PodstawyGeodezji Metody i techniki pomiarów kątowych Zasady pomiaru kątów poziomych i pionowych mgr inŝ. Geodeta Tomasz Miszczak e-mail: tomasz@miszczak.waw.pl
Pomiar kątów W geodezji mierzy się: kąty poziome (horyzontalne) kąty zenitalne (w których kierunkiem odniesienia jest zenit) kąty pionowe (wertykalne)
Definicja kąta poziomego Kątem poziomym nazywa się kąt dwuścienny, którego krawędź (linia pionu) zawiera wierzchołek kąta (stanowisko pomiaru), zaś w płaszczyznach ścian leŝy lewe i prawe ramię kąta (płaszczyzny kolimacyjne).
Definicja kąta pionowego Kąt zenitalny to kąt zawarty między zenitem, a danym kierunkiem. Kąt pionowy to kąt zawarty między płaszczyzną horyzontu a danym kierunkiem. α - kąt pionowy horyzontalny; z kąt zenitalny
Przed pomiarem kątów zawsze naleŝy przeprowadzić sprawdzenie i ewentualną rektyfikację teodolitu, tak aby był on wolny od błędów instrumentalnych. Na stanowisku naleŝy dokładnie spoziomować i scentrować instrument nad punktem. Na punktach stanowiących cele ustawiamy sygnały celownicze (tyczka lub tarcza celownicza)
1. Pomiar kątów metodą pojedynczego kąta. 2. Pomiar kątów metodą kierunkową.
Pomiar metodą pojedynczego kąta KaŜdy kąt pomiędzy dwoma kierunkami na stanowisku pomiarowym mierzy się niezaleŝnie. Celujemy na cel po lewej stronie, a następnie po prawej.
Pomiar katów metodą kierunkową Na stanowisku pomiarowym dokonujemy kolejnych odczytów na kaŝdym kierunku. Rozpoczynamy od najlepiej widocznego i najdalszego kierunku, a potem kolejno zgodnie z ruchem wskazówek zegara
Odmiany metody kątowej Pomiar pojedynczego kąta Pomiar pojedynczego kąta metodę repetycyjną Pomiar kątów metodą Schreibera Pomiar kątów poziomych metodą wypełnienia horyzontu
Odmiany metody kierunkowej Pomiar kątów poziomych metodą kierunkową Pomiar kątów poziomych metodą sektorową
Pomiar pojedynczego kąta KaŜdy kąt pomiędzy dwoma kierunkami na stanowisku pomiarowym mierzy się niezaleŝnie. Celujemy na cel po lewej stronie, a następnie po prawej.
Pomiar kątów metodą repetycyjną Pomiar pojedynczego kąta metodę repetycyjną zasada opiera się na powtarzaniu pewnych czynności pomiarowych w celu otrzymania na limbusie całkowitej wielokrotności mierzonego kąta ß. Jego jednorazowe odłoŝenie, polegające na obrocie limbusa sprzęgniętego z alidadą o ten kąt nosi nazwę powtórzenia lub repetycji. W ramach jednej repetycji następuje najpierw obrót o kąt ß samej alidady względem nieruchomego limbusa w kierunku tam, a następnie obrót obu tych części sprzęgniętych ze sobą w kierunku powrotem.
Pomiar kątów metodą Schreibera Pomiar kątów poziomych metodą Schreibera zwana teŝ pomiarem kątów we wszystkich kombinacjach, jest najdokładniejszą, lecz i najbardziej pracochłonną metodą pomiaru kątów poziomych, stosowaną dla osnowy podstawowej. Polega ona na pomiarze wszystkich kątów, jakie mogą być utworzone przez kaŝdą kombinację par celowych, wychodzących z danego stanowiska
Pomiar kątów poziomych metodą wypełnienia horyzontu Pomiar kątów poziomych metodą wypełnienia horyzontu zwana teŝ; kątową, wierzchołkową lub kątów przyległych, polega na pomiarze sąsiednich kątów utworzonych przez najbliŝsze dwie celowe. Mierzone kąty mają więc wspólne ramiona, którymi stykają się z sobą.
Pomiar kątów poziomych metodą kierunkową Pomiar kątów poziomych metodą kierunkową polega na celowaniu do kolejnych punktów P1, P2, P3,..., które wyznaczają pęk prostych, wychodzących ze stanowiska S. Metoda ta wykorzystywana jest w pomiarach, zasadniczo nieprzekraczajacych 8 kierunków
Pomiar kątów poziomych metodą sektorową Pomiar kątów poziomych metodą sektorową stosuje się ją w warunkach zmiennej widoczności (np. w górach) i przy duŝej ilości celowych wychodzących z danego stanowiska. Horyzont dzieli się wówczas na kilka sektorów, których rolę spełniają kąty utworzone przez najlepiej widoczne cele. Kąty sektorowe mierzy się bardzo dokładnie. Następnie mierzy, się kąty w poszczególnych sektorach. Zaletą tej metody jest jej elastyczność, polegająca na dowolnym wyborze do pomiaru tego kąta, którego cele są w danym czasie najlepiej widoczne.
Techniki pomiaru kątów poziomych Seria lub poczet pomiarowy Seria jest to pomiar kąta w dwóch połoŝeniach lunety. Pierwsze połoŝenie lunety jest wówczas, gdy krąg pionowy znajduje się po lewej stronie lunety. Oznaczenie KL Drugie połoŝenie lunety jest wówczas, gdy krąg pionowy znajduje się po prawej stronie lunety. Oznaczenie - KP
Techniki pomiaru kątów poziomych Ilość serii (pocztów) na stanowisku pomiarowym Pomiary kątów poziomych często wykonuje się w kilku seriach w celu zwiększenia dokładności pomiaru. NaleŜy pamiętać, Ŝe zawsze rozpoczynamy pomiar kąta od jego lewego ramienia. JeŜeli cel jest oznaczony przez tyczkę umieszczoną na punkcie geodezyjnym, naleŝy zawsze celować jak najniŝej tyczki. Celujemy w taki sposób aby pionowa kreska siatki celowniczej przechodziła przez środek tyczki.
Techniki pomiaru kątów poziomych Dziennik pomiarowy, metoda pojedynczego kąta, dwie serie pomiarowe