 21. Jeżeli stan opakowania towarów 10

niebezpiecznych uniemożliwia ich dalszy przewóz, przewóz takiej przesyłki wstrzymuje się i postępuje się z nią zgodnie z przepisami wewnętrznymi kraju, w którym przesyłkę zatrzymano. 10. W wyjątkowych przypadkach, kiedy na skutek szczególnych okoliczności przewóz niektórych towarów nie może być realizowany na podstawie przepisów Umowy SMGS, w uzgodnieniu z nadawcami i odbiorcami może zostać przyjęty szczególny sposób przewozu danego towaru, na warunkach specjalnych, po uzgodnieniu między kolejami, uczestniczącymi w przewozie. Artykuł 6 Postanowienia specjalne o przewozie niektórych towarów 1. Przy przewozie towarów niebezpiecznych obowiązują postanowienia Załącznika 2 (Przepisy o przewozie towarów niebezpiecznych). 2. Przy przewozie przesyłek pod nadzorem dozorcy obowiązują postanowienia Załącznika 3 (Przepisy o przewozie towarów pod nadzorem dozorcy wyznaczonego przez nadawcę lub odbiorcę). 3. Przy przewozie towarów łatwo psujących się obowiązują postanowienia Załącznika 4 (Przepisy o przewozie towarów łatwo psujących się). 4. Przy przewozie pojazdów samochodowych, traktorów i innych pojazdów mechanicznych obowiązują postanowienia Załącznika 7 (Przepisy o przewozie samochodów, traktorów i innych pojazdów mechanicznych). 5. Przy przewozie towarów w kontenerach obowiązują postanowienia Załącznika 8 (Przepisy o przewozie towarów w kontenerach). 6. Zarezerwowano 7. Przy przewozie ładownych i próżnych wagonów nienależących do kolei lub wynajętych przez kolej obowiązują postanowienia Załącznika 10 (Przepisy o przewozie wagonów prywatnych i wagonów wynajętych przez kolej). 8. Przy przewozie towarów w jednostkach ładunkowych obowiązują postanowienia Załącznika 11 (Przepisy o przewozie towarów w jednostkach ładunkowych). 9. W przypadku przewozów intermodalnych * obejmujących ładowne zestawy samochodowe, samochody, przyczepy, naczepy siodłowe i samochodowe nadwozia wymienne, a także w przypadku ich przewozu w stanie próżnym przed lub po ich wykorzystaniu do przewozu towarów koleją, obowiązują postanowienia Załącznika 21 (Przepisy o przewozie zestawów * Przewozem intermodalnym jest następujący po sobie przewóz towarów co najmniej dwoma rodzajami transportu w tej samej jednostce transportowej lub pojeździe drogowym, bez przeładunku towaru przy zmianie rodzaju transportu. 11

samochodowych, samochodów, przyczep, naczep siodłowych i samochodowych nadwozi wymiennych). 10. Dwie lub kilka kolei stosujących niniejszą Umowę, może uzgodnić przewóz przesyłek na podstawie elektronicznego listu przewozowego, zgodnie z art. 7. Dla takich przewozów mogą być uzgadniane postanowienia specjalne. 11. Przewozy do krajów, w których stosuje się Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM Załącznik B do Konwencji COTIF) i w kierunku odwrotnym może być stosowany list przewozowy CIM/SMGS. Szczególne warunki stosowania listu przewozowego CIM/SMGS zawarte są w Załączniku 22 (Instrukcja do listu przewozowego CIM/SMGS). 12

ROZDZIAŁ II ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU Artykuł 7 List przewozowy 1. List przewozowy sporządza się według określonego wzoru. List przewozowy składa się z: 1 - oryginału listu przewozowego; 2 - ceduły; 3 wtórnika listu przewozowego; 4 poświadczenia wydania przesyłki; 5 zawiadomienie o przybyciu przesyłki zgodnie z wzorami zamieszczonymi w Załączniku 12.1 lub 12.2 oraz z niezbędnej liczby dodatkowych egzemplarzy ceduły przewozowej, zgodnie z wzorami zamieszczonymi w Załączniku 12.3 i 12.4, a mianowicie: - dwóch egzemplarzy dla kolei nadania i - po jednym egzemplarzu dla każdej z kolei tranzytowych uczestniczących w przewozie. Nadawca może dołączyć dodatkowe egzemplarze ceduły w celu załatwienia formalności celnych na drodze przewozu lub na kolei przeznaczenia. Jednocześnie ze zgłoszeniem przesyłki do przewozu nadawca powinien przedłożyć stacji nadania należycie wypełniony i podpisany list przewozowy dla każdej przesyłki. List przewozowy powinien być wypełniony ściśle według Objaśnień w sprawie wypełniania listu przewozowego SMGS (Załącznik 12.5), a przy przewozie towarów do krajów, których koleje nie są uczestnikami Umowy SMGS i nie stosują jej postanowień, list przewozowy powinien być wypełniony według Załącznika 12.6. Przepisy wewnętrzne obowiązujące na kolei nadania mogą przewidywać wypełnienie przez stację nadania niezbędnej liczby dodatkowych formularzy ceduły oraz innej liczby dodatkowych egzemplarzy ceduły przeznaczonych dla kolei nadania. Części listu przewozowego 1, 2, 4 i 5 towarzyszą do stacji przeznaczenia. Część 3 listu przewozowego (wtórnik listu przewozowego) zwracany jest nadawcy po zawarciu umowy przewozu. Nie ma on mocy obowiązującej oryginalnego listu przewozowego (część 1 listu przewozowego). 2. Formularz listu przewozowego drukuje się i wypełnia w jednym z języków roboczych OSŻD (chiński, rosyjski), a mianowicie: - przy przewozie przesyłek z/do Republiki Azerbejdżanu, Republiki Białorusi, Republiki Bułgarii, Republiki Węgierskiej, Gruzji, Islamskiej Republiki Iranu, Republiki Kazachstanu, Kirgiskiej Republiki, Republiki Litewskiej, Republiki Łotewskiej, Republiki Mołdawii, Mongolii, 13

Rzeczypospolitej Polskiej, Federacji Rosyjskiej, Republiki Tadżykistanu, Turkmenistanu, Republiki Uzbekistanu, Ukrainy, Estońskiej Republiki lub tranzytem przez te kraje w języku rosyjskim; - przy przewozie przesyłek z/do Socjalistycznej Republiki Wietnamu, Chińskiej Republiki Ludowej i Koreańskiej Republiki Ludowo Demokratycznej na język chiński lub rosyjski. Formularz listu przewozowego, a także wszystkie lub poszczególne jego pola mogą być tłumaczone na język obcy. W przypadku rozbieżności w interpretacji za wersję rozstrzygającą przyjmuje się tekst w języku roboczym OSŻD. 3. Formularze listu przewozowego mają format A4 i drukuje się je: 1) dla przesyłek zwyczajnych czarną czcionką na białym papierze; 2) dla przesyłek pospiesznych czarną czcionką na białym papierze z czerwonymi paskami, szerokości 1 centymetra, na górnym i dolnym brzegu czołowej i odwrotnej strony listu przewozowego. Zgodnie z przepisami wewnętrznymi kolei nadania, wtórnik listu przewozowego (część 3 listu przewozowego) może być drukowany na papierze innego koloru. Wybór przez nadawcę białego formularza listu przewozowego lub formularza z czerwonymi paskami wskazuje, czy przesyłkę na całej drodze należy przewieźć jako zwyczajną, czy jako pospieszną. Zezwala się na drukowanie formularzy listów przewozowych na papierze ze znakami wodnymi. Dopuszcza się na zamieszczenie na formularzu listu przewozowego graficznego numeru przesyłki, mikrodruku, hologramu lub użycie kolorowej siatki jasnego koloru, o ile nie zmieni ona białego tła papieru. 4. Po uzgodnieniu z zainteresowanymi kolejami, ładunki w przesyłkach wagonowych oraz, w komunikacji bez przeładunku, przesyłki kontenerowe mogą być przyjmowane do przewozu pociągami pasażerskimi na jednej lub kilku kolejach uczestniczących w niniejszej Umowie. Taki sposób przewozu nadawca powinien zgłosić kolei nadania nie później niż na 8 dni przed zamierzonym nadaniem przesyłki do przewozu. Po otrzymaniu zgody na przewóz przesyłki pociągami pasażerskimi nadawca powinien umieścić w liście przewozowym, w rubryce Szczególne oświadczenia nadawcy następującą informację: Na kolejach (skrót kolei) przesyłkę przewozi się pociągami pasażerskimi. Przesyłki takie odprawia się za listami przewozowymi dla przesyłek pospiesznych. 5. Dane zamieszczane w liście przewozowym wpisuje się czytelnie atramentem lub jeśli nie jest to sprzeczne z wewnętrznymi przepisami kolei nadania długopisem, maszyną do pisania, na komputerze, drukiem albo za pomocą odcisków stempla. Kolor czerwony stosuje się wyłącznie w przypadkach ściśle określonych niniejszą Umową. Nadawca i kolej umieszczają wszystkie niezbędne dane w przeznaczonych do tego celu rubrykach. Stosowanie skrótów przy wypełnianiu listu przewozowego nie jest dozwolone z wyjątkiem przypadków określonych w Załączniku 12.5, w 7 14

niniejszego artykułu oraz w art. 15 2. Odciski stempli, umieszczane w liście przewozowym, powinny być całkowicie wyraźne. W danych zamieszczanych przez nadawcę poprawki w formie przekreślania, zaklejania tekstu, wycierania lub zeskrobywania są niedopuszczalne. W wyjątkowych przypadkach nadawca może dokonać poprawek w liście przewozowym, nie więcej jednak niż w jednej lub dwóch rubrykach, gdy są one ze sobą powiązane. Dokonane poprawek powinien on omówić w rubryce: Szczególne oświadczenia nadawcy i potwierdzić je podpisem lub stemplem. Zmiany i uzupełnienia wpisów zamieszczanych w liście przewozowym przez kolej potwierdza się podpisem właściwego pracownika kolejowego i stemplem stacji. 6. W liście przewozowym nadawca wskazuje wyjściowe stacje graniczne kraju nadania i krajów tranzytowych, przez które przesyłka powinna być przewieziona. Jeśli pomiędzy wyjściową stacją graniczną istnieje możliwość przewozu towarów przez kilka wejściowych stacji granicznych kraju sąsiedniego, nadawca wskazuje w liście przewozowym również wejściową stację graniczną, przez którą przewóz zostanie dokonany. Nadawca wskazuje w miarę możliwości te stacje graniczne, przez które odległość przewozu pomiędzy stacją nadania a stacją przeznaczenia jest najkrótsza. Na kolejach tranzytowych nadawca wskazuje tylko te stacje graniczne, które są podane w taryfie tranzytowej mającej zastosowanie dla danego przewozu międzynarodowego. Przy przewozie przesyłek do Koreańskiej Republiki Ludowo Demokratycznej nadawca powinien podać w liście przewozowym w rubryce: Kolej i stacja przeznaczenia, a przy przewozie z Koreańskiej Republiki Ludowo Demokratycznej w rubryce: Stacja nadania oprócz nazwy stacji cyfrowe, umowne oznaczenie tej stacji i kolei. 7. Nadawcą lub odbiorcą przesyłki może być tylko jedna osoba fizyczna lub prawna. Jeśli postanowienia taryfy tranzytowej stosowanej przez zainteresowane koleje w danej komunikacji międzynarodowej nie stanowią inaczej, nie jest dopuszczalne podawanie w rubryce: Odbiorca i jego adres pocztowy adresów nie zawierających nazwy odbiorcy i jego adresu pocztowego. Przy przewozie przesyłek do Socjalistycznej Republiki Wietnamu, Chińskiej Republiki Ludowej i do Koreańskiej Republiki Ludowo Demokratycznej lub odwrotnie, dopuszcza się wskazanie w liście przewozowym w rubrykach Nadawca i jego pocztowy adres lub Odbiorca i jego adres pocztowy ustalonych w tych krajach umownych oznaczeń nadawcy lub odbiorcy i ich adresów pocztowych (np. 6DM 12 ). 8. W liście przewozowym towary należy oznaczyć w następujący sposób: 15

1) towary przewożone zgodnie z postanowieniami artykułu 5 7 oznacza się nazwą wskazaną w Załączniku 2 oraz w punktach 2 4 niniejszego paragrafu; 2) towary przewożone tranzytem przez koleje uczestniczące w niniejszej Umowie oznacza się według nomenklatury taryfy tranzytowej, stosowanej dla danego przewozu międzynarodowego. Oprócz tego nadawca może w nawiasach podać nazwę towaru stosowaną w wewnętrznej taryfie kraju nadania lub przeznaczenia albo też dwie nazwy, stosowane w taryfach wewnętrznych kolei nadania i przeznaczenia; 3) jeśli pomiędzy kolejami dwu sąsiednich krajów wprowadzona jest taryfa bezpośrednia, towar oznacza się zgodnie z nazwą stosowaną w tej taryfie; 4) we wszystkich pozostałych przypadkach nazwę towaru oznacza się zgodnie z nazewnictwem stosowanym w wewnętrznej taryfie kolei nadania lub kolei nadania i przeznaczenia; oprócz tego przy wpisywaniu nazwy towaru w liście przewozowym należy wskazać stan i charakterystykę towaru w celu jego taryfowania. 9. Przy nadaniu do przewozu przesyłek drewna opałowego i tarcicy, w liście przewozowym nadawca może wskazać w rubryce: Nazwa towaru ilość stosów, ich wysokość w centymetrach lub objętość w metrach sześciennych itd. 10. W przypadku, jeśli do załadunku towarów używane są wagony, na których umieszczono oznaczenie ABC w liście przewozowym, w rubryce Ładowność (t), należy wpisać literę C i podaną pod nią maksymalną masę. 11. Masę, jak również sposób jej ustalenia, wskazuje się w liście przewozowym w odpowiednich rubrykach zgodnie z wewnętrznymi przepisami kolei nadania. 12. Jeśli w liście przewozowym, w rubrykach 9 13 oraz 18 i 19 brakuje miejsca na określenie danych o towarze, kontenerach oraz i przyborach ładunkowych, do części 1 5 listu przewozowego i do dodatkowego egzemplarza ceduły należy dołączyć po jednym dodatkowym arkuszu o wymiarze odpowiadającym wymiarom listu przewozowego, w których zamieszcza się oddzielnie dla każdej rubryki niezbędne dane. W rubrykach 9 11 lub 18 19 listu przewozowego umieszcza się adnotacje: Patrz dane w załączonych arkuszach dodatkowych. W rubrykach 12 i 13 listu przewozowego należy wpisać ogólną liczbę sztuk i masę całkowitą towaru. Jeśli miejsce na wskazanie wagonów przewidziane w rubrykach 27 30 listu przewozowego jest niewystarczające, dalsze informacje umieszcza się na dodatkowym arkuszu. Po jednym egzemplarzu arkusza dodatkowego dołącza się do części 1 5 listu przewozowego i do każdego dodatkowego egzemplarza ceduły. W ostatniej linijce rubryk 27 30 umieszcza się adnotację: Ciąg dalszy na arkuszu dodatkowym. Nadawca może także dołączyć dodatkowe arkusze dotyczące następujących rubryk listu przewozowego: Szczególne oświadczenia nadawcy oraz Dokumenty załączone przez nadawcę. 16

Nadawca podpisuje wszystkie arkusze dodatkowe i w rubryce Dokumenty załączone przez nadawcę listu przewozowego wskazuje liczbę dołączonych arkuszy dodatkowych. Jeśli zgodnie z przepisami wewnętrznymi kolei nadania dodatkowe egzemplarze ceduły przewozowej sporządza stacja nadania, nadawca jest zobowiązany przekazać na jej żądanie niezbędną ilość wymaganych arkuszy w celu dołączenia ich do dodatkowych egzemplarzy ceduły przewozowej. Arkusze dodatkowe sporządza się w językach przewidzianych w 2 niniejszego artykułu. 13. Nadawca przesyłki ma prawo wnieść do rubryki Uwagi nadawcy niewiążące kolei wzmianki, dotyczące danej przesyłki, służące wyłącznie do wglądu odbiorcy, z których dla kolei nie wynikają żadne zobowiązania ani odpowiedzialność, jak np.: Na poczet umowy z..., Na zlecenie, zgodnie z dokumentem handlowym lub na zamówienie..., Do dalszego skierowania.... 14. Umowa przewozu może być zawarta w formie listu elektronicznego. List elektroniczny jest zbiorem danych elektronicznych, który spełnia funkcję papierowego listu przewozowego jako umowy przewozu. Sposób wnoszenia danych do listu elektronicznego uzgadnia się pomiędzy koleją a nadawcą. W razie konieczności, papierową kopię listu elektronicznego i jego dodatkowe arkusze drukuje się w wersji papierowej w formie zgodnej z Załącznikami 12.1, 12.2, 12.3 i 12.4 do Umowy SMGS i zgodnie z 12 niniejszego artykułu. Przy przewozie przesyłek pospiesznych zamiast czerwonej linii, w prawym górnym rogu kopii papierowej wnosi się uwagę: "Przesyłka pospieszna". Zmiana danych wnoszonych do listu elektronicznego w przypadkach przewidzianych Umową SMGS odbywa się z zachowaniem danych początkowych. 15. Umowa przewozu może być zawarta w formie listu przewozowego CIM/SMGS. Wzór listu przewozowego, instrukcja jego wypełnienia zawarte są w Załączniku 22 (Instrukcja do listu przewozowego CIM/SMGS). Artykuł 8 Przyjęcie towaru do przewozu 1. Towary przyjęte od jednego nadawcy na jednej stacji nadania dla jednego odbiorcy na jednej stacji, odprawiane za jednym listem przewozowym, uważa się za przesyłkę. Rozróżnia się następujące rodzaje przesyłek towarowych: wagonowa, drobna, kontenerowa i samochodowa. Za przesyłkę wagonową uważa się przesyłkę nadaną za jednym listem przewozowym, do której przewozu ze względu na jej objętość lub rodzaj 17

potrzebny jest oddzielny wagon. Za przesyłkę drobną uważa się przesyłkę nadaną do przewozu za jednym listem przewozowym, masa której nie może przewyższać 5000 kg i dla przewozu której, ze względu na jej objętość lub rodzaj, nie jest niezbędny oddzielny wagon. Po uzgodnieniu między kolejami uczestniczącymi w przewozie, można dopuścić do przewozu jako przesyłki drobne towary o masie całkowitej przekraczającej 5000 kg, do których przewozu ze względu na ich objętość nie jest niezbędny oddzielny wagon. Za przesyłkę kontenerową uważa się przyjęty za jednym listem przewozowym towar, przewożony w uniwersalnym średnim kontenerze, w wielkim kontenerze lub uniwersalny średni, wielki kontener w stanie próżnym. Za przesyłkę samochodową uważa się nadany do przewozu za jednym listem przewozowym ładowny zestaw samochodowy (załadowany na jeden lub dwa wagony), samochód, przyczepę, naczepę siodłową lub samochodowe nadwozie wymienne albo próżny zestaw samochodowy, samochód, przyczepę, naczepę siodłową lub samochodowe nadwozie wymienne przed lub po ładownym przewozie koleją. Przy nadaniu przesyłki do przewozu nadawca zobowiązany jest wskazać w rubryce: Rodzaj przesyłki listu przewozowego: Wagonowa, Drobna lub Kontenerowa. Przy nadaniu do przewozu przesyłki samochodowej w liście przewozowym rodzaju przesyłki nie wskazuje się. Nie dopuszcza się do przewozu razem w tym samym wagonie: - kilku przesyłek wagonowych; - przesyłki wagonowej z innymi rodzajami przesyłek; - przesyłki kontenerowej z innymi rodzajami przesyłek; - przesyłki samochodowej z innymi rodzajami przesyłek. 2. Na podstawie jednego listu przewozowego w charakterze przesyłki wagonowej przyjmuje się do przewozu: - towary, których masa lub objętość nie przekracza maksymalnej ładowności lub pojemności wagonu; - towary, których przewóz wymaga użycia dwóch lub większej ilości sprzężonych wagonów. Na pisemne żądanie nadawcy dopuszcza się przewóz wagonów i kontenerów z jednolitym towarem pociągami marszrutowymi (w grupie) na podstawie jednego listu przewozowego, jeżeli wszystkie koleje, uczestniczące w przewozie, wyraziły na to zgodę oraz przy spełnieniu warunku, że pociąg kursuje do jednej stacji przeznaczenia i jednego odbiorcy. W tym przypadku nadawca zobowiązany jest wpisać niezbędne dane do: wykazu wagonów przewożonych pociągami marszrutowymi (w grupie) na podstawie jednego listu przewozowego (Załącznik 13.1) - zgodnie z Załącznikiem 13.2; wykazu kontenerów przewożonych pociągami marszrutowymi ( w grupie) na podstawie jednego listu przewozowego (Załącznik 13.3) - zgodnie z 18

Załącznikiem 13.4; wykazu wagonów CIM/SMGS lub do wykazu kontenerów CIM/SMGS - zgodnie z Załącznikiem 22 i jednocześnie z listem przewozowym okazać niezbędną ilość egzemplarzy tego wykazu zgodnie z Załącznikiem 13.2, 13.4 lub 22 odpowiednio. Jeden egzemplarz wykazu wraz z wtórnikiem listu przewozowego zwraca się nadawcy. W przypadku przewozu wagonów pociągami marszrutowymi ( w grupie) na podstawie jednego listu przewozowego nadawca powinien zamieścić uwagę Patrz załączony wykaz : w liście przewozowym SMGS - w rubrykach Wagon, Ładowność (t), Osie i Masa własna ; w liście przewozowym CIM/SMGS - w rubrykach Nr wagonu i Nazwa towaru. W przypadku przewozu kontenerów pociągami marszrutowymi (w grupie) na podstawie jednego listu przewozowego nadawca powinien zamieścić uwagę Patrz załączony wykaz : w liście przewozowym SMGS - w rubrykach Wagon, Ładowność (t), Osie i Masa własna, Rodzaj, kategoria oraz Właściciel i nr ; w liście przewozowym CIM/SMGS - w rubrykach Nr wagonu i Nazwa towaru. W przypadku przewozu wagonów przewożonych pociągami marszrutowymi (w grupie) na podstawie jednego listu przewozowego CIM/SMGS w rubryce Nr wagonu nadawca zobowiązany jest do zamieszczenia uwagi Patrz załączony wykaz. Na stacji nadania kolei wąskotorowych (o szerokości toru poniżej 1435 mm), otwartych dla czynności ekspedycyjnych w komunikacji wewnętrznej, przesyłka może być przyjęta do przewozu w kilku wagonach na podstawie jednego listu przewozowego, jeżeli taki sposób postępowania dopuszczają przepisy wewnętrzne kolei nadania. 3. Nacisk osi wagonu na szyny przy przewozie po torze 1435 mm nie powinien przewyższać 20 ton, z wyjątkiem BDŻ, na których nacisk osi wagonu na szyny w komunikacji międzynarodowej nie powinien przekroczyć 22,5 tony 1 1 Nacisk na oś 20 ton w zastosowanej dla danego, międzynarodowego przewozu tranzytowego taryfie i nacisk na metr bieżący 7,2 t/mb, obowiązuje do następujących stacji BDŻ: Asenowgrad, Bojanowo, Bolszewik, Bracigowo, Czerkwica, Dolna Mitropolja, Blichowo, Dolen Cziflik, Hisara, Kurtowo-Konape, Miłkowica, Nowi Pazar, Panagririszcze, Pietricz, Pomorie, Szedinenie, Sarafowo, Somowit, Staro Orzechowo, Striełcza, Tienowo, Bcza. Dla relacji Widin Kalafat-Port: nacisk osi wagonu na tor = 18 ton; nacisk na metr bieżący toru = 3,6 t/mb; wymiana wagonów posiadających więcej niż 4 osie możliwa jest tylko po uprzednim uzgodnieniu między CFR i BDŻ. 19

i VŻD 2. Przy przewozie po sieci VŻD liniami o prześwicie 1000 mm, nacisk osi wagonu na tor nie powinien przekraczać 14 ton 3. Nacisk osi wagonu na szyny przy przewozie po torze na liniach o prześwicie toru 1520 mm AZ (Koleje Azerbejdżańskie), GR (Koleje Gruzji), KRG (Kirgiskie Linie Kolejowe), LDZ (Koleje Łotewskie), LG (Koleje Litewskie), CFM (Koleje Mołdawskie), RŻD (Koleje Rosyjskie), TDZ(Koleje Tadżyckie), TRK (Koleje Turkmeńskie), UTI (Koleje Uzbeckie), UZ (Koleje Ukraińskie) nie powinien przekraczać 23,5 t. Czasowe ograniczenia nacisku osi wagonu na szyny poniżej podanych norm mogą być wprowadzone przez poszczególne koleje w przypadkach, uzasadnionych warunkami technicznymi i tylko na poszczególnych przejściach granicznych. 4. Nie dopuszcza się do przewozu razem w tym samym wagonie na podstawie jednego lub kilku listów przewozowych: 1) towarów łatwo psujących się z innymi towarami łatwo psującymi się, gdy ich obsługa nie jest taka sama; 2) towarów łatwo psujących się z innymi towarami nie zakwalifikowanymi do grupy łatwo psujących się, jeżeli towary łatwo psujące się, zgodnie z 6 Załącznika 4 wymagają utrzymania odpowiedniej temperatury lub innego specjalnego sposobu obsługi; 3) towarów, wymienionych w art. 5 7, z innymi towarami, jeżeli wspólne ich załadowanie do jednego wagonu jest zabronione przepisami Załącznika 2; 4) towarów, których załadowania dokonuje nadawca z towarami, których załadowania dokonuje kolej; 5) towarów, które zgodnie z przepisami wewnętrznymi kolei nadania nie są dopuszczone do wspólnego przewozu w tym samym wagonie; 6) towarów przewożonych luzem z innymi towarami. 5. Umowę przewozu uważa się za zawartą z chwilą, gdy stacja nadania przyjęła do przewozu przesyłkę wraz z listem przewozowym. Przyjęcie przesyłki do przewozu stwierdza się przez umieszczenie na liście przewozowym datownika stacji nadania. Oprócz tego stacja nadania powinna umieścić odcisk 2 Nacisk osi wagonu na tor 20 ton i nacisk na metr bieżący toru 6,0 t/m obowiązuje w następujących relacjach VŻD na liniach o prześwicie toru 1435 mm i o różnych prześwitach (zawierających się pomiędzy 1435 mm a 1000 mm): Janvjen Dongdang i Dongdang Uongb. 3 Nacisk osi wagonu na tor 14 ton i nacisk na metr bieżący 4,2 t/m obowiązuje w następujących relacjach VŻD liniami o prześwicie 1000 mm: Zapbat Laokai (przez Hanoi lub Hadong), Jenvjen Hajfong, Jenvien Dongdang, Hanoi Viń. Dla relacji Viń Danang: nacisk osi wagonu na tor 14 ton; nacisk na metr bieżący toru 4,1 t/mb. 20

datownika na arkuszach dodatkowych dołączonych do listu przewozowego zgodnie z art. 7 12. Ostemplowania należy dokonać niezwłocznie po dostarczeniu przez nadawcę wszystkich towarów wymienionych w liście przewozowym i po uiszczeniu zgodnie z przepisami wewnętrznymi kolei nadania opłat, które nadawca bierze na siebie. 6. List przewozowy opatrzony datownikiem stanowi dowód zawarcia umowy przewozu. 7. W pozostałych przypadkach przy przyjmowaniu i odprawianiu przesyłek wagonowych, drobnych, kontenerowych i samochodowych, obowiązują przepisy SMGS lub przepisy wewnętrzne stosowane na kolei nadania, jeżeli postanowienia SMGS nie zawierają odpowiednich uregulowań w tym zakresie. Artykuł 9 Opakowanie, znakowanie, załadunek, ustalanie masy i ilości sztuk towaru. Plombowanie 1. Towary wymagające opakowania dla zabezpieczenia ich przed zaginięciem, uszkodzeniem, zepsuciem lub przed innymi czynnikami mogącymi w czasie przewozu pogorszyć ich jakość, a także zapobiegnięcia przyczynom, które mogłyby spowodować uszkodzenie środków przewozowych lub innych przesyłek lub też wyrządzić szkodę ludziom, należy dostarczać do przewozu w opakowaniu odpowiadającym w pełni tym wymaganiom. Nadawca ponosi odpowiedzialność za wszelkie następstwa wynikające z niewłaściwego opakowania przesyłki lub jego braku, zwłaszcza zaś zobowiązany jest do wypłaty odszkodowania kolei za szkody powstałe z tego tytułu. W przypadku dostarczenia do przewozu takiego towaru bez opakowania lub w opakowaniu niedostatecznym, jak również w opakowaniu nieodpowiadającym właściwościom towaru lub też niezabezpieczającym go przy przeładunku z wagonu do wagonu; kolej powinna odmówić przyjęcia przesyłki do przewozu, jeśli w drodze zewnętrznych oględzin można stwierdzić, że opakowanie jest nieodpowiednie, nie zapewnia bezpiecznego przewozu lub jest wadliwe. Kolej zobowiązana jest do przeprowadzenia oględzin zewnętrznych opakowania tylko w tych przypadkach, gdy załadunek dokonywany jest przez kolej albo przez nadawcę w obecności przedstawiciela kolei. W przypadku odmowy przyjęcia przesyłki przez kolej, na żądanie nadawcy zobowiązana jest ona sporządzić protokół i jeden egzemplarz doręczyć nadawcy. 2. Towary niebezpieczne powinny być opakowane zgodnie z postanowieniami Załącznika 2. 21

3. Nadawca powinien zaopatrzyć poszczególne sztuki przesyłki w wyraźne, niedające się zetrzeć napisy lub umocować na nich nalepki (zawieszki) z podaniem następujących danych, zgodnych z listem przewozowym: 1) cechy (znaki) i ich numery; 2) nazwa stacji i kolej nadania; 3) nazwa stacji i kolej przeznaczenia; 4) nazwa nadawcy i odbiorcy; 5) ilość sztuk w przesyłkach drobnych. W przesyłkach drobnych należy oznaczyć każdą sztukę przesyłki. Przy dostarczaniu do przewozu przedmiotów mienia przesiedleniowego, nadawca powinien ponadto umieścić w każdej sztuce przesyłki kartkę zawierającą wymienione wyżej dane. W przesyłkach wagonowych, z wyjątkiem przesyłek załadowanych luzem, oznacza się co najmniej 10 sztuk przesyłek i umieszcza się je przy drzwiach wagonu. Jeśli ze względu na właściwości przewożonych towarów przewóz niektórych przesyłek wymaga specjalnej ostrożności lub troski, nadawca, stosownie do Załącznika 6, powinien również zamieścić na poszczególnych sztukach napisy lub nalepki o ostrożnym obchodzeniu się z przesyłką, np. Ostrożnie", Wierzch. Nalepki, przewidziane w Załączniku 6, nadawca powinien umieścić także na wagonach, chyba że umieszczania nalepek dokonuje kolej nadania zgodnie z wewnętrznymi przepisami na niej obowiązującymi. Oznaczenia dokonuje się w języku kraju nadania z tłumaczeniem na jeden z języków roboczych OSŻD (chiński, rosyjski), a mianowicie: - przy nadaniu przesyłek do Republiki Azerbejdżanu, Republiki Białorusi, Republiki Bułgarii, Republiki Węgierskiej, Gruzji, Islamskiej Republiki Iranu, Republiki Kazachstanu, Republiki Kirgiskiej, Republiki Litewskiej, Republiki Łotewskiej, Republiki Mołdawii, Rzeczypospolitej Polskiej, Federacji Rosyjskiej, Republiki Tadżykistanu, Turkmenistanu, Republiki Uzbekistanu, Ukrainy, Republiki Estońskiej na język rosyjski; - przy nadaniu przesyłek do Socjalistycznej Republiki Wietnamu, Chińskiej Republiki Ludowej i Koreańskiej Republiki Ludowo Demokratycznej na język chiński lub rosyjski; - przy nadaniu przesyłek do lub w tranzycie przez Mongolię na język rosyjski. Jeśli przy przewozie przesyłek do Socjalistycznej Republiki Wietnamu, Chińskiej Republiki Ludowej, Koreańskiej Republiki Ludowo Demokratycznej lub w kierunku odwrotnym w liście przewozowym, w rubryce "Nadawca i jego pocztowy adres" lub "Odbiorca i jego pocztowy adres" podano ustalone w tych krajach umowne oznaczenie nadawcy lub odbiorcy i ich adres pocztowy, nadawca zobowiązany jest podać takie umowne oznaczenie również w napisach lub nalepkach, umieszczonych na poszczególnych sztukach przesyłki. 22

Oprócz tego, przy oznaczaniu przesyłek przewożonych do Koreańskiej Republiki Ludowo Demokratycznej, obok nazwy stacji i kolei przeznaczenia, a przy przewozie z Koreańskiej Republiki Ludowo Demokratycznej obok nazwy stacji i kolei nadania, nadawca powinien wskazać również umowne, cyfrowe oznaczenie stacji i kolei. Nadawca powinien usunąć nieważne nalepki, nieważne napisy uczynić nieczytelnymi. Nadawca ponosi odpowiedzialność za prawidłowość napisów, nalepek i zawieszek, umieszczonych lub przymocowanych do sztuk przesyłki, a także za prawidłowość nalepek umieszczonych na wagonach. Ponosi on odpowiedzialność za skutki wynikłe z niewłaściwego, niepełnego lub niedokładnego oznaczenia zamieszczonego w napisach, nalepkach lub zawieszkach, a także za ich niewłaściwe przymocowanie. 4. Ładowanie przesyłek na stacji nadania odbywa się: 1) przy przewozie w wagonach krytych, wagonach chłodniczych i w wagonach cysternach zgodnie z przepisami wewnętrznymi kolei nadania; 2) przy przewozie w wagonach niekrytych w komunikacji bez przeładunku, z udziałem kolei o różnej szerokości toru zgodnie z Przepisami o rozmieszczeniu i mocowaniu ładunków w wagonach i kontenerach" (Załącznik 14) lub zgodnie z Przepisami o rozmieszczeniu i mocowaniu zestawów samochodowych, samochodów, ciągników, przyczep, naczep siodłowych i samochodowych nadwozi wymiennych na platformach typu 13-9009, 13-4095 i 13-9004M o szerokości toru 1520 mm (Załącznik 14.1); 3) przy przewozie w wagonach niekrytych, z udziałem kolei o jednakowej szerokości toru, jak również w komunikacji przeładunkowej z udziałem kolei o różnej szerokości toru zgodnie z "Przepisami o rozmieszczeniu i mocowaniu ładunków w wagonach i kontenerach" (Załącznik 14), Przepisami o rozmieszczeniu i mocowaniu zestawów samochodowych, samochodów, ciągników, przyczep, naczep siodłowych i samochodowych nadwozi wymiennych na platformach typu 13-9009, 13-4095 i 13-9004M o szerokości toru 1520 mm (Załącznik 14.1) lub innymi przepisami, uzgodnionymi pomiędzy kolejami uczestniczącymi w przewozie. Jeżeli przesyłka w wagonie niekrytym do lub po przeładunku na stacji granicznej przewożona jest w komunikacji przeładunkowej koleją tylko jednego kraju, to załadunek może być dokonany zgodnie z przepisami wewnętrznymi obowiązującymi na kolei danego kraju. Przepisy wewnętrzne kolei kraju nadania określają, kto powinien dokonać załadunku przesyłek kolej czy nadawca. Jeżeli załadunku dokonuje nadawca, powinien on stwierdzić, czy wagon nadaje się do przewozu danego towaru. Przy nadaniu przesyłki do przewozu nadawca powinien wskazać w liście przewozowym, w rubryce Załadowano", kto dokonał załadunku towaru lub kontenera. 23

Jeżeli załadunku dokonuje nadawca, to ponosi on odpowiedzialność za wszelkie skutki wynikające z niewłaściwego załadunku, w szczególności powinien on wypłacić kolei odszkodowanie za wyrządzoną szkodę. 5. Kolej może żądać od nadawcy, aby łączył w większe jednostki ładunkowe przez związanie lub opakowanie nadawane do przewozu drobne sztuki towarów, których przyjmowanie, załadunek i przeładunek mogłoby powodować znaczną stratę czasu. 6. Wagony mogą być załadowane najwyżej do maksymalnej ich ładowności z uwzględnieniem dopuszczalnego nacisku osi wagonu na szyny, zgodnie z art. 8 3. Za ładowność maksymalną wagonu uważa się: 1) jeśli na wagonie znajduje się tylko jeden napis (ładowność) tę ładowność, podwyższoną o 1 tonę na wagonach o dwu osiach i o 2 tony na wagonach o czterech i więcej osiach. Na kolejach Socjalistycznej Republiki Wietnamu, Chińskiej Republiki Ludowej i Koreańskiej Republiki Ludowo Demokratycznej ładowność podwyższoną o 5%. Dla wagonów kolei 1520 mm maksymalna ładowność podana jest na wagonie; 2) jeśli na wagonie znajdują się dwa napisy umieszczoną tam liczbę większą (liczba mniejsza oznacza minimalną ładowność wagonu); 3) jeśli na wagonie znajduje się oznaczenie "ABC" maksymalną wielkość wskazaną pod literą "C" Załadowanie wagonu ponad ładowność maksymalną uważa się za przeciążenie. 7. Ustalanie, masy i ilości sztuk przy nadaniu przesyłki odbywa się na podstawie przepisów wewnętrznych, obowiązujących na kolejach kraju nadania. Niemniej: 1) przesyłki przewożone na wagonach niekrytych bez przykrycia oponami lub pod oponami niezaplombowanymi, przyjmuje się do przewozu pod warunkiem podania przez nadawcę w liście przewozowym: - ilości sztuk i masy przesyłki, jeśli łączna ilość sztuk nie przewyższa 100; - tylko masy przesyłki, jeśli łączna ilość sztuk jest wyższa niż 100. W tym przypadku nadawca w liście przewozowym, w rubryce Ilość sztuk", powinien wpisać Luzem ; 2) drobne sztuki przyjmuje się do przewozu tylko z uwzględnieniem masy, bez liczenia ilości sztuk. W liście przewozowym, w rubryce Ilość sztuk", nadawca powinien wpisać Luzem"; 3) przesyłki w opakowaniu, których masa ustalona jest przy pakowaniu i jest wskazana na każdej sztuce, a także przesyłki w sztukach o jednakowej, standardowej masie, przy przyjęciu do przewozu nie podlegają ważeniu. W tych przypadkach nadawca powinien wskazać w liście przewozowym ilość sztuk i łączną masę przesyłki, a w rubryce Sposób ustalenia masy" odnotować, w jaki sposób została ona ustalona: na podstawie standardowej 24

masy ( Według masy standardowej") lub na podstawie masy wskazanej na sztukach przesyłki ( Na podstawie napisów ); 4) Jeżeli w liście przewozowym, w rubryce: Masa przesyłki (w kg) ustalona przez nadawcę" i w rubryce Masa przesyłki (w kg) ustalona przez kolej" podano dwie masy, za miarodajną uważa się masę ustaloną przez kolej, z wyjątkiem przypadków przewidzianych w artykule 23 4 pkt 1 3. 8. W wagonach krytych i wagonach chłodniczych plombuje się drzwi i wszystkie pozostałe otwory z wyjątkiem otworów wentylacyjnych, od wewnątrz zakratowanych lub zabezpieczonych w inny sposób. W wagonach cysternach plombuje się wszystkie otwory nalewowe i otwory spustowe. Nie plombuje się dolnych zaworów spustowych cystern, jeżeli ich konstrukcja nie umożliwia otwarcia dolnych zaworów spustowych bez odkrycia górnego otworu nalewowego. Jeżeli na wagonie, kontenerze znajdują się plomby lub inne urządzenia zabezpieczające (np. zamki, kłódki) pozostające po poprzednim przewozie, powinny być one usunięte przez nadawcę lub kolej, w zależności od tego, do kogo należy obowiązek ponownego zaplombowania wagonu, kontenera. Plomby lub inne urządzenia zabezpieczające (zamki, kłódki) powinny być założone w taki sposób, aby dostęp do towaru lub zdjęcie zamknięć bez ich uszkodzenia nie był możliwy. Przy plombowaniu wagonu, kontenera przez nadawcę, plomby powinny posiadać następujące czytelne znaki, o ile koleje uczestniczące w przewozie nie postanowią inaczej: 1) nazwę stacji (w razie potrzeby skrót); 2) datę założenia plomby lub znaki kontrolne; 3) skrót nazwy nadawcy. Oprócz tego, plomby nadawcy mogą posiadać skrót kolei nadania. O ile koleje uczestniczące w przewozie nie postanowią inaczej, przy plombowaniu wagonów, kontenerów kolei, plomby powinny posiadać te same znaki; jednakże zamiast skrótu nadawcy powinny one zawierać skrót kolei nadania, a także numer odcisków, jeżeli plomby nie posiadają znaków kontrolnych. Przy plombowaniu wagonów i kontenerów kolei, plomby powinny posiadać te same znaki; jednakże zamiast skrótu nadawcy powinny one zawierać skrót kolei nadania, a także numery odcisków, jeżeli plomby nie posiadają znaków kontrolnych. Urządzenia zabezpieczające, niezależnie od tego, kto dokonuje plombowania (kolej czy nadawca), powinny posiadać następujące znaki: - skrót kolei nadania; - znak kontrolny. Dodatkowo urządzenia zabezpieczające mogą zawierać nazwę stacji nadania i nadawcy ładunku, a w razie konieczności skrót. Przy plombowaniu wagonu i kontenera kilkoma urządzeniami zabezpieczającymi powinny one posiadać różne znaki kontrolne. 25