ROZKŁAD MATERIAŁU NAUCZANIA I PLAN WYNIKOWY PROPOZYCJA KLASA V SZKOŁY PODSTAWOWEJ

ROZKŁAD MATERIAŁU NAUCZANIA I PLAN WYNIKOWY PROPOZYCJA KLASA V SZKOŁY PODSTAWOWEJ Zgodnie z obowiązującą od 1 września 2009 r. reformą programową, szkole podstawowej przypadła rola wprowadzająca i zaznajamiająca ucznia z podstawowymi zagadnieniami z zakresu historii i wiedzy o społeczeństwie. Właściwe opanowanie podstaw wiedzy i umiejętności zgodnie z zasadą kumulatywności jest warunkiem niezbędnym do prawidłowego przebiegu procesu kształcenia na kolejnym etapie edukacyjnym. Opublikowana w Dzienniku Ustaw z 15 stycznia 2009 r. Podstawa programowa kształcenia ogólnego dla szkół podstawowych opisuje w języku efektów kształcenia wiadomości i umiejętności, które uczeń zdobędzie w szkole podstawowej. Cele kształcenia zostały sformułowane w języku wymagań ogólnych, natomiast treści kształcenia i oczekiwane umiejętności uczniów w języku wymagań szczegółowych. Ponieważ wymagania ogólne odnoszą się do całego cyklu kształcenia, nie uwzględniono ich w planie wynikowym. Zawiera on jedynie wymagania szczegółowe przypisane do poszczególnych jednostek lekcyjnych. Kursywą oznaczono treści wynikające z Podstawy programowej powinny one zostać obowiązkowo zrealizowane. Cele i materiał poszczególnych tematów sformułowano w ujęciu operacyjnym i zakwalifikowano na poziomy wymagań: podstawowy (P) oraz ponadpodstawowy (PP). Gwiazdką * zaznaczone są tematy wykraczające poza Podstawę programową. Przedstawiony plan wynikowy jest jedynie propozycją rozwiązań metodycznych, z której nauczyciel może skorzystać, dostosowując ją do kryteriów oceniania sporządzonych na potrzeby swoich uczniów. DZIAŁ TEMAT LICZBA GODZIN Realizacja podstawy programowej CELE KSZTAŁCENIA W UJĘCIU OPERACYJNYM ZAPAMIĘTYWANIE ROZUMIENIE UMIEJĘTNOŚCI I Czego będziemy się uczyć w klasie V szkoły podstawowej? 1 Zapoznanie uczniów z tematyką zajęć i przedmiotowym systemem oceniania. Omówienie zasad kontroli i oceny osiągnięć ucznia. 1

I 1. Krzyżacy Część I. Decyzja Konrada Mazowieckiego Część II. Krzyżacy na ziemiach polskich 2 12.1) 17.4) daty: 1230 (P), 1283, 1308, 1309 postać: Konrada Mazowieckiego (P), czas i miejsce powstania zakonów rycerskich (PP). pojęcia: zakon rycerski, zakon krzyżacki (Krzyżacy) (P), wielki komtur, wielki mistrz, islam, fosa, warownia zagrożenia dla państwa polskiego, wynikające z pojawienia się Krzyżaków (PP). wyjaśnić, czym zajmowały się zakony rycerskie przedstawić okoliczności pojawienia się Krzyżaków na ziemiach polskich (P), zlokalizować na mapie ziemię chełmińską, Prusy i Pomorze Gdańskie (P), wskazać na mapie stolicę państwa zakonnego i terytoria zajęte przez Krzyżaków (P), omówić osiągnięcia państwa zakonnego scharakteryzować zamek średniowieczny na przykładzie zamku w Malborku (P). I 2. Unia Polski z Litwą 1 17.1) 17.2) 17.3) daty: 1385, 1386, 1399 (P), 1370, 1384 postacie: Jadwigi, Władysława Jagiełły (P), Ludwika Węgierskiego postanowienia umowy w Krewie (P). pojęcia: unia, unia personalna, dynastia Jagiellonów (P), dlaczego Jadwigę nazywa się królem Polski (P), konsekwencje unii dla relacji między Polską, Litwą a zakonem krzyżackim (PP). scharakteryzować osobę Jadwigi i wymienić jej zasługi dla kultury polskiej (P), wskazać na mapie Krewo i Wielkie Księstwo Litewskie oraz obszar państwa polsko-litewskiego po zawarciu unii (P), przedstawić najważniejsze informacje o państwie litewskim w II połowie XIV w. wyjaśnić przyczyny unii polsko-litewskiej (P), podjąć próbę oceny znaczenia unii z punktu widzenia interesów Polski i Litwy (PP). I 3. Wielka wojna z Krzyżakami Część I. Wybuch wielkiej wojny Część II. Bitwa pod Grunwaldem 2 17.4) daty: 1409 1411, 15 lipca 1410, 1411, 1466 (P), 1454 postać: Ulricha von Jungingena postanowienia pierwszego i drugiego pokoju toruńskiego (P). konsekwencje przegranej pod Grunwaldem dla zakonu krzyżackiego (PP). omówić relacje między Polską, Litwą a zakonem krzyżackim po 1386 r. opowiedzieć o przyczynach i skutkach bitwy pod Grunwaldem (P), opisać przebieg bitwy pod Grunwaldem (P), zlokalizować na mapie Grunwald, ziemię dobrzyńską, Żmudź i Toruń (P), podjąć próbę oceny skutków bitwy pod Grunwaldem (PP). 2

I Na nowej drodze lekcja powtórzeniowa 1 12.1) 17.1) 17.2) 17.3) 17.4) daty, postacie i wydarzenia związane z tematyką działu Polska i Litwa, postanowienia umowy w Krewie oraz pierwszego i drugiego pokoju toruńskiego. pojęcia związane z tematyką działu Polska i Litwa, związki przyczynowo- -skutkowe zachodzące między omawianymi wydarzeniami. przedstawić relacje między Polską a zakonem krzyżackim w XIII XV w., wskazać na mapie miejsca związane z konfliktem między Polską, Litwą a zakonem krzyżackim, omówić przyczyny i skutki unii zawartej przez Polskę i Litwę, opisać przebieg bitwy pod Grunwaldem. I Polska i Litwa sprawdzian wiadomości 1 12.1) 17.1) 17.2) 17.3) 17.4) II 4. Jakie życie jest najdoskonalsze? 1 11.1) 11.2) postacie: św. Franciszka (P), św. Benedykta nazwy stanów średniowiecznej Europy (P). pojęcia: stan, duchowieństwo, zakon, reguła, zakon żebraczy (P), opat, opactwo na czym polegały różnice między poszczególnymi stanami w jaki sposób działalność benedyktynów przyczyniła się do rozwoju Europy (PP). opisać różne grupy społeczne, wskazując ich role w społeczeństwie opisać klasztor średniowieczny i tryb życia mnichów, używając pojęć: zakon, reguła, ubóstwo (P), opowiedzieć, jak wyglądała edukacja w średniowiecznej szkole klasztornej scharakteryzować postać św. Franciszka z Asyżu (P), przedstawić działalność św. Benedykta i św. Franciszka (PP). 3

II 5. O rycerzach i zamkach 1 12.1) 12.2) postać: Zawiszy Czarnego z Garbowa (P), najważniejsze elementy zabudowy średniowiecznego zamku (P). pojęcia: rycerz, rycerz bez skazy, paź, giermek (P), pasowanie na rycerza rolę Kościoła w zmianie wizerunku średniowiecznego rycerza (PP). opisać różne grupy społeczne, wskazując ich role w społeczeństwie opisać charakterystyczne cechy wzoru osobowego średniowiecznego rycerza (P), wyjaśnić, jakie warunki należało spełnić, aby zostać rycerzem (P), opowiedzieć, jak wyglądała uroczystość pasowania na rycerza omówić dokonania Zawiszy Czarnego scharakteryzować zamek średniowieczny i jego mieszkańców (P), przedstawić wychowanie dziewczynek w średniowieczu i pozycję kobiety w średniowiecznym społeczeństwie (PP). II 6. W średniowiecznym mieście 1 13.1) 13.2) najważniejsze budowle średniowiecznego miasta (P). pojęcia: rynek, ratusz, samorząd, rada miejska, burmistrz, cech (P), pręgierz, czeladnik, majstersztyk (PP). opisać różne grupy społeczne, wskazując ich role w społeczeństwie opisać miasto średniowieczne, używając pojęć: kupiec, rzemieślnik, cech, burmistrz, samorząd miejski, rynek, mury miejskie (P), opowiedzieć, czym zajmowali się mieszkańcy średniowiecznych miast (P), omówić warunki życia panujące w średniowiecznym mieście porównać warunki życia w mieście średniowiecznym i współczesnym (PP). 4

II 7. Najliczniejszy stan 1 14.1) 14.2) rodzaje prac wykonywanych przez średniowiecznego chłopa (P). pojęcia: pan, dzierżawa, czynsz, pańszczyzna, dziesięcina, sołtys, targ, jarmark (P), z czego wynikała duża liczebność stanu chłopskiego w średniowieczu (PP). opisać różne grupy społeczne, wskazując ich role w społeczeństwie scharakteryzować stan chłopski w średniowieczu (P), opisać warunki życia na wsi średniowiecznej (P), wymienić produkty wchodzące w skład jadłospisu mieszkańców średniowiecznej wsi dostrzec zależności między średniowieczną wsią a średniowiecznym miastem porównać życie chłopa z życiem rycerza i mieszczanina (PP). II 8. Mądrość całego świata 1 10.6) datę: 1400 (P), przedmioty wykładane na średniowiecznych uniwersytetach (P). pojęcia: Akademia Krakowska, Uniwersytet Jagielloński, teologia, żak, otrzęsiny (P), bean, absolwent, stypendium, szkoła parafialna, szkoła katedralna (PP). przedstawić okoliczności, w których doszło do odnowienia Akademii Krakowskiej (P), opowiedzieć o działalności krakowskiej uczelni w XV w. scharakteryzować szkolnictwo w średniowiecznej Polsce opisać życie krakowskiego żaka (P). II *9. Średniowieczne rozrywki 1 zasady obowiązujące podczas turnieju rycerskiego (P). pojęcia: turniej rycerski, szranki, trubadur, misteria (P). wymienić najważniejsze rozrywki ludzi żyjących w średniowieczu (P), przedstawić przebieg średniowiecznego turnieju rycerskiego (P), wyjaśnić, jak organizowano polowania omówić tematykę średniowiecznej literatury i misteriów scharakteryzować twórczość trubadurów (PP). 5

II II Średniowieczny porządek świata lekcja powtórzeniowa Blaski i cienie średniowiecza sprawdzian wiadomości 1 10.6) 11.1) 11.2) 12.1) 12.2) 13.1) 13.2) 14.1) 14.2) 1 10.6) 11.1) 11.2) 12.1) 12.2) 13.1) 13.2) 14.1) 14.2) daty, postacie i wydarzenia związane z tematyką działu Blaski i cienie średniowiecza, nazwy stanów średniowiecznej Europy. pojęcia związane z tematyką działu Blaski i cienie średniowiecza, czym poszczególne stany różniły się od siebie. opisać różne grupy społeczne, wskazując ich role w społeczeństwie, opowiedzieć, jak wyglądało życie codzienne w epoce średniowiecza, porównać warunki życia przedstawicieli poszczególnych stanów średniowiecznej Europy, scharakteryzować klasztor, zamek, miasto i wieś średniowiecza, dostrzec pozytywne i negatywne cechy związane ze strukturą i funkcjonowaniem społeczeństwa w średniowiecznej Europie, scharakteryzować szkolnictwo średniowiecznej Polski, przedstawić działalność Akademii Krakowskiej w XV w., opowiedzieć, jak ludzie średniowiecznej Europy spędzali czas wolny. 6

III *10. Jestem człowiekiem... 1 ramy chronologiczne epoki nowożytnej i odrodzenia (P), datę: ok. 1450 (P), postacie wybitnych przedstawicieli odrodzenia (Filippa Brunelleschiego, Michała Anioła, Leonarda da Vinci) (P). pojęcia: humaniści, odrodzenie (renesans) (P), znaczenie sformułowania: Jestem człowiekiem i sądzę, że nic, co ludzkie, nie jest mi obce (PP). omówić porządek panujący w średniowiecznej Europie (P), opisać zmiany, jakie nastąpiły na kontynencie europejskim w XV w. wymienić cechy charakterystyczne okresu odrodzenia (P), przedstawić dokonania najwybitniejszych przedstawicieli odrodzenia dostrzec rolę druku jako wynalazku, który odmienił życie Europejczyków (PP). III *11. Dzieci odrodzenia 1 postać: Vittorino da Feltre (PP). z czego wynikała surowość, z jaką średniowieczni rodzice wychowywali swoje dzieci (P). opisać sposób wychowania dzieci żyjących w średniowieczu (P), opowiedzieć, jak wyglądały szkoły okresu odrodzenia na przykładzie Domu Radości (P), wskazać różnice między Domem Radości a średniowieczną szkołą wyjaśnić, jak w odrodzeniu wychowywano dziewczynki określić wpływ zmian zapoczątkowanych w szkołach odrodzenia na funkcjonowanie współczesnego szkolnictwa wymienić mocne i słabe strony systemu edukacji w odrodzeniu (PP). 7

III 12. Ziemia! Ziemia! 1 15.1) 15.2) 15.3) datę: 1492 (P), postacie: Krzysztofa Kolumba (P), Ameriga Vespucciego, Vasco da Gamy (PP). pojęcia: karawela, karaka, Indianie, wielkie odkrycia geograficzne, Nowy Świat (P), kolonia, plantacja znaczenie daty odkrycia Ameryki jako końca epoki średniowiecza i początku epoki nowożytnej (P). dostrzec znaczenie handlu z Indiami dla mieszkańców Europy podać przyczyny wypraw odkrywczych (P), opisać wygląd karaweli i karaki z uwzględnieniem wprowadzonych w nich ulepszeń umieścić Krzysztofa Kolumba i jego pierwszą odkrywczą wyprawę w czasie i w przestrzeni (P), opisać odkrycie Krzysztofa Kolumba, używając pojęć: karawela, Nowy Świat, Indianie, broń palna (P), wymienić następstwa wypraw odkrywczych dla Europy i dla Ameryki wskazać na mapie tereny odkryte przez Europejczyków na przełomie XV i XVI w. (PP). III 13. Wstrzymał Słońce... 1 16.1) 16.2) datę: 1517 postacie: Mikołaja Kopernika (P), Marcina Lutra (PP). pojęcia: uczony, astronom, człowiek renesansu, odkrycie naukowe (P), Kościół luterański (protestancki), reformacja, teoria dlaczego odkrycie Kopernika zostało poddane krytyce (PP). omówić wydarzenia w Europie będące następstwami wystąpienia Marcina Lutra przedstawić poglądy uczonych średniowiecznych na temat budowy wszechświata opowiedzieć o życiu Mikołaja Kopernika, używając pojęć: uczony, astronom, odkrycie naukowe (P), opisać i umieścić w czasie odkrycie Mikołaja Kopernika, wyjaśniając, co znaczy powiedzenie: Wstrzymał Słońce, ruszył Ziemię (P). 8

III Nowe widzenie człowieka i świata lekcja powtórzeniowa 1 15.1) 15.2) 15.3) 16.1) 16.2) daty, postacie i wydarzenia związane z tematyką działu Czasy odrodzenia, ramy chronologiczne epoki nowożytnej i odrodzenia. pojęcia związane z tematyką działu Czasy odrodzenia, znaczenie odkryć dokonanych przez Krzysztofa Kolumba i Mikołaja Kopernika. scharakteryzować porządek panujący w Europie pod koniec średniowiecza, wymienić cechy charakterystyczne odrodzenia, opisać najważniejsze zmiany, jakie nastąpiły w Europie pod wpływem odrodzenia, omówić dokonania największych przedstawicieli odrodzenia, scharakteryzować szkolnictwo odrodzenia, przedstawić przyczyny, przebieg i skutki wyprawy Krzysztofa Kolumba, wyjaśnić, na czym polegało odkrycie dokonane przez Mikołaja Kopernika, dostrzec pozytywne i negatywne skutki zmian, jakie zaszły w Europie w okresie odrodzenia. III Czasy odrodzenia sprawdzian wiadomości 1 15.1) 15.2) 15.3) 16.1) 16.2) IV 14. Polska złotego wieku 1 18. datę: 1525 postacie: Zygmunta Starego, Zygmunta Augusta, królowej Bony, Mikołaja Reja, Jana Kochanowskiego (P), Piotra Skargi ramy chronologiczne czasów zygmuntowskich (złotego wieku) (P). pojęcia: czasy zygmuntowskie (złoty wiek), szlachta, tolerancja religijna (P), hołd pruski, jezuici (Towarzystwo Jezusowe), kolegium dlaczego lata panowania Zygmunta Starego i Zygmunta Augusta nazywamy złotym wiekiem (P). scharakteryzować międzynarodową pozycję Polski w XVI w. określić, czym różniła się szlachta od rycerstwa (P), wyjaśnić, dlaczego w Polsce XVI w. panowała tolerancja religijna (P), omówić cele działalności jezuitów opisać przebieg edukacji w szkołach jezuickich przedstawić wkład królowej Bony w rozwój odrodzenia na terenie Polski (P), wymienić osiągnięcia twórców literatury polskiej okresu odrodzenia (P), ocenić wpływ tolerancji religijnej na funkcjonowanie państwa polskiego w XVI w. (PP). 9

IV 15. Na dworze Jagiellonów 1 18. postać: Stańczyka (PP). pojęcia: paź, włoszczyzna, arras (P), błazen znaczenie zachowania ciągłości władzy dla sprawnego funkcjonowania państwa (PP). opisać wygląd zamku królewskiego na Wawelu (P), opisać życie dworskie na Wawelu w okresie panowania Zygmuntów, używając pojęć: dwór, paziowie, komnata, arras (P), opisać okoliczności narodzin Zygmunta Augusta przedstawić wkład Zygmunta Starego i Zygmunta Augusta w rozwój odrodzenia na terenie Polski (P), wyjaśnić, jaką rolę odgrywał błazen na dworze królewskim (P), scharakteryzować kuchnię polską XVI w. (PP). IV 16. Szlachcic na zagrodzie... 1 19.1) treść przywilejów nadanych szlachcie w 1374 i 1454 r. skład i zadania sejmu walnego (P). pojęcia: przywilej, pospolite ruszenie, sejmik, poseł, sejm walny, senator (P), konsekwencje nadawania przez władców przywilejów szlacheckich (PP). scharakteryzować system rządów w Polsce w XIV XVI w. opisać sposób działania sejmików (P), przedstawić organizację sejmu walnego wymienić prawa szlachcica (P), scharakteryzować obowiązki szlachcica wobec państwa, używając pojęć: sejm, sejmik, pospolite ruszenie (P), dostrzec zagrożenia dla państwa polskiego wynikające z dominującej pozycji szlachty ocenić system rządów w Polsce w XV XVI w. (PP). IV 17. Spichlerz Europy 1 19.2) produkty sprowadzane do Polski z Europy Zachodniej i wysyłane z Polski na zachód Europy (PP). pojęcia: folwark, kmiecie (poddani), pańszczyzna, spichlerz, szkuta, flisak (P), szyper zależności między zmianami gospodarczymi w Europie Zachodniej a sytuacją gospodarczą w Polsce (PP). scharakteryzować sytuację gospodarczą w Europie Zachodniej w XVI w. opisać działalność gospodarczą polskiej szlachty, używając pojęć: folwark, pańszczyzna, kmiecie, spichlerz, spław rzeczny Wisłą do Gdańska (P), wyjaśnić, z czego wynikała potęga gospodarcza Gdańska w XVI i XVII w. (P), dostrzec negatywne konsekwencje posiadania przez Polskę tylko jednego liczącego się portu nad Bałtykiem (PP). 10

IV 18. Wspólna Rzeczpospolita Część I. Na drodze do nowej unii Część II. Jaka unia? 2 20.1) datę: 1569 (P), nazwy, którymi określano państwo polsko-litewskie po zawarciu unii lubelskiej (P). pojęcia: magnaci, Korona, unia realna (P), różnice między unią personalną a unią realną (P). scharakteryzować relacje między Polską a Litwą od czasu zawarcia unii w 1386 r. wyjaśnić przyczyny dążenia Polaków do zawarcia nowej unii (P), omówić postawę Litwinów wobec propozycji zawarcia nowej unii opisać przebieg sejmu w Lublinie wyjaśnić, na czym polegała unia lubelska (P), wskazać na mapie Lublin, Rzeczpospolitą Obojga Narodów oraz ziemie litewskie przyłączone do Polski przez Zygmunta Augusta (P). IV 19. Król z wyboru 1 20.2) daty: 1572, 1573 (P), postać: Henryka Walezego (P), postanowienia artykułów henrykowskich (P). pojęcia: bezkrólewie, prymas, konfederacja, konfederacja warszawska, wolna elekcja, artykuły henrykowskie (P), interrex zasady, na jakich odbywała się wolna elekcja (P). przedstawić zasady następstwa tronu obowiązujące w czasach rządów dynastii Piastów i Jagiellonów scharakteryzować sytuację Rzeczypospolitej po bezpotomnej śmierci Zygmunta Augusta opisać, w jaki sposób dokonywano wyboru króla, używając pojęć: elekcja, pole elekcyjne, koronacja (P), wyjaśnić, czym zakończyły się rządy Henryka Walezego dostrzec negatywny wpływ wolnej elekcji na funkcjonowanie państwa polskiego (PP). 11

IV Na chwałę Rzeczypospolitej lekcja powtórzeniowa 1 18. 19.1) 19.2) 20.1) 20.2) daty, postacie i wydarzenia związane z tematyką działu Lata świetności Polski, ramy chronologiczne czasów zygmuntowskich (złotego wieku), postanowienia unii lubelskiej i artykułów henrykowskich. pojęcia związane z tematyką działu Lata świetności Polski, dlaczego czasy panowania Zygmunta Starego i Zygmunta Augusta nazywa się złotym wiekiem. wskazać na mapie obszar Rzeczypospolitej po unii lubelskiej oraz tereny Litwy przyłączone do Polski przez Zygmunta Augusta, wymienić i scharakteryzować najważniejsze przemiany polityczne, gospodarcze, kulturalne i społeczne w czasach zygmuntowskich, dostrzec pozytywne i negatywne skutki tych przemian. IV Lata świetności Polski sprawdzian wiadomości 1 18. 19.1) 19.2) 20.1) 20.2) V 20. Potop 1 21.1) daty: 1655, 1660 (P), 1648, 1654, 1667 postacie: Stefana Czarnieckiego (P), Bohdana Chmielnickiego, Karola X Gustawa, Jana Kazimierza (PP). pojęcia: potop, wojna szarpana (P), dlaczego wydarzenia lat 1655 1660 nazywa się potopem (P). wymienić przyczyny wybuchu powstania Chmielnickiego wyjaśnić okoliczności wybuchu i opisać przebieg wojny między Moskwą a Rzecząpospolitą sytuować w czasie i omówić wydarzenia potopu szwedzkiego, z uwzględnieniem obrony Częstochowy i postaci Stefana Czarnieckiego (P), wskazać na mapie najważniejsze miejsca związane z potopem szwedzkim (P) oraz ziemie utracone przez Rzeczpospolitą w wyniku wojny z Rosją przedstawić skutki wojen prowadzonych przez Rzeczpospolitą w połowie XVII w. (PP). 12

V 21. Złota wolność 1 19.1) okoliczności, w których po raz pierwszy doszło do zerwania obrad sejmu (PP). pojęcia: liberum veto, sarmatyzm (P), złota wolność, przedmurze chrześcijaństwa z czego wynikała postawa magnaterii polskiej w XVII w. (PP). scharakteryzować polską magnaterię w XVII w. (P), omówić funkcjonowanie sejmu polskiego w XVII w. przedstawić konsekwencje stosowania zasady liberum veto (P), wyjaśnić, jak zmieniał się stosunek szlachty do liberum veto wymienić główne elementy ideologii sarmackiej (P). V 22. Zwycięzca spod Wiednia 1 21.2) daty: 1674, 1683 (P), 1672, 1673 postacie: Jana III Sobieskiego (P), Kara Mustafy (PP). pojęcia: sułtan, lew Lechistanu, husaria (P), wielki wezyr znaczenie zwycięstwa pod Wiedniem (PP). opisać organizację państwa tureckiego przedstawić relacje między Polską a Turcją w XVII w. sytuować w czasie i opisać wyprawę wiedeńską Jana III Sobieskiego, używając pojęć: oblężenie, odsiecz, sułtan, husaria (P), wskazać na mapie Wiedeń (P) i Chocim scharakteryzować postać Jana III Sobieskiego (P). V *23. Czasy saskie 1 daty: 1700 1721 postacie: Augusta II Mocnego, Augusta III Sasa (P), ramy chronologiczne czasów saskich (P). w czym przejawiała się słabość Rzeczypospolitej w czasach saskich (PP). scharakteryzować sytuację polityczną Rzeczypospolitej w czasach saskich omówić zmiany położenia chłopów i szlachty w XVII i XVIII w. (P), opowiedzieć o warunkach życia na polskiej wsi w XVIII w. (P), wyjaśnić, skąd pochodzą i kiedy pojawiły się na ziemiach polskich ziemniaki, kawa i herbata opisać kuchnię szlachecką i magnacką w XVII i XVIII w. (P). 13

V *24. Rodzina i szkoła 1 postać: Stanisława Konarskiego ramy chronologiczne okresu oświecenia (P), główne założenia ideologii oświecenia (P). pojęcia: oświecenie, Collegium Nobilium (P), makaronizm zmianę w sposobie myślenia, jaka nastąpiła w okresie oświecenia (PP). opisać sposób wychowania dzieci w XVIII w. (P), porównać XVIII-wieczny model wychowania dzieci ze współczesnym scharakteryzować szkoły jezuickie w XVIII-wiecznej Polsce przedstawić zmiany w sposobie nauczania, jakie zostały wprowadzone w Collegium Nobilium (PP). V 25. Ostatni król Polski Część I. Stanisław August Poniatowski ostatni król Polski Część II. Konstytucja 3 maja 2 22.1) daty: 1764 1795, 1772, 1788 1792, 3 maja 1791 (P), 1765, 1773 postacie: Stanisława Augusta Poniatowskiego (P), carycy Katarzyny II najważniejsze postanowienia Konstytucji 3 maja (P). pojęcia: obiady czwartkowe, czasy stanisławowskie, Sejm Czteroletni (Sejm Wielki) (P), Szkoła Rycerska, Komisja Edukacji Narodowej dlaczego okres panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego nazywa się czasami stanisławowskimi (P), znaczenie Konstytucji 3 maja jako próby ratowania państwa polskiego (PP). przedstawić dokonania ostatniego króla Polski w dziedzinie kultury, gospodarki i edukacji podać przykłady naprawy państwa polskiego za panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego, z uwzględnieniem Konstytucji 3 maja (P), wymienić państwa, które uczestniczyły w I rozbiorze Polski (P), wskazać na mapie ziemie odebrane Polsce w wyniku I rozbioru (P), opisać okoliczności, w których doszło do uchwalenia Konstytucji 3 maja scharakteryzować (P) i ocenić postać Stanisława Augusta Poniatowskiego (PP). 14

V 26. Upadek Rzeczypospolitej 1 22.2) 22.3) daty: 1793, 1794, 1795 (P), 1792 postać: Tadeusza Kościuszki (P). pojęcia: powstanie kościuszkowskie, Naczelnik powstania, kosynierzy, patriota (P), konfederacja targowicka, abdykacja dlaczego doszło do upadku państwa polskiego (PP). wyjaśnić, dlaczego zawiązano konfederację targowicką przedstawić okoliczności, w których doszło do wojny w obronie Konstytucji 3 maja i II rozbioru sytuować w czasie wydarzenia powstania kościuszkowskiego (P), omówić wydarzenia powstania kościuszkowskiego, używając pojęć: Naczelnik powstania, przysięga Kościuszki, kosynierzy (P), wyjaśnić, w jakich okolicznościach doszło do upadku państwa polskiego, i podać datę III rozbioru (P), wskazać na mapie ziemie odebrane Polsce w wyniku II i III rozbioru (P), scharakteryzować (P) i ocenić postać Stanisława Augusta Poniatowskiego podjąć próbę oceny postaw różnych grup społeczeństwa polskiego wobec zagrożenia upadkiem państwa (PP). V Na drodze do upadku lekcja powtórzeniowa 1 19.1) 21.1) 21.2) 22.1) 22.2) 22.3) daty, postacie i wydarzenia związane z tematyką działu Nieszczęsne Królestwo, ramy chronologiczne czasów saskich i czasów stanisławowskich, najważniejsze postanowienia Konstytucji 3 maja. pojęcia związane z tematyką działu Nieszczęsne Królestwo, na czym polegała zmiana sposobu myślenia ludzi żyjących w oświeceniu. omówić najważniejsze konflikty militarne, w jakich uczestniczyła Rzeczpospolita w XVII i XVIII w., przedstawić działania podejmowane w celu ratowania państwa polskiego przed upadkiem, wymienić przejawy ingerencji państw ościennych w wewnętrzne sprawy państwa polskiego, wskazać na mapie ziemie odebrane Polsce w wyniku I, II i III rozbioru, wyjaśnić, dlaczego doszło do upadku państwa polskiego, scharakteryzować postawę różnych grup społecznych wobec państwa polskiego w XVII i XVIII w., dostrzec charakter zmian w międzynarodowym położeniu Rzeczypospolitej w XVII i XVIII w. 15

V Nieszczęsne Królestwo sprawdzian wiadomości 1 19.1) 21.1) 21.2) 22.1) 22.2) 22.3) 16