Spis treœci Spis Wykaz treœci skrótów Literatura Przedmowa XI XV XIX Czêœæ A. Testy Uwagi do testów 1 Test 1 2 Odpowiedzi do testu 1 77 Test 2 6 Odpowiedzi do testu 2 79 Test 3 9 Odpowiedzi do testu 3 81 Test 4 13 Odpowiedzi do testu 4 83 Test 5 17 Odpowiedzi do testu 5 85 Test 6 20 Odpowiedzi do testu 6 87 Test 7 24 Odpowiedzi do testu 7 90 Test 8 28 Odpowiedzi do testu 8 92 Test 9 31 Odpowiedzi do testu 9 93 Test 10 35 Odpowiedzi do testu 10 96 Test 11 39 Odpowiedzi do testu 11 98 Test 12 42 Odpowiedzi do testu 12 100 Test 13 46 Odpowiedzi do testu 13 102 Test 14 50 Odpowiedzi do testu 14 105 Test 15 54 Odpowiedzi do testu 15 107 Test 16 57 Odpowiedzi do testu 16 109 Test 17 61 Odpowiedzi do testu 17 111 Test 18 65 Odpowiedzi do testu 18 113 Test 19 69 Odpowiedzi do testu 19 115 Test 20 73 Odpowiedzi do testu 20 117
VI Spis treœci Czêœæ B. Kazusy Kazus 1. Traktaty objête zasiêgiem Konwencji wiedeñskiej o prawie traktatów z 1969 r. 121 Kazus 2. Przyjêcie tekstu traktatu 122 Kazus 3. Ratyfikacja 123 Kazus 4. Obowi¹zek nieudaremniania przedmiotu i celu traktatu przed jego wejœciem w ycie 124 Kazus 5. Wejœcie w ycie umowy miêdzynarodwej 125 Kazus 6. Przyst¹pienie do umowy 126 Kazus 7. Zwolnienie z pe³nomocnictw 126 Kazus 8. Sprzeciw wobec zastrze enia 127 Kazus 9. Interpretacja traktatu 128 Kazus 10. Traktaty a pañstwa trzecie 129 Kazus 11. Naruszenie prawa wewnêtrznego w zakresie kompetencji zawierania umów miêdzynarodowych 130 Kazus 12. B³¹d 131 Kazus 13. Przekupstwo przedstawiciela pañstwa 132 Kazus 14. Wygaœniêcie umowy miêdzynarodowej (zasadnicza zmiana okolicznoœci, jednostronne naruszenie umowy) 133 Kazus 15. Wygaœniêcie traktatu wskutek zawarcia traktatu póÿniejszego 134 Kazus 16. Zawieszenie dzia³ania traktatu 135 Kazus 17. Stosunki dyplomatyczne a traktaty 135 Kazus 18. Sukcesja traktatów w przypadku inkorporacji pañstwa 136 Kazus 19. Sukcesja traktatów w przypadku cesji 138 Kazus 20. Nowe pañstwo niepodleg³e a traktaty pañstwa poprzednika 139 Kazus 21. Odpowiedzialnoœæ pañstwa 140 Kazus 22. Immunitet nietykalnoœci osobistej przedstawiciela dyplomatycznego 141 Kazus 23. Ograniczenia i zastosowanie immunitetu nietykalnoœci osobistej 142 Kazus 24. Immunitety cz³onków personelu administracyjno-technicznego 143 Kazus 25. Immunitety konsula 143 Kazus 26. Przes³uchiwanie przedstawicieli dyplomatycznych i urzêdników konsularnych w charakterze œwiadków 144 Kazus 27. Wody wewnêtrzne, morze terytorialne i strefa przyleg³a 146 Kazus 28. Linia podstawowa, wody wewnêtrzne, morze terytorialne, strefa przyleg³a 148 Kazus 29. Linia podstawowa, wody wewnêtrzne, morze terytorialne, strefa przyleg³a oraz wyspy 149 Kazus 30. Wody wewnêtrzne, wody archipelagowe oraz morze terytorialne 150 Kazus 31. Prawo nieszkodliwego przep³ywu 152 Kazus 32. Nieszkodliwy przep³yw z niebezpiecznym ³adunkiem 153 Kazus 33. Zagro enia dla eglugi 153 Kazus 34. Prawo do szelfu kontynentalnego 154 Kazus 35. Prawo poœcigu na morzu otwartym 155 Kazus 36. Kolizja na morzu otwartym 156
Spis treœci VII Kazus 37. Przelot przez narodow¹ przestrzeñ powietrzn¹ 157 Kazus 38. Odpowiedzialnoœæ za szkody kosmiczne 158 Kazus 39. Skarga do Europejskiego Trybuna³u Praw Cz³owieka 159 Kazus 40. Petycja do Komitetu Praw Cz³owieka ONZ 160 Kazus 41. Ekstradycja 162 Kazus 42. Wybór niesta³ych cz³onków Rady Bezpieczeñstwa 162 Kazus 43. G³osowanie w Radzie Bezpieczeñstwa 163 Kazus 44. Rozpatrywanie sporu przez Radê Bezpieczeñstwa 164 Kazus 45. G³osowanie w Zgromadzeniu Ogólnym ONZ 164 Kazus 46. Znaczenie wyroku MTS 166 Kazus 47. Strony przed MTS 166 Kazus 48. Wyk³adnia wyroku MTS 167 Kazus 49. Rewizja wyroku MTS 168 Kazus 50. Jeñcy wojenni 168 Kazus 51. Cudzoziemiec w konflikcie zbrojnym 169 Czêœæ C. Tablice Tabl. 1. Sk³ad spo³ecznoœci miêdzynarodowej. Podmioty prawa miêdzynarodowego 171 Tabl. 2. Spo³ecznoœæ miêdzynarodowa a spo³ecznoœæ wewnêtrzna poszczególnych pañstw 172 Tabl. 3. Prawo miêdzynarodowe a prawo krajowe 172 Tabl. 4. Relacje miêdzy prawem miêdzynarodowym publicznym a prawem krajowym i prawem Unii Europejskej 173 Tabl. 5. Transformacja norm prawa miêdzynarodowego do polskiego porz¹dku prawnego 174 Tabl. 6. Hierarchia norm w prawie miêdzynarodowym 175 Tabl. 7. Zobowi¹zania w prawie miêdzynarodowym 175 Tabl. 8. Periodyzacja historii prawa miêdzynarodowego 176 Tabl. 9. Zasady w prawie miêdzynarodowym 177 Tabl. 10. ród³a prawa miêdzynarodowego 178 Tabl. 11. ród³a prawa miêdzynarodowego a podstawy wyrokowania MTS 179 Tabl. 12. Zasiêg obowi¹zywania norm prawa miêdzynarodowego 180 Tabl. 13. Zwyczaj w prawie miêdzynarodowym a zwyczaj w prawie krajowym 180 Tabl. 14. Zwyczaj miêdzynarodowy elementy 181 Tabl. 15. Wygaœniêcie normy zwyczajowej 182 Tabl. 16. Niektóre podzia³y umów miêdzynarodowych 182 Tabl. 17. Zakres zastosowania Konwencji wiedeñskiej o prawie traktatów z 1969 r. 184 Tabl. 18. Forma umowy miêdzynarodowej 184 Tabl. 19. Uroczysta budowa umowy miêdzynarodowej 185 Tabl. 20. Zasada alternatu i zasada lewicy przy zawieraniu umów miêdzynarodowych 186
VIII Spis treœci Tabl. 21. Porozumienie zawarte w drodze wymiany not 187 Tabl. 22. Przyjêcie tekstu umowy a przyjêcie umowy 187 Tabl. 23. Zawieranie umów miêdzynarodowych w oparciu o Konwencjê wiedeñsk¹ 188 Tabl. 24. Procedura zawierania umów miêdzynarodowych wed³ug prawa polskiego 189 Tabl. 25. Tryby wi¹zania siê umowami miêdzynarodowymi i ich stosowanie wed³ug prawa polskiego 190 Tabl. 26. Zwolnienie z obowi¹zku przedk³adania pe³nomocnictw 191 Tabl. 27. Udzielanie pe³nomocnictw wed³ug prawa polskiego 191 Tabl. 28. Stosowanie umowy miêdzynarodowej w czasie 192 Tabl. 29. Dopuszczalnoœæ zastrze eñ do umów miêdzynarodowych 192 Tabl. 30. Sprzeciw wobec zastrze enia 193 Tabl. 31. Cel i metoda interpretacji umów miêdzynarodowych 193 Tabl. 32. Interpretacja umów miêdzynarodowych rodzaje 193 Tabl. 33. Regu³y interpretacji umów miêdzynarodowych 194 Tabl. 34. Traktaty a pañstwa trzecie 194 Tabl. 35. Przyczyny niewa noœci umowy miêdzynarodowej 195 Tabl. 36. Przyczyny wygaœniêcia umowy miêdzynarodowej 196 Tabl. 37. Procedura postêpowania w przypadkach niewa noœci i wygaœniêcia umowy miêdzynarodowej 197 Tabl. 38. Zawieszenie dzia³ania traktatu 198 Tabl. 39. Kodyfikacja prawa miêdzynarodowego 199 Tabl. 40. Rozwój historyczny kodyfikacji prawa miêdzynarodowego 200 Tabl. 41. Akty jednostronne pañstw w prawie miêdzynarodowym 201 Tabl. 42. Atrybuty podmiotowoœci miêdzynarodowej 202 Tabl. 43. Podmioty prawa miêdzynarodowego 202 Tabl. 44. Pañstwo elementy definicji 203 Tabl. 45. Podzia³ pañstw 203 Tabl. 46. Jak pañstwo powstaje i przestaje istnieæ? 204 Tabl. 47. Odpowiedzialnoœæ miêdzynarodowa 205 Tabl. 48. Formy odpowiedzialnoœci miêdzynarodowej 206 Tabl. 49. Œrodki przymusu w prawie miêdzynarodowym 206 Tabl. 50. Podstawowe definicje sukcesji pañstw 207 Tabl. 51. Przedmiot sukcesji pañstw 207 Tabl. 52. Typ sukcesji pañstw i zasady sukcesji w odniesieniu do traktatów 207 Tabl. 53. Przedmiot uznania 208 Tabl. 54. Znaczenie uznania 208 Tabl. 55. Rodzaje uznania 208 Tabl. 56. Organy pañstwa w stosunkach zewnêtrznych 209 Tabl. 57. Funkcje dyplomatyczne 210 Tabl. 58. Ustanowienie misji dyplomatycznej 210 Tabl. 59. Cz³onkowie misji dyplomatycznej 211 Tabl. 60. Przywileje i immunitety dyplomatyczne 212 Tabl. 61. Cz³onkowie urzêdu konsularnego 212
Spis treœci IX Tabl. 62. Kurtuazja miêdzynarodowa a protokó³ dyplomatyczny 213 Tabl. 63. Niektóre skróty u ywane w yciu dyplomatycznym 213 Tabl. 64. Zwierzchnictwo terytorialne i jego ograniczenia 214 Tabl. 65. Sposoby nabycia terytorium 215 Tabl. 66. Obszary podlegaj¹ce wy³¹cznej jurysdykcji pañstwa 216 Tabl. 67. Niektóre podzia³y granic pañstwowych 216 Tabl. 68. Ustalenie przebiegu granic 217 Tabl. 69. Rzeki w prawie miêdzynarodowym 217 Tabl. 70. Kodyfikacja prawa morza w XX wieku 218 Tabl. 71. Obszary morskie podzia³ 218 Tabl. 72. Linia podstawowa (zasadnicza) 219 Tabl. 73. Rozk³ad obszarów morskich 219 Tabl. 74. Maksymalna szerokoœæ obszarów morskich 220 Tabl. 75. Zatoki wchodz¹ce w sk³ad wód wewnêtrznych 221 Tabl. 76. Prawo nieszkodliwego przep³ywu na morzu terytorialnym 222 Tabl. 77. Jurysdykcja pañstwa nadbrze nego na morzu terytorialnym 222 Tabl. 78. Ró nice miêdzy prawem nieszkodliwego przep³ywu a prawem przejœcia archipelagowym szlakiem morskim na wodach archipelagowych 223 Tabl 79. Obszary morskie charakterystyka 224 Tabl. 80. Prawo wizyty i rewizji na morzu otwartym 225 Tabl. 81. Prawo poœcigu 225 Tabl. 82. Sytuacja prawna przestrzeni powietrznej 226 Tabl. 83. Miêdzynarodowa egluga powietrzna 226 Tabl. 84. Sytuacja prawna przestrzeni kosmicznej 227 Tabl. 85. Zasady ratownictwa kosmicznego 227 Tabl. 86. Granice Polski 228 Tabl. 87. Ludnoœæ podlegaj¹ca jurysdykcji terytorialnej pañstwa 229 Tabl. 88. Sposoby nabycia obywatelstwa polskiego 229 Tabl. 89. Rozwi¹zywanie konfliktów wielokrotnego obywatelstwa (dwóch i wiêcej pañstw) 230 Tabl. 90. Obywatelstwo Unii Europejskiej a obywatelstwo pañstw cz³onkowskich Unii 230 Tabl. 91. Uprawnienia wynikaj¹ce z obywatelstwa Unii Europejskiej 231 Tabl. 92. Generacje praw cz³owieka 231 Tabl. 93. System ochrony praw cz³owieka 232 Tabl. 94. Kontrola przestrzegania praw cz³owieka mechanizmy Miêdzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych z 1966 r. 233 Tabl. 95. System Europejskiej Konwencji Praw Cz³owieka z 1950 r. 234 Tabl. 96. Postêpowanie przed Europejskim Trybuna³em Praw Cz³owieka w trybie skargi indywidualnej (po wejœciu w ycie Protoko³u dodatkowego Nr 14 do Europejskiej konwencji praw cz³owieka z 1966 r.) 235 Tabl. 97. Formy ochrony udzielanej cudzoziemcom na terytorium Polski 236 Tabl. 98. Ekstradycja w prawie miêdzynarodowym 237 Tabl. 99. Ekstracycja w prawie polskim 237 Tabl. 100. Definicja miêdzyrz¹dowej organizacji miêdzynarodowej 238
X Spis treœci Tabl. 101. Niektóre podzia³y organizacji miêdzynarodowych 239 Tabl. 102. Niektóre podzia³y cz³onkostwa w organizacjach miêdzynarodowych 240 Tabl. 103. Jednostki organizacyjne organizacji miêdzynarodowych 241 Tabl. 104. Niektóre podzia³y organów organizacji miêdzynarodowych 241 Tabl. 105. Struktura organizacji miêdzynarodowych 242 Tabl. 106. Uchwa³y organizacji miêdzynarodowych charakterystyka 243 Tabl. 107. Uchwa³y organizacji miêdzynarodowych podzia³ 243 Tabl. 108. Podejmowanie uchwa³ w organizacjach miêdzynarodowych 243 Tabl. 109. Zasady Organizacji Narodów Zjednoczonych 244 Tabl. 110. Cz³onkostwo w Organizacji Narodów Zjednoczonych 245 Tabl. 111. System Organizacji Narodów Zjednoczonych 246 Tabl. 112. G³osowanie w g³ównych organach ONZ 247 Tabl. 113. Sprawy wa ne w Zgromadzeniu Ogólnym ONZ 248 Tabl. 114. Sk³ad Rady Bezpieczeñstwa ONZ 249 Tabl. 115. Sankcje Rady Bezpieczeñstwa ONZ 249 Tabl. 116. Prawo europejskie 250 Tabl. 117. ród³a prawa Unii Europejskiej 250 Tabl. 118. Instytucje Unii Europejskiej 251 Tabl. 119. Œrodki za³atwiania sporów miêdzynarodowych 252 Tabl. 120. Procedura wyboru sêdziów MTS 253 Tabl. 121. Funkcje MTS 254 Tabl. 122. Rewizja wyroku MTS 254 Tabl. 123. Jurysdykcja MTS 255 Tabl. 124. Doktryna Rousseau-Portalisa 255 Tabl. 125. Etapy rozwoju regulacji prawa miêdzynarodowego zwi¹zane z wojn¹ 256 Tabl. 126. Zakaz u ycia si³y zbrojnej w prawie miêdzynarodowym 257 Tabl. 127. Definicja agresji 258 Tabl. 128. Prawo do samoobrony w Karcie Narodów Zjednoczonych 259 Tabl. 129. ród³a prawa wojennego 259 Tabl. 130. Si³y zbrojne 260 Tabl. 131. Podstawowe prawa jeñców 261 Tabl. 132. Zakoñczenie wojny 261 Tabl. 133. Miêdzynarodowe trybuna³y karne 262 Tabl. 134. Jurysdykcja przedmiotowa Miêdzynarodowego Trybuna³u Karnego 263 Czêœæ D. S³ownik wybranych wyrazów i wyra eñ obcojêzycznych Indeks rzeczowy 285