Komunikat 25 z dnia 2015-08-13 dotyczący aktualnej sytuacji agrotechnicznej www.sad24.com Wszystkie poniższe informacje zostały przygotowane na podstawie obserwacji laboratoryjnych oraz lustracji wybranych sadów owocowych z rejonu Grójca, Warki, Rawy Mazowieckiej, Radomia, Skierniewic, Opola Lubelskiego
Wzrasta zagrożenie ze strony owocówki jabłkóweczki. Obecnie obserwujemy początek wylęgania się larw II pokolenia. Faza ta została zaznaczona strzałką na przedstawionych wykresach. Jest to dobry moment do zastosowania jednego z zalecanych preparatów: Affirm, Steward, Coragen, Runner. Przy wyborze produktu warto zwrócić uwagę czym były wykonywane wcześniej zabiegi zwalczające zwójkówki i pierwsze pokolenie owocówki jabłkóweczki, by zachować rotację preparatów. Obecnie należy również brać pod uwagę ryzyko występowania pozostałości środków ochrony w owocach. Na wcześniej zbieranych odmianach, ze względu na praktyczny brak pozostałości polecany jest Affirm.
Wprawdzie pojawiają się już pierwsze larwy nowego pokolenia owocówki jabłkóweczki, jednak w wielu owocach na których widać wgryzy szkodnika obserwujemy żerujące gąsienice. Wiele larw jest w okresie tuż przed rozpoczęciem procesu przeobrażenia. Po wydostaniu się z owoców i przeobrażeniu w poczwarkę, część owadów pozostanie w tej formie aż do wiosny, a z części pojawi się drugie pokolenie. Ze względu na panujące obecnie bardzo wysokie temperatury, należy przypuszczać, że tegoroczne drugie pokolenie owocówki może być bardzo liczne. Drugie pokolenie zwykle jest bardziej rozciągnięte w czasie. Dlatego należy zwrócić uwagę na zwalczanie owocówki w obecnym sezonie nawet pod koniec sierpnia.
3mm Obecnie w sadach obserwujemy również pojawianie się młodych larw zwójki siatkóweczki (na zdjęciu), obserwowana jest również zwójka bukóweczka i wydłubka oczateczka. Zabiegi zwalczające obecnie owocówkę jabłkóweczkę, będą również skuteczne przeciwko wymienionym gatunkom.
Na zdjęciu charakterystyczne uszkodzenia liści (siatka) i owoców (drobne wgryzy). Uszkodzenia powstałe w okresie lata są najbardziej szkodliwe. Nawet nieznaczne wgryzy na wyrośniętych owocach dyskwalifikuje je z obrotu handlowego. Na podstawie regularnie prowadzonego monitoringu wiemy, że w ciągu ostatnich kilkunastu lat zwójka siatkóweczka znacznie rozszerzyła swój zasięg i jest jednym z ważniejszych gatunków na terenie całej Polski. Związane jest to ze zmianami klimatycznymi, które umożliwiają gatunkom bardziej ciepłolubnym, a do takich należy właśnie zwójka siatkóweczka, rozprzestrzeniać się na coraz to nowe tereny.
Panujące od wielu dni upały stanowią duże zagrożenie zarówno dla drzew, gdzie najmocniej cierpią młode nasadzenia, jak i dla wzrastających zawiązków. Gwałtownie rośnie ryzyko uszkodzeń słonecznych na owocach. W przypadku młodych 1-2 letnich nasadzeń, jeśli nie jesteśmy w stanie dostarczyć odpowiednich ilości wody, w celu ratowania drzew należy rozważyć usunięcie owoców. Na starszych 2-3 letnich kwaterach usuwamy jedynie część plonu. UWAGA: nie należy obecnie stosować dodatkowego nawożenia dolistnego, wspomagaczy czy aminokwasów. Produkty te stymulując wzrost drzew zwiększają zapotrzebowanie na wodę. Wymienione produkty będą zalecane do stosowania po okresie panujących upałów. Obecnie najważniejszą rzeczą jest dostarczenie odpowiednich ilości wody i zredukowanie jej strat na roślinach.
Upały stanowią duże zagrożenie zarówno dla drzew, jak i dla zawiązków. Gwałtownie rośnie ryzyko uszkodzeń słonecznych na owocach. Jednym z najważniejszych czynników ograniczających uszkodzenia słoneczne owoców jest dostarczenie im odpowiednich ilości wody. Tak jak wcześniej wspominaliśmy, woda jest ważnym czynnikiem chłodzącym owoce. W przypadku jej niedoborów uszkodzenia słoneczne pojawiają się szybciej. Zjawisko to łatwo zaobserwować na leżących na ziemi owocach na których, ze względu na brak cyrkulującej w nich wody, oparzenia pojawiają się już po kilku godzinach. Z tego samego powodu na oparzenia słoneczne narażone są również owoce zebrane w skrzynie, a jeszcze nie zwiezione do magazynów. Wystawione na słońce również szybko ulegają uszkodzeniom. Dlatego jeśli podczas zbiorów będą występowały upały, zerwane jabłka należy chronić poprzez ocienianie.
Fot.1 Fot.2 Fot.3 Fot.4 Uszkodzenie owoców powstają z powodu penetracji skórki przez promienie UV oraz ich wewnętrznego, miejscowego przegrzania. W zależności od temperatury wewnątrz owoców wyróżniamy: 40-45 0 C- uszkodzenia fotooksydacyjne (fot.1), 45-50 0 C- zbrązowienia (fot.2), 50 0 C i więcej- nekrozy (fot. 3 i 4). Czynniki zwiększające wystąpienie uszkodzeń słonecznych: brak wody, redukcja powłoki woskowej, wrażliwa odmiana (Gala, Ligol, Jonagoldy, Szampion, Braeburn), wyrośnięte zawiązki, słabszy wzrost drzew, obfite owocowanie, opóźnione ręczne przerzedzanie letnie cięcie.
W celu ochrony owoców przed oparzeniami słonecznymi można stosować opryski cieniujące, osłony z sieci antygradowej, opryski redukujące transpirację. Do oprysków cieniujących można wykorzystać zawiesinę glinki kaolinowej. Stosujemy dawkę nie mniejsza niż 25 kg/ha. Zabiegi wykonujemy co 7-10 dni. Glinka kaolinowa naniesiona na owoce obniża ich temperaturę o 5-10 0 C. Jednocześnie opóźnia ich dojrzewanie o 3-5 dni. Działa odstraszająco na niektóre owady, nie wpływa negatywnie na proces fotosyntezy, co więcej dzięki wychłodzeniu roślin powoduje jej usprawnienie. W niektórych przypadkach glinka może pogarszać wybarwienie owoców. Podobne efekty osiągamy stosując opryski z zawiesiny kredy (węglan wapnia).
Sieci antygradowe o 20-25% zmniejszają nasłonecznienie w sadzie i redukują temperaturę powietrza o 1-3 0 C. W sadzie okrytym sieciami antygradowymi jest o połowę mniejszy wiatr. Wiatr w przypadku braku nawadniania jest istotnym czynnikiem chłodzącym. Jego redukcja, przy braku wody, może być niekorzystna. Dlatego w sadach pod sieciami antygradowymi nie należy ograniczać nawodnienia.
Zraszanie nadkoronowe. Celowo nie użyto terminu nawadnianie, gdyż system ten nie nadaje się do ochrony owoców przed oparzeniami (zbyt duży pobór wody), co więcej może być niebezpieczny. Najskuteczniejsze są minizraszacze (jak na zdjęciu), zapewniające stałe zwilżenie, zużywają dużo mniej wody. Podczas zraszania owoce schładzane są na skutek bezpośredniego parowania z nich wody. Dodatkowo użyta woda zwykle jest zimniejsza niż owoce, a ogrzewając się od owoców zmniejsza ich temperaturę. Na skutek parowania wychładzają się nie tylko owoce ale i całe rośliny. Dzięki parowaniu wody z drzew i trawy, zmniejsza się temperatura w całym sadzie. Jest to jedna z najlepszych metod ochrony przez uszkodzeniami słonecznymi, zwykle łączoną z opryskami glinką kaolinową.
UWAGA metoda zraszania nieodpowiednio stosowana może doprowadzić do poważnych uszkodzeń roślin, zwłaszcza owoców. Jest niezmiernie ważnym, dobrze zaplanować zraszanie. Jego wyłączenie powinno nastąpić wówczas, gdy słońce zaczyna zachodzić, a temperatura obniża się (kończy się ryzyko uszkodzeń). W praktyce zraszanie powinno trwać od godziny 15:00 do 19:00 BEZ PRZERWY W przypadku wcześniejszego wyłączenia zraszania (w warunkach istniejącego zagrożenia), uszkodzenia mogą być znacznie silniejsze niż w sadzch niezraszanych. Pozostałe na ostrym słońcu krople mogą działać jak soczewki potegując uszkodzenia. Jest to reguła ciągłej ochrony w warunkach zagrożenia podobna do tej, jaką stosujemy w przypadku używania systemów antyprzymrozkowych
W wielu krajach do ochrony przed uszkodzeniami słonecznymi wykorzystuje się coraz częściej substancje żywiczne i woskowe. Są to produkty, które ograniczają parowanie roślin, redukują penetracje promieni UV poprzez ich absorbcje i odbicie, wzmacniają warstwę wosków ochronnych na owocach. Efekt działania jest tu lepszy niż w przypadku glinki kaolinowej (dodatkowa ochrona przed parowaniem, brak redukcji wybarwienia, brak konieczności mycia owoców). Dodatkowo badania prowadzone w Australii wykazały, że rośliny traktowane takimi produktami odbijają światło tak, że więcej trafia go do wnętrza korony, a to wpływa pozytywnie na wybarwienia rosnących tam owoców. Obecnie IPSAD prowadzi ocenę preparatu Vapor Gard (żywice), jako produktu do ochrony przed uszkodzeniami słonecznymi. Pierwsze obserwacje wydają się bardzo interesujące. Dodatkowo, obserwowany jest tu pozytywny wpływ produktu na ochronę nowo posadzonych drzewek przed skutkami suszy.
W czasie prowadzonych obecnie obserwacji, stwierdzamy jedynie nieliczne przypadki istotnego wpływu suszy na wielkość plonowania. Zwykle są to sady nienawadniane, obficie plonujące, rosnące na słabych i bardzo słabych glebach. W większości sadów sytuacja wygląda dobrze, zwłaszcza jeśli są one nawadniane. Obecnie najbardziej zagrożone są młode nasadzenia. Często mimo nawadniania widać tam problemy ze wzrostem. W sadach takich warto rozważyć usunięcie z drzew owoców. Niestety trudno jest teraz jednoznacznie ocenić jaki wpływ obecne upały będą miały na przechowywanie owoców. Prawdopodobnie należy się spodziewać mniejszej trwałości jabłek w nadchodzącym sezonie przechowalniczym. Zjawisko to jest obecnie jednym z najważniejszych jakie monitoruje IPSAD. O wynikach obserwacji będziemy informować w kolejnych komunikatach.
Objawy niedoboru magnezu W wielu sadach obserwuje się wzrost objawów niedoboru substancji odżywczych. Najczęściej są to objawy niedoboru magnezu (na zdjęciu), nierzadko w połączeniu z objawami niedoboru potasu. Ze względu na panującą suszę, nawet w przypadku nawadniania, część systemu korzeniowego drzew jest mniej aktywna. Brak wody unieruchamia również substancje glebowe. Dlatego oznaki niedoboru nie zawsze świadczą o braku substancji odżywczych w glebie. Wprawdzie w drugiej połowie lata powinniśmy uzupełnić nawożenie potasowe, ale należy pamiętać, że nawożąc potasem musimy utrzymać jego zasobność w stosunku do magnezu na poziomie 3:1. Przed podjęciem decyzji o wykonaniu nawożenia doglebowego musimy dobrać ilości składników w oparciu o aktualne analizy ziemi.
Łączne objawy niedoboru potasu i magnezu Obecnie fertygacja jest najlepszym sposobem podwyższenia poziomu potasu w glebie. Zwykle aby uzupełnić potrzeby roślin stosujemy około 50-60 kg saletry potasowej na hektar. Nawóz podajemy w taki sposób by jednorazowa dawka nie była większa niż 10kg/ha. Stężenie pożywki do 5%. Czas podawania pożywki 60-90 minut. Tygodniowo dostarczamy nie więcej niż 25 saletry potasowej kg/ha. W przypadku występowania niedoboru magnezu, najlepiej zastosować siarczan magnezu. Stosujemy około 10-20 kg/ha w kilku aplikacjach. Stężenie pożywki 0,075% = 7,5 kg/1000litrów wody. Siarczan magnezu możemy podawać codziennie. W przypadku braku możliwości stosowania fertygacji, siarczan magnezu można nanieść w jednorazowej dawce przy pomocy zestawu herbicydowego.