KATASTROFA SMOLEŃSKA W POLSCE

K.020/11 KATASTROFA SMOLEŃSKA W POLSCE Warszawa, kwiecień 2011 roku W sondażu przeprowadzonym w dn. 3-6.03.2011 r. TNS OBOP, zbadał, jak zdaniem zwykłych ludzi, państwo polskie poradziło sobie z katastrofą smoleńską upamiętniło jej ofiary, wyjaśniło ją i wyciągnęło z niej odpowiednie wnioski. Trzy czwarte badanych (76%) jest zdania, że katastrofa i jej ofiary zostały odpowiednio upamiętnione; przeciwnego zdania jest 19% badanych. Dwie trzecie (68%) badanych jest jednak zdania, że katastrofa nie została rzetelnie wyjaśniona; przeciwnego zdania jest 24% badanych. Co więcej, prawie tyle samo (65%) badanych uważa także, że katastrof ta nie będzie rzetelnie wyjaśniona w najbliższej przyszłości; w wyjaśnienie wierzy 21% badanych. Dwie trzecie badanych (69%) uznało, że z tej katastrofy polscy politycy nie wyciągnęli takich wniosków, jakie powinni; przeciwnego zdania jest 21% badanych Ośrodek Badania Opinii Publicznej Sp. z o.o.; ul. Wspólna 56; 00-687 Warszawa; NIP: 521-10-18-407; REGON: 011162458 Bank Pekao S.A. Oddział Warszawa; Nr konta: 9710 6000 7600 0032 0000 436235; Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy XIX Wydział Gospodarczy KRS 0000100746; Kapitał Zakładowy: 1.000.000,00 zł t +48 22 598 98 98; f +48 22 598 99 99 e office@tns-global.pl; www.tns-global.pl

Cytowanie, publiczne odtwarzanie, kopiowanie oraz wykorzystywanie w innej formie danych, informacji i opracowań zawartych w tej publikacji jest dozwolone pod warunkiem podania źródła: TNS OBOP. Katastrofa smoleńska nie była tylko straszliwym wydarzeniem, w którym na symbolicznym miejscu zginął prezydent RP i wielu jej wybitnych obywateli. Wydarzenie to, a zwłaszcza stosunek do niego ostro zantagonizowały klasę polityczną, po roku polityka polska wciąż toczy się w cieniu Smoleńska. W sondażu przeprowadzonym w dn. 3-6 marcu 2011 r. 1, w rok od katastrofy TNS OBOP zbadał, jak zdaniem zwykłych ludzi, państwo polskie poradziło sobie z katastrofą smoleńską upamiętniło jej ofiary, wyjaśniło ją i wyciągnęło z niej odpowiednie wnioski na przyszłość. Raport zawiera wyniki tego badania. * * * Uzyskane odpowiedzi na cztery ważne pytania podano w zbiorczej tabeli. Odp. w proc. W kwietniu mija rok od katastrofy w Smoleńsku nie tak Raczej tak Raczej nie nie nie Czy Pana(i) zdaniem ta katastrofa i jej ofiary zostały czy nie zostały odpowiednio upamiętnione Czy Pana(i) zdaniem ta katastrofa została czy nie została rzetelnie wyjaśniona? A czy w najbliższej przyszłości ta katastrofa będzie rzetelnie wyjaśniona Czy Pana(i) zdaniem, z tej katastrofy polscy politycy wyciągnęli czy nie wyciągnęli takie wnioski, jakie powinni 33 43 14 5 5 6 18 43 25 8 3 18 45 20 14 4 17 39 30 10 1 Sondaż zrealizowano w dniach 3 6 marca 2011 r. na ogólnopolskiej losowej reprezentatywnej próbie 1000 mieszkańców Polski powyżej 15 roku życia. Maksymalny statystyczny błąd pomiaru dla tej wielkości próby wynosi +/- 3%, przy wiarygodności oszacowania równej 95%. 2

Okazuje się, że: Trzy czwarte badanych (76%) jest zdania, że katastrofa i jej ofiary zostały odpowiednio upamiętnione; przeciwnego zdania jest 19% badanych. Dwie trzecie badanych (68%) jest jednak zdania, że katastrofa nie została rzetelnie wyjaśniona; przeciwnego zdania jest 24% badanych. Co więcej, prawie tyle samo (65%) badanych uważa także, że katastrof ta nie będzie rzetelnie wyjaśniona w najbliższej przyszłości; w wyjaśnienie wierzy 21% badanych. Najpoważniejszej kwestii dotyczy pytanie ostatnie w odpowiedzi na nie dwie trzecie badanych (69%) uznało, że z tej katastrofy polscy politycy nie wyciągnęli takich wniosków, jakie powinni; przeciwnego zdania jest 21% badanych. Uwagę zwraca kategoryczność opinii o odpowiednim upamiętnieniu oraz kategoryczność przekonań o braku nierzetelnego wyjaśnienia i niewyciągnięciu wniosków na przyszłość. Badanie to ujawniło wyraźne pęknięcie w opinii społecznej: ofiary katastrofy smoleńskiej zostały odpowiednio upamiętnione, ale katastrofa ani nie została ani nie zostanie rzetelnie wyjaśniona, a politycy nie wyciągnęli z niej takich wniosków, jakie powinni. Wszystkie te poglądy słabo zależą od przynależności do grupy wykształcenia, zależą natomiast od podstawowych sympatii politycznych, wyrażających się w deklarowanych preferencjach partyjnych. Odp. w proc. Preferencje wyborcze Katastrofa i jej ofiary zostały odpowiednio upamiętnione Katastrofa nie została rzetelnie wyjaśniona W najbliższej przyszłości katastrofa nie będzie rzetelnie wyjaśniona Z katastrofy polscy politycy nie wyciągnęli takich wniosków, jakie powinni PO 89 52 57 56 PSL 80 61 71 56 PiS 64 90 62 87 SLD 86 59 70 71 3

Zwraca uwagę stanowisko sympatyków Prawa i Sprawiedliwości. Wyróżnia ich wyraźnie rzadsze przekonanie, że katastrofa została odpowiednio upamiętniona (64%), że nie została rzetelnie wyjaśniona (90%) i że politycy nie wyciągnęli z niej właściwych wniosków (87%). W każdej z tych spraw sympatycy PO znajdują się bardzo daleko od potencjalnych wyborców PiS (kolejno: 89%, 52% i 56%). Sympatyków tych partii różni także wiara, że katastrofa smoleńska będzie rzetelnie wyjaśniona: wierzy w to 32% a nie wierzy 57% zwolenników PO, wśród zwolenników PiS natomiast w rzetelne wyjaśnienie wierzy 20%, a nie wierzy 62% badanych; różnica w proporcji jest więc wyraźna i zgodna z odpowiedziami na poprzednie pytania. Różnice między stanowiskami polityków PiS i PO mają więc swoje odpowiedniki w społeczeństwie. * * * Sondaż tu referowany nie był, rzecz jasna, pierwszym sondażem TNS OBOP dotyczącym katastrofy smoleńskiej. W maju 2010 r. wśród pytań związanych z katastrofą znalazło się pytanie Czy sądzi Pan(i), że katastrofa smoleńska zostanie w pełni wyjaśniona?. Uzyskano na nie poniższe odpowiedzi. Czy sądzi Pan(i), że katastrofa smoleńska zostanie w pełni wyjaśniona? zdecydowanie tak 9% raczej tak 28% 37% raczej nie 37% zdecydowanie nie 14% 51% trudno 12% Ponieważ obecnie w rzetelne wyjaśnienie katastrofy w najbliższej przyszłości wierzy 21%, a nie wierzy 65% badanych, można, mimo różnic w brzmieniu pytań, że w ciągu roku i tak słabej wiary w wyjaśnienie katastrofy jeszcze ubyło (spadek z 37% do 21%). 4

W innym sondażu, z czerwca 2010 r. na pytanie o ocenę działania państwa w związku z katastrofą smoleńską w zakresie wyjaśniania przyczyn katastrofy uzyskano następujące oceny: - bardo dobrze 4% - dobrze 25% - źle 37% - bardzo źle 18% - trudno 16% Prawie dwa razy więcej badanych wystawiało więc państwu ocenę negatywną (55%) niż pozytywną (29%), co stanowiło kontrast w stosunku do oceny sprowadzania ciał i pogrzebów ofiar katastrofy (76% ocen pozytywnych i 19% negatywnych). Porównanie 2010-2011 pokazuje więc, że obecne opinie są związane z opiniami, jakie społeczeństwo miało w pierwszych miesiącach po katastrofie smoleńskiej. 5

P9. Czy Pana(i) zdaniem ta katastrofa i jej ofiary zostały czy nie zostały odpowiednio upamiętnione? DANE W PROC. OGÓŁEM PŁEĆ WIEK WYKSZTAŁCENIE MIEJSCE ZAMIESZKANIA REGION AKTYWNOŚĆ ZAWODOWA GRUPA SPOŁECZNO - ZAWODOWA SAMOOCENA SYTUACJI MATERIALNEJ STOSUNEK DO WIARY POGLĄDY POLITYCZNE ZAINTERESOWANIE POLITYKĄ AKTUALNE PREFERENCJE WYBORCZE mężczyźni kobiety 15-19 lat 20-29 lat 30-39 lat 40-49 lat 50-59 lat 60 lat lub więcej podstawowe, gimnazjalne zasadnicze zawodowe średnie i pomaturalne licencjat, wyższe jeszcze się uczy wieś miasto do 100 tys. miasto 101-500 tys. miasto pow. 500 tys. małopolski wschodni katowicki dolnośląski wielkopolski pomorski centralny pracuje zawodowo nie pracuje zawodowo kierownicy i specjaliści prywatni przedsiębiorcy pracownicy administracji i usług robotnicy rolnicy gospodynie domowe emeryci i renciści uczniowie i studenci bezrobotni dobra średnia zła wierzący i regularnie praktykujący wierzący i niereg. praktykujący wierzący lecz niepraktykujący niewierzący lewicowe centrolewicowe centroprawicowe prawicowe trudno w ogóle się nie interesuje raczej się nie interesuje raczej się interesuje bardzo się interesuje PO PSL PiS SLD inne niezdecydowani nie tak Raczej tak Raczej nie 33 43 14 5 5 1000 36 42 15 4 3 477 30 44 13 6 7 523 29 40 28 1 2 76 25 55 11 4 6 191 43 42 7 5 3 177 35 38 16 10 1 149 31 41 19 3 6 179 33 39 13 6 9 228 26 44 17 4 9 147 30 39 20 5 6 226 33 46 9 7 5 343 46 39 9 2 3 171 27 45 21 3 4 113 28 47 15 6 5 381 32 47 11 4 6 324 41 34 15 4 6 175 41 31 18 7 4 119 13 52 21 8 6 174 39 33 21 3 4 104 20 60 9 3 8 150 53 25 12 9 1 103 55 32 6 2 5 105 33 47 12 3 5 151 35 40 15 5 6 213 36 44 12 6 2 474 30 42 16 4 8 526 46 38 13 2 1 103 44 43 2 10 43 27 50 8 9 6 135 32 42 20 5 1 145 48 41 8 3 48 29 43 18 6 3 61 32 39 15 5 10 282 27 45 21 3 4 113 29 49 10 2 9 71 38 41 12 6 3 195 33 44 15 2 5 656 26 39 12 15 8 148 31 41 16 5 7 401 27 49 15 4 4 395 42 39 11 3 4 152 62 19 6 12 2 51 52 33 10 1 4 98 43 38 14 3 3 79 36 54 9 2 130 33 40 15 9 3 217 26 44 16 5 8 476 25 43 15 4 12 190 27 47 17 5 5 409 38 43 10 6 3 324 60 20 14 5 1 77 43 46 7 1 3 235 32 48 14 6 28 19 45 20 14 3 122 54 32 9 5 76 29 38 22 10 1 49 22 46 18 6 8 103 6 nie nie LICZBA OSÓB

P10. Czy Pana(i) zdaniem ta katastrofa została czy nie została rzetelnie wyjaśniona? DANE W PROC. OGÓŁEM PŁEĆ WIEK WYKSZTAŁCENIE MIEJSCE ZAMIESZKANIA REGION AKTYWNOŚĆ ZAWODOWA GRUPA SPOŁECZNO - ZAWODOWA SAMOOCENA SYTUACJI MATERIALNEJ STOSUNEK DO WIARY POGLĄDY POLITYCZNE ZAINTERESOWANIE POLITYKĄ AKTUALNE PREFERENCJE WYBORCZE mężczyźni kobiety 15-19 lat 20-29 lat 30-39 lat 40-49 lat 50-59 lat 60 lat lub więcej podstawowe, gimnazjalne zasadnicze zawodowe średnie i pomaturalne licencjat, wyższe jeszcze się uczy wieś miasto do 100 tys. miasto 101-500 tys. miasto pow. 500 tys. małopolski wschodni katowicki dolnośląski wielkopolski pomorski centralny pracuje zawodowo nie pracuje zawodowo kierownicy i specjaliści prywatni przedsiębiorcy pracownicy administracji i usług robotnicy rolnicy gospodynie domowe emeryci i renciści uczniowie i studenci bezrobotni dobra średnia zła wierzący i regularnie praktykujący wierzący i niereg. praktykujący wierzący lecz niepraktykujący niewierzący lewicowe centrolewicowe centroprawicowe prawicowe trudno w ogóle się nie interesuje raczej się nie interesuje raczej się interesuje bardzo się interesuje PO PSL PiS SLD inne niezdecydowani nie tak Raczej tak Raczej nie nie nie LICZBA OSÓB 6 18 43 25 8 1000 7 20 39 24 10 477 6 15 47 25 7 523 5 18 48 25 4 76 3 14 50 25 9 191 9 19 37 23 11 177 10 23 29 31 6 149 3 16 52 20 9 179 7 17 42 25 9 228 3 16 45 24 12 147 4 20 46 20 10 226 9 13 42 28 7 343 7 26 36 24 7 171 4 14 47 27 7 113 7 16 41 27 9 381 6 19 44 22 9 324 4 17 49 24 6 175 8 21 37 26 9 119 3 10 49 30 8 174 6 24 45 22 4 104 0 12 61 13 13 150 18 7 31 29 15 103 9 27 35 24 4 105 6 27 35 27 5 151 6 18 40 28 8 213 7 19 42 23 8 474 5 16 44 27 9 526 7 25 37 25 6 103 10 19 30 28 14 43 11 19 42 21 6 135 5 16 52 20 8 145 3 18 39 27 13 48 6 13 50 30 61 7 17 40 25 11 282 4 14 47 27 7 113 18 44 30 8 71 7 28 32 26 8 195 7 16 47 23 7 656 1 12 42 31 14 148 4 13 46 29 8 401 8 18 46 20 8 395 9 28 34 21 8 152 7 14 24 39 16 51 13 18 42 16 11 98 15 25 34 24 2 79 11 31 41 14 4 130 4 15 40 36 4 217 3 14 47 24 12 476 8 19 42 21 10 190 3 17 46 26 9 409 7 17 42 26 8 324 15 22 31 28 4 77 10 29 38 14 8 235 11 20 47 14 8 28 1 5 31 59 4 122 6 26 45 14 10 76 11 16 40 30 3 49 1 11 57 25 7 103 7

P11. A czy w najbliższej przyszłości ta katastrofa będzie rzetelnie wyjaśniona? DANE W PROC. OGÓŁEM PŁEĆ WIEK WYKSZTAŁCENIE MIEJSCE ZAMIESZKANIA REGION AKTYWNOŚĆ ZAWODOWA GRUPA SPOŁECZNO - ZAWODOWA SAMOOCENA SYTUACJI MATERIALNEJ STOSUNEK DO WIARY POGLĄDY POLITYCZNE ZAINTERESOWANIE POLITYKĄ AKTUALNE PREFERENCJE WYBORCZE mężczyźni kobiety 15-19 lat 20-29 lat 30-39 lat 40-49 lat 50-59 lat 60 lat lub więcej podstawowe, gimnazjalne zasadnicze zawodowe średnie i pomaturalne licencjat, wyższe jeszcze się uczy wieś miasto do 100 tys. miasto 101-500 tys. miasto pow. 500 tys. małopolski wschodni katowicki dolnośląski wielkopolski pomorski centralny pracuje zawodowo nie pracuje zawodowo kierownicy i specjaliści prywatni przedsiębiorcy pracownicy administracji i usług robotnicy rolnicy gospodynie domowe emeryci i renciści uczniowie i studenci bezrobotni dobra średnia zła wierzący i regularnie praktykujący wierzący i niereg. praktykujący wierzący lecz niepraktykujący niewierzący lewicowe centrolewicowe centroprawicowe prawicowe trudno w ogóle się nie interesuje raczej się nie interesuje raczej się interesuje bardzo się interesuje PO PSL PiS SLD inne niezdecydowani nie tak Raczej tak Raczej nie nie nie LICZBA OSÓB 3 18 45 20 14 762 3 20 47 22 9 349 2 17 44 19 18 413 29 42 14 15 58 2 22 39 27 9 158 1 18 53 12 16 127 1 15 54 21 9 100 3 15 45 20 16 145 5 16 42 21 16 174 3 18 44 20 16 119 2 13 49 22 14 171 3 19 46 19 13 266 3 17 48 19 13 114 27 33 25 15 92 1 19 44 24 11 293 3 13 50 17 18 245 3 28 40 17 11 139 4 15 44 21 16 85 4 17 39 27 12 151 1 24 46 18 11 73 14 62 9 14 131 0 9 38 29 24 77 10 25 41 16 9 67 2 23 36 26 14 102 2 19 48 18 14 161 2 19 50 18 12 347 3 18 42 22 16 415 2 16 49 20 14 70 5 16 39 33 6 30 24 47 16 14 94 4 12 59 13 12 115 36 39 20 5 38 14 57 23 7 50 5 16 41 21 19 215 27 33 25 15 92 2 14 47 23 14 58 1 26 45 17 11 127 3 18 47 19 13 506 1 10 41 29 20 128 3 20 43 18 17 334 1 19 48 20 11 292 5 16 50 19 10 95 2 7 35 43 13 40 1 27 38 19 15 67 8 15 49 18 10 47 2 28 50 8 13 76 3 17 46 19 15 176 2 16 45 24 14 395 2 12 44 28 13 140 3 17 48 20 12 329 2 23 43 15 17 244 5 20 43 23 9 49 6 26 46 11 11 144 5 10 56 15 14 19 1 19 30 32 18 115 1 16 48 22 12 52 6 20 50 23 2 36 2 12 48 20 18 90 8

P12. Czy Pana(i) zdaniem, z tej katastrofy polscy politycy wyciągnęli czy nie wyciągnęli takie wnioski, jakie powinni? DANE W PROC. OGÓŁEM PŁEĆ WIEK WYKSZTAŁCENIE MIEJSCE ZAMIESZKANIA REGION AKTYWNOŚĆ ZAWODOWA GRUPA SPOŁECZNO - ZAWODOWA SAMOOCENA SYTUACJI MATERIALNEJ STOSUNEK DO WIARY POGLĄDY POLITYCZNE ZAINTERESOWANIE POLITYKĄ AKTUALNE PREFERENCJE WYBORCZE mężczyźni kobiety 15-19 lat 20-29 lat 30-39 lat 40-49 lat 50-59 lat 60 lat lub więcej podstawowe, gimnazjalne zasadnicze zawodowe średnie i pomaturalne licencjat, wyższe jeszcze się uczy wieś miasto do 100 tys. miasto 101-500 tys. miasto pow. 500 tys. małopolski wschodni katowicki dolnośląski wielkopolski pomorski centralny pracuje zawodowo nie pracuje zawodowo kierownicy i specjaliści prywatni przedsiębiorcy pracownicy administracji i usług robotnicy rolnicy gospodynie domowe emeryci i renciści uczniowie i studenci bezrobotni dobra średnia zła wierzący i regularnie praktykujący wierzący i niereg. praktykujący wierzący lecz niepraktykujący niewierzący lewicowe centrolewicowe centroprawicowe prawicowe trudno w ogóle się nie interesuje raczej się nie interesuje raczej się interesuje bardzo się interesuje PO PSL PiS SLD inne niezdecydowani nie tak Raczej tak Raczej nie nie nie LICZBA OSÓB 4 17 39 30 10 1000 5 16 40 29 10 477 4 17 38 31 11 523 5 23 27 32 13 76 4 20 39 25 12 191 4 13 49 22 13 177 7 12 32 43 6 149 2 19 38 34 7 179 3 15 40 30 12 228 3 12 43 27 15 147 3 18 44 27 8 226 5 14 37 33 10 343 6 20 35 31 8 171 3 23 32 28 14 113 6 17 36 33 7 381 3 17 37 28 15 324 2 18 50 22 9 175 3 11 35 41 9 119 0 10 37 39 14 174 6 26 44 19 5 104 19 45 16 20 150 11 5 26 45 12 103 6 21 35 34 4 105 7 24 34 25 10 151 3 15 44 33 6 213 5 15 39 31 9 474 3 18 38 29 12 526 7 14 30 43 6 103 6 7 34 38 15 43 8 23 29 28 11 135 3 12 52 23 10 145 3 12 52 33 48 6 13 50 26 5 61 3 15 40 30 12 282 3 23 32 28 14 113 26 31 30 13 71 8 21 33 29 8 195 4 16 40 29 10 656 0 12 38 36 14 148 2 16 38 33 10 401 6 15 41 27 11 395 5 22 36 30 7 152 4 17 29 32 18 51 4 9 41 38 9 98 10 22 37 28 3 79 11 29 35 18 6 130 3 14 40 36 8 217 2 16 39 30 14 476 7 18 36 27 13 190 1 18 41 31 10 409 5 14 38 32 11 324 10 20 37 28 5 77 7 30 37 19 7 235 7 22 41 15 14 28 0 7 41 46 6 122 1 13 38 33 15 76 5 16 31 45 4 49 13 47 28 13 103 9