s Wydział Teologiczny Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach Studia Antiquitatis Christianae, Series Nova 2 Rada Naukowa: ks. prof, dr hab. Henryk Pietras (Kraków), ks. dr hab. Jan Siomka (Katowice), ks. prof, dr hab. Edward Staniek (Kraków), ks. dr hab. Norbert Widok (Opole), ks. dr hab. Antoni Żurek (Tarnów)
Ks. Franciszek Szulc SYN BOŻY W PASTERZU HERMASA Świadectwo chrystologii j udeochrześci j ańslde j
Spis treści Wykaz skrótów 11 Wprowadzenie 13 Rozdział 1 Pasterz w świetle krytyki historycznoliterackiej 17 1. Przekaz manuskryptów i krytyczne wydania tekstu 17 a. Dzieje rekonstrukcji tekstu 18 b. Krytyczne wydania tekstu 19 2. Struktura tekstu i gatunek literacki 22 a. Podział tekstu 22 b. Spór o gatunek literacki 25 3. Tematyka i świat przedstawiony 32 a. μετάνοια jako termin kluczowy i wyznacznik problematyki 33 b. Nawrócenie - pokuta a Kościół w Vis I IV 37 c. Nawrócenie - pokuta i wymagania moralne w Vis V - Sim VIII 41 d. Wierzący i Syn Boży w Sini IX 47 e. Epilog w Sim X i jego znaczenie 50 4. Autor, miejsce i czas powstania, adresaci 52 a. Problem autorstwa i czasu redakcji 53 b. Adresaci orędzia Hermasa 65 Podsumowanie 66 Rozdział II Syn Boży w postaci Anioła 68 1. W kontekście chrystologii angelomoriicznej 68 a. Wpływ angelologii na pierwotną chrystologię 68 b. Problem chrystologii angelomoriicznej w Pasterzu 70 2. Hierarchia postaci anielskich w Vis I IV 72 a. Rozwój i znaczenie głównych postaci 72 b. Godność i funkcje sześciu aniołów 75 c. Pozycja nadrzędna młodzieńca" 78 3. Postacie anielskie w Vis V - Sim VIII 80 a. Pasterz - Anioł pokuty 80 b. Anioł najczcigodniejszy i chwalebny 91 c. Michał a Syn Boży 100 4. Syn Boży i Anioł chwalebny w Sim IX-X 104 a. Syn Boży w epifaniach 104
b. Anioł chwalebny a Syn Boży 1 10 Podsumowanie 111 Rozdział III Sługa wyniesiony do godności Syna Bożego 114 1. W modelu chrystologii pneumatologicznej 114 a. Główne schematy interpretacyjne 114 b. Ustalenie terminologii 120 2. Struktura i tematyka Sim V 121 a. Podział i krytyka tekstu 122 b. Analiza tematyczna 126 3. Nowa interpretacja tytułu Syn Boży 134 a. Wybrane ciało", w którym zamieszkał Duch Święty" 134 b. Sługa jako postać kluczowa 140 c. Syn jest Duchem Świętym, a Sługa jest Synem Bożym r 143 Podsumowanie 149 Rozdział IV Imię Syna Bożego 152 1. W nurcie teologii Imienia 152 a. Osiągnięcia badań biblijnych 152 b. Rola Imienia w chrystologii pierwotnego chrześcijaństwa 154 2. Podstawy teologii Imienia Syna Bożego 156 a. Pole semantyczne Imienia 156 b. Przymioty Imienia Syna Bożego 159 c. Funkcje Imienia Syna Bożego 161 3. Postawa wierzących wobec Imienia Syna Bożego 163 a. Przyjąć i nosić Imię Syna Bożego 163 b. Cierpieć z powodu Imienia Syna Bożego 165 c. Wstydzić się Imienia i zaprzeć się Syna Bożego 166 d. Głosić Imię Syna Bożego, 167 Podsumowanie 168 Zakończenie 169 Bibliografia 177 Resume 190
Table des matières Liste des abréviations 11 Introduction 13 Chapitre I. Le «Pasteur» à la lumière de la critique historico-littéraire 17 1. La tradition des manuscrits et les éditions critiques du texte 17 a. L'histoire de la reconstruction du texte 18 b. Les éditions critiques du texte 19 2. La structure du texte et le genre littéraire 22 a. La division du texte 22 b. La querelle sur le genre littéraire 25 3. La thématique et l'univers présenté 32 a. ματάνοια comme la notion clé et le déterminant de la problématique 33 b. La repentance - la pénitence et l'eglise dans Vis I IV 37 c. La repentance - la pénitence et les exigences morales dans Vis V- Sim VIII 41 d. Les croyants et le Fils de Dieu dans Sim IX 47 e. L'épilogue dans Sim X et sa valeur 50 4. L'auteur, le lieu et la date de création, les destinataires 52 a. Le problème de la paternité et de la date de rédaction 53 b. Les destinataires du message d'hermas 65 Conclusion 66 Chapitre II. Le Fils de Dieu sous la forme d'un Ange 68 1. Dans le contexte de la christologie angélomorphique 68 a. L'influence de l'angéologie sur la christologie primitive 68 b. Le problème de la christologie angélomorphique dans le Pasteur 70 2. La hiérarchie des personnages angéliques dans Vis I-IV 72 a. L'évolution et l'importance des personnages principaux 72 b. La dignité et les fonctions de six anges 75 c. La position supérieure du «jeune homme» 78 3. Les personnages angéliques dans Vis V - Sim VIII 80 a. Le Pasteur- l'ange de la pénitence 80 b. L'Ange le plus vénérable et glorieux 91 c. Michel et le Fils de Dieu 100 4. Le Fils de Dieu et l'ange glorieux dans Sim IX-X 104 a. Le Fils de Dieu dans les epiphanies 104
b. L'Ange glorieux et le Fils de Dieu 110 Conclusion 111 Chapitre III. Le Serviteur élevé à la dignité du Fils de Dieu 114 1. Dans le modèle de la christologie pneumatologique 114 a. Les schémas principaux d'interprétation 114 b. La fixation de la terminologie 120 2. La structure et la thématique de Sim V 121 a. La division et la critique du texte 122 b. L'analyse thématique 126 3. Une nouvelle interprétation du titre de Fils de Dieu 134 a. «La chair choisie» dans laquelle «l'esprit Saint prit demeure» 134 b. Le Serviteur comme un personnage clé 140 c. Le Fils, c'est le Saint- Esprit et le Serviteur, c'est le Fils de Dieu 143 Conclusion 149 Chapitre IV. Le Nom du Fils de Dieu 152 1. Dans le courant de la théologie du Nom 152 a. Les résultats des études bibliques 152 b. Le rôle du Nom dans la christologie du christianisme primitif 154 2. Les fondements de la théologie du Nom du Fils de Dieu 156 a. Le champ sémantique du Nom 156 b. Les propriétés du Nom du Fils de Dieu 159 c. Les fonctions du Nom du Fils de Dieu 161 3. L'attitude des croyants envers le Nom du Fils de Dieu 163 a. Recevoir et porter le Nom du Fils de Dieu 163 b. Souffrir à cause du Nom du Fils de Dieu 165 c. Avoir honte du Nom et renier le Fils de Dieu 166 c. Prêcher le Nom du Fils de Dieu 167 Conclusion 168 Conclusion finale 169 Bibliographie 177 Résumé 190