Warszawa, 22 lutego 2012 r. Grupa Posłów KP SLD Pani Ewa KOPACZ Marszałek Sejmu RP Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 r. oraz art. 32 ust. 2 Regulaminu Sejmu, niŝej podpisani posłowie wnoszą projekt ustawy: o Radzie Fiskalnej Do reprezentowania wnioskodawców upowaŝniamy posła Ryszarda Zbrzyznego.
USTAWA z dnia.2012 r. o Radzie Fiskalnej Art. 1. 1. Tworzy się Rada Fiskalna, zwaną dalej "Radą", jako organ państwowy realizujący cele określone w ustawie. 2. Siedzibą Rady jest Warszawa. Art. 2. 1. Do zadań Rady naleŝy w szczególności: 1) analizowanie projektu budŝetu państwa w zakresie jego spójności z przedstawionymi załoŝeniami oraz prognozami makroekonomicznymi; 2) analizowanie zgodności polityki finansowej państwa z cyklem koniunkturalnym, przy uwzględnieniu długoterminowej wypłacalności systemu finansów publicznych; 3) analizowanie zgodności polityki finansowej państwa z obowiązującymi regułami fiskalnymi oraz ze zobowiązaniami międzynarodowymi Polski; 4) analizowanie skutków ekonomicznych i budŝetowych projektów aktów normatywnych, w szczególności tych, których skutkiem finansowym moŝe być zwiększenie wydatków lub zmniejszenie dochodów jednostek sektora finansów publicznych w stosunku do wielkości wynikających z obowiązujących przepisów; 5) informowanie Sejmu, Senatu, Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w przedmiocie wiarygodności i jakości systemu finansów publicznych w Polsce; 6) informowanie Sejmu i Senatu o podejmowanych przez Radę działaniach, w szczególności o opracowanych analizach; 7) informowanie opinii publicznej o podejmowanych przez Radę działaniach; 8) promowanie debaty publicznej o podejmowanych przez Radę działaniach; 9) rozpowszechnianie opracowań, analiz i publikacji Rady.
2. Rada przedstawia Sejmowi, Senatowi i Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej, nie później niŝ do 31 maja roku następnego, informację z rocznej działalności Rady. Nad informacją w Sejmie i Senacie nie przeprowadza się głosowania. Art. 3. 1. Rada otrzymuje do zaopiniowania załoŝenia projektu budŝetu państwa oraz projekt ustawy budŝetowej przed przedstawieniem ich Radzie Ministrów, w terminie odpowiednim do wydania opinii. Rada wydaje opinię przed przyjęciem dokumentów przez Radę Ministrów. 2. W przypadku wyraŝenia opinii przez Radę, Minister Finansów ma obowiązek odniesienia się do tej opinii oraz dołączenia jej do załoŝeń projektu budŝetu państwa oraz projektu ustawy budŝetowej. 3. Przed uchwaleniem ustawy budŝetowej, Sejm jest obowiązany odnieść się do załączonej opinii Rady. Art. 4. 1. Rada otrzymuje do zaopiniowania plany wieloletnie przed ich przyjęciem przez Radę Ministrów, w terminie odpowiednim do wydania opinii. Rada wydaje opinię przed przyjęciem planu przez Radę Ministrów. 2. Rada ma prawo dokonywać oceny planowania i gospodarowania środkami publicznymi w jednostkach sektora finansów publicznych. 3. Wykonując uprawnienie, o którym mowa w ust. 2, Rada ma prawo wglądu do wszelkich dokumentów, informacji i danych oraz do innych materiałów związanych z funkcjonowaniem jednostek sektora finansów publicznych.
4. Wykonując uprawnienie, o którym mowa w ust. 2, Rada wydaje opinię, którą przekazuje Ministrowi Finansów. Art. 5. 1. W skład Rady wchodzi trzech członków powoływanych przez Sejm, po jednym na wniosek Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Prezesa Narodowego Banku Polskiego oraz Prezesa Polskiej Akademii Nauk, spośród osób wyróŝniających się wiedzą i doświadczeniem w zakresie systemu finansów publicznych. 2. Członek Rady przed objęciem obowiązków w Radzie składa przed organem powołującym przysięgę następującej treści: "Obejmując obowiązki członka Rady Fiskalnej przysięgam uroczyście, Ŝe będę działać z pełną bezstronnością, posiadaną wiedzą i doświadczeniem w zakresie systemu finansów publicznych." 3. Przewodniczącym Rady, jest członek Rady, powołany na wniosek Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Rady. 4. Przewodniczący Rady zwołuje i przewodniczy posiedzeniom plenarnym 5. Przewodniczącego zastępuje wyznaczony przez niego członek Rady, a jeśli Ŝaden członek Rady nie został wyznaczony, wtedy zastępuje go członek Rady, który został wybrany na wniosek Prezesa Narodowego Banku Polskiego. 6. Kadencja członków Rady trwa 6 lat, licząc od dnia powołania ostatniego członka. Co 2 lata zmienia się 1/3 składu Rady. Członkowie Rady pełnią swe funkcje do czasu powołania następców. 6. Członek Rady nie moŝe być powołany na kolejną kadencję.
7. Członka Rady moŝna odwołać wyłącznie w przypadku: 1) zrzeczenia się swej funkcji; 2) choroby trwale uniemoŝliwiającej sprawowanie funkcji; 3) skazania prawomocnym wyrokiem za popełnione umyślnie przestępstwo lub przestępstwo skarbowe. 8. W ciągu trzech miesięcy od odwołania członka Rady lub jego śmierci przed upływem kadencji, Sejm na wniosek odpowiednio Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Prezesa Narodowego Banku Polskiego, Prezesa Polskiej Akademii Nauk, powołuje nowego członka Rady na okres do końca tej kadencji. Art. 6. 1. W okresie kadencji członek Rady nie moŝe zajmować Ŝadnych innych stanowisk i podejmować działalności zarobkowej lub publicznej poza pracą naukową, dydaktyczną lub twórczością autorską, a za zgodą Rady moŝe działać w organizacjach międzynarodowych. 2. Członek Rady będący członkiem partii politycznej lub związku zawodowego, obowiązany jest na okres kadencji w Radzie zawiesić działalność w tej partii lub w tym związku, pod rygorem odwołania z Rady. 3. Członkom Rady przysługuje wynagrodzenie w wysokości równej wynagrodzeniu wiceprezesów NBP. Wynagrodzenie to przysługuje równieŝ w ciągu 3 miesięcy od daty wygaśnięcia kadencji, z wyjątkiem, gdy powodem odwołania jest skazanie prawomocnym wyrokiem za popełnione umyślnie przestępstwo lub przestępstwo skarbowe. Art. 7. 1. Rada obraduje na posiedzeniach plenarnych.
2. Posiedzenia plenarne Rady zwołuje Przewodniczący Rady w miarę potrzeb, co najmniej raz na miesiąc. 3. Do waŝności rozstrzygnięć Rady potrzebna jest obecność co najmniej dwóch członków. Art. 8. 1. Rada podejmuje rozstrzygnięcia większością głosów, w głosowaniu jawnym. 2. W razie równego rozkładu głosów decyduje głos Przewodniczącego Rady. 3. Stanowiska zajęte przez członków Rady w głosowaniu podlegają ogłoszeniu w Monitorze Polskim po upływie 6 tygodni, ale nie później niŝ 3 miesięcy od daty podjęcia uchwały. 4. W postępowaniu przed Radą nie stosuje się Kodeksu postępowania administracyjnego. Art. 9. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowy tryb działania Rady i postępowania przed Radą, mając na względzie potrzebę zapewnienia efektywnego i sprawnego wykonywania przez Radę zadań przewidzianych w ustawach. Art. 10. 1. Rada wykonuje swoje zadania przy pomocy Biura Rady, zwanego dalej "Biurem". 2. Organizację i tryb działania Biura określa regulamin uchwalany przez Radę. 3. Do pracowników Biura stosuje się przepisy o pracownikach urzędów państwowych. Art. 11. Pracodawca zatrudniający członka Rady udzieli mu, na jego wniosek, urlopu bezpłatnego na czas sprawowania funkcji. Okres urlopu wlicza się do staŝu pracy, od którego zaleŝą uprawnienia wynikające ze stosunku pracy.
Art.12. 1.Koszty działalności Rady i Biura są pokrywane z budŝetu państwa. 2. Dochody i wydatki Rady stanowią odrębną część w budŝecie państwa. 3. Dysponentem części budŝetowej odpowiadającej Radzie jest Przewodniczący Rady. 4. Projekt planu dochodów i wydatków uchwalony przez Radę Przewodniczący Rady przekazuje ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych, w celu włączenia tego projektu do projektu ustawy budŝetowej, na zasadach określonych w art. 139 ust. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240). Art. 13. W ustawie z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240, z późn. zm.) w art. 139 ust.2 otrzymuje brzmienie: 2. Minister Finansów włącza do projektu ustawy budŝetowej dochody i wydatki Kancelarii Sejmu, Kancelarii Senatu, Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Trybunału Konstytucyjnego, NajwyŜszej Izby Kontroli, Sądu NajwyŜszego, Naczelnego Sądu Administracyjnego wraz z wojewódzkimi sądami administracyjnymi, Krajowej Rady Sądownictwa, sądownictwa powszechnego, Rzecznika Praw Obywatelskich, Rzecznika Praw Dziecka, Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych, Instytutu Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, Krajowego Biura Wyborczego i Państwowej Inspekcji Pracy, Rady Fiskalnej. Art. 14. Sejm powołując po raz pierwszy członków Rady wskazuje długość kadencji poszczególnych członków, mając na uwadze art. 5 ust. 7. Art. 15. Ustawa wchodzi w Ŝycie w terminie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia.
Uzasadnienie Kluczem do obrony przed negatywnymi skutkami kryzysu zadłuŝeniowego jest podniesienie wiarygodności finansów publicznych. WaŜnym jej elementem są niezaleŝne od rządu instytucje fiskalne, których zadaniem jest opiniowanie i kontrola rządowej polityki fiskalnej i zapobieganie narastaniu długu, dostarczanie wiarygodnych prognoz makroekonomicznych oraz analizowanie ekonomicznej efektywności wydatków publicznych i podatków. Temu celowi ma słuŝyć powołanie nowej instytucji o charakterze opiniodawczo - doradczym, jakim jest Rada Fiskalna. Zadaniem Rady Fiskalnej będzie szeroko pojęte opiniowanie rządowej polityki fiskalnej na potrzeby polskiej opinii publicznej, w tym Sejmu i Senatu, oraz zagranicznych rynków finansowych i inwestorów. Jednym z podstawowych zadań o charakterze ogólnym będzie dbanie o przejrzystość finansów publicznych, analizowanie wpływu polityki budŝetowej na długofalowy rozwój gospodarczy i międzypokoleniową sprawiedliwość oraz ocena ekonomicznej efektywności wydatków publicznych i systemu podatkowego i ich zgodność z celami polityki społeczno-gospodarczej. Działanie reguł fiskalnych moŝna wzmocnić poprzez powołanie niezaleŝnych instytucji fiskalnych. Takie z powodzeniem działają juŝ od długich lat w wielu krajach, od USA przez Belgię, Danię i Holandię, po bliską nam Szwecję, Słowenię i Węgry. Powołanie niezaleŝnych od rządów instytucji opiniodawczych rekomenduje równieŝ Międzynarodowy Fundusz Walutowy i Bank Światowy. JuŜ obecnie moŝna zauwaŝyć pozytywny związek między istnieniem niezaleŝnych instytucji fiskalnych, a jakością finansów publicznych, w tym poziomem długu publicznego i ryzykiem niewypłacalności. Podkreślenia wymaga fakt, Ŝe narastanie długu publicznego jest kosztowne zarówno dla przyszłych pokoleń, które zaciągnięty dług muszą spłacać, jak i dla obecnych pokoleń, bo wysoki bądź szybko rosnący dług publiczny negatywnie wpływa na tempo wzrostu gospodarczego i zwiększa ryzyko wybuchu kryzysów zadłuŝeniowych.
NiezaleŜne instytucje fiskalne są szczególnie przydatne w kontekście planów krajów takich jak Polska, wejścia do strefy euro, bo po pozbyciu się wpływu na stopy procentowe i kurs walutowy, polityka fiskalna zostanie głównym kanałem polityki gospodarczej, w szczególności mającej na celu zachowanie konkurencyjności. Polska powinna przygotować się do obrony przed rosnącym ryzykiem kryzysów zadłuŝeniowych w Europie i na świecie i do utrzymania stabilności fiskalnej w długim okresie, szczególnie w świetle wyzwań związanych z planowanym wejściem do strefy euro i starzeniem się polskiego społeczeństwa. Kluczowym elementem podniesienia wiarygodności polskich finansów publicznych powinno być powołanie niezaleŝnej Rady Fiskalnej. W art. 2 projektu ustawy wskazuje się na zadania Rady Fiskalnej. Są nimi w szczególności: 1) analizowanie projektu budŝetu w zakresie jego spójności z przedstawionymi załoŝeniami oraz prognozami makroekonomicznymi; 2) analizowanie zgodności polityki finansowej państwa z cyklem koniunkturalnym, przy uwzględnieniu długoterminowej wypłacalności systemu finansów publicznych; 3) analizowanie zgodności polityki finansowej państwa z obowiązującymi regułami fiskalnymi oraz ze zobowiązaniami międzynarodowymi Polski; 4) analizowanie skutków ekonomicznych i budŝetowych projektów aktów normatywnych, w szczególności tych, których skutkiem finansowym moŝe być zwiększenie wydatków lub zmniejszenie dochodów jednostek sektora finansów publicznych w stosunku do wielkości wynikających z obowiązujących przepisów; 5) informowanie Sejmu, Senatu, Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w przedmiocie wiarygodności i jakości systemu finansów publicznych w Polsce; 6) informowanie Sejmu i Senatu o podejmowanych przez Radę działaniach, w
szczególności o opracowanych analizach; 7) informowanie opinii publicznej o podejmowanych przez Radę działaniach; 8) promowanie debaty publicznej o podejmowanych przez Radę działaniach; 9) rozpowszechnianie opracowań, analiz i publikacji Rady. NaleŜy podkreślić, Ŝe Rada Fiskalna otrzymała istotne uprawnienia związane z przygotowywaniem budŝetu państwa (art. 3). Rada otrzymuje do zaopiniowania załoŝenia projektu budŝetu państwa oraz projekt ustawy budŝetowej przed przedstawieniem ich Radzie Ministrów, w terminie odpowiednim do wydania opinii. Rada wydaje opinię przed przyjęciem dokumentów przez Radę Ministrów. W przypadku wyraŝenia opinii przez Radę, Minister Finansów ma obowiązek odniesienia się do tej opinii oraz dołączenia jej do załoŝeń projektu budŝetu państwa oraz projektu ustawy budŝetowej. Przed uchwaleniem ustawy budŝetowej, Sejm jest obowiązany odnieść się do załączonej opinii Rady. Ponadto Rada Fiskalna uzyskała szereg innych dodatkowych uprawnień, które powinny przyczynić się do właściwego stosowania przepisów odnoszących się do szeroko pojętego systemu finansów publicznych. W szczególności Rada otrzymuje do zaopiniowania plany wieloletnie przed ich przyjęciem przez Radę Ministrów, w terminie odpowiednim do wydania opinii. Rada wydaje opinię przed przyjęciem planu przez Radę Ministrów. Rada ma prawo dokonywać oceny planowania i gospodarowania środkami publicznymi w jednostkach sektora finansów publicznych. Zgodnie z projektowanym art. 5 w skład Rady wchodzi trzech członków powoływanych przez Sejm. Wniosek o powołanie osoby na członka Rady, spośród osób wyróŝniających się wiedzą i doświadczeniem w zakresie systemu finansów publicznych, składa odpowiednio Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, Prezes Narodowego Banku Polskiego, Prezes Polskiej Akademii Nauk. Przewodniczącym Rady jest członek zawnioskowany przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.
Kadencja członków Rady trwa 6 lat, licząc od dnia powołania ostatniego członka. Co 2 lata zmienia się 1/3 składu Rady. Członkowie Rady pełnią swe funkcje do czasu powołania następców. Członek Rady nie moŝe być powołany na kolejną kadencję. Takie rozwiązanie przyczynia się do stabilności struktur Rady, zapewniając jednocześnie pełną jej niezaleŝność. Stabilność i niezaleŝność funkcjonowania Rady dodatkowo gwarantowane są w przepisach art. 5 ust.9 oraz 6 projektowanej ustawy. W art. 7 i 8 określono tryb i sposób funkcjonowania Rady. Ponadto w art. 9 wskazano, iŝ Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowy tryb działania Rady i postępowania przed Radą, mając na względzie potrzebę zapewnienia efektywnego i sprawnego wykonywania przez Radę zadań przewidzianych w ustawach. Rada wykonuje swoje zadania przy pomocy Biura Rady. Organizację i tryb działania Biura określa regulamin nadawany przez Radę. Z uwagi na rotacyjny sposób wymiany członków Rady w art. 14 przewidziano, uprawnienie dla Sejmu, który powołując po raz pierwszy członków Rady wskazuje długość kadencji poszczególnych członków, mając na uwadze art. 5 ust. 7. Koszt wprowadzenia ustawy wnioskodawcy szacują na 1.200.000 zł rocznie. Koszty wprowadzenia proponowanej ustawy proponujemy pokryć z zysku Narodowego Banku Polskiego. Ustawa jest zgodna z przepisami prawa Unii Europejskiej. Projekt nie został poddany konsultacjom, o których mowa w art. 34 Regulaminu Sejmu.