The Civil Code Kodeks cywilny

Bilingual edition Wydanie dwuj zyczne The Civil Code Kodeks cywilny Wydanie II T umaczenie Ewa Kucharska Weryfikacja j zykowa Michele Le Mauviel Konsultacje prawne Prof. Grzegorz E. Domaƒski Dr Lechos aw St pniak Katarzyna Dobkowska Dr Anna Zbiegieƒ-Turzaƒska

The Civil Code Kodeks cywilny

T umaczenie / Translation Ewa Kucharska Weryfikacja j zykowa / Language consultant Michele Le Mauviel Konsultacje prawne / Legal consultants Prof. Grzegorz E. Domaƒski Dr Lechos aw St pniak Katarzyna Dobkowska Dr Anna Zbiegieƒ-Turzaƒska

Bilingual edition Wydanie dwuj zyczne The Civil Code Kodeks cywilny Wydanie II WYDAWNICTWO C.H. BECK WARSZAWA 2012

Kodeks cywilny The Civil Code Stan prawny: lipiec 2012 / Latest updating: July 2012 Ochrona praw autorskich: tłumaczenia tekstów ustawowych, jak również ich opracowania w ujednoliconej wersji, są chronione krajowym i międzynarodowym prawem autorskim. Ochrona ta dotyczy również pochodzących od Wydawnictwa tytułów artykułów oraz opracowania redakcyjnego. Protection of copyright: translations of acts of law as well as the presentation of such acts in the form of consolidated texts are subject to domestic and international copyright protection. Also covered by the copyright protection are the files of articles inserted by the Publisher and editorial work. Wydawca: Anna Wieczorek Projekt okładki: Maryna Wiśniewska Projekt layoutu: Jacek Bociąg Wydawnictwo C.H. Beck 2012 Wydawnictwo C.H. Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, 00-203 Warszawa Skład i łamanie: PanDawer, www.pandawer.pl Druk i oprawa: Elpil, Siedlce ISBN 978 83 255 4348-8 ISBN e-book 978 83 255 4349-5

Spis treści / Contents Wstęp... VI Foreword... VII Kodeks cywilny z dnia 23 kwietnia 1964 r.... 2 The Civil Code of 23 April 1964... 3 V

Wstęp Podobnie jak w wielu innych państwach hołdujących tradycji prawa cywilnego (tj. tradycji opartej na recepcji prawa rzymskiego) kodeks cywilny odgrywa w polskim systemie prawa szczególną rolę. Współcześnie znaczenie tej ustawy wykracza poza stosunki cywilnoprawne. Kodeks cywilny jest bowiem swoistym zwornikiem całego prawa prywatnego, znajduje zastosowanie w sprawach nieuregulowanych w ustawach szczególnych, a także wpływa na wykładnię przepisów tych ustaw. Jako podstawowe źródło prawa powszechnego kodeks cywilny jest fundamentem ochrony majątkowych i niemajątkowych praw podmiotowych osób fizycznych i osób prawnych. Kodyfikacja prawa cywilnego nastąpiła w Polsce w 1964 roku, po okresie obowiązywania ustaw unifikacyjnych (ujednolicających prawo po uzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 roku), w tym zwłaszcza kodeksu zobowiązań z 1933 roku i kodeksu handlowego z 1934 roku (ten ostatni został zresztą w części utrzymany w mocy aż do roku 2001). Oczywiście od końca lat 40. polskie prawo prywatne w różnych obszarach poddawane było interwencji ustawodawcy socjalistycznego, jednakże kluczowa dla stosunków gospodarczych regulacja prawa zobowiązań zachowała swój zasadniczy kształt. Stosowanie prawa prywatnego musiało jednak zmienić swój charakter wobec przemian w stosunkach własnościowych, które dla ochrony majątkowych praw podmiotowych mają kluczowe znaczenie. W tych okolicznościach wejście w życie kodeksu cywilnego oznaczało z jednej strony petryfikację socjalistycznej struktury własności, z drugiej jednak uporządkowanie systemu prawa prywatnego po długim okresie incydentalnych zmian dostosowawczych, podyktowanych względami ideologicznymi i politycznymi. Zmiany, jakie nastąpiły w Polsce w wyniku rozpadu ustroju tzw. realnego socjalizmu, musiały zaowocować także modyfikacją przepisów kodeksu VI

Foreword As in many other states that follow the tradition of civil law (i.e. tradition based on Roman law) the Civil Code plays a special role in the Polish legal system. The modern day significance of this Act exceeds civil law relations, as the Civil Code is the characteristic keystone of private law in its entirety, applied in cases that are not regulated in other laws; it also affects any interpretation of these other laws. As a basic source of generally applicable law, the Civil Code constitutes the foundations for the protection of property and non-property individual rights of both natural and legal persons. Civil law was codified in Poland in 1964, after a period in which unification laws applied (unifying the law after Poland gained its independence in 1918), particularly the Code of Obligations of 1933 and the Commercial Code of 1934 (the latter continued to apply partially until as late as 2001). Of course, from the end of the 40s the socialist legislator intervened in various areas of Polish private law, though the law of obligations that was key for economic relations was retained in its fundamental form. The way in which private law was applied, however, had to change in the face of the transformation of ownership relations, which are of key importance to the protection of individual property rights. In the circumstances, the entry into force of the Civil Code meant on the one hand ossification of the socialist ownership structure, while on the other it brought order to the private law system after a long period of incidental changes for adjustment purposes, dictated by ideological and political considerations. The changes that took place in Poland as a result of the fall of the so-called real socialist regime had to lead also to the modification of the provisions of the Civil Code, especially the general part and the part on real rights, which were of key importance to the transformation of ownership and trade. The reconstruction of the market economy required the use of civil law as a tool VII

cywilnego, zwłaszcza jego części ogólnej i prawa rzeczowego, mających kluczowe znaczenie dla przemian w sferze własności i obrotu gospodarczego. Rekonstrukcja gospodarki rynkowej wymagała uczynienia na powrót prawa cywilnego narzędziem porządkowania stosunków pomiędzy przedsiębiorcami oraz pomiędzy nimi a konsumentami. Ze względu na szczególną rolę kodeksu cywilnego w systemie prawa został on od początku lat 90. poddany licznym cząstkowym nowelizacjom, stąd wciąż odżywająca dyskusja na temat potrzeby zastąpienia obowiązującego kodeksu nową ustawą. Jest zatem rzeczą ważną, aby posługując się obecnie polskim kodeksem cywilnym zdawać sobie sprawę, że formalnie jest to wprawdzie ta sama, co w 1964 roku ustawa, ale dalece nie taka sama. Zadanie, jakie postawili przed sobą nasi Tłumacze, było trudne; większość instytucji polskiego kodeksu cywilnego wywodzi się rzecz jasna z tradycji prawa cywilnego, nie zaś z common law, i poszukiwanie dla tych instytucji prawnych odpowiedniego nazewnictwa w angielskim języku prawniczym pełne jest dylematów i wątpliwości. W polskim prawie cywilnym (np. w prawie spadkowym) spotykamy mechanizmy prawne w ogóle prawu anglosaskiemu nieznane i oddanie ich istoty za pomocą angielskiego przekładu bywa obarczone ryzykiem ich opacznego zrozumienia przez anglojęzycznego użytkownika. Trzeba więc było zdobyć się na nowe propozycje terminologiczne, ale także frazeologiczne i redakcyjne, odwołując się do własnego doświadczenia zawodowego. Dobrze przyjęty swego czasu na rynku angielski przekład kodeksu spółek handlowych autorstwa ówczesnego zespołu naszych Tłumaczy był po temu ważną zachętą. Kodeks cywilny należy do tych aktów prawnych, których teksty powinny stale znajdować się w zasięgu ręki każdego prawnika. Eliminowanie bariery językowej ograniczającej dostęp do źródeł polskiego prawa jest jedną z misji naszej Kancelarii. Grzegorz E. Domański Warszawa, lipiec 2012 VIII

to re-arrange relations between entrepreneurs and between entrepreneurs and consumers. Given the special role of the Civil Code in the legal system, since the beginning of the 90s it has been amended partially on numerous occasions, giving rise to useful discussion on the necessity of replacing the current Code with a new one. It is therefore important, when using the present Civil Code, to be aware that although formally it is the same Act as that of 1964, it is far from being the same. The task faced by our translators was difficult; most Polish Civil Code institutions derive obviously from the civil law tradition, not from common law and finding the appropriate nomenclature for these legal institutions in English legal language brought up many dilemmas and doubts. In Polish civil law (e.g. in inheritance law) we find legal mechanisms that are completely unknown in the Anglo-Saxon law, and conveying the essence of these concepts using English translations was fraught with the risk of the ideas being erroneously understood by English speaking users. Thus new terminological, phrasal and editorial proposals had to be mustered, based on the translators own professional experience. The English translation of the Commercial Partnerships and Companies Code, well received on the market at the time, made by our team of translators was a signficant incentive. The Civil Code is one of those legal acts that every lawyer should have at hand. One of our Law Firm s missions is to eliminate the language barriers that restrict access to sources of Polish law. Grzegorz E. Domański Warsaw, July 2012 IX

Kodeks cywilny z dnia 23 kwietnia 1964 r. (Dz.U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) The Civil Code of 23 April 1964 ( J.L. No. 16, item 93 as amended) 1

Kodeks cywilny z dnia 23 kwietnia 1964 r. (Dz.U. Nr 16, poz. 93) (Dz.U. 1971, Nr 27, poz. 252; Dz.U. 1976, Nr 19, poz. 122; Dz.U. 1982, Nr 11, poz. 81, Nr 19, poz. 147, Nr 30, poz. 210; Dz.U. 1984, Nr 45, poz. 242; Dz.U. 1985, Nr 22, poz. 99; Dz.U. 1989, Nr 3, poz. 11; Dz.U. 1990, Nr 34, poz. 198, Nr 55, poz. 321, Nr 79, poz. 464; Dz.U. 1991, Nr 107, poz. 464, Nr 115, poz. 496; Dz.U. 1993, Nr 17, poz. 78; Dz.U. 1994, Nr 27, poz. 96, Nr 84, poz. 386, Nr 85, poz. 388, Nr 105, poz. 509; Dz.U. 1995, Nr 83, poz. 417; Dz.U. 1996, Nr 114, poz. 542, Nr 139, poz. 646, Nr 149, poz. 703; Dz.U. 1997, Nr 43, poz. 272, Nr 115, poz. 741, Nr 117, poz. 751; Dz.U. 1998, Nr 106, poz. 668, Nr 117, poz. 758; Dz.U. 1999, Nr 52, poz. 532; Dz.U. 2000, Nr 22, poz. 271, Nr 74, poz. 855, poz. 857, Nr 88, poz. 983, Nr 114, poz. 1191; Dz.U. 2001, Nr 11, poz. 91, Nr 71, poz. 733, Nr 130, poz. 1450, Nr 145, poz. 1638; Dz.U. 2002, Nr 113, poz. 984, Nr 141, poz. 1176; Dz.U. 2003, Nr 49, poz. 408, Nr 60, poz. 535, Nr 64, poz. 592, Nr 124, poz. 1151; Dz.U. 2004, Nr 91, poz. 870, Nr 96, poz. 959, Nr 162, poz. 1692, Nr 172, poz. 1804, Nr 281, poz. 2783; Dz.U. 2005, Nr 48, poz. 462, Nr 157, poz. 1316, Nr 172, poz. 1438; Dz.U. 2006, Nr 133, poz. 935, Nr 164, poz. 1166; Dz.U. 2007, Nr 80, poz. 538, Nr 82, poz. 557, Nr 181, poz. 1287; Dz.U. 2008, Nr 116, poz. 731, Nr 163, poz. 1012, Nr 220, poz. 1425, poz. 1431, Nr 228, poz. 1506; Dz.U. 2009, Nr 42, poz. 341, Nr 79, poz. 662; Dz.U. 2010, Nr 40, poz. 222, Nr 131, poz. 1075, Nr 155, poz. 1037; Dz.U. 2009, Nr 131, poz. 1075; Dz.U. 2011, Nr 80, poz. 432, Nr 85, poz. 458; Dz.U. 2011, Nr 230, poz. 1370) Spis treści Księga pierwsza. Część ogólna.... 1 125 Tytuł I. Przepisy wstępne... 1 7 Tytuł II. Osoby... 8 43 10 Dział I. Osoby fizyczne....................... 8 32 Rozdział I. Zdolność prawna i zdolność do czynności prawnych... 8 24 Rozdział II. Miejsce zamieszkania... 25 28 Rozdział III. Uznanie za zmarłego... 29 32 2

The Civil Code of 23 April 1964 ( J.L. of 18 May 1964) (as amended: J.L. 1971, No. 27, item 252; J.L. 1976, No. 19, item 122; J.L. 1982, No. 11, item 81, No. 19, item 147, No. 30, item 210; J.L. 1984, No. 45, item 242; J.L. 1985, No. 22, item 99; J.L. 1989, No. 3, item 11; J.L. 1990, No. 34, item 198, No. 55, item 321, No. 79, item 464; J.L. 1991, No. 107, item 464, No. 115, item 496; J.L. 1993, No. 17, item 78; J.L. 1994, No. 27, item 96, No. 84, item 386, No. 85, item 388, No. 105, item 509; J.L. 1995, No. 83, item 417; J.L. 1996, No. 114, item 542, No. 139, item 646, No. 149, item 703; J.L. 1997, No. 43, item 272, No. 115, item 741, No. 117, item 751; J.L. 1998, No. 106, item 668, No. 117, item 758; J.L. 1999, No. 52, item 532; J.L. 2000, No. 22, item 271, No. 74, item 855, item 857, No. 88, item 983, No. 114, item 1191; J.L. 2001, No. 11, item 91, No. 71, item 733, No. 130, item 1450, No. 145, item 1638; J.L. 2002, No. 113, item 984, No. 141, item 1176; J.L. 2003, No. 49, item 408, No. 60, item 535, No. 64, item 592, No. 124, item 1151; J.L. 2004, No. 91, item 870, No. 96, item 959, No. 162, item 1692, No. 172, item 1804, No. 281, item 2783; J.L. 2005, No. 48, item 462, No. 157, item 1316, No. 172, item 1438; J.L. 2006, No. 133, item 935, No. 164, item 1166; J.L. 2007, No. 80, item 538, No. 82, item 557, No. 181, item 1287; J.L. 2008, No. 116, item 731, No. 163, item 1012, No. 220, item 1425, item 1431, No. 228, item 1506; J.L. 2009, No. 42, item 341, No. 79, item 662; J.L. 2010, No. 40, item 222, No. 131, item 1075, No. 155, item 1037; J.L. 2009, No. 131, item 1075; J.L. 2011, No. 80, item 432, No. 85, item 458; J.L. 2011, No. 230, item 1370) Contents Book One. General Provisions... 1 125 Title I. Preliminary Provisions... 1 7 Title II. Persons... 8 43 10 Section I. Natural Persons (Individuals)... 8 32 Chapter I. Legal Capacity and Capacity for Legal Acts... 8 24 Chapter II. Domicile... 25 28 Chapter III. Declaration of Death... 29 32 3

Spis treści Dział II. Osoby prawne... 33 43 Dział III. Przedsiębiorcy i ich oznaczenia... 43 1 43 10 Tytuł III. Mienie... 44 55 4 Tytuł IV. Czynności prawne.... 56 109 9 Dział I. Przepisy ogólne... 56 65 Dział II. Zawarcie umowy... 66 72 1 Dział III. Forma czynności prawnych... 73 81 Dział IV. Wady oświadczenia woli... 82 88 Dział V. Warunek.... 89 94 Dział VI. Przedstawicielstwo... 95 109 9 Rozdział I. Przepisy ogólne... 95 97 Rozdział II. Pełnomocnictwo... 98 109 Rozdział III. Prokura.... 109 1 109 9 Tytuł V. Termin... 110 116 Tytuł VI. Przedawnienie roszczeń... 117 125 Księga druga. Własność i inne prawa rzeczowe... 126 352 Tytuł I. Własność... 126 231 Dział I. Przepisy ogólne... 126 139 Dział II. Treść i wykonywanie własności... 140 154 Dział III. Nabycie i utrata własności... 155 194 Rozdział I. Przeniesienie własności......... 155 171 Rozdział II. Zasiedzenie... 172 178 Rozdział III. Inne wypadki nabycia i utraty własności... 179 194 Dział IV. Współwłasność... 195 221 Dział V. Ochrona własności... 222 231 Tytuł II. Użytkowanie wieczyste... 232 243 Tytuł III. Prawa rzeczowe ograniczone... 244 335 Dział I. Przepisy ogólne... 244 251 Dział II. Użytkowanie... 252 284 Rozdział I. Przepisy ogólne... 252 265 Rozdział II. Użytkowanie przez osoby fizyczne. 266 270 1 Rozdział III. Użytkowanie przez rolnicze spółdzielnie produkcyjne... 271 282 Rozdział IV. Inne wypadki użytkowania... 283 284 Dział III. Służebności... 285 305 4 Rozdział I. Służebności gruntowe... 285 295 4

Contents Section II. Legal Persons... 33 43 Section III. Entrepreneurs and their Designations. 43 1 43 10 Title III. Property... 44 55 4 Title IV. Legal Acts... 56 109 9 Section I. General Provisions... 56 65 Section II. Contract Execution... 66 72 1 Section III. Form of Legal Acts... 73 81 Section IV. Defects in Declaration of Intent... 82 88 Section V. Condition... 89 94 Section VI. Representation... 95 109 9 Chapter I. General Provisions... 95 97 Chapter II. Power of Attorney... 98 109 Chapter III. Commercial Proxy... 109 1 109 9 Title V. Period (Time Limit)... 110 116 Title VI. Limitations of Claims... 117 125 Book Two. Ownership and other Real Rights... 126 352 Title I. Ownership... 126 231 Section I. General Provisions... 126 139 Section II. Substance and Exercise of Ownership Rights... 140 154 Section III. Acquisition and Loss of Ownership... 155 194 Chapter I. Transfer of Ownership... 155 171 Chapter II. Adverse Possession (Usacaption).. 172 178 Chapter III. Other Cases of Acquisition and Loss of Ownership... 179 194 Section IV. Co-Ownership... 195 221 Section V. Protection of Ownership... 222 231 Title II. Perpetual Usufruct... 232 243 Title III. Limited Real Rights... 244 335 Section I. General Provisions... 244 251 Section II. Usufruct... 252 284 Chapter I. General Provisions... 252 265 Chapter II. Usufruct by Natural Persons... 266 270 1 Chapter III. Usufruct by Agricultural Production Cooperatives... 271 282 Chapter IV. Other Cases of Usufruct... 283 284 Section III. Easements (Servitudes)... 285 305 4 Chapter I. Easement Appurtenant (Predial Servitude)... 285 295 5

Spis treści Rozdział II. Służebności osobiste... 296 305 Rozdział III. Służebność przesyłu... 305 1 305 4 Dział IV. Zastaw... 306 335 Rozdział I. Zastaw na rzeczach ruchomych.. 306 326 Rozdział II. Zastaw na prawach........... 327 335 Tytuł IV. Posiadanie... 336 352 Księga trzecia. Zobowiązania... 353 921 16 Tytuł I. Przepisy ogólne.......................... 353 365 1 Tytuł II. Wielość dłużników albo wierzycieli... 366 383 Dział I. Zobowiązania solidarne... 366 378 Dział II. Zobowiązania podzielne i niepodzielne. 379 383 Tytuł III. Ogólne przepisy o zobowiązaniach umownych... 384 396 Tytuł IV. (skreślono)... 397 404 Tytuł V. Bezpodstawne wzbogacenie... 405 414 Tytuł VI. Czyny niedozwolone.................... 415 449 Tytuł VI 1. Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny... 449 1 449 11 Tytuł VII. Wykonanie zobowiązań i skutki ich niewykonania... 450 497 Dział I. Wykonanie zobowiązań... 450 470 Dział II. Skutki niewykonania zobowiązań... 471 486 Dział III. Wykonanie i skutki niewykonania zobowiązań z umów wzajemnych... 487 497 Tytuł VIII. Potrącenie, odnowienie, zwolnienie z długu. 498 508 Tytuł IX. Zmiana wierzyciela lub dłużnika... 509 526 Dział I. Zmiana wierzyciela... 509 518 Dział II. Zmiana dłużnika... 519 526 Tytuł X. Ochrona wierzyciela w razie niewypłacalności dłużnika... 527 534 Tytuł XI. Sprzedaż... 535 602 Dział I. Przepisy ogólne... 535 555 1 Dział II. Rękojmia za wady... 556 576 Dział III. Gwarancja jakości... 577 582 Dział IV. Szczególne rodzaje sprzedaży... 583 602 Rozdział I. Sprzedaż na raty... 583 588 6

Contents Chapter II. Easement in Gross (Personal Servitude)... 296 305 Chapter III. Transmission Easement... 305 1 305 4 Section IV. Pledge... 306 335 Chapter I. Pledge on Movables... 306 326 Chapter II. Pledge on Rights... 327 335 Title IV. Possession.............................. 336 352 Book Three. Obligations... 353 921 16 Title I. General Provisions........................ 353 365 1 Title II. Multiple Debtors or Creditors... 366 383 Section I. Joint and Several Obligations... 366 378 Section II. Divisible and Indivisible Obligations... 379 383 Title III. General Provisions on Contractual Obligations... 384 396 Title IV. (deleted)... 397 404 Title V. Unjust Enrichment... 405 414 Title VI. Tort... 415 449 Title VI 1. Liability for Damage Caused by a Hazardous Product.................... 449 1 449 11 Title VII. Performance of Obligations and Effects of Non-performance... 450 497 Section I. Performance of Obligations........... 450 470 Section II. Effects of Non-performance of Obligations... 471 486 Section III. Performance and Effects of Non-performance of Obligations under Reciprocal Contracts... 487 497 Title VIII. Set-off, Novation, Release from Debt... 498 508 Title IX. Change of Creditor or Debtor... 509 526 Section I. Change of Creditor... 509 518 Section II. Change of Debtor... 519 526 Title X. Protection of Creditor in the Case of Debtor Insolvency... 527 534 Title XI. Sale... 535 602 Section I. General Provisions.................. 535 555 1 Section II. Implied Warranty for Defects... 556 576 Section III. Quality Warranty... 577 582 Section IV. Specific Types of Sale... 583 602 Chapter I. Sale by Installments... 583 588 7

Spis treści Rozdział II. Zastrzeżenie własności rzeczy sprzedanej. Sprzedaż na próbę. 589 592 Rozdział III. Prawo odkupu.............. 593 595 Rozdział IV. Prawo pierwokupu... 596 602 Tytuł XII. Zamiana... 603 604 Tytuł XIII. Dostawa.... 605 612 Tytuł XIV. Kontraktacja.... 613 626 Tytuł XV. Umowa o dzieło.... 627 646 Tytuł XVI. Umowa o roboty budowlane... 647 658 Tytuł XVII. Najem i dzierżawa... 659 709 Dział I. Najem... 659 692 Rozdział I. Przepisy ogólne... 659 679 Rozdział II. Najem lokalu... 680 692 Dział II. Dzierżawa... 693 709 Tytuł XVII 1. Umowa leasingu... 709 1 709 18 Tytuł XVIII. Użyczenie... 710 719 Tytuł XIX. Pożyczka... 720 724 Tytuł XX. Umowa rachunku bankowego... 725 733 Tytuł XXI. Zlecenie... 734 751 Tytuł XXII. Prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia.. 752 757 Tytuł XXIII. Umowa agencyjna... 758 7649 Tytuł XXIV. Umowa komisu... 765 773 Tytuł XXV. Umowa przewozu... 774 793 Dział I. Przepisy ogólne... 774 775 Dział II. Przewóz osób.... 776 778 Dział III. Przewóz rzeczy.... 779 793 Tytuł XXVI. Umowa spedycji... 794 804 Tytuł XXVII. Umowa ubezpieczenia... 805 834 Dział I. Przepisy ogólne... 805 820 Dział II. Ubezpieczenia majątkowe... 821 828 Dział III. Ubezpieczenia osobowe.............. 829 834 Tytuł XXVIII. Przechowanie... 835 845 Tytuł XXIX. Odpowiedzialność, prawo zastawu i przedawnienie roszczeń utrzymujących hotele i podobne zakłady... 846 852 Tytuł XXX. Umowa składu... 853 859 9 Tytuł XXXI. Spółka... 860 875 8