Scenariusz zajęć świetlicowych Przygotowania do świąt Bożego Narodzenia

Transkrypt

1 Literka.pl Scenariusz zajęć świetlicowych Przygotowania do świąt Bożego Narodzenia Data dodania: :47:45 Scenariusz zajęć świetlicowych dla dzieci klas drugich opracowany przez mgr. Renatę Czerwińską nauczycielkę w świetlicy szkolnej. «Przygotowania do świąt Bożego Narodzenia» Temat tygodnia: Tradycje świąteczne w Polsce. 1. Cele ogólne: Odreagowanie napięć psycho ruchowych. Likwidacja niepokoju, lęku, agresji. Zapoznanie dzieci z tradycjami obchodzenia świąt Bożego Narodzenia. Wdrażanie do uważnego słuchania tekstu czytanego przez nauczyciela. Utrwalenie wiadomości na temat zwyczajów i tradycji związanych ze Świętami Bożego Narodzenia 2. Cele operacyjne: Zna datę świąt grudniowych. Potrafi odpowiadać na zadane pytania dotyczące wigilijnych potraw. Umie rozwiązać krzyżówkę dotyczącą świąt Bożego Narodzenia. Angażuje się we wspólnie podejmowane działania. Współpracuje z zespołem. Rozumie znaczenie słowa wigilia, Boże Narodzenie, życzenia. Potrafi posługiwać się pomocami plastycznymi i wykorzystać je w określonym celu. 3. Metody pracy Metody oparte na posługiwaniu się słowem: Pogadanka, tekst dotyczący tradycji, rozmowa kierowana Metoda oglądowa: Obrazki w książce, krzyżówka Metody zajęć praktycznych: Odgadywanie haseł do krzyżówki, rozwiązywanie krzyżówki, wykonywanie ozdób na choinkę. 4. Formy pracy stosowane na zajęciach

2 Indywidualna. Zbiorowa. Grupowa. 5. Środki dydaktyczne Książka «Tradycje Polskie», «Ozdoby Bożonarodzeniowe», opis tradycji świątecznych ze strony internetowej krzyżówka, papier kolorowy, tasiemki, klej, zszywasz. Przebieg zajęć 1. Wyjaśnienie słownictwa: zwyczaj i tradycja 2. Rozmowa na temat tradycji związanych z Bożym Narodzeniem, czytanie przez nauczyciela tekstu o zwyczajach: Ubieranie choinki Przygotowanie stołu wigilijnego Położenie sianka pod obrus Zostawianie jednego wolnego miejsca Przygotowanie 12 potraw Dzielenie się opłatkiem Składanie życzeń Wieczerza wigilijna Obdarowywanie się prezentami Śpiewanie kolęd Pasterka 3. Wysłuchanie przez uczniów zagadki, której rozwiązaniem jest choinka. «Przyszła do nas z lasu Teraz jest zielona, Lecz gdy przyjdą święta, Będzie wystrojona.» 4. Rozwiązywanie krzyżówki; hasło BOŻE NARODZENIE 5. Czytanie tekstu o choince rozmowa. Skąd pochodzi zwyczaj ubierania choinki? Czym ozdabiamy choinkę? Jakie choinki należy kupować? Swobodne wypowiedzi kilkorga dzieci na temat wyglądu choinki.

3 ANEKS TRADYCJE I ZWYCZAJE Święta Bożego Narodzenia to dla Polaków najważniejsze i jednocześnie najbogatsze w tradycje ludowe święta. Obrzędowość Bożego Narodzenia kształtowała się stopniowo w ciągu kolejnych stuleci przeplatając prastare (z czasów pogańskich) zwyczaje i wierzenia ze zwyczajami nowszymi. W liturgii kościelnej i w zwyczajach ludowych święta Bożego Narodzenia poprzedza okres Adwentu: czas radosnego, pełnego wiary oczekiwania na przyjście Jezusa. Do powszechnie przyjętych zwyczajów adwentowych należy zaliczyć udział wiernych w odprawianych o świcie Mszach roratnich.. Dawniej w niektórych regionach kraju popularnym zwyczajem było plecenie wieńca adwentowego. W pierwszą niedzielę Adwentu, zawieszano w pokojach pod sufitem wianek zrobiony z gałęzi choiny i przyozdobiony czerwonymi wstążkami. Na wieńcu zapalano jedną świeczkę, w każdą kolejną niedzielę dodawano następną. Innym zwyczajem przypadającym na czas Adwentu jest obdarowywanie dzieci prezentami w dniu św. Mikołaja (6 grudnia). Podarunki wkłada się zwykle pod poduszki lub do bucików. Należy też wspomnieć o kartach pocztowych ze świątecznymi i noworocznymi życzeniami wysyłanymi do znajomych i krewnych. Autorem tego pomysłu był Anglik John Horsley. W 1846 roku zaprojektował on pierwszą taką kartę. Wydrukowano ich wówczas pięćdziesiąt, nie wiedząc jak zostaną przyjęte. Dziś na całym świecie co roku wysyła się miliony kart świątecznych, chociaż obecnie kartki świąteczne coraz częściej zastępują sms-y. Najwięcej zwyczajów ludowych wiąże się z ostatnim dniem Adwentu, czyli z Wigilią. Wieczór wigilijny w tradycji polskiej jest bowiem najbardziej uroczystym i najbardziej wzruszającym wieczorem w roku. Słowo «wigilia» pochodzi z języka łacińskiego i oznacza czuwanie. W polskiej tradycji Święta Bożego Narodzenia rozpoczynają się 24 grudnia od chwili zapadnięcia zmroku i ukazania się na niebie pierwszej gwiazdy. W tym momencie zgodnie z obowiązującym powszechnie zwyczajem, zasiadamy do pierwszego świątecznego posiłku, zwanego wieczerzą wigilijną lub krócej Wigilią. Specyfiką wieczerzy wigilijnej jest jej postny charakter, ustalony tradycją zestaw potraw, oraz poważny nastrój obowiązujący wszystkich biesiadników. Posiłek ten spożywa się najczęściej tylko w gronie rodzinnym. Na stole stawia się zazwyczaj jedno dodatkowe nakrycie. Według współczesnej interpretacji miejsce to przeznaczone jest dla zabłąkanego wędrowca lub dla osób bliskich, ale w tym momencie nieobecnych. Nikt bowiem tego dnia nikt nie powinien być samotny. Wieczerza wigilijna rozpoczynała się zawsze wspólną modlitwą i miała charakter uroczysty i poważny. Nikomu w trakcie wieczerzy nie wolno było wstać od stołu oprócz gospodyni, nikomu nie można było też rozmawiać wierzono bowiem, że rozmowy przy

4 stole wigilijnym wróżą kłótnie i spory rodzinne na najbliższy rok. Po wspólnej modlitwie łamano się opłatkiem; jest to zwyczaj typowo polski, nie jest on znany w innych krajach. Symbolizuje on powszechne pojednanie i braterstwo. Dzielenie się opłatkiem zawsze zaczynał pan domu lub w zastępstwie najstarszy syn. Gdy wszyscy podzielili się opłatkiem i złożyli sobie życzenia zasiadano do wigilijnej wieczerzy. Na stole wigilijnym powinno się znaleźć 5, 7, 9 lub 11 potraw postnych. Nieparzysta liczba potraw miała zapewnić urodzaj w przyszłym roku; zaś dokładna liczba: 5, 7, 9, 11- zależały od zamożności rodziny. W wielu rodzinach na stole pojawiało się 12 potraw na pamiątkę 12 apostołów. Niezależnie jednak od liczby ważne było, aby składniki tych potraw pochodziły z pola, sadu, ogrodu, lasu i wody co miało zapewnić bogate zbiory. Stery zwyczaj nakazywał skosztowanie każdej potrawy, wierzono bowiem, że tego czego nie spróbowano zabraknie w przyszłym roku. Na stole wigilijnym musiało stać tyle jedzenia, aby nikt z domowników nie musiał wstawać od stołu; według tradycji bowiemkto pierwszy wstał od stołu przed zakończeniem wieczerzy, ten umrze i drugiej wieczerzy nie doczeka. Gospodarze pamiętali też o zwierzętach po zakończonej wieczerzy zlewano wszystkie resztki jedzenia do jednej miski, dodawano połamany opłatek i chleb (tyle kawałków ile zwierząt w gospodarstwie) i tak przygotowanym jadłem karmiono zwierzęta dziękując im za pracę i ich dary, np. mleko. Według starych wierzeń w noc wigilijną zwierzęta mówią ludzkim głosem. Dużą wagę oprócz jedzenia przywiązywano także do świątecznego ozdabiania domów. W minionych wiekach stałym elementem dekoracyjnym były snopy zboża symbol dostatku stawiane przez gospodarzy w kątach izb chłopskich. CHOINKA Współczesna choinka, przybrana świeczkami i innymi ozdobami pojawiła się najwcześniej na ziemiach niemieckich. Jej ojczyzną była najprawdopodobniej Alzacja. Tam właśnie zwyczaj polegający na wnoszeniu do domu wiecznie zielonej gałęzi i wieszaniu jej przy suficie został zastąpiony w XV lub XVI wieku stojącym drzewkiem wigilijnym. Zwyczaj przystrajania drzewka wigilijnego rozpowszechnił się zapewne na przełomie XVIII i XIX wieku. Współczesna choinka, jest odwzorowaniem drzewa rajskiego: «drzewa życia», biblijnego drzewa wiadomości dobra i zła. Na choince nie może zabraknąć jabłek, bo właśnie te owoce były na owym biblijnym drzewie, a ponadto jabłko symbolizuje zdrowie i czerstwość do późnej starości. Często ozdobą choinki były też orzechy symbol miłości. Wśród iglastych gałązek wiją się łańcuchy lekkie, słomkowe, bibułkowe, to pamiątka po wężu. Gwiazda na szczycie drzewka symbolizuje gwiazdę betlejemską, która wiodła Trzech Króli do Dzieciątka Jezus. Gorejące na gałązkach świeczki (dzisiejsze lampki) jakby okruchy ognia, który dawniej płonął w izbie przez całą noc wigilijną, aby przychodzące na ten czas dusze przodków mogły się ogrzać. Choinki ubiera się także w piernikowe figurki ludzi i zwierząt, oraz bombki. Tak ustrojona choinka powinna stać w domu do Trzech Króli, a więc do końca Świąt. Dzisiejsze wspaniałe prezenty gwiazdkowe są nowością zwyczajową. W XIX wieku tylko w niektórych częściach Polski obdarowywano dzieci drobnymi upominkami, które chowano w sianie.

5 Nieodłączną częścią wieczoru wigilijnego było i jest wspólne śpiewanie kolęd przy Bożonarodzeniowej szopce. Pieśni opowiadających o narodzeniu Jezusa mamy w polskiej tradycji bardzo dużo. Najstarsze sięgają czasów średniowiecza. Ich wprowadzenie a potem upowszechnienie zawdzięczamy prawdopodobnie franciszkanom. Oni też przynieśli do Polski zwyczaj budowy szopek. Najbardziej znane i najciekawsze są szopki krakowskie, których architekturę wzoruje się na zabytkowych budowlach Krakowa. Szopki krakowskie stawały się często teatrzykami lalek, w których na miniaturowych scenkach podświetlanych świecami pojawiały się najrozmaitsze ruchome figurki. Dzisiaj bożonarodzeniowe szopki buduje się we wszystkich polskich kościołach. Wieczór wigilijny kończy pasterka Msza odprawiana w kościołach dokładnie o północy. Zgodnie z tradycją upamiętnia ona przybycie do Betlejem pasterzy i złożenie przez nich hołdu nowo narodzonemu Mesjaszowi. KRZYŻÓWKA 1. Wigilia w tym roku wypada w SOBOTA 2. Świąteczne ciasto z makiem MAKOWIEC 3. Składamy sobie w czasie świąt Bożonarodzeniowych ŻYCZENIA 4. Jakie drzewko kupujemy na choinkę ŚWIERK 5. Świąteczne ciasteczka o różnych kształtach PIERNIKI 6. Przynosi prezenty MIKOŁAJ 7. Dla niegrzecznych dzieci od Mikołaja RÓZGA 8. Śpiewamy w Boże Narodzenie KOLĘDY 9. Gdy błyśnie pierwsza na niebie siadamy do wieczerzy GWIAZDKA 10. Z uszkami na wigilijnym stole BARSZCZ 11. Leżą pod choinką PREZENTY 12. Zielone drzewko ubierane bombkami CHOINKA 13. Wieczorna Wieczerza 24 grudnia WIGILIA 14. Dzielimy się nim w czasie wigilii OPŁATEK S O B O T A M A K O W I E C Ż Y C Z E N I Ś W I E R K P I E R N I K I M I K O Ł A J R Ó Z G A K O L Ę D A G W I A Z D K A B A R S Z C Z P R E Z E N T Y C H O I N K A W I G I L I A

6 O P Ł A T E K I Opracowała: Renata Czerwińska Literka.pl Literka.pl