ROK PIĘĆDZIESIĄTY TRZECI ZESZYT DRUGI RUCH PRAWNICZY EKONOMICZNY i SOCJOLOGICZNY ORGAN UNIWERSYTETU IM. A. MICKIEWICZA I AKADEMII EKONOMICZNEJ W POZNANIU PROBLEMATYKA SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO KWARTAŁ DRUGI 1991 WARSZAWA POZNAN 1991 W Y D A W N I C T W O N A U K O W E UAM
KOMITET REDAKCYJNY Redaktorzy Andrzej Gomułowicz (sekretarz redakcji), Stanisław Kowalik, Lucyna Wojtasiewicz (z-ca red. naczelnego), Zygmunt Ziembiński (redaktor naczelny) Członkowie Piotr Buczkowski, Bohdan Gruchman, Zbigniew Janowicz, Andrzej Kwilecki, Eugeniusz Najlepszy, Włodzimierz Piotrowski, Teresa Rabska, Zbigniew Radwański, Marek Rekowski, Aleksander Tobis, Janusz Wierzbicki, Stanisław Wierzchosławski, Wacław Wilczyński, Marek Ziółkowski Tłumaczenie na język angielski: Andrzej Szlęzak Adres Redakcji ul. św. Marcin 90, 60-809 Poznań, Coli. Iuridicum UAM pokój 6, tel. 69-92-51, w. 290 Pozycja finansowana przez Ministerstwo Edukacji Narodowej Printed in Poland Wydawnictwo Naukowe UAM Nakład 850 egz. Obj. ark. wyd. 18,25. Ark. druk. 17. Papier druk. offset, kl. V 71 g 70X100. Oddano do składania 22 kwietnia 1991 r. Podpisano do druku i druk ukończono w październiku 1991 r. Zamówienie nr 168/188. Drukarnia Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
SPIS TREŚCI I. ARTYKUŁY Teresa Rabska (UAM, Poznań) Administracja samorządowa i rządowa (nowy model administracji państwowej?).. Eugeniusz Ochendowski (UMK, Toruń) Prawotwórcza funkcja gminy ' Jerzy Małecki (UAM, Poznań) Finanse gminy samorządowej de lege lata i de lege ferenda. Grażyna Borys (AE, Wrocław) Dochody z majątku gmin Zygmunt Dziembowski (SGPiS, Warszawa) Wpływ reaktywowania własności komunalnej na status przedsiębiorstw użyteczności publicznej Zofia Duniewska (UŁ, Łódź) Wpływ samorządu terytorialnego na rozwój przedsiębiorczości prywatnej. Zagadnienia administracyjnoprawne Ryszard Paczuski (WSP, Bydgoszcz) Zagadnienie odrębności prawnoustrojowej samorządów zarządzających sprawami uzdrowisk Janina Ciechanowicz (UG, Gdańsk) Kompetencje samorządu terytorialnego w zakresie ochrony i kształtowania środowiska L. J. Sharpe (Oxford) Demokracja i samorząd lokalny w Wielkiej Brytanii. Zarys problematyki. Anna Turska (UW, Warszawa) Kondycja samorządowa społeczności lokalnych 7 21 37 47 57 69 97 109 121 * Janusz Wierzbicki (AE, Poznań) Ekonomiczne warunki reaktywowania samorządu terytorialnego w Polsce Ryszard Broszkiewicz (AE, Wrocław) Rynek lokalny jako źródło dochodów budżetowych gminy.... Ryszard Grobelny (AE, Poznań) Terytorialne banki informacji Jerzy J. Parysek (UAM, Poznań) Planowanie przestrzenne w samorządowej strukturze organizacji społeczeństwa Mieczysław Kowerski (AE, Wrocław) Edward Nowak (AE, Wrocław) 137 155 165 177
4 Spis treści Zastosowanie wielowymiarowej analizy porównawczej do obiektywizowania kryteriów przyznawania subwencji gminom Leszek Patrzałek (AE, Wrocław) Funkcje gospodarcze samorządu terytorialnego 193 203 Irena Machaj (UMCS, Lublin) Aspekty procesów upodmiotowienia mieszkańców w społecznościach lokalnych Leon Kieres (Uniwersytet Wrocławski) Kryteria i tryb formułowania oceny administracji rządowej przez sejmik samorządowy (na przykładzie woj. wrocławskiego) Marek Żyromski (UAM, Poznań) Gaetano Mosca aktualność uwag o systemie demokracji przedstawicielskiej 213 223 241 II. PRZEGLĄD PIŚMIENNICTWA Recepcja insytucji centralnych w lokalnych układach władzy, pod red. W. Gomuły (rec. Piotr Buczkowski) L. A. Gruszczyński, Położenie społeczne i jego świadomościowe korelaty. Z badań nad mieszkańcami miast uprzemysłowionych (rec. Stanisław Marczuk Jadwiga Staniszkis, Ontologia socjalizmu (rec. Marian Malikowski). Jean-Victor Louis, The Community Legal Order (rec. Jan Hołowiński) 255 257 261 265 III SPRAWOZDANIA I INFORMACJE Działalność Krajowego Instytutu Badań Samorządowych (Roman Sowiński) 269
Spis treści 5 I. ARTICLES Teresa Rabska (Adam Mickiewicz University, Poznań) Self-government and government administration (A new model of state administration?) Eugeniusz Ochendowski (Nicolaus Copernicus University, Toruń) Legislative function of a communne Jerzy Małecki (Adam Mickiewicz University, Poznań) Finances of a self-governing commune de lege lata and de lege ferenda Grażyna Borys (Academy of Economics, Wrocław) Comunal property revenues Zygmunt Dziembowski (Main School of Planning and Statistics, Warszawa) The impact of reactivating communal property on the position of public utility enterprises Zofia Duniewska (University of Łódź) The impact of territorial self-government on the development of privatesector economy. Administrative law issues.... Ryszard Paczuski (Pedagogical College, Bydgoszcz) The problem of specificity of legal regulation pertaining to self-government of a resort Janina Ciechanowicz (University of Gdańsk) The powers of territorial self-government in the sphere of natural environment protection and development L. J. Sharpe (University of Oxford) Democracy and local government in the UK an autline.... Anna Turska (University of Warszawa) The condition of local self-government Janusz Wierzbicki (Academy of Economics, Poznań) Economic and financial conditions of reactivating territorial self-government in Poland Ryszard Broszkiewicz (Academy of Economics, Wrocław) Local market-place as a source of budget revenues of a commune. Ryszard Grobelny (Academy of Economics, Poznań) Territorial banks of information Jerzy J. Parysek (Adam Mickiewicz University, Poznań) Zoning in self-government structure of societal organization. Mieczysław Kowerski (Academy of Economics, Wrocław) Edward Nowak (Academy of Economics, Wrocław) The application of multidiemensional comparative analysis to the objectivization of criteria of granting subsides to communes Leszek Patrzałek (Academy of Economics, Wrocław) Economic functions of territorial self-government * 7 21 37 47 57 69 85 97 109 121 137 155 165 177 193 203 Irena Machaj (Maria Curie-Skłodowska University, Lublin) Some aspects of the processes of restoring autonomy of members of local communities. 213
6 Spis treści Leon Kieres (University of Wrocław) Criteria and procedure of formulating the evolution of government administration by self-government diet Marek Żyromski (Adam Mickiewicz University, Poznań) Gaetano Mosca topicality of remarks on the system of representative democracy II. REVIEW OF LITERATURE III. REPORTS AND INFORMATIONS 223 241 255 269