WOLNOŚĆ SŁOWA Zespół Szkół im. Piastów Śląskich ul. Cieszyńska 12 43-170 Łaziska Górne Patrzymy na Narodzonego w szopie, bo chcemy jak najwięcej, na zapas, na cały rok nagromadzić światła w naszych duszach, by nam go nie zabrakło do następnego Bożego Narodzenia. ks. Mieczysław Maliński W NUMERZE: Jemioła i gadające zwierzęta..? Boże Narodzenie w Polsce Życzenia w różnych językach Tradycje świąteczne w innych krajach Ciekawostki
WOLNOŚĆ SŁOWA Strona 2 Z okazji świąt Bożego Narodzenia, przepełnionych nadzieją i magią wigilijnej nocy, kierujemy do Dyrekcji, wszystkich nauczycieli i pracowników szkoły oraz do uczniów, płynące z serca życzenia radosnych, spokojnych Świąt oraz pomyślności w nadchodzącym Nowym Roku. Życzy Redakcja
WOLNOŚĆ SŁOWA Strona 3 ŻYCZENIA W RÓŻNYCH JĘZYKACH This Christmas, make it a point to bring a smile to every face you see. Wishing you and your family a Merry Christmas and a Happy New Year! Make it a special one! W te święta postaraj się, aby uśmiech zagościł na twarzy każdej osoby, którą spotkasz. Życzę Ci i Twojej rodzinie Wesołych Świąt i szczęśliwego Nowego Roku! Zu Weihnachten wünsche ich Euch angenehme Stunden in fröhlicher Runde, aber auch Ruhe und Zeit zum Entspannen. Viele liebe Grüße Na święta życzymy Wam dobrze spędzony czas w miłym towarzystwie oraz dużo odpoczynku i ciszy. Z pozdrowieniami От всего сердца желаю тебе счастья, здоровья, успехов и радостных праздничных дней. Твой Z całego serca życzę ci szczęścia, zdrowia, sukcesów i radosnych świątecznych dni. Twój Te deseo que tengas la Navidad llena de alegría y felicidad, qué este tiempo te traiga el descanso y la paz. Y ojalá que el Año Nuevo te haga realidad todos tus sueños, qué este lleno de optimismo, fe, felicidad y prosperidad Świąt wypełnionych radością i miłością, niosących spokój i odpoczynek. Nowego Roku spełniającego wszelkie marzenia, pełnego optymizmu, wiary, szczęścia i powodzenia. Życzy
WOLNOŚĆ SŁOWA Strona 4 Jemioła i gadające zwierzęta? To tylko w Boże Narodzenie... W Polsce istnieje bardzo dużo starych, świątecznych tradycji, z których niektóre przetrwały, aż do dziś. Ale co oznacza większość z nich? Szopki krakowskie swój początek biorą z XIX wieku. Rękodzieła krakowskich rzemieślników były sceną kukiełkowych widowisk, najczęściej oparte na wzorach krakowskiej architektury. Puste miejsce. Według tradycji przy wigilijnym stole zostawia się zawsze wolne miejsce i puste nakrycie. W dawnych czasach wierzono, że miejsce to zajmować będą dusze bliskich, którzy już odeszli, a w tę jedną noc wolno im przyjść w odwiedziny. Stąd także nie sprzątano po kolacji, zostawiając do rana zastawiony stół. Jemioła. Powieszona nad drzwiami, zapewnia pokój, miłość i szczęście domowi. Z Anglii przywędrował zwyczaj całowania się pod jemiołą, co mężczyźnie zapewnić miało płodność, bo roślina ta uważana była za afrodyzjak o magicznych właściwościach.
WOLNOŚĆ SŁOWA Strona 5 Jemioła i gadające zwierzęta? To tylko w Boże Narodzenie... (cd.) Wigilijne potrawy. W zależności od regionu i stanu majątkowego ich liczba zmieniała się. Na stole nie mogło zabraknąć potraw z maku zapewniających dostatek tak liczny, jak ziarna w makowcu. Nieodzowne były też orzechy, symbolu urodzaju i miłości. Śpiewanie kolęd. Po wieczerzy wigilijnej nie może zabraknąć wspólnego śpiewania kolęd. Pierwsza polska kolęda pochodzi z roku 1424 Zdrów bądź królu anielski". Z XV wieku pochodzi również popularna Anioł pasterzom mówił". Najwięcej bożonarodzeniowych pieśni powstało na przełomie XVII i XVIII wieku. Choinka. Początkowo świąteczne drzewko nazywano hailekrystem. Zwyczaj jego zdobienia przyszedł do nas z Niemiec, choinki zaczęliśmy dekorować dopiero na przełomie XVIII i XIX. Choinkę powinno się ubierać dopiero 24 grudnia. Jej poszczególne elementy także mają swoją symbolikę: światełka to znak przyjścia Chrystusa na świat, ozdoby są symbolem łaski Bożej, łańcuch to symbol węża - kusiciela, a jabłka - grzechu.
WOLNOŚĆ SŁOWA Strona 6 Tradycje Bożonarodzeniowe w Polsce 1. Wolne miejsce przy stole. Znany i powszechny jest obecnie w Polsce zwyczaj pozostawiania wolnego miejsca przy stole wigilijnym. Miejsce to jest przeznaczone dla przybyłych w potrzebie. 2. Pierwsza gwiazda. W Polsce wieczerzę wigilijną rozpoczynało się, gdy na niebie ukazała się pierwsza gwiazda. Czyniono tak zapewne na pamiątkę gwiazdy betlejemskiej. 3. Łamanie się opłatkiem. Czynność ta następuje po przeczytaniu Ewangelii o Narodzeniu Pańskim. Wtedy składano sobie życzenia. 5. Pasterka. Kończy wieczór wigilijny, to Msza odprawiana w kościołach dokładnie o północy. Zgodnie z tradycją upamiętnia ona przybycie do Betlejem pasterzy i złożenie przez nich hołdu nowonarodzonemu Mesjaszowi. 4. Po wieczerzy. Dawniej po wieczerzy, oprócz śpiewania kolęd, w wielu częściach Polski praktykowano różne zwyczaje. I tak, na Warmii i Mazurach, kiedy jeszcze biesiadnicy siedzieli przy stole, spod obrusa ciągnięto słomki. Jeśli wyciągnięto słomkę prostą, to osobę, która ją wyciągnęła, czekało życie proste, bez niebezpieczeństw. Jeśli słomka była pokrzywiona, to daną osobę czekało w przyszłym roku życie kręte.
WOLNOŚĆ SŁOWA Strona 7 Tradycje świąteczne w innych krajach W Hiszpanii odpowiednikiem opłatka jest chałwa. Przed Bożym Narodzeniem każda rodzina hiszpańska zaopatruje się w nową szopkę. Choć w Tajlandii, kraju buddyjskim, nie obchodzi się Świąt Bożego Narodzenia, grupa tutejszych projektantów wymyśliła miejscowego rozdawcę upominków. Jest on stylizowany na wieśniaka w słomianym kapeluszu, przewiewnych szatach, a zamiast choinki towarzyszą mu snopy ryżowej słomy. We Włoszech Święta Bożego Narodzenia mają tysiącletnią tradycję. Włosi wysyłają wiele kartek z życzeniami do rodziny i przyjaciół. 8 grudnia ubiera się choinkę oraz budowane są żłobki w kościołach. W Szwecji Święta Bożego Narodzenia rozpoczynają się w pierwszą niedzielę adwentu. Tradycyjna szwedzka uczta składa się z iutfisk, czyli rozmoczonej suszonej ryby o dość mdłym smaku. Potem podaje się galaretkę wieprzową, głowiznę i chleb.
WOLNOŚĆ SŁOWA Strona 8 CIEKAWOSTKI Kolędę Cicha noc przetłumaczono na ponad 300 języków i dialektów. Niezwykle wysoką choinkę w 1950 roku zobaczyli mieszkańcy amerykańskiego Seattle. Stojące w mieście drzewko miało ponad 67 metrów! W Grecji Boże Narodzenie trwa 12 dni! W tym czasie Grecy spotykają się ze znajomymi i rodziną w restauracjach, a przy tym zasypują się mnóstwem prezentów! Według starej tradycji zwierzęta przemawiają w Wigilię ludzkim głosem. To dlatego dzielono się opłatkiem także z nimi.