REJS DOOKOŁA ŚWIATA. autor: Kamila Skomoroko

REJS DOOKOŁA ŚWIATA autor: Kamila Skomoroko INFORMACJA DLA NAUCZYCIELA Rejs dookoła świata to karta pracy przeznaczona dla uczniów gimnazjum. Nauczyciel może ją wykorzystać np. na lekcjach powtórkowych przed egzaminem gimnazjalnym (także próbnym) lub na zajęciach dodatkowych przygotowujących uczniów do konkursów przedmiotowych z geografii. Zadania sprawdzają i utrwalają wiedzę z geografii fizycznej i społeczno-ekonomicznej, a także doskonalą umiejętność analizy i interpretacji mapy. Na wykonanie wszystkich zadań uczniowie potrzebują dwóch godzin lekcyjnych. Każdy z nich musi otrzymać kartę pracy, mapę konturową świata oraz gimnazjalny atlas geograficzny. Plan rejsu został przygotowany na podstawie atlasu geograficznego Polska, kontynenty, świat wydawnictwa Nowa Era. Poniżej znajduje się wykaz map, z których uczniowie będą korzystać na poszczególnych etapach. Jeśli nauczyciel ma do dyspozycji inne atlasy, powinien odszukać w nich mapy, na których podstawie uda się rozwiązać wszystkie zadania. Mapy Wydanie 2014 Wydanie 2015/2016 Morze Bałtyckie 50 48 Europa ukształtowanie powierzchni 56 57 54 55 Europa podział polityczny 58 56 Afryka ukształtowanie powierzchni 86 87 82 83 Afryka klimat 92 117 Ameryka Północna ukształtowanie powierzchni 98 99 90 91 Dolina Krzemowa 107 97 Trzęsienia ziemi, wulkany 124 113 Płyty litosfery 125 112 Świat strefy klimatyczne 128 115 mapy społeczno-ekonomiczne 138, 141 122, 125 Przydatne źródła informacji: http://routeofdreams.com/indonezja/25-ciekawostek-o-indonezji/

REJS DOOKOŁA ŚWIATA Karta pracy Wyobraź sobie, że wybierasz się w rejs dookoła świata. Na pokładzie żaglowca przepłyniesz cztery oceany i odwiedzisz wiele niezwykłych miejsc (jedynie ostatni etap podróży pokonasz samolotem). Na każdym etapie podróży rozwiążesz ciekawe zadania. Pomoże Ci w tym atlas geograficzny. I etap Gdynia (Polska) cieśnina Sund cieśnina Kattegat cieśnina Skagerrak Reykjavík (Islandia) Europa ukształtowanie powierzchni, Morze Bałtyckie. Zadania 2. Na podstawie odpowiedniej mapy określ, jaki typ wybrzeża występuje w okolicach: Gdyni (54 N, 18 E).............................................................................., Oslo (50 N, 11 E).................................................................................. 3. Zaznacz ilustrację, która przedstawia typ wybrzeża występujący w okolicach Oslo. A. B. 4. Odczytaj z mapy, jakie jest średnie zasolenie Bałtyku w: Zatoce Gdańskiej............................................................................, cieśninie Skagerrak......................................................................... Zaznacz właściwe wyjaśnienie tej różnicy. a) Zasolenie w Zatoce Gdańskiej jest mniejsze niż w Skagerraku, ponieważ leży ona w niższych szerokościach geograficznych. b) Zasolenie w Zatoce Gdańskiej jest mniejsze niż w Skagerraku z powodu słabej wymiany wód z Oceanem Atlantyckim. 5. Oblicz odległość rzeczywistą w linii prostej między Göteborgiem, leżącym u wejścia do cieśniny Kattegat, a stolicą Islandii Reykjavikiem. Obliczenia i wynik zapisz poniżej. Islandia jest nazywana wyspą ognia i lodu. Określenie to wynika z faktu, że znajdują się tam nie tylko wulkany, gejzery i gorące źródła, lecz także lodowce (pokrywają one aż 11% powierzchni wyspy). Co kilka lat na Islandii występują katastrofalne powodzie wywołane erupcjami wulkanów, które powodują błyskawiczne topnienie lodowców....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

II etap Reykjavík (Islandia) południowe wybrzeża Grenlandii Przejście Północno-Zachodnie półwysep Alaska San Francisco (Stany Zjednoczone) Ameryki Północnej, Dolina Krzemowa. Zadania 1. Wykreśl trasę etapu rejsu na mapie konturowej świata (pamiętaj, że wiedzie ona Przejściem Północno-Zachodnim). 2. Zaznacz nazwę miesiąca, w którym powinno się wpłynąć na wody Przejścia Północno-Zachodniego, aby bezpiecznie przebyć ten szlak. a) Czerwiec. b) Marzec. c) Wrzesień. Przejście Północno-Zachodnie (ang. Northwest Passage) to niezwykle trudny, liczący ponad 3 tys. mil morskich szlak żeglugowy, który wiedzie przez skute lodem, nieprzyjazne wody Archipelagu Arktycznego. Szlak ten prowadzi wzdłuż zachodnich wybrzeży Grenlandii przez Cieśninę Lancastera, następnie wzdłuż południowego wybrzeża Wyspy Wiktorii, a dalej przez Zatokę Amundsena i Morze Beauforta do Cieśniny Beringa. 3. Określ współrzędne geograficzne San Francisco. Szerokość geograficzna......................................................... Długość geograficzna............................................................ 4. San Francisco jest położone w obrębie uskoku San Andreas, na granicy dwóch płyt litosfery. Podaj nazwy tych płyt................................................................................,........................................................................... 5. Nad zatoką San Francisco znajduje się najstarsza technopolia świata Dolina Krzemowa. a) Wyjaśnij pojęcie technopolia............................................................................................................................................................................................................................................................................................. b) Na podstawie mapy podaj trzy przykłady koncernów mających siedziby w Dolinie Krzemowej......................................................,.....................................................,..................................................... c) Podkreśl nazwy gałęzi przemysłu charakterystycznych dla technopolii. chemiczny, włókienniczy, precyzyjny, papierniczy, spożywczy, rakietowy, samochodowy d) Zapisz dwa wnioski dotyczące sieci komunikacyjnej w Dolinie Krzemowej..............................................................................................................................................................................................................................................................................................

III etap San Francisco (USA) Hawaje (USA) Dżakarta (Indonezja) Świat strefy klimatyczne, Płyty litosfery, Trzęsienia ziemi, wulkany. 2. Podkreśl nazwy prądów morskich, które ułatwiają żeglugę z San Francisco w kierunku Hawajów. Równikowy Prąd Wsteczny, Prąd Północnorównikowy, Prąd Północnopacyficzny, Prąd Kalifornijski 3. Żaglowiec dopłynął do stolicy Hawajów Honolulu (21 N, 158 W) o godzinie 8.00 czasu słonecznego. Oblicz, która godzina tego czasu jest wówczas w Gdyni (54 N, 18 E)............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ Wysokość bezwzględna najwyższego szczytu Hawajów wulkanu Mauna Kea wynosi 4205 m n.p.m. Jeśli jednak zmierzyłoby się go od podnóża wyrastającego z dna Pacyfiku, okazałoby się, że liczy on aż 10 200 m i jest o ponad 1300 m wyższy od Mont Everestu. 4. Na podstawie mapy dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź A albo B oraz jej uzupełnienie 1. lub 2. Dżakarta znajduje się w strefie A. zbieżności płyt litosfery, 1. ryftową. zwanej strefą B. rozbieżności płyt litosfery, 2. subdukcji. 5. Zaznacz ilustrację przedstawiającą strefę, w której znajduje się wyspa Jawa. A. B. 6. Indonezja leży w obrębie Ognistego Pierścienia Pacyfiku. Tworzy go około 600 wulkanów, spośród których ponad 160 wciąż jest aktywnych. Na podstawie mapy podaj nazwy trzech indonezyjskich wulkanów.............................................................................................................................................................................................................................. Najpopularniejszym indonezyjskim łamańcem językowym jest wymawiane szybko Kuku kaki kakak kakak ku kayak kuku kaki kakek kakek ku, co oznacza Siostry Indonezyjczyków mają takie same palce u stóp jak ich dziadkowie.

IV etap społeczno-ekonomicznych świata, Afryka ukształtowanie powierzchni. Dżakarta (Indonezja) Madagaskar Kapsztad (RPA) 2. Uzupełnij tabelę. Do wymienionych pojęć dobierz właściwe wyjaśnienia (A D). Następnie, korzystając z odpowiednich map, podaj wartości podanych wskaźników dla Madagaskaru. I. HDI II. PKB Pojęcie Wyjaśnienie Zakres wartości dla Madagaskaru III. Współczynnik przyrostu naturalnego IV. Wskaźnik urbanizacji A. Wartość wytworzonych produktów i świadczonych usług w danym państwie w ciągu roku. B. Wartość przyrostu naturalnego przypadająca na 1000 mieszkańców. C. Procentowy udział mieszkańców miast w ogólnej liczbie ludności danego obszaru. D. Wskaźnik określający poziom życia mieszkańców danego kraju lub regionu. 3. Żaglowiec dopłynął do Kapsztadu (34 S, 18 E) 22 grudnia. a) Podaj porę roku, która rozpoczyna się w tym dniu w Kapsztadzie...................................................... b) Zaznacz ilustrację, która przedstawia położenie Ziemi względem Słońca w dniu dotarcia żaglowca do portu. A. B. c) Podaj, na którym równoleżniku w tym dniu Słońce góruje w zenicie...................................................... 4. Kapsztad leży w strefie klimatów podzwrotnikowych. Na podstawie klimatogramu podaj trzy cechy klimatu panującego w tym mieście.........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

V etap Kapsztad (RPA) Wyspy Zielonego Przylądka Lizbona (Portugalia) Warszawa (Polska) Afryka klimat, Europa podział polityczny. 2. Żaglowce, pływając po wodach pomiędzy zwrotnikiem a równikiem, często wykorzystują pasaty wiatry wiejące przez cały rok w tym samym kierunku. Na półkuli północnej pasaty wieją z kierunku północno- -wschodniego, a na południowej z południowo-wschodniego. Narysuj na poniższym schemacie kierunki wiania tych pasatów, które mogą ułatwić żaglowcowi dopłynięcie z Kapsztadu do Wysp Zielonego Przylądka. ---------------------------------------------------- Zwrotnik Raka Równik Mieszkańców Wysp Zielonego Przylądka określa się mianem Kabowerdyjczyków (od portugalskiej nazwy Cabo Verde Zielony Przylądek). --------------------------------------------------- Zwrotnik Koziorożca 3. Rejs kończy się w Lizbonie (39 N, 9 W). Stąd wrócisz do Warszawy samolotem. Na podstawie współrzędnych geograficznych podaj nazwy państw, nad których terytorium będzie leciał samolot, oraz ich stolic. Uzupełnij tabelę. Współrzędne geograficzne Państwo Stolica 40 N, 4 W 46 N, 4 E 47 N, 8 E 49 N, 9 E 50 N, 14 E a) Wyznacz na mapie konturowej Europy trasę przelotu. b) Spośród państw wymienionych w tabeli zakreskuj obszar tego, które nie należy do Unii Europejskiej. c) Zaznacz i podpisz te spośród łańcuchów górskich widzianych z okien samolotu, które powstały w czasie ostatniej orogenezy.

REJS DOOKOŁA ŚWIATA przykładowo uzupełniona karta pracy

REJS DOOKOŁA ŚWIATA

REJS DOOKOŁA ŚWIATA Karta pracy Wyobraź sobie, że wybierasz się w rejs dookoła świata. Na pokładzie żaglowca przepłyniesz cztery oceany i odwiedzisz wiele niezwykłych miejsc (jedynie ostatni etap podróży pokonasz samolotem). Na każdym etapie podróży rozwiążesz ciekawe zadania. Pomoże Ci w tym atlas geograficzny. I etap Gdynia (Polska) cieśnina Sund cieśnina Kattegat cieśnina Skagerrak Reykjavík (Islandia) Europa ukształtowanie powierzchni, Morze Bałtyckie. Zadania 2. Na podstawie odpowiedniej mapy określ, jaki typ wybrzeża występuje w okolicach: Gdyni (54 N, 18 E)....... klifowe........................................., Oslo (50 N, 11 E).... fiordowo-szkierowe, fiordowe......... 3. Zaznacz ilustrację, która przedstawia typ wybrzeża występujący w okolicach Oslo. A. B. 4. Odczytaj z mapy, jakie jest średnie zasolenie Bałtyku w: Zatoce Gdańskiej.......... 7...................................................., cieśninie Skagerrak.... 30.................................................... Zaznacz właściwe wyjaśnienie tej różnicy. a) Zasolenie w Zatoce Gdańskiej jest mniejsze niż w Skagerraku, ponieważ leży ona w niższych szerokościach geograficznych. b) Zasolenie w Zatoce Gdańskiej jest mniejsze niż w Skagerraku z powodu słabej wymiany wód z Oceanem Atlantyckim. 5. Oblicz odległość rzeczywistą w linii prostej między Göteborgiem, leżącym u wejścia do cieśniny Kattegat, a stolicą Islandii Reykjavíkiem. Obliczenia i wynik zapisz poniżej. Na przykład: skala mapy: 1:15 000 000; odległość na mapie: 12,8 cm........... 1 cm 150 km...................................................................................... Islandia jest nazywana wyspą ognia i lodu. Określenie to wynika z faktu, że znajdują się tam nie tylko wulkany, gejzery i gorące źródła, lecz także lodowce (pokrywają one aż 11% powierzchni wyspy). Co kilka lat na Islandii występują katastrofalne powodzie wywołane erupcjami wulkanów, które powodują błyskawiczne topnienie lodowców. 12,8 cm x.................... x = 12,8 150 km............ x = 1920 km...............

II etap Reykjavík (Islandia) południowe wybrzeża Grenlandii Przejście Północno-Zachodnie półwysep Alaska San Francisco (Stany Zjednoczone) Ameryki Północnej, Dolina Krzemowa. Zadania 1. Wykreśl trasę etapu rejsu na mapie konturowej świata (pamiętaj, że wiedzie ona Przejściem Północno-Zachodnim). 2. Zaznacz nazwę miesiąca, w którym powinno się wpłynąć na wody Przejścia Północno-Zachodniego, aby bezpiecznie przebyć ten szlak. a) Czerwiec. b) Marzec. c) Wrzesień. 3. Określ współrzędne geograficzne San Francisco. Przejście Północno-Zachodnie (ang. Northwest Passage) to niezwykle trudny, liczący ponad 3 tys. mil morskich szlak żeglugowy, który wiedzie przez skute lodem, nieprzyjazne wody Archipelagu Arktycznego. Szlak ten prowadzi wzdłuż zachodnich wybrzeży Grenlandii przez Cieśninę Lancastera, następnie wzdłuż południowego wybrzeża Wyspy Wiktorii, a dalej przez Zatokę Amundsena i Morze Beauforta do Cieśniny Beringa. Szerokość geograficzna........ 37 N....................................... Długość geograficzna.......... 122 W....................................... 4. San Francisco jest położone w obrębie uskoku San Andreas, na granicy dwóch płyt litosfery. Podaj nazwy tych płyt.......... płyta pacyficzna............,....... płyta północnoamerykańska.................... 5. Nad zatoką San Francisco znajduje się najstarsza technopolia świata Dolina Krzemowa. a) Wyjaśnij pojęcie technopolia...... Obszar skupiający dużą liczbę zakładów przemysłu.......................... wysokiej technologii.................................................................... b) Na podstawie mapy podaj trzy przykłady koncernów mających siedziby w Dolinie Krzemowej............. Intel................,...... Hewlett-Packard (HP)..............,.............. Apple............... c) Podkreśl nazwy gałęzi przemysłu charakterystycznych dla technopolii. chemiczny, włókienniczy, precyzyjny, papierniczy, spożywczy, lotniczy, samochodowy d) Zapisz dwa wnioski dotyczące sieci komunikacyjnej w Dolinie Krzemowej. Występuje tam bardzo gęsta sieć dróg lądowych (głównie autostrad)................ Na stosunkowo niewielkim obszarze funkcjonuje kilka lotnisk. Są one skomunikowane z siecią autostrad.

III etap San Francisco (USA) Hawaje (USA) Dżakarta (Indonezja) Świat strefy klimatyczne, Płyty litosfery, Trzęsienia ziemi, wulkany. 2. Podkreśl nazwy prądów morskich, które ułatwiają żeglugę z San Francisco w kierunku Hawajów. Równikowy Prąd Wsteczny, Prąd Północnorównikowy, Prąd Północnopacyficzny, Prąd Kalifornijski 3. Żaglowiec dopłynął do stolicy Hawajów Honolulu (21 N, 158 W) o godzinie 8.00 czasu słonecznego. Oblicz, która godzina tego czasu jest wówczas w Gdyni (54 N, 18 E). Honolulu: 158 W;...Gdynia: 18 E........ 158 + 18 = 176 176 4 min = 704 min........................................... 704 : 60 = 11 godz. i 44 min.................................. 8.00 + 11 godz. 44 min = 19.44............................. Wysokość bezwzględna najwyższego szczytu Hawajów wulkanu Mauna Kea wynosi 4205 m n.p.m. Jeśli jednak zmierzyłoby się go od podnóża wyrastającego z dna Pacyfiku, okazałoby się, że liczy on aż 10 200 m i jest o ponad 1300 m wyższy od Mont Everestu. 4. Na podstawie mapy dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź A albo B oraz jej uzupełnienie 1. lub 2. Dżakarta znajduje się w strefie A. zbieżności płyt litosfery, 1. ryftową. zwanej strefą B. rozbieżności płyt litosfery, 2. subdukcji. 5. Zaznacz ilustrację przedstawiającą strefę, w której znajduje się wyspa Jawa. A. B. 6. Indonezja leży w obrębie Ognistego Pierścienia Pacyfiku. Tworzy go około 600 wulkanów, spośród których ponad 160 wciąż jest aktywnych. Na podstawie mapy podaj nazwy trzech indonezyjskich wulkanów.... Tambora.............................................. Merapi................................................. Kerinci............................................... Najpopularniejszym indonezyjskim łamańcem językowym jest wymawiane szybko Kuku kaki kakak kakak ku kayak kuku kaki kakek kakek ku, co oznacza Siostry Indonezyjczyków mają takie same palce u stóp jak ich dziadkowie.

IV etap Dżakarta (Indonezja) Madagaskar Kapsztad (RPA) społeczno-ekonomicznych świata, Afryka ukształtowanie powierzchni. 2. Uzupełnij tabelę. Do wymienionych pojęć dobierz właściwe wyjaśnienia (A D). Następnie, korzystając z odpowiednich map, podaj wartości podanych wskaźników dla Madagaskaru. Pojęcie Wyjaśnienie Zakres wartości dla Madagaskaru HDI D poniżej 0,550 PKB A poniżej 2000 USD Współczynnik przyrostu naturalnego B 20 30 Wskaźnik urbanizacji C 20 40% A. Wartość wytworzonych produktów i świadczonych usług w danym państwie w ciągu roku w przeliczeniu na 1 mieszkańca. B. Wartość przyrostu naturalnego przypadająca na 1000 mieszkańców. C. Procentowy udział mieszkańców miast w ogólnej liczbie ludności danego obszaru. D. Wskaźnik określający poziom życia mieszkańców danego kraju lub regionu. 3. Żaglowiec dopłynął do Kapsztadu (34 S, 18 E) 22 grudnia. a) Podaj porę roku, która rozpoczyna się w tym dniu w Kapsztadzie. Dane z 2013 r.................. lato................................. b) Zaznacz ilustrację, która przedstawia położenie Ziemi względem Słońca w dniu dotarcia żaglowca do portu. A. B. c) Podaj, na którym równoleżniku w tym dniu Słońce góruje w zenicie..................... zwrotnik Koziorożca.......................... 4. Kapsztad leży w strefie klimatów podzwrotnikowych. Na podstawie klimatogramu podaj trzy cechy klimatu panującego w tym mieście. Przez cały rok średnie wartości temperatury powietrza są dodatnie. Najniższe opady występują w zimie (od maja do sierpnia). Średnia roczna amplituda temperatury powietrza wynosi ok. 8 C.

V etap Kapsztad (RPA) Wyspy Zielonego Przylądka Lizbona (Portugalia) Warszawa (Polska) Afryka klimat, Europa podział polityczny. 2. Żaglowce, pływając po wodach pomiędzy zwrotnikiem a równikiem, często wykorzystują pasaty wiatry wiejące przez cały rok w tym samym kierunku. Na półkuli północnej pasaty wieją z kierunku północno- -wschodniego, a na południowej z południowo-wschodniego. Narysuj na poniższym schemacie kierunki wiania tych pasatów, które mogą ułatwić żaglowcowi dopłynięcie z Kapsztadu do Wysp Zielonego Przylądka. ---------------------------------------------------- Zwrotnik Raka Równik Mieszkańców Wysp Zielonego Przylądka określa się mianem Kabowerdyjczyków (od portugalskiej nazwy Cabo Verde Zielony Przylądek). --------------------------------------------------- Zwrotnik Koziorożca 3. Rejs kończy się w Lizbonie (39 N, 9 W). Stąd wrócisz do Warszawy samolotem. Na podstawie współrzędnych geograficznych podaj nazwy państw, nad których terytorium będzie leciał samolot, oraz ich stolic. Uzupełnij tabelę. Współrzędne geograficzne Państwo Stolica 40 N, 4 W Hiszpania Madryt 46 N, 4 E Francja Paryż 47 N, 8 E Szwajcaria Berno 49 N, 9 E Niemcy Berlin 50 N, 14 E Czechy Praga a) Wyznacz na mapie konturowej Europy trasę przelotu. b) Spośród państw wymienionych w tabeli zakreskuj obszar tego, które nie należy do Unii Europejskiej. c) Zaznacz i podpisz te spośród łańcuchów górskich widzianych z okien samolotu, które powstały w czasie ostatniej orogenezy.