Prof. dr hab. inż. inż. Czesław Niżankowski Kraków 18.05.2015 Politechnika Krakowska Wydział Mechaniczny Instytut Technologii Maszyn i Automatyzacji Produkcji Al. Jana Pawła II 37 31-864 Kraków OPINIA o osiągnięciu naukowym, dorobku naukowo badawczym i dydaktycznym oraz działalności organizacyjnej dr inż. Bogdana Słodkiego w związku z postępowaniem w przewodzie habilitacyjnym. 1. Podstawa opracowania Opinię opracowano w odpowiedzi na prośbę Dziekana Wydziału Mechanicznego Politechniki Krakowskiej prof. dr hab. inż. Leszka Wojnara, wyrażoną w piśmie nr M00.520.138/2015 z dnia 4.05.2015 na podstawie decyzji Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów z dnia 14.04.2015 (pismo nr BCK-VI-L-757 7/14). Podstawą opracowania opinii są materiały przesłane wraz ze zleceniem oraz dodatkowe wyjaśnienia pisemne Kandydata. 2. Sylwetka Kandydata Pan dr inż. Bodgan Słodki, po ukończeniu w 1977 r. Wydziału Matematyczno Fizyczno Technicznego Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Krakowie i uzyskaniu tytułu magistra techniki rozpoczął pracę w Zakładzie Obrabiarek Instytutu Technologii Maszyn Wydziału Mechanicznego PK w charakterze pracownika technicznego którą kontynuował do 1997 r. Ponieważ w 1981 r ukończył studia inżynierskie na Wydziale Mechanicznym w specjalności Samochody i ciągniki awansował na stanowisko starszego specjalisty naukowo-technicznego w Instytucie Technologii Maszyn i Automatyzacji Produkcji PK. W 1997 r. obronił pracę doktorską na temat Metoda quasi optymalnego wyznaczania warunków skrawania w oparciu o wiedzę i eksperyment na Wydziale Mechanicznym Politechniki Krakowskiej. W 1998 r objął stanowisko asystenta naukowo badawczego, a w 1999 stanowisko adiunkta w Zakładzie Obróbki i Systemów Narzędziowych Instytutu Technologii Maszyn i Automatyzacji Produkcji PK. Na stanowisku adiunkta w wymienionym Instytucie pracuje do chwili obecnej. 3. Charakterystyka i ocena osiągnięcia naukowego Dr inż. Bogdan Słodki jako osiągnięcie naukowe w postępowaniu habilitacyjnym przedstawił monotematyczny cykl 14 artykułów pod tytułem Analiza efektywności pracy łamaczy wiórów płytek wieloostrzowych przy toczeniu materiałów trudnoskrawalnych w lokalnych warunkach obróbki. 11.05.2011 roku wskazany cykl publikacji uzupełnił o 15 1
współautorski artykuł nt. Corelation Between Cutting Data Selection and Chip Form in Stainless Steel Turning. Artykuły te opublikowane zostały w takich czasopismach, periodykach i monografiach naukowych jak : Inżynieria Maszyn, Wisnik Chmielnickovo Narodonovo Universiteta, Obróbka skrawaniem innowacje, Obróbka skrawaniem zaawansowana technik, MicroCard, Development in Machinery Technology, Advances in Manufacturing science and Technology, Obróbka skrawaniem, Nauka a przemysł, Mechanik, The International Journal of Advanced Manufacturing Technology, Eksploatacja i Niezawodność Maintenance and Reliability, Management and Production Engineering Rewiev, Machining Science and Technology oraz monografii PK nt Fizyczne i technologiczne aspekty zwijania i łamania wióra w obróbce superstopów na bazie niklu. Przedstawione osiągnięcie naukowe, zgodnie z tytułem obejmuje tematykę weryfikacji procesu łamania wiórów w warunkach rzeczywistych, rozwiązywania wielu problemów filmowania procesów powstawania i łamania wiórów, opracowywania metod identyfikacji i analizy tych procesów na podstawie zarejestrowanych obrazów, badania procesów zmienności form łamania wióra w jednym przejściu roboczym ostrza wzdłuż powierzchni obrabianej, ustalania warunków powstawania anomalii w procesach łamania wiórów przy toczeniu, porównywania udokumentowanych sekwencji łamania wiórów ze znanymi dotychczas modelami procesu ich konstytuowania, oceniania istotności wpływu zużycia ostrza na postać otrzymywanego wióra w warunkach stosowania właściwych parametrów skrawania i okresu trwałości ostrza, walidacji wpływu lokalnych warunków obróbki na zalecane pola pracy wybranych łamaczy wiórów, modyfikacji parametrów skrawania ze względu na postać otrzymywanego wióra przy wykorzystaniu metody programowania liniowego, algorytmizacji procesu doboru parametrów skrawania ze względu na kryterium maksymalnej wydajności toczenia i stopnia wypełnienia rowka łamacza oraz weryfikacji algorytmu przy zastosowaniu symulacji komputerowej, badania ciągłości formy tworzących się wiórów przy zmianach wartości posuwu oraz analizowania możliwości komputerowego wspomagania decyzji w zakresie doboru parametrów obróbki z wykorzystaniem systemu monitorowania procesu skrawania. Do najważniejszych walorów poznawczych wskazanego osiągnięcia naukowego zaliczam: a. udowodnienie zjawiska występowania różnych form łamania wióra przy toczeniu materiałów trudnoskrawalnych w jednym przejściu roboczym w lokalnych warunkach obróbki, b. obliczenie różnicy wartości temperatury na linii ścinania przy wzdłużnym toczeniu stopu Inconel 718 przy wykorzystaniu utworzonej w tym celu procedury teoretyczno doświadczalnej, c. wykazanie braku istotności wpływu zużycia ostrza na postać otrzymywanego wióra w warunkach lokalnych przy prawidłowo dobranych parametrach skrawania, d. udowodnienie występowania obszarów nieciągłości formy powstających wiórów przy zmianie wartości posuwu i próbę tłumaczenia tego zjawiska przy wykorzystaniu teorii katastrof. Natomiast za główne walory użytkowe opiniowanego osiągnięcia uznaję: a. udowodnienie, że bezkrytyczne przyjmowanie katalogowych zaleceń w zakresie doboru głębokości skrawania i posuwu ze względu na zalecane pole 2
pracy łamacza wióra często prowadzi do uzyskiwania niekorzystnej postaci wióra, b. opracowanie algorytmu korekty w/w zagrożenia, c. próbę opracowania struktury systemu komputerowego wspomagania decyzji w obszarze doboru parametrów obróbki przy wykorzystaniu układów monitorowania procesu skrawania. Lektura treści opracowanego przez Kandydata autoreferatu, stanowiącego fragment dokumentacji w przewodzie habilitacyjnym nasuwa pewne uwagi o charakterze dyskusyjnym, których wyjaśnienie byłoby pomocne w przyszłej pracy naukowej Autora: czy w procesie wnioskowania można wyniki badań uzyskane przy toczeniu stopów Inconel 625 i Inconel 718 uogólniać na wszystkie pozostałe materiały trudnoskrawalne? Potwierdzenie wagi tego pytania odnajduję częściowo w treści 15 artykułu cyklu publikacji. czy lokalne warunki obróbki maja wpływ tylko na jakość procesu skrawania (str. 9)? ze względu na jakie kryteria do toczenia powierzchni z Inconelu 625 przyjęto płytkę VCMT 160404-SM IC 907 firmy ISCAR (str. 16)? jaka była przyczyna widocznych na zdjęciu 13 i 14 śladów odkształcenia plastycznego krawędzi skrawającej i wpływ tego zjawiska na pomiary zużycia VB? jaka była metodyka badań i liczba replikacji w układach planu badań (str. 17-19)? Dlaczego na rys. 12 i 16 brak jest zaznaczonych odchyleń standardowych? czy przyczyną powstawania narostu (rys. 17) nie była zbyt mała prędkość skrawania? dlaczego przy interpretacji kształtów otrzymywanych wiórów pominięto fakt odmiennej charakterystyki warstw laminowanych wykonywanych przez firmy ISCAR i Sandvik Coromant (str. 21-23)? w jaki sposób algorytm doboru parametrów skrawania pokazany na rys. 26 uwzględnia wymagany okres trwałości ostrza? dlaczego Kandydat wskazuje preferencję układów wizyjnych w stosunku do systemów pomiarów składowych siły skrawania przy nadzorowaniu procesów skrawania (str.31)? Reasumując, pomimo kilku wskazanych uwag, pozytywnie oceniam przedstawione do zaopiniowania osiągnięcie naukowe Kandydata, które dotyczy tematyki istotnej dla rozwoju technologii obróbki skrawaniem i zastosowań nowoczesnych, wieloostrzowych płytek skrawających oraz wynika z rozległych analiz i badań doświadczalnych dotyczących efektywności pracy łamaczy wiórów przy toczeniu materiałów trudnoskrawalnych w lokalnych warunkach obróbki. 4. Charakterystyka i ocena dorobku naukowego Doświadczenie badawcze Pana dr inż. Bogdana Słodkiego uzyskane podczas 38- letniego stażu pracy zawodowej znajduje swoje odzwierciedlenie w dorobku publikacyjnym, na który, po doktoracie, składają się: 4 publikacje w czasopismach wyróżnionych przez Journal Citation Reports (współautor), 3
5 artykułów w recenzowanych czasopismach zagranicznych (w tym 3 współautorskie), 9 artykułów w recenzowanych czasopismach krajowych lub zagranicznych, wymienionych w wykazie ministra (w tym 5 współautorskich), 7 artykułów lub rozdziałów w krajowych pozycjach książkowych (w tym 5 współautorskich), 4 rozdziały w monografiach (w tym 1 współautorski), 1 monografia w j. polskim, 17 artykułów z konferencji zagranicznych (w tym 12 współautorskich), 10 artykułów z konferencji krajowych (w tym 7 współautorskich), a ponadto: 2 wdrożone w przemyśle rozwiązania konstrukcyjno - technologiczne (współautorstwo), a to: o opracowanie technologii i wykonanie dla firmy Ferro prototypu zaworu regulacji temperatury grzejnika CO, 2010 członek zespołu wykonawców, o opracowanie i wdrożenie w firmie Kreisler Poland sp. z o.o. technologii toczenia materiałów trudnoskrawalnych, 2006 członek zespołu wykonawców. 3 krajowe projekty lub granty badawcze (współautorstwo), 2 międzynarodowe projekty badawcze (współautorstwo), udział w 4 międzynarodowych projektach CEEPUS, opracowanie 2 opinii o innowacyjności produktu. Liczba cytowań 3 publikacji (wg informacji uzupełniającej Kandydata) wynosi 14 (zgodnie z bazą SCOPUS), a wskaźnik Hirscha 3. Pomimo niewielkiej liczby wdrożeń przemysłowych i braku patentów uważam osiągnięty dorobek naukowy za znacznie przekraczający wymagania niezbędne do uzysknia stopnia doktora habilitowanego. Z analizy wykazu publikacji wynika, że zainteresowania Pana dr inż. Bogdana Słodkiego dotyczą głównie obróbki skrawaniem (wiórowej) i można je sklasyfikować na : rejestrację i analizę szybkozmiennych obrazów w nadzorowaniu procesów skrawania, badania efektywności skrawania materiałów trudnoskrawalnych w lokalnych warunkach obróbki, korekcję parametrów skrawania ze względu na kryterium rodzaju wióra przy toczeniu stopów żaroodpornych typu Inconel, korelację pomiędzy parametrami skrawania, a rodzajem wiórów przy toczeniu stali odpornych na korozję, analizy pracy łamaczy wiórów podczas toczenia materiałów trudnoskrawalnych, analizy sekwencji zjawisk dekohezji w procesach skrawania stopów trudnoskrawalnych, analizy wpływu wybranych zjawisk fizykalnych na postać wiórów przy toczeniu stopów żaroodpornych typu Inconel, struktury systemów komputerowego wspomagania doboru parametrów skrawania przy toczeniu z wykorzystaniem powłok ekspertowych typu Exsys, 4
badania zużycia i trwałości ostrzy narzędzi skrawających, badania procesów skrawania z dużymi prędkościami. Wyniki tych prac wskazują na predyspozycje naukowo-badawcze Kandydata (nagroda JM Rektora PK za osiągnięcia naukowe-2013r.). Problematyka wykonanych przez Pana dr inż. Bogdana Słodkiego prac jest naukowo i utylitarnie istotna. Stwierdzam, że dorobek naukowy Kandydata po doktoracie wydatnie się powiększył i jest wystarczający do uzyskania stopnia doktora habilitowanego. 5. Charakterystyka i ocena dorobku dydaktycznego Dr inż. Bogdan Słodki prowadził zajęcia dydaktyczne zarówno ze studentami studiów stacjonarnych jak i niestacjonarnych w takich formach jak: ćwiczenia audytoryjne, ćwiczenia laboratoryjne, prace projektowe, wykłady, prace przejściowe i prace dyplomowe. Zajęcia te prowadzone były w ramach n/w przedmiotów: Technologie Wytwarzania i Przetwarzania Materiałów Inżynierskich, Metody i Środki Wytwarzania, Nadzorowanie Procesów Wytwarzania, Obróbka Skrawaniem i Erozyjna, Sterowanie z Wykorzystaniem Rozpoznawania Obrazu, Systemy Wizyjne w Procesach Wytwarzania, Podstawy Technologii dla Informatyków, Techniki Multimedialne w Procesach Wytwarzania, Obróbka Ubytkowa i Przyrostowa, Podstawy Technik Wytwarzania. Wymienione zajęcia dydaktyczne były wielokrotnie hospitowane z wynikiem pozytywnym dla Kandydata. Ponadto dr inż. Bogdan Słodki był promotorem 10 magisterskich i 18 inżynierskich prac dyplomowych. W 2011 roku jego dyplomantka zajęła I miejsce w ogłoszonym przez firmę Sandvik Coromant konkursie prac dyplomowych co zaowocowało uzyskaniem przez Instytut Technologii Maszyn i Automatyzacji Produkcji bezpłatnej licencji oprogramowania CAM NX dla celów dydaktycznych. Wyrazem uznania ze strony tej firmy było powołanie Kandydata w skład kapituły oceniającej prace dyplomowe. Również w 2011 roku był członkiem komisji oceny prac Studenckich Kół Naukowych Wydziału Mechanicznego Politechniki Krakowskiej. Jest współautorem 2 podręczników dla studentów wyższych szkół technicznych: Laboratorium obróbki ubytkowej i powłok ochronnych (2008 r.), Rejestracja obrazu w nadzorowaniu procesu skrawania (2011 r.), oraz skryptu Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie pod tytułem: Machining Reference notes for foreign students (2006 r.). Podkreślenia wymaga fakt prowadzenia przez Kandydata wykładów w języku angielskim dla studentów zagranicznych w ramach programu Erasmus oraz szkoły letniej AGH według opracowanych osobiście programów. 5
Moim zdaniem wymieniony powyżej dorobek z zakresu dydaktyki w uczelniach i szkołach wyższych jest całkowicie wystarczający do uzyskania przez Kandydata stopnia naukowego doktora habilitowanego. 6. Charakterystyka i ocena działalności organizacyjnej Działalność organizacyjna dr inż. Bogdana Słodkiego od początku Jego aktywności zawodowej związana jest z funkcjonowaniem Wydziału Mechanicznego Politechniki Krakowskiej, a w szczególności Instytutu Technologii Maszyn i Automatyzacji Produkcji. Współpracował z następującymi podmiotami gospodarczymi: firmą Sandvik Coromant, firmą Kennametal, firmą Walter, firmą Iscar, firmą Gühring, w zakresie implementacji do celów dydaktycznych programów komputerowych do doboru warunków skrawania oraz symulacji kinematyki procesów skrawania. Był współorganizatorem Centrum Edukacji Technicznej w obszarze eksploatacji obrabiarek sterowanych numerycznie, utworzonego w PK we współpracy z firmą Abplanalp Consulting w 2008 r. Od kilku lat jest współorganizatorem i wykładowcą na kursach Obsługi i Programowania Obrabiarek CNC dla studentów, absolwentów uczelni technicznych oraz osób zmieniających swoje kwalifikacje zawodowe. Szczególną aktywnością Kandydat wykazał się przy organizowaniu nowych stanowisk badawczych i dydaktycznych w ITMiAP PK, a to: stanowiska do rejestracji obrazów szybkozmiennych, stanowiska do rejestracji obrazów termograficznych, stanowiska do rejestracji składowych siły skrawania, 10-ciu stanowisk komputerowych do symulacji i modelowania procesu skrawania. Był opiekunem zagranicznej praktyki studenckiej studentów Wydziału Mechanicznego PK w Narodowym Uniwersytecie w Chmielnickim (Ukraina). Recenzował 20 publikacji w języku angielskim dla międzynarodowych konferencji naukowo-technicznych z cyklu Development in Machining Technology. Czterokrotnie przewodniczył lub współprzewodniczył obradom na różnych międzynarodowych konferencjach naukowych. Jakkolwiek Kandydat dotychczas nie pełnił na PK kierowniczych funkcji organizacyjnych z mianowania lub wyboru (co oceniam krytycznie) to jednak jest Osobą organizacyjnie zauważaną w środowisku i w Politechnice Krakowskiej. Działalność organizacyjną należy zatem uznać za wystarczającą. 6
7. Wniosek końcowy Biorąc pod uwagę moje wcześniejsze oceny, po szczegółowym zapoznaniu się z całością dorobku i działalności dr inż. Bogdana Słodkiego, zdecydowanie stwierdzam, że spełnia On wymagania Ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz stopniach i tytule w zakresie sztuki, potrzebne do uzyskania stopnia doktora habilitowanego w dziedzinie nauk technicznych, dyscyplinie Budowa i Eksploatacja Maszyn.. /Prof. dr hab. inż. Czesław Niżankowski/ 7