WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Dnia 6 lutego 2014 r. Sąd Okręgowy w Warszawie - Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów W następującym składzie: Przewodniczący: Protokolant: SSO Witold Rękosiewicz protokolant sądowy - stażysta Piotr Hołyś po rozpoznaniu w dniu 6 lutego 2014 r. w Warszawie na rozprawie sprawy z odwołania A. R. i Z. R. przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki o wymierzenie kary pieniężnej na skutek odwołania powodów od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z dnia 20 grudnia 2011 r. znak (...) 1. oddala odwołanie, 2. zasądza solidarnie od A. R. i Z. R. na rzecz Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki kwotę 360 zł (trzysta sześćdziesiąt) tytułem kosztów zastępstwa procesowego. SSO Witold Rękosiewicz. 1
UZASADNIENIE Prezes Urzędu Regulacji Energetyki (Prezes URE, pozwany) po rozpatrzeniu wniosku przedsiębiorców A. i Z. R. prowadzących działalność gospodarczą pod nazwą Wielozakładowe Przedsiębiorstwo Wielobranżowe (...) z/s w K. ( wnioskodawcy, powodowie) decyzją z dnia 20 grudnia 2011r. znak (...) postanowił nie uwzględnić żądania wnioskodawców o umorzenie w całości lub w części kary pieniężnej w kwocie 90.000 zł wymierzonej wnioskodawcom decyzją Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z dnia 31 grudnia 2008 r. Nr (...), względnie o rozłożenie powyższej kary na raty i tym samym odmówić umorzenia w całości lub w części kary pieniężnej, jak również odmówić rozłożenia powyższej kary na raty. Uzasadniając powyższe Prezes URE wskazał, że na skutek bezskutecznego upływu terminu wyznaczonego wnioskodawcom na uzupełnienie dokumentacji wymaganej przy ubieganiu się o pomoc de minimis, nie dysponował materiałem dowodowym, na podstawie którego możliwe było dokonanie oceny istnienia przesłanek umożliwiających zastosowanie którejkolwiek z ulg, o które wnosili wnioskodawcy. Wobec braku niezbędnych informacji organ nie mógł podjąć decyzji w przedmiocie udzielenia wnioskodawcom pomocy publicznej i z tego względu wydał decyzję o odmowie uwzględnienia wniosku. W dniu 17 stycznia 2012r.. powodowie wnieśli odwołanie od przedmiotowej decyzji Prezesa URE, domagając się jej zmiany w całości poprzez uwzględnienie wniosku w całości lub w części, ewentualnie o uchylenie zaskarżonej decyzji w całości i przekazanie jej Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki do ponownego rozpoznania. Zaskarżonej decyzji powodowie zarzucili naruszenie: 1. przepisów prawa materialnego, tj art. 67b 1 pkt 2 w zw z art. 67a 1 pkt 2 i 3 ustawy Ordynacja podatkowa poprzez przyjęcie, iż nieprzedłożenie przez odwołujących dokumentów dotyczących pomocy de minimis uniemożliwia umorzenie lub rozłożenie na raty kary pieniężnej pomimo przedłożenia wielu innych dokumentów na okoliczność trudnej sytuacji finansowej i majątkowej odwołujących, co miało istotny wpływ na wynik sprawy, albowiem Prezes Urzędu Regulacji Energetyki postanowił nie uwzględnić wniosku odwołujących o umorzenie lub rozłożenie na raty kary pieniężnej, tymczasem analiza przedłożonych przez odwołujących dokumentów jest wystarczająca w celu stwierdzenia, iż zachodzą przesłanki, aby co najmniej częściowo umorzyć karę pieniężną lub też odsetki i rozłożyć pozostałą kwotę na raty jak we wniosku, 2. przepisów prawa procesowego tj art. 7 i art. 77 1 kpa poprzez zaniechanie zebrania i rozpatrzenia całego materiału dowodowego, w tym poprzez zaniechanie wystąpienia 2
do Urzędu Skarbowego w celu uzyskania brakujących informacji niezbędnych do rozpatrzenia wniosku, co miało istotny wpływ na wynik sprawy, albowiem Prezes Urzędu Regulacji Energetyki postanowił nie uwzględnić wniosku odwołujących o umorzenie lub rozłożenie na raty kary pieniężnej, tymczasem analiza przedłożonych przez odwołujących dokumentów jest wystarczająca w celu stwierdzenia, iż zachodzą przesłanki, aby co najmniej częściowo umorzyć karę pieniężną lub też odsetki i rozłożyć pozostałą kwotę na raty jak we wniosku. Powodowie wskazali, iż złożyli w niniejszej sprawie szereg dokumentów, które w ich ocenie powinny wystarczyć do dokładnego ustalenia kondycji finansowej prowadzonego przez nich przedsiębiorstwa, zwłaszcza, że nigdy nie występowali o pomoc de minimis. Zaznaczyli, iż nie przedłożyli Prezesowi URE jedynie dokumentów dotyczących pomocy de minimis, gdyż w okresie, w którym Prezes URE wezwał do ich przedłożenia przebywali za granicą w sprawach zawodowych. Stwierdzili, że na organie ciąży obowiązek zebrania i rozpatrzenia całego materiału dowodowego, w związku z tym organ mógł zwrócić się po te dokumenty bezpośrednio do Urzędu Skarbowego i w oparciu o uzyskane informacje wydać decyzję uwzględniającą wniosek. W ocenie powodów Prezes URE niesłusznie przyjął, że brak kompletu dokumentów uzasadnia uznanie, iż nie ma podstaw do zastosowania pomocy de minimis. Podnieśli, iż zgodnie z art. 67a 1 pkt 2 i 3 Ordynacji podatkowej, organ podatkowy, na wniosek podatnika, z zastrzeżeniem art. 67b, w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym, może odroczyć lub rozłożyć na raty zapłatę zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę (pkt 2), a także może umorzyć w całości lub w części zaległości podatkowe, odsetki za zwłokę lub opłatę prolongacyjną (pkt 3). Ponadto stosownie do art. 67b 1 pkt 2 Ordynacji podatkowej, organ podatkowy na wniosek podatnika prowadzącego działalność gospodarczą może udzielać ulg w spłacie zobowiązań podatkowych, określonych w art. 67a Ordynacji podatkowej, które stanowią pomoc de minimis w zakresie i na zasadach określonych w bezpośrednio obowiązujących aktach prawa wspólnotowego dotyczących pomocy w ramach zasady de minimis. Powodowie zarzucili, że zaskarżona decyzja było przedwczesna a przez jej wydanie organ dopuścił się naruszenia art. 67b 1 pkt 2 w zw. z art. 67a 1 pkt 2 i 3 ustawy Ordynacja podatkowa. Prezes URE w odpowiedzi podtrzymał w całości dotychczasowe stanowisko w sprawie i wniósł o oddalenie odwołania. Podkreślił, że mimo dwukrotnie ponawianego wezwania, które zostały prawidłowo odebrane, powodowie nie złożyli dokumentów dotyczących pomocy de minimis. Wobec tego na podstawie złożonych dokumentów nie mógł ocenić, czy 3
zachodzą określone w art. 67a 1 Ordynacji podatkowej przesłanki do umorzenia lub rozłożenia na raty nałożonej na powodów kary pieniężnej. Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił co następuje: Na podstawie udzielonych przez Prezesa URE koncesji powodowie prowadzili działalność gospodarczą polegającą na obrocie paliwami ciekłymi. Decyzją z dnia 31 grudnia 2008r. nr (...), w związku z naruszeniem warunków koncesji powodom wymierzona została kara pieniężna w kwocie 90 000 zł. W wyniku przeprowadzonego postępowania odwoławczego decyzja została utrzymana i stała się prawomocna. Ze względu na trudną sytuację finansową powodowie nie uiścili nałożonej kary pieniężnej i w dniu 25 stycznia 2011r. (wpływ w dniu 2 lutego 2011r.) złożyli wniosek o jej umorzenie w całości lub w części, względnie o rozłożenie nałożonej kary na raty oraz o umorzenie względem nich odsetek. We wniosku wskazali, że nie prowadzą już działalności gospodarczej, a uzyskiwane przez nich dochody są niewystarczające do wywiązania się z nałożonych zobowiązań. Podnieśli również, iż nie przyczynili się w żaden sposób do zaistniałej sytuacji i nie powinni w związku z tym ponosić negatywnych konsekwencji zaistniałej sytuacji (k. 45 akt adm.). Pismem z dnia 23 września 2011r. r. (k. 28 akt adm.) Prezes URE wezwał powodów do złożenia w terminie 14 dni od dnia otrzymania wezwania informacji uzasadniających wniosek o umorzenie kary pieniężnej, tj dokumentów z Urzędu Skarbowego oraz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o zaległościach podatkowych oraz o zadłużeniu z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Powodowie zostali również wezwani do nadesłania informacji dotyczącej ich sytuacji finansowej, poprzez złożenie zaświadczenia z banku, w którym jest prowadzony podstawowy rachunek przedsiębiorcy, określającego wysokość środków finansowych zgromadzonych na rachunku bankowym i zawierającego informacje o udzielonych wnioskodawcom kredytach a także kopii aktualnych sprawozdań finansowych przedsiębiorców. Ponadto, stosownie do treści art. 37 ust. 1 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej (tj z 2007r. Dz. U. Nr 59, poz. 404 ze zm.) Prezes URE wezwał przedsiębiorców do przedstawienia: 1) wszystkich zaświadczeń o pomocy de minimis, jakie otrzymali w roku, w którym ubiegają się o pomoc, oraz w ciągu 2 poprzedzających go lat, albo oświadczenia o wielkości pomocy de minimis otrzymanej w tym okresie, oraz 4
2) informacji niezbędnych do udzielenia pomocy de minimis, dotyczących w szczególności wnioskodawców i prowadzonej przez nich działalności gospodarczej oraz wielkości i przeznaczenia pomocy publicznej otrzymanej w odniesieniu do tych samych kosztów kwalifikujących się do objęcia pomocą, na pokrycie których ma być przeznaczona pomoc de minimis. Wezwanie zostało doręczone wnioskodawcom w dniu 26 września 2011r. (k. 28-30 akt adm). W dniu 11 października 2011r. powodowie nadesłali do URE dowód wniesienia opłaty skarbowej i zaświadczenia Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w P., w których potwierdzono, że posiadają zaległości z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych w łącznej kwocie 20 418,10 zł (konto Pana Z. R. wg stanu na dzień 5 października 2011r.) i w łącznej kwocie 9.919,62 zł (konto Pani A. R. wg stanu na dzień 5 października 2011r.). Powodowie przesłali także wydruk z systemu księgowego - bilans firmy sporządzony na dzień 26 września 2011r. wskazujący dochód w wysokości ujemnej (minus (...) zł) oraz zaświadczenie (...) SA z dnia 7 października 2011r., w którym prowadzony jest podstawowy rachunek wnioskodawców wraz z informacją na temat prowadzonych rachunków, braku wolnych środków na prowadzonych rachunkach oraz braku blokad w związku z zajęciem komorniczym (k. 32-42 akt adm). Powodowie nie złożyli jednak oświadczenia dotyczącego otrzymanej pomocy de minimis w roku, w którym o taką pomoc się ubiegają, jak również w ciągu dwóch poprzedzających go lat. Przesłany przez nich formularz informacji przedstawianych przy ubieganiu się o pomoc de minimis nie był wypełniony i nie zawierał wymaganych informacji. Powodowie nie przedstawili także zaświadczenia z Urzędu Skarbowego o braku lub wysokości posiadanych zaległości finansowych. Wobec braków w zgromadzonej dokumentacji, umożliwiających wydanie decyzji, w przedmiocie złożonego wniosku, Prezes URE pismem z dnia 26 października 2011r. (k.48 akt adm.) zwrócił się do wnioskodawców o uzupełnienie dokumentacji, poprzez przedłożenie dokumentów z Urzędu Skarbowego oraz dokumentacji dotyczącej udzielonej pomocy de minimis: 1) wszystkich zaświadczeń o pomocy de minimis, jakie otrzymali w roku, w którym ubiegają się o pomoc, oraz w ciągu 2 poprzedzających go lat, albo oświadczeniu o wielkości pomocy de minimis otrzymanej w tym okresie, oraz 5
2) informacji niezbędnych do udzielenia pomocy de minimis, dotyczących w szczególności wnioskodawcy i prowadzonej przez nich działalności gospodarczej oraz wielkości i przeznaczenia pomocy publicznej otrzymanej w odniesieniu do tych samych kosztów kwalifikujących się do objęcia pomocą, na pokrycie których ma być przeznaczona pomoc de minimis. Wnioskodawcy zostali poinformowani, że brak w zakresie powyższej dokumentacji, uniemożliwia podjęcie decyzji w przedmiocie udzielenia pomocy publicznej. Wezwanie zostało doręczone wnioskodawcom w dniu 7 listopada 2011r. (k.50 akt adm). Pismem z dnia 23 listopada 2011r. (k. 51 akt adm.) wnioskodawcy zostali ponownie wezwani do nadesłania w terminie 14 dni od daty otrzymania wezwania dokumentów z Urzędu Skarbowego o zaległościach podatkowych, jak również w/w dokumentów wymaganych w sprawach o przyznanie pomocy publicznej. Wnioskodawcy ponownie zostali poinformowani, iż brak w zakresie powyższej dokumentacji, uniemożliwia podjęcie decyzji w przedmiocie udzielenia pomocy publicznej. Wnioskodawcy odebrali przedmiotowe wezwanie w dniu 2 grudnia 2011r. (k. 53 akt adm). Do dnia wydania niniejszej decyzji wnioskodawcy nie uzupełnili dokumentacji w żądanym zakresie. Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zważył, co następuje: W złożonym odwołaniu powodowie przyznali, że mimo wezwania nie dopełnili obowiązku złożenia dokumentów, o nadesłanie których Prezes URE zwracał się do nich trzykrotnie w trakcie prowadzenia postępowanie administracyjnego. Ponadto bezsporne jest, iż przy każdym wezwaniu powodowie byli informowani, że niezłożenie przez nich formularza informacji przedstawianych przy ubieganiu się o pomoc de minimis oraz zaświadczenia o udzielonej pomocy publicznej czy oświadczenia o nieotrzymaniu takiej pomocy, będzie skutkowało zgodnie z art. 37 ust. 7 ustawy o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej, brakiem możliwości udzielenia im przez Prezesa URE pomocy, o którą się zwracali. Zdaniem Sądu, wobec faktu, iż wezwania o uzupełnienie dokumentów zostały skierowane do powodów trzykrotnie, pismami z dnia 23 września, 26 października i 23 listopada 2011 r. okoliczność przebywania powodów za granicą w czasie doręczenia ostatniego wezwania nie ma znaczenia w sprawie. Zgodnie z treścią art. 67a ustawy - Ordynacja podatkowa, organ podatkowy na wniosek podatnika, z zastrzeżeniem art. 67 b Ordynacji, w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym, może: 6
1. odroczyć termin płatności podatku lub rozłożyć zapłatę podatku na raty, 2. odroczyć lub rozłożyć na raty zapłatę zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę lub odsetki określone w decyzji, o której mowa w art. 53a Ordynacji podatkowej, 3. umorzyć w całości lub w części zaległości podatkowe, odsetki za zwłokę lub opłatę prolongacyjną Z kolei na podstawie art. 67b 1 pkt 2 Ordynacji podatkowej - organ podatkowy na wniosek podatnika prowadzącego działalność gospodarczą może udzielać ulg w spłacie zobowiązań podatkowych, określonych w art. 67a Ordynacji podatkowej, które stanowią pomoc de minimis - w zakresie i na zasadach określonych w bezpośrednio obowiązujących aktach prawa wspólnotowego, dotyczących pomocy w ramach zasady de minimis. Jednak z uwagi na fakt, iż powodowie nie dostarczyli dokumentów, do których złożenia byli wzywani, Prezes URE nie miał możliwości i podstaw do dokonania oceny czy w sprawie zachodzą, określone w art. 67a 1 Ordynacji podatkowej, przesłanki do umorzenia lub rozłożenia na raty kary pieniężnej zwłaszcza, iż szczególne znaczenie dla sprawy miał brak wypełnionego formularza informacji przedstawianych przy ubieganiu się o pomoc de minimis, gdzie zawarte są informacje o przyczynach złego stanu finansowego przedsiębiorcy. W ocenie Sądu na uwagę nie zasługiwał poniesiony przez powodów argument dotyczący możliwości bezpośredniego zwrócenia się przez Prezesa URE do właściwego urzędu skarbowego o zaświadczenie o braku lub wysokości posiadanych przez powoda zaległości podatkowych. Należy zgodzić się z pozwanym, że informacja ta mogłaby mieć jedynie charakter pomocniczy, potwierdzający informacje złożone przez powodów. Jak wynika bowiem z powołanych przez Prezesa URE w odpowiedzi na odwołanie wyroków Naczelnego Sądu Administracyjnego oraz Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie to na podmiocie, który składa wniosek o ulgę podatkową ciąży obowiązek udowodnienia okoliczności faktycznych, na które powołuje się we wniosku. Ponadto jeżeli na stronie ciąży obowiązek wskazania konkretnych faktów i zdarzeń, z których wywodzi ona dla siebie określone skutki prawne, a wyjaśnienia składane przez stronę są ogólnikowe i lakoniczne obowiązkiem organu jest wezwanie strony do uzupełnienia i sprecyzowania tych twierdzeń. Dopiero gdy strona nie wskaże takich konkretnych okoliczności, organ może z tego wywieść negatywne dla niej skutki prawne. Skoro wiec Prezes URE, w trakcie prowadzonego postępowania administracyjnego trzykrotnie wzywał powodów do złożenia niezbędnych do rozstrzygnięcia sprawy dokumentów, zdaniem Sądu uznać należało, że prawidłowo wypełnił ciążący na nim obowiązek dążenia do wyjaśnienia okoliczności faktycznych sprawy i ustalenia prawdy obiektywnej. Brak więc podstaw do uznania, iż w toku wszczętego na wniosek powodów 7
postępowania Prezes URE dopuścił się naruszenia art. 7 i art. 77 1 kpa, ponieważ dążąc do zebrania materiału dowodowego w sposób prawidłowy i skuteczny wezwał strony do złożenia brakujących dokumentów i poinformował o negatywnych dla nich skutkach niewykonania wezwania. Jednocześnie w sytuacji, gdy powodowie nie złożyli dokumentów, do których złożenia byli wzywani, brak jest podstaw do uznania, iż Prezes URE, wydając zaskarżoną decyzję, naruszył art. 67 b 1 pkt 2 w związku z art. 67a 1 pkt 2 i 3 Ordynacji podatkowej. Zgodnie bowiem z powołanymi przepisami organ administracji może na podstawie zebranych informacji udzielić przedsiębiorcy ulg, o których mowa w tych przepisach jeżeli będzie w posiadaniu informacji niezbędnych do wydania decyzji o przyznaniu ulgi. Obowiązek przedstawienia tych informacji spoczywa jednak na stronie ubiegającej się o przyznanie ulgi. Wobec niewykonania przez powodów doręczonego im wezwania, Prezes URE ze względu na brak informacji niezbędnych do uwzględnienia wniosku zmuszony był do wydania decyzji o odmowie uwzględnienia złożonego przez powodów wniosku zgodnie z art. 37 ust 7 ustawy o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej. Mając na uwadze przedstawione okoliczności Sąd Okręgowy, nie znajdując podstaw do uwzględnienia, na podstawie art. 479 53 1 kpc oddalił odwołanie jako bezzasadne. O kosztach zastępstwa procesowego orzeczono na zasadzie art. 98 kpc stosownie do wyniku sporu. SSO Witold Rękosiewicz 8