W drodze do Wieczernika Podręcznik do religii dla klasy III szkoły podstawowej Wydawnictwo WAM Kraków 2009 3
Podręcznik nr AZ-13-01/1-1 do nauczania religii rzymskokatolickiej na terenie całej Polski, z zachowaniem praw biskupów diecezjalnych, przeznaczony dla klasy III szkoły podstawowej, zgodny z programem nauczania numer AZ-1-01/1. Recenzenci ks. prof.. dr hab. Roman Murawski SDB, ks. dr Krzysztof Kantowski Recenzja literacka dr Małgorzata Juda-Mieloch Redakcja ks. Władysław Kubik SJ, Teresa Czarnecka Zespół autorów ks. Władysław Kubik SJ (kierownik) Kraków ks. Krzysztof Biel SJ Kraków Teresa Czarnecka Legnica Agnieszka Myszewska-Dekert Kraków Anna Duka Katowice ks. Tadeusz Nosek Kraków ks. Janusz Podlaszczak Rzeszów ks. Józef Stala Tarnów Opowiadania i preparacje literackie Teresa Czarnecka Fotografie Piotr Joszko, s. 19 (2), 20, 21, 23, 24, 26, 27, 31(2), 32, 34 (2), 39, 45, 106, 110, 111, 115, 117, 120, 121(2), 122, 133, 137, 138, 139, 166; Album Jezus, wyd. WAM, s. 84, 95, 101, 103, 113, 129, 143, 168; Archiwum WAM AM, s. 36, 98, 99, 100, 112; Małgorzata Pióro, s. 124, 125, 126; Maksymilian Czarnecki, s. 15, 63, 173, 174; s.. Marta Gawlińska od Wcielenia OCD, s. 69, 78; Tajemnice Różańcowe, wyd. IT Księży Misjonarzy, s. 40 (5), 41 (5), 42 (5), 43 (5), 146; Andrzej Sochacki s. 151; ks. Władysław M. Zarębczan, Watykańskie zbliżenia, wyd. Oficyna Wydawnicza Kucharski, s. 69; Janusz Podlecki odlecki, Kraków, wyd. Karpaty, s. 9 4 Ilustracje Małgorzata Moroń-Kuźmińska, Wojciech Kuźmiński Projekt okładki, opracowanie graficzne i łamanie Joanna i Piotr Panasiewicz IMPRIMATUR Kuria Metropolitalna w Krakowie + Kazimierz Nycz, Wikariusz Generalny Ks. Kazimierz Moskała, Notariusz Ks. dr Tadeusz Nosek, Cenzor Nr 875/2004, Kraków 6 kwietnia 2004 r. ISBN 978-83-7318-360-5 Wydawnictwo WAM Księża Jezuici, Kraków 2004 Wznowienie 2007, 2008, 2009 Wydawnictwo WAM ul. Kopernika 26, 31-501 Kraków tel. 012 62 93 200; fax 012 429 50 03; e-mail: wam@wydawnictwowam.pl Dział handlowy: tel. 012 62 93 254, 62 93 255, 62 93 256 fax 012 430 32 10; e-mail: handel@wydawnictwowam.pl Zapraszamy do naszej księgarni internetowej: http://wydawnictwowam.pl Wszelkie prawa zastrzeżone. Bez pisemnej zgody wydawcy nie można do podręcznika tworzyć żadnych materiałów
43. Nazywamy się dziećmi Bożymi i nimi jesteśmy Obrzędy Komunii świętej Ojcze nasz Przypomnij sobie modlitwę, którą odmawiamy, gdy przygotowujemy się do przyjęcia Pana Jezusa w Komunii świętej. Jak się modlimy po wezwaniu kapłana: K. Nazywamy się dziećmi Bożymi i nimi jesteśmy, dlatego ośmielamy się mówić. Wykonaj ćwiczenia 1. i 2. w Zeszycie ucznia na s. 66. W jakim sakramencie Bóg uczynił nas swoimi dziećmi? 133
PRZECZYTAJMY RAZEM! Ojcze nasz Najwspanialszym darem Boga jest w³aœnie to, e jest dla nas jak Dobry Tatuœ. Nie mówimy do Niego mój, daj mi, ale nasz, daj nam. Zawsze jesteœmy przed Bogiem siostrami i braæmi. Najwa niejszym naszym zadaniem jest staæ siê Jego dzieæmi. Ojcze nasz któryœ jest w niebie Niebo nie jest kosmosem. Niebo jest wœród nas. Jest tam, gdzie panuje dobro i sprawiedliwoœæ. Niebo oznacza majestat Boga oraz Jego obecnoœæ wœród dzieci Bo ych. Ojcze nasz œwiêæ siê imiê Twoje Prosimy, by Dobry Ojciec mieszka³ w nas i w ka dym cz³owieku, by przez wszystkich by³ kochany i czczony. Ojcze nasz przyjdÿ królestwo Twoje Tak wyra amy oczekiwanie na powtórne przyjœcie Jezusa w chwale i jednoczeœnie b³agamy, aby ju teraz Jego królestwo panowa³o wœród nas dziêki obecnoœci Chrystusa w naszym yciu. Ojcze nasz b¹dÿ wola Twoja jako w niebie tak i na ziemi Prosimy Boga, aby nam pomóg³ pragn¹æ i yæ zgodnie z wol¹ Boga, abyœmy potrafili przyj¹æ Jego zbawienie. A wolê Boga poznajemy dziêki nauce Jezusa. 134
Ojcze nasz chleba naszego powszedniego daj nam dzisiaj W ten sposób wyra amy nasze dzieciêce zaufanie do naszego Ojca w niebie. Prosimy o pomoc w yciu codziennym, o nasz codzienny chleb i o to, co niezbêdne do naszego zbawienia. On karmi nas Chlebem ycia, czyli Eucharysti¹, która zapowiada Ucztê Wieczn¹. Ojcze nasz odpuœæ nam nasze winy, jako i my odpuszczamy naszym winowajcom Jeœli pragniemy, aby Bo e przebaczenie przeniknê³o do naszego serca, przebaczamy bliÿnim, tak jak Jezus Chrystus i z Jego pomoc¹. Ojcze nasz nie wódÿ nas na pokuszenie Prosimy, aby Bóg pomóg³ nam wybieraæ dobro, a odrzucaæ pokusy do z³a. Pokusa jest z³udzeniem, e bêdzie nam lepiej, gdy zrobimy coœ z³ego. Ojcze nasz ale nas zbaw ode z³ego B³agamy, by Bóg okaza³ ostateczne zwyciêstwo Chrystusa nad œmierci¹ oraz nad z³em i szatanem. Podczas Mszy œwiêtej kap³an koñczy Modlitwê Pañsk¹ s³owami: K. Wybaw nas, Panie, od z³a wszelkiego i obdarz nasze czasy pokojem. Wspomó nas w swoim mi³osierdziu, abyœmy zawsze wolni od grzechu i bezpieczni do wszelkiego zamêtu, pe³ni nadziei oczekiwali przyjœcia naszego Zbawiciela, Jezusa Chrystusa. Odpowiadamy: W. Bo Twoje jest królestwo i potêga, i chwa³a na wieki. Wtedy kap³an prosi w naszym imieniu Boga o pokój i jednoœæ: K. Panie Jezu Chryste, Ty powiedzia³eœ swoim Aposto³om: Pokój wam zostawiam, pokój mój wam dajê. Prosimy Ciê, nie zwa aj na grzechy nasze, lecz na wiarê swojego Koœcio³a i zgodnie z Twoj¹ wol¹ nape³niaj go pokojem i doprowadÿ do pe³nej jednoœci. Który yjesz i królujesz na wieki wieków. W. Amen Obdarowani Bo ym pokojem chcemy przekazywaæ go dalej, innym ludziom. Ju na Mszy œwiêtej przekazujemy znak pokoju tym, którzy stoj¹ najbli ej nas. Wykonaj ćwiczenie 3. w Zeszycie ucznia na s. 67. 135
Przyjrzyj się ilustracjom i ułóż opowiadanie o tym, jak zgoda i jedność pomagają ludziom tworzyć piękne i dobre rzeczy. Zielona szkoła Wykonaj ćwiczenie 4. w Zeszycie ucznia na s. 67. 136
Spis treści I Trwamy w nauce Jezusa i na modlitwie...7 1. Szukamy naszego miejsca w świecie...9 2. Nasz Pan daje nam dar nad darami...13 3. Całym sercem chwalmy naszego Pana...16 4. Przygotowujemy się na spotkanie z Panem Jezusem Obrzędy wstępne (1)...18 5. Przepraszamy za grzechy i wielbimy Boga Obrzędy wstępne (2)...22 6. Słuchamy słowa, które pochodzi z ust Bożych Liturgia słowa (1)...25 7. Wyznajemy wiarę i modlimy się z ufnością Liturgia słowa (2)...28 8. Uwielbiamy Boga w liturgii eucharystycznej Liturgia eucharystyczna...30 9. Pan Jezus daje się nam cały Komunia święta...33 10. Modlimy się do naszego patrona...36 11. Modlimy się na różańcu...40 185
II Jezus wyjaśnia nam Pisma...45 12. Czytamy Świętą Księgę...47 13. W Świętej Księdze Bóg przekazuje nam swoje słowo...50 14. Bóg rozmawia z nami w liturgii słowa...52 15. W liturgii słowa słuchamy Dobrej Nowiny o Jezusie Chrystusie...55 16. Poznajemy przyjaciół Jezusa Uroczystość Wszystkich Świętych...57 17. W Jezusie rozpoznajemy Syna Bożego...60 18. Wyznajemy wiarę w Boga, naszego Stworzyciela...62 19. Jezus Chrystus daje nam Ducha Świętego...65 20. Wierzymy w święty Kościół powszechny...67 21. Jezus Chrystus wzywa nas do wiary w zmartwychwstanie i życie wieczne Uroczystość Jezusa Chrystusa, Króla Wszechświata...69 22. Przeżywamy tajemnice wiary Rok liturgiczny...72 23. Nasze oczekiwanie na Zbawiciela Adwent...76 24. Od Maryi uczymy się wierności Bogu...78 25. Poznajemy przyjaciół Jezusa Apostołów...80 26. Jezus uczy nas wiary przez Ewangelistów...82 27. Przez świętego Mateusza Jezus wyjaśnia nam przykazania Boże...85 28. Przez świętego Marka poznajemy moc Jezusa...87 29. Przez świętego Łukasza Jezus uczy nas miłości bliźniego...90 30. Ze świętym Janem wierzymy w Słowo, które stało się Ciałem Boże Narodzenie...93 31. Wierzymy w narodzenie Jezusa, Syna Bożego...95 32. Od świętej Teresy uczymy się kochać Jezusa...98 33. Jezus naszą światłością Ofiarowanie Pańskie...101 III 186 Jezus ofiaruje Ojcu siebie i nas...103 34. Przynosimy chleb i wino Liturgia eucharystyczna przygotowanie darów...105 35. Nasze wielkopostne przygotowania Wielki Post...108
36. Jezus ofiaruje się za nas w Wieczerniku i na krzyżu Część 1...110 37. Jezus ofiaruje się za nas w Wieczerniku i na krzyżu Część 2...112 38. Ofiarujemy siebie Ojcu razem z Jezusem Chrystusem...115 39. Wielbimy Boga i dziękujemy Mu za dary Modlitwa eucharystyczna nasze dziękczynienie...117 40. Składamy Ojcu dziękczynną Ofiarę Jezusa Chrystusa Modlitwa eucharystyczna nasz Wieczernik...120 41. Przeżywamy śmierć i zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa Triduum Paschalne...124 IV Jezus wzywa nas na ucztę...129 42. Bóg przygotował dla nas ucztę...131 43. Nazywamy się dziećmi Bożymi i nimi jesteśmy Obrzędy Komunii świętej Ojcze nasz...133 44. Pan Jezus zastawia dla nas Ucztę Komunia święta...137 45. Przykazania Jezusowej Wspólnoty Serc Przykazania kościelne...140 V Jezus nas błogosławi i posyła do świata...143 46. Maryja uczy nas radości błogosławionych...145 47. Szczęśliwi, gdy potrafimy się dzielić Błogosławieni ubodzy w duchu, albowiem do nich należy królestwo niebieskie...147 48. Szczęśliwi, nawet gdy się smucimy Błogosławieni, którzy się smucą, albowiem oni będą pocieszeni...150 49. Szczęśliwi, gdy jesteśmy cisi Błogosławieni cisi, albowiem oni na własność posiądą ziemię...152 50. Szczęśliwi, gdy pragniemy sprawiedliwości Błogosławieni, którzy łakną i pragną sprawiedliwości, albowiem oni będą nasyceni...154 51. Szczęśliwi, gdy czynimy dobro i przebaczamy Błogosławieni miłosierni, albowiem oni miłosierdzia dostąpią...156 187
52. Szczęśliwi, gdy mamy czyste serce Błogosławieni czystego serca, albowiem oni Boga oglądać będą...158 53. Szczęśliwi, gdy wprowadzamy pokój Błogosławieni, którzy wprowadzają pokój, albowiem oni będą nazwani synami Bożymi...160 54. Szczęśliwi, gdy jesteśmy prześladowani Błogosławieni, którzy cierpią prześladowanie dla sprawiedliwości, albowiem do nich należy królestwo niebieskie...162 55. Niech nam Bóg błogosławi Obrzędy zakończenia...165 56. Wypełniamy posłannictwo Jezusa Chrystusa Wniebowstąpienie Pańskie i Zesłanie Ducha Świętego...167 57. Pragniemy kochać wszystkich ludzi...170 58. Chrystus Pan karmi nas swoim świętym Ciałem Uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa...173 59. Panie Jezu, wypełnimy, co powiedziałeś...175 Msza święta...177 Inne modlitwy...179 Tajemnice Różańca Świętego...179 Pamiętam, wierzę i wypełniam...180 Przykazanie miłości...180 Nowe przykazanie...180 Dziesięć przykazań Bożych...180 Pięć przykazań kościelnych...181 Osiem błogosławieństw...181 Sakramenty święte...181 Sakrament pokuty i pojednania...182 Przystępujemy do sakramentu pokuty i pojednania...182 188