MINISTERSTWO ZDROWIA I OPIEKI SPOŁECZNEJ ORGANIZACJA ZAKŁADÓW PIELĘGNACYJNO-OPIEKUŃCZYCH Zatwierdzam do wdrożenia Minister Zdrowia
Organizacja zakładów pielęgnacyjno-opiekuńczych, MZiOS Warszawa, SPIS wrzesień TREŚCI 1999 1. Wprowadzenie Str. 3 2. Tworzenie zakładów pielęgnacyjno-opiekuńczych Str. 4 3. Rodzaje zakładów pielęgnacyjno-opiekuńczych Str. 5 4. Rodzaj i zakres świadczonych usług Str. 5 5. Kadra - kwalifikacje, zatrudnienie Str.8 6. Urządzenie i wyposażenie zakładów pielęgnacyjno-opiekuńczych Str.13 7. Finansowanie świadczeń Str.15 8. Sposób i tryb kierowania osób do zakładów pielęgnacyjno-opiekuńczych Str.16 9. Miejsce zakładu pielęgnacyjno-opiekuńczego w systemowym ujęciu organizacji opieki nad osobami przewlekle chorymi i niepełnosprawnymi Str.17 10. Załączniki Str.19 2
Wprowadzenie Struktura demograficzna oraz wynikające stąd potrzeby społeczeństwa w zakresie opieki nad osobami starszymi, przewlekle chorymi i niepełnosprawnymi stały się podstawą do przyjęcia nowych rozwiązań organizacyjnych w systemie ochrony zdrowia, stanowiących alternatywne formy dla obecnie istniejących w stacjonarnej i pozastacjonarnej opiece długoterminowej. Wynika to także z racjonalizacji gospodarowania środkami finansowymi, ekonomizacji i poszukiwania oszczędności w kosztownym sektorze usług zdrowotnych Wejście w życie nowego systemu finansowania świadczeń zdrowotnych w ochronie zdrowia - zintensyfikowano powyższe działania i przyczyniło się do restrukturyzacji zasobów opieki stacjonarnej oraz rozwoju nowych form opieki długoterminowej w tym zakładówpielęgnacyjno-opiekuńczych. Mając na uwadze powyższe pragniemy przekazać wręce wszystkich zainteresowanych standardy, które powstały na bazie pierwszych, blisko rocznych doświadczeń w zakresie prowadzenia tego typu zakładów. Pozostajemy w przekonaniu, że opracowanie może okazać się pomocne przy tworzeniu zakładów pielęgnacyjno-opiekuńczych szczególnie dla kadry zarządzającej oraz organów samorządów terytorialnych, obligując jednocześnie organizatorów zakładów dowdrożenia optymalnych rozwiązań organizacyjnych oraz zapewnienia możliwie najwyższej jakości świadczonych usług. Mamy jednocześnie świadomość, ze nieustannie zachodzące zmiany w systemie ochrony zdrowia oraz coraz bogatsze doświadczenia w zakresie prowadzenia zakładów pielęgnacyjno-opiekuńczych wymuszać będą potrzebę dalszych prac nad udoskonaleniem określonych tu norm i przedstawionych propozycji rozwiązań. 3
TWORZENIE ZAKŁADÓWPIELĘGNACYJNO-OPIEKUŃCZYCH Misja zakładu pielęgnacyjno-opiekuńczego, którą jest pomoc człowiekowi przewlekle choremu w odzyskaniu możliwie największego zakresu sprawności i niezależności oraz poprawa jakości jego życia a także zaangażowanych członków rodziny (bliskich) wyznacza główne zadania zakładu, jego wymogi organizacyjne oraz rodzaj i zakres świadczonych usług. Zakład pielęgnacyjno-opiekuńczy udziela całodobowych świadczeń zdrowotnych, które obejmują swoim zakresem pielęgnację opiekę i rehabilitację osób niewymagających hospitalizacji oraz zapewnia im kontynuację leczenia farmakologicznego, pomieszczenie i wyżywienia odpowiednie do stanu zdrowia atakże prowadzi edukację zdrowotną tych osób iczłonków ich rodzin (zgodnie z art. 32 d ustawy z dnia 30 sierpnia 1991r. o zakładach opieki zdrowotnej - Dz. U. Nr 91, poz.408 z późn.zm.) Zakłady pielęgnacyjno-opiekuńcze są tworzone jako zakłady opieki zdrowotnej w oparciu o postanowienia zawarte w art. 2 cyt. ustawy. Zakłady pielęgnacyjno-opiekuńcze mogą być tworzone jako: A) publiczne zakłady opieki zdrowotnej (dla których organami założycielskimi będą organy samorządu terytorialnego gmina, powiat, samorząd województwa) lub B) niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej zakładane przez podmioty wym. wart.8ust.1cyt.ustawytj.: kościół lub związek wyznaniowy, pracodawcę, zakład ubezpieczeń, fundacje, związek zawodowy, samorząd zawodowy, stowarzyszenie, inną krajową albo zagraniczną osobę prawną lub fizyczną, spółkę nie mającą osobowości prawnej. Publiczny zakład pielęgnacyjno-opiekuńczy może być utworzony jako samodzielny publiczny zakład pielęgnacyjno-opiekuńczy, zakład wchodzący w skład zespołu publicznych zakładów opieki zdrowotnej lub zakład 4
pielęgnacyjno-opiekuńczy w strukturze zakładu opieki zdrowotnej - jako część organizacyjna tego zakładu. W kwestiach dot. organizacji, prowadzenia, i finansowania zakładów pielęgnacyjno-opiekuńczych zastosowanie mają przepisy cyt. ustawy o zakładach opieki zdrowotnej, oraz ustawy z dnia 6 lutego 1997r. o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym - nr 28, poz. 153 z późn.zm.). RODZAJE ZAKŁADÓWPIELĘGNACYJNO-OPIEKUŃCZYCH Ze względu na specyfikę i dużą różnorodność usług świadczonych w zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym mogą być tworzone różne rodzaje zakładów: a) o profilu ogólnym - dla przewlekle chorych i niepełnosprawnych b) specjalistyczne - np. dla psychicznie chorych, dla chorych z Chorobą Alzheimera, dla chorych z SM, dla chorych po urazie kręgosłupa, dla osób z upośledzeniem umysłowym, itp. c) dla określonych kategorii odbiorców : dla dorosłych, dzieci Zakłady te powinny być tworzone w oparciu o opracowania programowe zabezpieczenia opieki zdrowotnej dla danego regionu. Funkcjonowanie zakładów pielęgnacyjno-opiekuńczych przewiduje się na 2 poziomach referencyjnych a) poziom referencyjny I - gminne, powiatowe ( o profilu ogólnym) b) poziom referencyjny II - o zasięgu regionalnym -(specjalistyczne ) RODZAJ I ZAKRES ŚWIADCZONYCH USŁUG Celem pobytu podopiecznego w zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym jest: a) poprawa stanu zdrowia, b) zapobieganie powikłaniom wynikającym z procesu chorobowego i unieruchomienia, c) aktywizacja i usprawnianie ruchowe, d) zapewnienie bezpieczeństwa i opieki, 5
e) uzyskanie maksymalnej samodzielności i niezależności, f) umacnianie zdrowia g) przygotowanie chorego i jego rodziny - opiekunów, bliskich do samoopieki i samopielęgnacji w warunkach domowych h) pomoc w zakresie powrotu chorego do aktywnego życia w społeczeństwie i rodzinie. Zakład pielęgnacyjno-opiekuńczy zapewnia respektowanie podstawowych wartości (w tym wynikających z praw człowieka i pacjenta) a szczególnie takich jak: godność, intymność, niezależność, poczucie bezpieczeństwa, prawo dokonywania wyboru, rozwój osobowości. Zakład pielęgnacyjno-opiekuńczy świadczy ciągłą i kompleksową opiekę zdrowotną, przewiduje czasowy charakter pobytu podopiecznych i uwzględnia stały lub okresowy powrót chorego do środowiska zamieszkania, w którym opieka jest kontynuowana - stała współpraca ze szpitalem opieki krótkoterminowej oraz ze świadczeniodawcami POZ. Zakład pielęgnacyjno-opiekuńczy zapewnia następujący zakres świadczeń: A) usługi zdrowotne: pielęgnacyjne (wynikające z diagnozy pielęgniarskiej ) rehabilitacyjne - aktywizacja, rehabilitacja psychiczna i ruchowa, terapia metodami fizycznymi w podstawowym zakresie *, lecznicze (leczenie farmakologiczne, zabiegi terapeutyczne z zastosowaniem podstawowych leków i materiałów*, konsultacje specjalistyczne), diagnostyczne (w zakresie podstawowych badań laboratoryjnych i radiologicznych*), niezbędne do monitorowania stanu zdrowia chorego lub interwencji w przypadku zaostrzenia objawów choroby dietetyczne w zakresie terapii zajęciowej, w zakresie promocji zdrowia B) edukację zdrowotną C) wsparcie psychologiczne D) usługi socjalno-opiekuńcze polegające na: udzielaniu pomocy w podstawowych czynnościach życiowych aktywizacji pomocy w załatwianiu spraw osobistych 6
zapewnieniu dostępu do różnorodnych form pomocy socjalnej organizacji opieki domowej po zakończonym pobycie w zakładzie pomoc w podjęciu pracy (terapia pracą) E) w związku z potrzebami bytowymi: zakwaterowanie wyżywienie utrzymanie czystości * Szczegółowy wykaz świadczeń określa zakład pielęgnacyjno-opiekuńczy F) usługi wspomagające: zapewnienie możliwości kontaktu z rodziną i bliskimi umożliwienie realizacji potrzeb religijnych i kulturalnych zapewnienie pobierania nauki w przypadku dzieci i młodzieży wychowanie Odbiorcami świadczeń są przede wszystkim osoby wymagające stałej, długotrwałej opieki i pielęgnacji, z dużymi deficytami samoobsługi i samoopieki, oraz w okresie rekonwalescencji po pobycie w szpitalu opieki krótkoterminowej, w tym szczególnie : a) osoby ze schorzeniami neurologicznymi: z chorobami naczyń mózgu po przebytym udarze mózgu z zespołami otępiennymi w tym z Chorobą Alzheimera ze stwardnieniem rozsianym z uszkodzeniem rdzenia kręgowego b) z przewlekle postępującymi chorobami mięśniistawów c) po skomplikowanych złamaniach, urazach d) z trudno gojącymi się ranami, odleżynami e) z zaburzeniami psychicznymi f) z upośledzeniem umysłowym g) ze schorzeniami geriatrycznymi Dokumentacja 7
W zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym obowiązuje standardowa dokumentacja medyczna dla stacjonarnych zakładów opieki zdrowotnej. Z uwagi na specyfikę i rozbudowany zakres świadczeń pielęgniarskich za zasadne należy uznać wdrożenie nowego standardu dokumentacji pielęgniarskiej. Propozycja takiej dokumentacji do wdrożenia pilotażowego została przedstawiona w załączeniu. Jednocześnie jako obowiązujące należy przyjąć standardy i procedury mające zastosowanie w opiece długoterminowej, zatwierdzone przez Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej (np. standard zapobiegania odleżynom). KADRA Z uwagi na wielodyscyplinarny charakter opieki realizowanej w zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym ogromne znaczenie należy przypisać kadrze, która jest głównym źródłem i gwarantem powodzenia w realizacji zamierzonych celów. Przy planowaniu i doborze kadry dla potrzeb zakładu pielęgnacyjnoopiekuńczego należymieć na uwadze następujące wymogi wobec kandydatów: WIEDZĘ profesjonalni pracownicy medyczni, posiadający dyplom potwierdzający ich kwalifikacje zawodowe, odbyte szkolenia dla potrzeb aktualnego zatrudnienia (wiedza w zakresie opieki nad osobami starszymi, przewlekle chorymi, niepełnosprawnymi) UMIEJĘTNOŚCI a) uniwersalne : umiejętności interpersonalne tj. pracy w zespole, przejawiania inicjatywy i zdecydowania, rozwiązywania sytuacji konfliktowych umiejętności rozwiązywania problemów tj. wzbudzania i strukturyzowania zachowań innowacyjnych, rozumienia zależności pomiędzy różnymi informacjami, wychodzenia naprzeciw trudnościom oraz przezwyciężania kryzysów i sytuacji trudnych 8
umiejętności komunikowania się tj. przekazywania informacji w formie zrozumiałej i jasnej dla potencjalnych odbiorców (komunikowania pisemne, werbalne i niewerbalne) b) szczególne umiejętności zawodowe i doświadczenie w zakresie: komunikowania z osobą starszą, przewlekle chorą,niepełnosprawną, rozwiązywania złożonych problemów zdrowotnych i psychospołecznych osób starszych, przewlekle chorych i niepełnosprawnych pielęgnacji chorego unieruchomionego, z ograniczoną możliwością samoobsługi, ograniczoną orientacją w miejscu, czasie, otoczeniu, opieki i pielęgnacji terminalnie chorych, opieki i pielęgnacji osób z zaburzeniami psychicznymi rehabilitacji osób niepełnosprawnych Pożądane cechy osobowości i postawy serdeczność, towarzyskość, aktywność ugodowość(altruizm, skromność, delikatność) sumienność (samodyscyplina, obowiązkowość, rozwaga, porządek), dojrzałość emocjonalna, otwartość na doświadczenia Planowanie kadry Planując uruchomienie zakładu pielęgnacyjno-opiekuńczego kadra kierownicza jest odpowiedzialna za określenie struktury zatrudnienia w danej jednostce dostosowanej do zakresu i profilu świadczonych usług. Pełna autonomia zakładów opieki zdrowotnej umożliwia obecnie zróżnicowanie wielkości i struktury zespołu. W aktualnym stanie prawnym nie istnieją regulacje określające liczbę zatrudnionych w zakładach opieki zdrowotnej, natomiast finalizowane są prace nad rozporządzeniem Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej w sprawie ustalania minimalnych norm zatrudnienia pielęgniarek i położnych w zakładach opieki zdrowotnej. W oparciu o dotychczasowe doświadczenia w funkcjonowaniu zakładów pielęgnacyjno-opiekuńczych opracowany zostały standard minimalnego zatrudnienia dla 30 łóżkowego zakładu, który może być wykorzystany przy planowaniu stanowisk pracy. 9
Proponowane minimalne zatrudnienie dla 30-łóżkowego zakładu pielęgnacyjno-opiekuńczego L.P. stanowisko wymiar czasu pracy, liczba etatów kwalifikacje 1. Dyrektor/kierownik zakładu 1 etat wyższe pielęgniarskie* lub inne wyższe mające zastosowanie i średnie medyczne oraz 5 lat stażu w lecznictwie stacjonarnym 2. Z-ca kierownika 1 etat wyższe pielęgniarskie lub inne wyższe mające zastosowanie i średnie medyczne lub srednie medyczne i specjalizacja w dziedzinie pielęgniarstwa przewlekle chorych i niepełnosprawnych lub inna specjalizacja mająca zastosowanie oraz 3latastażu w lecznictwie stacjonarnym 3. Pielęgniarka 13-18 etatów*** średnie medyczne i kurs kwalifikacyjny lub specjalizacja w dziedzinie przewlekle chorych i niepełnosprawnych 4. Terapeuta zajęciowy 1 średnie medyczne 5. Mgr rehabilitacji 1 wyższe medyczne 6. Technik fizjoterapii 1 średnie medyczne 7. Dietetyk 1/2 średnie medyczne 8. Pracownik socjalny 1 średnie 9. Lekarz podstawowej opieki zdrowotnej 10. Lekarz specjalista - konsultant 1/2 wyższe medyczne i specjalizacja z medycyny rodzinnej, chorób wewn. Umowa zlecenie wyższe medyczne i specjalizacja - z medycyny w dziedzinie geriatrii, neurologii, psychiatrii, rehabilitacji medycznej, pediatrii (dot. zakładów pediatrycznych) 11. Psycholog/ logopeda Umowa zlecenie wyższe hum. i studia podyplomowe 12. Pokojowa -opiekunka 3**** średnie oraz przeszkolenie w miejscu pracy 13. Księgowy 1 wyższe ekonomiczne */wskazana specjalizacja w dziedzinie organizacji i zarządzania lub studia podyplomowe 10
14. Specjalista ds. kadrowych 1/2 średnie 15. Sprzątaczka 2 podstawowe oraz przeszkolenie w miejscu pracy 16. Konserwator urządzeń technicznych 1/2 średnie techniczne lub zasadnicza szkołą zawodowa o odpowiednim kierunku i przeszkolenie specjalistyczne 17. Specjalista ds. bhp 1/4 według odrębnych przepisów 18. Kapelan szpitalny 1/4 wyższe hum. *** Normy zatrudnienia powinny zostać ustalone dla każdego zakładu pielęgnacyjno-opiekuńczego w oparciu o metodę określania zapotrzebowania na opiekę pielęgniarską w stacjonarnych zakładach opieki zdrowotnej opracowaną przez MZiOS ( publikacja: http: www.igichp.edu.pl./marek/metodyka2.htm. http: www.igichp.edu.pl./marek/nursko4new.htm. ) Dla potrzeb planistycznych w zakresie obsady pielęgniarskiej proponuje się 13-18 etatów, które należy rozpatrywać elastycznie, mając m in. na uwadze zabezpieczenie kadrowe innych pracowników medycznych oraz personelu opiekuńczego (pokojowa-opiekunka), możliwości finansowe zakładu i in. ****liczba zatrudnionych pozostaje w związku z Lp. 3 Organizacja pracy Pracownicy sprawujący bezpośrednią opiekę nad podopiecznymi współpracują w zespole interdyscyplinarnym i odbywają wspólne posiedzenia (co najmniej 1x w tygodniu) służące wymianie spostrzeżeń idoświadczeń nt. stanu zdrowia oraz potrzeb psychospołecznych podopiecznych a także przedstawieniu propozycji w zakresie poprawy jakości opieki. PODSTAWOWE ZADANIA ZESPOŁU INTEDYSCYPLINARNEGO a) rozpoznanie sytuacji podopiecznego b) określenie zakresu i rodzaju potrzebnej pomocy i wsparcia c) udział w kompleksowej rehabilitacji (aktywizacja) oraz readaptacji d) edukacja oraz informowanie e) organizacja systemu wsparcia Członkowie zespołu interdyscyplinarnego pogłębiają swoją wiedzę i umiejętności poprzez uczestnictwo w systematycznie organizowanych szkoleniach wewnątrzzakładowych oraz udział w formach doskonalenia poza zakładem pracy. 11
PIELĘGNIARKA OPIEKUN LEKARZ POZ KOORDYNATOR ZESPOŁU /z-ca kierownika / WOLONTARIUSZ TERAPEUTA ZAJĘCIOWY DIETETYK LEKARZ KONSULTANT PRACOWNIK SOCJALNY REHABILITANT KAPELAN PSYCHOLOG/ LOGOPEDA 12
URZĄDZENIE I WYPOSAŻENIE ZAKŁADÓWPIELĘGNACYJNO-OPIEKUŃCZYCH Usytuowanie budynku Budynek zakładu pielęgnacyjno-opiekuńczego powinien spełniać wymogi ogólnobudowlane określone w rozporządzeniu Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z dnia 14 grudnia 1994r. w sprawie warunków jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie - Dz. U z 1995r. Nr 10 oraz wymogi techniczne i sanitarne zawarte w rozporządzeniu Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 21 września 1992r. w sprawie wymagań jakim powinny odpowiadać pod względem fachowym i sanitarnym pomieszczenia i urządzenia zakładu opieki zdrowotnej - DZ. U. Nr 74, poz. 306. Zakład powinien być zlokalizowany w osobnym pawilonie z zapleczem rekreacyjnym, nieco oddalonym od ruchliwych miejsc i kompleksu szpitalnego (minimalizacja psychicznych konsekwencji przebywania w stosukowo dużym skupisku ludzkim, w warunkach stresu szpitalnego). Urządzenie i wyposażenie Publiczny Zakład Pielęgnacyjno-Opiekuńczy powinien liczyć od 30 do 60* łóżek oraz posiadać następujące pomieszczenia: przykładowo w przypadku 40 łóżkowego zakładu pokoje jedno i wieloosobowe warunki pożądane 1 osobowe - 2 2 osobowe - 10 3-4osobowe - 5 1 toaleta /6 osób 1 łazienka z natryskiem i wanną / 8 osób; co najmniej 4-5 niezależnych punktów sanitarno-higienicznych w nowo projektowanych zakładach należydążyć do tworzenia 1-2 osobowych pokoi chorych jadalnię salę dziennego pobytu gabinet zabiegowo-pielęgniarski pomieszczenia do terapii zajęciowej pomieszczenia do rehabilitacji *preferowana liczba łóżek w przypadku samodzielnego publicznego zakładu pielęgnacyjno-opiekuńczego 13
pomieszczenia do fizykoterapii gabinet dla konsultantów podręczną kuchenkę na każdej kondygnacji kaplicę pro morte Zakład pielęgnacyjno-opiekuńczy zapewnia ponadto: systemy przywoławcze, umożliwiające komunikowanie na odległość systemy oznakowania, monitorowania i nadzoru (chorych błądzących) Urządzenie zakładu powinno gwarantować swobodę przemieszczania osób niepełnosprawnych (brak barier architektonicznych, windy, podjazdy, poręcze, uchwyty) Kuchnia i pralnia Mając na uwadze efekt ekonomiczny preferowanym rozwiązaniem w zakresie zabezpieczenia tych usług w wymaganej ilości i jakości powinno być zapewnienie niezbędnych warunków do dostarczenia ich z zewnątrz np. zakup w pobliskim szpitalu lub punkcie usługowym posiadającym niezbędne uprawnienia. Inne usługi W celu zapewnienia optymalnych warunków do aktywności, zakład umożliwia podopiecznym korzystanie z następujących usług: a) biblioteki b) fryzjera c) sklepu d) kawiarni d) basenu e) agencji banku, f) punktu usług pocztowych 14
FINANSOWANIE ŚWIADCZEŃ Dla zapewnienia optymalnego funkcjonowania zakładu pielęgnacyjnoopiekuńczego należy zapewnić następujące źródła finansowania: 1. Utrzymanie nieruchomości - właściciel obiektu samorząd terytorialny (finansuje koszty związane z utrzymaniem bazy materialnej) 2. Finansowanie kosztów świadczeń zdrowotnych - instytucje ubezpieczenia zdrowotnego, Kasy Chorych (w ramach zawartej umowy na realizację świadczeń zdrowotnych - pokrywanie wydatków związanych z realizacją świadczeń - w tym koszty leków, sprzętu i materiałów medycznych, środków pomocniczych, wydatki płacowe) W przypadku poszerzenia działalności o usługi zdrowotne komercyjne- środki własne podopiecznych i ich rodzin 3. Finansowanie zakwaterowania i wyżywienia - podopieczny i /lub jego rodzina**; pomoc społeczna. **Art. 34a cyt. ustawy o zakładach opieki zdrowotnej stanowi, że : 1. Osoba przebywająca w zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym ponosi koszty wyżywienia i zakwaterowania. Miesięczną opłatę ustala się w wysokości odpowiadającej 250 % najniższej emerytury z tym że opłata nie może być wyższa niż kwota odpowiadająca 70 % miesięcznego dochodu w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej osoby przebywającej w zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym. 2. Miesięczną opłatę za wyżywienie i zakwaterowanie dziecka przebywającego w zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym ustala się w wysokości odpowiadającej 200 % najniższe emerytury z tym ze opłata nie może być wyższa niż kwota odpowiadająca 70 % miesięcznego dochodu na osobę w rodzinie w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej. Zgodnie z delegacją art. 34 a ust. 3 Minister Zdrowia i Opieki Społecznej wydał rozporządzenie z dnia 30 grudnia 1998r. w sprawie sposobu i trybu kierowania osób dozakładów opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych oraz szczegółowych zasad ustalania odpłatności za pobyt w tych zakładach - Dz. U. Nr 166, poz. 1265. 15
SPOSÓB I TRYB KIEROWANIA OSÓB DO ZAKŁADÓWPIELĘGNACYJNO-OPIEKUŃCZYCH Szczegółowe zasady dot. kierowania chorych do zakładówpielęgnacyjnoopiekuńczych określa rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 grudnia 1998r. w sprawie sposobu i trybu kierowania osób do zakładów opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych oraz szczegółowych zasad ustalania odpłatności za pobyt w tych zakładach ( Dz. U. Nr 166,poz. 1265) skierowanie wydaje w drodze decyzji organ który utworzył zakład albo organ który zawarł umowę z niepublicznym zakładem na wykonywania zadań publicznego zakładu opieki zdrowotnej. Zgodnie z cyt. powyżej rozporządzeniem o skierowanie do zakładu pielęgnacyjno-opiekuńczego możewstąpić : a) osoba ubiegająca się o skierowanie b) jej przedstawiciel ustawowy c) inna osoba d) zakład opieki zdrowotnej Wniosek o skierowanie do zakładu pielęgnacyjno-opiekuńczego formułowany jest w oparciu o dokładną ocenę i analizę stanu zdrowia chorego, sytuacji socjalnej w tym wydolności opiekuńczej rodziny i środowiska oraz zakresu niezbędnej pomocy i opieki. Wniosek przekazywany jest lekarzowi wyznaczonemu przez organ kierujący, który dokonuje kwalifikacji. W świetle cyt. rozporządzenia osoba ubiegająca się oprzyjęcie do zakładu pielęgnacyjno-opiekuńczego powinna otrzymać decyzję oprzyjęciu w ciągu 3 miesięcy lub zostać umieszczona na liście oczekujących i w okresie 12 miesięcy przyjęta do zakładu. W przypadkach uzasadnionych stanem zdrowia lub zdarzeniem losowym osoba ubiegająca się może być przyjęta poza kolejnością. 16
MIEJSCE ZAKŁADU PIELĘGNACYJNO-OPIEKUŃCZEGO W SYSTEMOWYM UJĘCIU ORGANZIACJI OPIEKI NAD OSOBAMI PRZEWLEKLE CHORYMI I NIEPEŁNOSPRAWNYMI Opieka nad człowiekiem chorym przewlekle, starszym i niepełnosprawnym jest oparta na wzajemnym współdziałaniu podmiotów świadczących usługi w sektorze opieki zdrowotnej i pomocy społecznej. Podstawową zasadą która powinna wyznaczać kierunki tego współdziałania jest dążenie do takiej organizacji opieki zdrowotnej i socjalnej która umożliwi jak najdłuższe funkcjonowanie chorego w warunkach domowych. Zakres pomocy w domu chorego: a) kompleksowa opieka medyczna opieka pielęgniarska - pielęgniarka środowiskowa-rodzinna, domowa, leczenie - lekarz rodzinny, lekarz poz, konsultacje specjalistyczne rehabilitacja, wsparcie psychologiczne b) wypożyczanie sprzętu medyczno-rehabilitacyjnego c) pomoc społeczna praca socjalna opieka pomoc w gospodarstwie domowym dom pomocy społecznej d) serwis informacyjny W przypadku nie radzenia sobie z problemami zdrowotnymi lub społecznymi podopieczny korzysta z innych form opieki, które stanowią przejściową (okresową) pomoc specjalistyczną i wsparcie. wtym: opieki stacjonarnej obejmującej m in. a) pobyt w zakładzie opieki długoterminowej pielęgnacyjno-opiekuńczym, opiekuńczo-leczniczym, zakładzie opieki paliatywno-hospicyjnej b) pobyt w szpitalu ogólnym lub specjalistycznym 17
c) lub pobyt w domu pomocy społecznej. pozastacjonarnej (poradnie specjalistyczne) KOMPLEKSOWY CHARAKTER OPIEKI NAD PRZEWLEKLE CHORYMI szpital ogólny/specjalistyczny zakład opieki długoterminowej poradnia specjalistyczna opieka domowa lekarz POZ rodzinny pielęgniarka środowiskowa- rodzinna lekarz POZ rodzinny Opracowanie: Departament Pielęgniarstwa MZiOS Konsultacje: mgr Elżbieta Leszczyńska-Rojek - Samodzielny Publiczny Zakład Pielęgnacyjno-Opiekuńczy w Reszlu mgr Krystyna Pronobis - Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Nowym Tomyślu mgr Lilia Kimber -Dziwisz Wojewódzki Szpital Zespolony w Radomiu W materiale wykorzystano opracowania Stowarzyszenia Na Rzecz Chorych Długotrwale Unieruchomionych oraz propozycje Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych 18