Wojewódzka i Miejska Biblioteka w Rzeszowie y i filie dla dzieci w województwie podkarpackim w liczbach 2011 Rzeszów 2012
y i filie dla dzieci w województwie podkarpackim w liczbach 2011 są kolejnym, siódmym wydawnictwem przedstawiającym stan i działalność bibliotek dla dzieci i młodzieży województwa podkarpackiego. Wydawnictwo prezentuje sieć oddziałów i filii dziecięcych, powierzchnię lokalową, kadrę, stan księgozbiorów, strukturę czytelników, liczbę wypożyczeń, ilość udostępnień prezencyjnych, preferencje czytelnicze, najciekawsze formy promocji oraz listę adresową publicznych bibliotek dla dzieci woj. podkarpackiego. Publikacja składa się z części omawiającej wybrane zagadnienia czytelnictwa dziecięcego i części tabelarycznej. Część tabelaryczna obejmuje zestawienie danych w porządku alfabetycznym jednostek administracyjnych i tablice wskaźników w układzie wynikającym z wartości danego wskaźnika. Dane czytelnicze zamieszczone w wydawnictwie zostały opracowane na podstawie informacji zawartych w meldunkach o stanie czytelnictwa na koniec 2011 roku oraz sprawozdaniach opisowych powiatowych, miejskich i gminnych bibliotek publicznych. Mamy nadzieję, że y i filie dla dzieci w województwie podkarpackim w liczbach 2011 okażą się nadal przydatnym materiałem zarówno dla bibliotekarzy, jak i przedstawicieli władzy samorządowej Podkarpacia ze względu na zamieszczone analizy czytelnicze i zestawienia tabelaryczne przedstawiające działalność i stan czytelnictwa specjalistycznych placówek zajmujących się zaspokajaniem potrzeb czytelniczych dzieci i młodzieży do lat 15. 2
OPRACOWANO W DZIALE INSTRUKCYJNO-METODYCZNYM WiMBP w RZESZOWIE Opracowanie Konsultacja Oprogramowanie Małgorzata Sierżęga Lucyna Kloczkowska Marek Peller Wojewódzka i Miejska Biblioteka w Rzeszowie Nakład 25 egz. druk, 65 egz. CD Sekcja Poligrafii Rzeszów, ul. Sokoła 13 3
y i filie dla dzieci w województwie podkarpackim w 2011 roku W 2011 roku na terenie województwa podkarpackiego (łącznie z miastem Rzeszów) funkcjonowało nadal 65 placówek specjalizujących się w obsłudze czytelniczej dzieci i młodzieży do lat 15 (40 w miastach i 25 na wsi) tabela nr 1. Były to 63 oddziały dla dzieci bibliotek miejskich, miejsko-gminnych i gminnych, 2 filie dziecięce w Mielcu oraz punkt biblioteczny w przedszkolu prowadzony przez MBP w Leżajsku. y i filie dziecięce funkcjonują na terenie 59 spośród 160 gmin województwa (36,9%). W odniesieniu do 2010 roku na terenie 101 gmin (63,1%) nadal nie ma bibliotek dziecięcych, w tym w 2 miastach (Dynów, Radymno), 9 miastach gminach (Dukla, Jedlicze, Kańczuga, Narol, Oleszyce, Pilzno, Rudnik nad Sanem, Rymanów, Sieniawa) oraz 90 gminach. Lokale W porównaniu z rokiem poprzednim sytuacja lokalowa (powierzchnia i liczba miejsc do udostępniania prezencyjnego) oddziałów i filii dla dzieci na terenie woj. podkarpackiego uległa nieznacznej zmianie. MiGBP w Nowej Sarzynie /pow. leżajski/ zmieniła swoją lokalizację. Biblioteka została przeniesiona do nowego lokalu usytuowanego w centrum miasta. Zajmuje parter bloku mieszkalnego, posiada dostęp dla osób niepełnosprawnych oraz wyjście awaryjne. Powierzchnia u zwiększyła się o 24 m² i wynosi obecnie 92 m², a pomieszczenie zostało wyposażone w nowe regały przystosowane dla najmłodszych, kolorowy dywan oraz kącik dla maluchów z zabawkami i kredkami. Nowe, jasne i przestronne pomieszczenia zachęcają mieszkańców do wejścia i miłego spędzenia czasu wolnego w bibliotece. W dalszym ciągu 10 oddziałów nie posiada samodzielnego pomieszczenia, lecz jedynie wydzieloną część z ogólnej powierzchni biblioteki. Powierzchnię poniżej 30 m² wykazuje tylko 7 oddziałów dla dzieci. 22 biblioteki zajmują pomieszczenia od 30 do 60 m², a 13 od 61 do 100 m². Zaledwie 11 oddziałów posiada lokale o powierzchni większej niż 100 m², zaś pomieszczeniem przekraczającym 200 m² dysponuje jedynie oddział dla dzieci w Łańcucie. Czytelnie (12 i więcej miejsc do korzystania ze zbiorów) oraz kąciki czytelniane (do 11 miejsc) posiadały 42 biblioteki (64,6%). Miejsc do wyłącznego użytku dzieci i młodzieży nie wykazały nadal 23 biblioteki (35,4%). Dzieci i młodzież musieli korzystać w tych bibliotekach z miejsc czytelnianych i kącików wydzielonych dla osób dorosłych. W 2011 roku biblioteki dziecięce posiadały ogółem 601 miejsc do prezencyjnego udostępniania zbiorów, tj. o 12 miejsc więcej niż w roku poprzednim. Przyczyną wzrostu były głównie zmiany lokalowe bibliotek. Średnio na jedną placówkę przypadało 9 miejsc. y 4
dla dzieci w: Borowej, Brzostku, Chorkówce, Gorzycach, Korczynie, Kuryłówce, Radomyślu Wielkim, Wielopolu Skrzyńskim i Zagórzu nie prowadziły oddzielnej statystyki działalności czytelniano-informacyjnej tabela nr 7. Usługi w tych oddziałach wykazywane były łącznie w czytelniach dla dorosłych. Komputeryzację procesów bibliotecznych prowadziło 55 bibliotek dla dzieci (83%). Komputerowe udostępnianie zbiorów realizowało już 16 oddziałów (Boguchwała, Gorzyce, Jarosław, Jasło, Kolbuszowa, Krosno, Łańcut, Mielec, Przemyśl, Rzeszów, Sanok, Tarnobrzeg /trzy oddziały/, Tyczyn, Zagórz). W pozostałych 39 trwały prace związane z uruchomieniem kolejnych modułów programów bibliotecznych. Żadnych działań mających na celu automatyzację prac bibliotecznych, głównie z powodu braku środków finansowych na zakup sprzętu i oprogramowania komputerowego, nie podjęło w dalszym ciągu 10 bibliotek dziecięcych. W oddziałach i filiach dziecięcych do prac biblioteczno-bibliograficznych wykorzystywane są programy LIBRA, MAK, MAK+, PROLIB, SOWA i SOWA II. W roku sprawozdawczym tylko w 6 bibliotekach dla dzieci przeprowadzone zostały drobne remonty bieżące, polegające głównie na modernizacji sieci elektrycznej, wymianie okien i drzwi, malowaniu pomieszczeń, utworzeniu kącika malucha oraz zakupie i wymianie zużytego sprzętu bibliotecznego (regały, stoliki, krzesła, pufy dla najmłodszych). Powierzchnia lokalowa większości placówek dla dzieci woj. podkarpackiego specjalizujących się w obsłudze czytelników do lat 15 jest wciąż zbyt mała dla organizowania i prowadzenia atrakcyjnych form pracy z najmłodszymi użytkownikami. Kadra W bibliotekach dziecięcych woj. podkarpackiego w 2011 roku wzrosło zatrudnienie. Na stanowiskach bibliotekarskich pracowało 98 osób, w wymiarze 91,25 etatu. Spośród nich 74 osoby zatrudnione były w miastach, a 24 na wsi. Pracownicy zatrudnienie i wykształcenie y i filie Ogółem Etat 3/4 etatu 1/2 etatu 1/4 etatu Wyższe bibliot. Wyższe inne Średnie bibliot. Średnie ogólne Miasto 74 65 4 5 27 5 35 6 Wieś 24 18 5 1 8 2 14 1 Razem 98 83 4 10 1 35 7 49 7 Z ogółu zatrudnionych, 83 bibliotekarzy pracowało w pełnym wymiarze czasu pracy (65 w miastach i 18 na wsi). Pozostałe 15 osób zatrudnionych było na niepełnych etatach (9 w miastach, 6 na wsi). 5
Obsadę w wymiarze 1 etatu posiadało 32 oddziały dla dzieci (14 w miastach, 18 na wsi). W Kolbuszowej było 1 i 3/4 etatu, a w Przemyślu i Przeworsku po 1 i 1/2 etatu. Obsadę dwu i więcej etatową miało 16 bibliotek. Po 2 etaty było w: Brzozowie, Dębicy, Jaśle, Leżajsku, Lubaczowie, Łańcucie, Ropczycach, Ustrzykach Dolnych, zaś w: Krośnie, Sanoku, Strzyżowie po 3 etaty, Rzeszowie 4 etaty, Tarnobrzegu /3 placówki/: 5 etatów, Stalowej Woli /2 placówki/: 6 i 3/4 etatu, Mielcu /4 placówki/: 9 i 1/4 etatu. W niepełnym wymiarze zatrudnienia pracowało 10 bibliotek: 4 biblioteki miejsko-gminne w: Cieszanowie 3/4 etatu, Baranowie Sandomierskim, Błażowej i Radomyślu Wielkim po 1/2 etatu. Pełnej obsady na wsi nie miało 6 bibliotek, po 1/2 etatu: Białobrzegi, Czarna /łańcucka/, Kamień, Markowa, Wielopole Skrzyńskie oraz Borowa, w której bibliotekarz pracował na 1/4 etatu. Większość pracowników zatrudnionych w bibliotekach dla dzieci (84 osoby) posiada przygotowanie zawodowe (62 w miastach, 22 na wsi). Wykształceniem średnim bibliotekarskim legitymowało się 49 osób (35 w mieście, 14 na wsi), 35 osób miało wykształcenie wyższe bibliotekarskie, w tym 27 w mieście i 8 na wsi. Bez kwalifikacji bibliotekarskich, z wykształceniem wyższym innym i średnim ogólnym, pozostawało 14 osób (11 w mieście, 3 na wsi). Tylko w 18 bibliotekach zachowana została funkcja kierownika oddziału dla dzieci. Staż pracy bibliotekarzy zatrudnionych w oddziałach i filiach dziecięcych wynosi od 5 miesięcy do 43 lat. Zbiory Na koniec 2011 roku księgozbiory oddziałów i filii dziecięcych woj. podkarpackiego liczyły 767 525 woluminów tabela nr 5. Średnio na jedną placówkę biblioteczną przypadało 11 808 książek. W omawianym roku przybyło 27 074 woluminy, tj. o 3 251 więcej niż w roku ubiegłym. Struktura wpływów w 2011 roku kształtowała się następująco: - zakup ze środków organizatora - 19 081 wol. - zakup z dotacji celowej MKiDN - 5 321 wol. - dary - 2 072 wol. - ekwiwalenty - 321 wol. - inne - 279 wol. Ze środków budżetowych i dotacji celowej MKiDN kupiono łącznie 24 402 książki, czyli o 2 676 więcej niż w 2010 roku. Średnio do jednej placówki zakupiono 375 nowych książek, tj. o 41 więcej niż w roku ubiegłym (274 wol. ze środków organizatora, 82 wol. z dotacji celowej MKiDN). Zakup nowości wydawniczych stanowił 90,1% ogółu przybytków, czyli o 1,1% 6
mniej niż w 2010 roku. Tylko w 9 bibliotekach dziecięcych zakup stanowił 100% przybytków. Były to oddziały w: Brzostku, Korczynie, Kuryłówce, Leżajsku-Giedlarowej, Niebylcu, Przecławiu, Radomyślu Wielkim, Sokołowie Małopolskim i Ulanowie. y i filie dla dzieci zakupiły ze środków organizatora 19 081 książek, a z dotacji celowej MKiDN 5 321 książek. Najwięcej woluminów kupiły placówki w: Mielcu 4 026, Stalowej Woli 1 561, Tarnobrzegu 1 441, Krośnie 1 376. Najmniej książek kupiły oddziały w: Ulanowie 56, Przecławiu i Sędziszowie Małopolskim po 64, Łańcucie-Wysokiej Łańcuckiej 65. Biblioteki dziecięce w mieście kupiły łącznie 20 646 woluminów, tj. o 3 065 więcej niż w roku ubiegłym, zaś na wsi 6 428 woluminów, tj. o 186 więcej niż w 2010 roku. Dzięki dotacji z MKiDN biblioteki dziecięce najczęściej uzupełniały literaturę piękną dla dzieci i młodzieży, lektury szkolne oraz literaturę popularnonaukową (geografia, historia współczesna, medycyna, psychologia). Księgozbiór oddziałów i filii dziecięcych y i filie dla dzieci Przybyło Ubyło Miasto 20 646 19 082 Wieś 6 428 4 725 Razem 27 074 23 807 W 2011 roku biblioteki dziecięce wycofały ze swoich zbiorów ogółem 23 807 woluminów, tj. o 398 więcej niż w roku ubiegłym. Średnio na jedną placówkę przypadało 366 ubytków. y miejskie ubytkowały 19 082 woluminy, wiejskie 4 725 woluminów. Najczęściej wyłączano ze zbiorów książki zdezaktualizowane oraz zniszczone i zaczytane na skutek wielokrotnego użycia. Najwięcej książek usunęły oddziały w: Lubaczowie 4 009, Mielcu 2 771 i Tarnobrzegu 1 472. Najmniej ubytkowały biblioteki dziecięce w: Wiśniowej 3, Wielopolu Skrzyńskim 31 i Cmolasie 47. W 13 oddziałach dla dzieci nie ubytkowano ani jednej książki. Były to biblioteki w: Baranowie Sandomierskim, Błażowej, Cieszanowie, Czarnej /łańcuckiej/, Iwoniczu Zdroju, Jarosławiu, Kamieniu, Korczynie, Kuryłówce, Łańcucie- Wysokiej Łańcuckiej, Przecławiu, Radomyślu Wielkim, Ulanowie. Czytelnicy W 2011 roku oddziały i filie dla dzieci woj. podkarpackiego odnotowały 52 555 czytelników, tj. o 128 mniej niż w roku ubiegłym tabela nr 2. Średnio na jedną placówkę przypadało 809 czytelników, czyli o 2 mniej niż w 2010 roku. Wzrost czytelników odnotowały biblioteki dziecięce w: Jarosławiu 256, Zagórzu 138, Bojanowie i Stalowej Woli po 81. 7
Spadek liczby czytelników zarejestrowały 32 oddziały dla dzieci. Największy spadek czytelników miały biblioteki w: Nowej Dębie 178, Przemyślu 165, Mielcu 86, Rzeszowie 55. Spadek spowodowany jest utrzymującym się niżem demograficznym i zmniejszeniem się liczby uczniów najmłodszych klas szkoły podstawowej oraz dużym obciążeniem dzieci i młodzieży obowiązkami szkolnymi (korepetycje, dodatkowe zajęcia). Struktura czytelników w bibliotekach dziecięcych wg wieku 1 czytelnicy do lat 15-34 229 osób - 65,0% 2 czytelnicy od lat 16 do 19-7 397-14,1% 3 czytelnicy od lat 20 do 24-2 882-5,5% 4 czytelnicy od lat 25 do 44-5 549-10,6% 5 czytelnicy od lat 45 do 60-1 764-3,4% 6 czytelnicy powyżej 60 lat - 734-1,4% Podobnie jak w latach poprzednich najliczniejszą grupę stanowili czytelnicy do lat 15 65,0% ogółu zarejestrowanych użytkowników bibliotek dziecięcych (o 1,0% mniej niż w roku ubiegłym). Zmalała liczba czytelników w przedziale wieku od 16 do 19 lat o 0,4% czytelników oraz w przedziale wieku od 20 do 24 lat o 0,1%. W pozostałych kategoriach wiekowych, tj. 4, 5 i 6 liczba czytelników wzrosła: 4 o 0,8%, 5 o 0,5% i 6 o 0,2%. Wypożyczenia na zewnątrz Biblioteki dziecięce wypożyczyły na zewnątrz w 2011 roku ogółem 860 266 książek, tj. o 26 357 woluminów mniej niż w roku ubiegłym. Średnio na jedną placówkę przypadało 13 235 wypożyczeń, czyli o 405 wypożyczeń mniej niż w 2010 roku tabela nr 2. Największy wzrost wypożyczeń odnotowały oddziały w: Sanoku 8 181, Boguchwale 5 073, Tarnobrzegu 3 170, Strzyżowie 1 762. Największy spadek wypożyczeń na zewnątrz miały biblioteki dziecięce w: Mielcu 20 668, Przemyślu 6 182, Leżajsku 4 638 i Jaśle 4 607. W wypożyczeniach na zewnątrz dominowała literatura piękna dla dzieci i młodzieży (78,8% ogółu wszystkich wypożyczeń). Literatura popularnonaukowa i literatura piękna dla dorosłych stanowiła po 10,6% wypożyczeń. Szczegółową strukturę wypożyczeń w 2011 roku przedstawia tabela nr 6. Analiza danych wskazuje, że zmalały wypożyczenia literatury pięknej dla dzieci i młodzieży o 1,9% oraz wzrosły wypożyczenia literatury dla dorosłych o 1,4% i literatury popularnonaukowej o 0,5%. Aktywność czytelnicza, czyli liczba wypożyczeń rocznie na 1 czytelnika była mniejsza o 0,4 wol. w stosunku do roku poprzedniego i wynosiła 16,4 wol. Najbardziej aktywni byli czytelnicy w: Ulanowie 54,9, Kuryłówce 44,6, 8
Brzozowie 34,7, Baligrodzie 33,9 wyp. / 1 czyt. Najmniej aktywni okazali się czytelnicy w: Kamieniu i Jaśle 9,4, Zagórzu 9,3, Czarnej /łańcuckiej/ 8,5 wyp. / 1 czyt. tabela nr 3. Wskaźnik aktywności księgozbioru w bibliotekach dla dzieci wynosił 1,1 wypożyczenia i był mniejszy o 0,1 wypożyczenia niż w roku 2010. Największy wskaźnik 2,0 wypożyczenia na 1 wolumin zanotowały oddziały w Tyczynie, Ropczycach i Brzozowie. Znacznie poniżej średniej było w: Nowej Sarzynie, Iwoniczu Zdroju i Czarnej /łańcuckiej/ po 0,5, Chorkówce 0,4 oraz Nowej Dębie i Kamieniu po 0,3 wypożyczenia na 1 wolumin tabela nr 4. Niski wskaźnik aktywności księgozbioru 27 bibliotek dziecięcych (42%) wskazuje na konieczność systematycznego aktualizowania i uzupełniania posiadanych zbiorów o wartościowe tytuły poszukiwane przez młodych czytelników (książki nagrodzone i wyróżnione, bestsellery, literatura popularnonaukowa). Udostępnianie prezencyjne W roku statystycznym oddziały i filie dziecięce woj. podkarpackiego dysponowały łącznie 601 miejscami (o 12 więcej), co w przeliczeniu na jedną bibliotekę stanowi 9,3 miejsca do prezencyjnego korzystania ze zbiorów bibliotecznych. Czytelnie (12 i więcej miejsc) posiadało 26 bibliotek dziecięcych (40%). Były to biblioteki w: Ustrzykach Dolnych, Brzozowie, Jarosławiu, Jaśle, Kolbuszowej, Cmolasie, Krośnie, Lesku, Leżajsku, Lubaczowie, Łańcucie, Markowej, Mielcu /2 oddziały/, Przemyślu, Przeworsku, Ropczycach, Sokołowie Małopolskim, Tyczynie, Sanoku, Stalowej Woli /2 oddziały/, Czudcu, Tarnobrzegu /2 oddziały/ oraz Rzeszowie. W 2011 roku oddziały i filie dla dzieci prenumerowały ogółem 349 tytułów czasopism, tj. o 18 mniej niż w roku ubiegłym. Były to tytuły przeznaczone dla dzieci i młodzieży oraz czasopisma fachowe, czytane przez bibliotekarzy, np. Guliwer czasopismo o książce dla dziecka, Biblioteka w Szkole, Bibliotekarz, Nowe Książki, Poradnik Bibliotekarza, Ryms. Na jedną placówkę dziecięcą przypadało 5,4 czasopisma, tj. o 0,2 mniej niż w 2010 roku. Tylko 10 oddziałów miało 10 i więcej tytułów czasopism: Czarna /łańcucka/, Głogów Małopolski, Kolbuszowa, Krosno, Mielec, Przemyśl, Rzeszów, Stalowa Wola, Tarnobrzeg i Żołynia. Żadnego tytułu nie wykazało 5 bibliotek dziecięcych. Były to oddziały w: Chmielniku, Chorkówce, Korczynie, Radomyślu Wielkim, Ulanowie, Wielopolu Skrzyńskim tabela nr 7. Najczęściej prenumerowanymi w oddziałach dla dzieci czasopismami były: Cogito, Victor Gimnazjalista, Victor Junior, Kaczor Donald, Komputer Świat, Kumpel, Płomyczek, Świerszczyk. Pojedyncze oddziały prenumerowały 9
takie tytuły jak: Kubuś Puchatek, Mały Artysta, National Geographic, PC Format, 13 Magazyn Szczęśliwej Nastolatki. Rok 2011 przyniósł spadek odwiedzin w czytelniach i kącikach czytelnianych. Biblioteki dla dzieci odnotowały 68 824 odwiedziny, tj. o 21 404 mniej niż w roku ubiegłym. Średnio na jedną placówkę przypadało 1 059 odwiedzin. Największy wzrost odwiedzin miał miejsce w: Sokołowie Małopolskim 1 283, Ropczycach 892, Tarnobrzegu 812, Stalowej Woli 600. Największy spadek nastąpił w: Strzyżowie 18 571, Krośnie 943, Przecławiu 686, Mielcu 626 tabela nr 8. W czytelniach i kącikach czytelnianych oddziałów i filii dla dzieci udzielono ogółem 46 757 informacji, czyli o 720 więcej niż w 2010 roku. Średnio na jedną placówkę przypadało 719 informacji. Największy wzrost usług informacyjnych odnotowano w: Krośnie 4 508, Jarosławiu 2 479, Sokołowie Małopolskim 1 008. Największy spadek miał miejsce w: Jaśle 2 442, Przecławiu 1 679, Stalowej Woli 1 165, Nowej Sarzynie 1 016 tabela nr 10. W roku statystycznym udostępniono ogółem w czytelniach i kącikach czytelnianych bibliotek dziecięcych 128 691 materiałów bibliotecznych, tj. o 3 631 mniej niż w 2010 roku. Na ogólną liczbę udostępnień złożyły się udostępnienia: książek 64 142 woluminy (49,8%), czasopism 46 193 tytuły (35,9%), zbiory specjalne 372 jednostki inwentarzowe (0,3%) oraz udostępnienia prezencyjne 17 984 udostępnień (14,0%). W porównaniu z rokiem ubiegłym wypożyczono mniej książek o 738, mniej tytułów czasopism o 2 678 i mniej zbiorów specjalnych o 1 816. Zwiększyła się natomiast liczba udostępnień internetowych o 1 601. Najwięcej udostępnień na miejscu odnotowały oddziały w: Krośnie 20 837, Tarnobrzegu 13 734, Mielcu 12 984. Najmniej udostępnień było w: Dębicy 13, Sędziszowie Małopolskim 53, Lesku 73, Głogowie Małopolskim 84 tabela nr 9. W 2011 roku biblioteki dziecięce woj. podkarpackiego odnotowały spadek liczby odwiedzin w czytelniach i kącikach czytelnianych i udostępnień na miejscu oraz wzrost udostępnień internetowych i udzielonych informacji. Analiza działalności informacyjnej czytelni i kącików czytelnianych podkarpackich bibliotek dziecięcych wskazuje, że przyczyn takiego stanu należy upatrywać przede wszystkim w systematycznym aktualizowaniu księgozbioru podręcznego i popularnonaukowego oraz coraz powszechniejszym wykorzystaniu komputerów z dostępem do Internetu przez dzieci i młodzież do szybkiego wyszukiwania informacji. Preferencje czytelnicze Preferencje czytelnicze dzieci i młodzieży w 2011 roku kształtowały się podobnie we wszystkich bibliotekach dziecięcych woj. podkarpackiego. Dużą popularnością wśród czytelników najmłodszych, tj. dzieci 3-5 letnich 10
odwiedzających bibliotekę wspólnie z opiekunami cieszą się książki-zabawki i książki-rozkładanki, przedstawiające przedmioty znane maluchom z najbliższego otoczenia, np. Przesuwaj i baw się, Dotknij i przeczytaj, Pani biedronka, Mała koparka, Teatrzyk. Starsze przedszkolaki chętnie wypożyczają utwory Jana Brzechwy, Wandy Chotomskiej, Joanny Papuzińskiej i Juliana Tuwima, książeczki, których bohaterami są postacie znane dzieciom z telewizji: Kubuś Puchatek, Bob Budowniczy, Franklin, Listonosz Pat oraz książeczki do samodzielnego czytania z serii: Klasyka w nowej formie, Jaśki, Mądra mysz, Poduszkowce. Dzieci w wieku szkolnym nadal czytają baśnie i bajki. Dużą popularność mają książki z serii: Biuro detektywistyczne Lassego i Mai, Detektyw Kwiatkowski na tropie, Gofrowe serce, Koszmarny Karolek, Tęczowa magia. Zainteresowaniem zarówno wśród dziewcząt, jak i chłopców cieszą się przygody rówieśników opisane w książkach takich autorów jak: Paweł Beręsewicz, Barbara Gawryluk, Grzegorz Kasdepke, Joanna Olech i Tomasz Trojanowski. Uczniowie ze starszych klas szkoły podstawowej i gimnazjum wybierają powieści obyczajowe, poruszające codzienne problemy z życia rodziny i szkoły takich pisarzy jak: Małgorzata Budzyńska, Meg Cabot, Ewa Nowak, Małgorzata Musierowicz, Beata Ostrowicka, Terry Pratchett, Rosie Rushton, Krystyna Siesicka, Rachel Ward i Jacqueline Wilson. Popularne wśród tej grupy wiekowej są serie: Dziewczyny z klasą, Love stories, My nastolatki, Plotkara, Plus minus 16, Pozerki, Szkoła gwiazd, Tajemnica sióstr Sprite, Ze sprężynką. Bardzo modne wśród starszych dziewcząt są nadal książki o wampirach i wilkołakach począwszy od Zmierzchu S. Meyer po inne tytuły, zaś wśród chłopców książki z cyklu Świat dysku, Ulisses Moore, Zwiadowcy, powieści A. Sapkowskiego, A. Filipiuka i S. Kinga. Wśród literatury popularnonaukowej dużym zainteresowaniem cieszą się opracowania lektur szkolnych oraz wydawnictwa z serii: Biblioteka odkrywców, Ciekawe dlaczego, Monstrrrualna erudycja, Patrzę, podziwiam, poznaję, Strrraszna historia, Tego nie ma w podręczniku. Młodzi czytelnicy nadal chętnie wypożyczają książki z dziedziny biologii, kosmosu, medycyny /poradniki/, psychologii oraz problemów związanych ze współczesnymi uzależnieniami (narkomania, anoreksja, bulimia). Duży wpływ na wybory czytelnicze dzieci i młodzieży mają w dalszym ciągu rekomendacje samych rówieśników oraz informacje zamieszczone na stronach internetowych wydawnictw i w czasopismach. Młodzi czytelnicy pytają najczęściej o książki, o których się mówi i pisze. Formy promocji książki i biblioteki y i filie dla dzieci woj. podkarpackiego odnotowały w roku ubiegłym wzrost stosowanych form promocji książki i biblioteki. W 7 506 11
różnych formach promocji (więcej o 220) wzięło udział łącznie 100 307 młodych czytelników (więcej o 11 382) tabela nr 11 a i 11 b. W 92 spotkaniach autorskich (o 11 więcej), 335 pogadankach i odczytach oraz 275 dyskusjach nad książką (o 105 więcej) wzięło udział 18 754 użytkowników (o 2 738 więcej). Do 329 konkursów przystąpiło 14 357 młodych czytelników, w 1 339 lekcjach i wycieczkach do biblioteki (o 201 więcej) wzięło udział 29 036 przedszkolaków, uczniów szkół podstawowych i gimnazjalnych (o 4 996 więcej) z terenu województwa. W 2 983 innych imprezach organizowanych w bibliotekach dziecięcych uczestniczyło 38 160 czytelników, tj. o 4 218 więcej niż w 2010 roku. Wśród innych form promocji (Inne I tabela 11 a) dominowały m.in. zajęcia prowadzone z dziećmi w bibliotekach podczas ferii zimowych i letnich (quizy, kalambury, minikonkursy literackie i plastyczne, układanie puzzli, orgiami zabawy z papierem, scrabble, zabawy integracyjne przy choince, wspólne kolędowanie i przygotowanie potraw świątecznych, gry i zabawy ruchowe na świeżym powietrzu, oglądanie, opowiadanie, ilustrowanie i inscenizacja fragmentów czytanych bajek i baśni, surfowanie po Internecie oraz uroczyste pasowanie na czytelnika dzieci z klas 0 i I szkoły podstawowej. W 2 388 takich formach brało udział łącznie 25 669 uczestników. W pozostałych 595 formach Inne II, czyli zajęciach propagujących ideę głośnego czytania wśród dzieci i dorosłych w ramach ogólnopolskiej kampanii Cała Polska czyta dzieciom uczestniczyło 12 491 najmłodszych dzieci. W dowód uznania Fundacja ABCXXI Cała Polska czyta dzieciom przyznała w konkursie na najlepiej przeprowadzoną kampanię głośnego czytania wśród dzieci kolejną Superstatuetkę p. Małgorzacie Piekarskiej, dyrektor MBP w Jaśle. W dniach 9 i 10 czerwca 2011 r. w 22 bibliotekach publicznych woj. podkarpackiego odbyły się spotkania autorskie ze znanymi i lubianymi przez młodych czytelników twórcami literatury dziecięcej i młodzieżowej: Wandą Chotomską, Pawłem Beręsewiczem, Agnieszką Frączek, Kaliną Jerzykowską i Andrzejem Markiem Grabowskim. Organizatorami cyklu spotkań autorskich promujących czytelnictwo wśród dzieci i młodzieży w ramach akcji Z książką na walizkach była Wojewódzka i Miejska Biblioteka w Rzeszowie oraz Wydawnictwo Literatura. Z Wandą Chotomską, poetką, autorką książek dla dzieci, audycji radiowych i telewizyjnych, scenariuszy do sztuk teatralnych i filmów krótkometrażowych, laureatką wielu konkursów literackich oraz Damą Orderu Uśmiechu spotkali się najmłodsi czytelnicy GBP w Brzostku, GDKiB w Głogowie Małopolskim, GBP w Radymnie z siedz. w Skołoszowie i MBP w Cieszanowie. Paweł Beręsewicz, tłumacz, autor słowników i opowiadań, powieści i wierszy dla dzieci, laureat wielu nagród i wyróżnień literackich spotkał się z czytelnikami MBP w Tarnobrzegu, MBP w Stalowej Woli, 12
WiMBP w Rzeszowie Filii nr 4, MBP w Łańcucie i GBP w Czarnej /łańcuckiej/. Agnieszka Frączek, germanistka i leksykograf, autorka wierszy i opowiadań dla dzieci, laureatka nagród i wyróżnień literackich gościła wśród najmłodszych czytelników MBP w Jarosławiu, MBP w Przeworsku, WiMBP w Rzeszowie Oddziale, GBP w Żyrakowie oraz MBP w Mielcu Filii nr 6. Spotkania autorskie z Kaliną Jerzykowską, polonistką, teatrologiem, autorką wierszy, powieści, piosenek, sztuk i scenariuszy teatralnych odbyły się w MiPBP w Kolbuszowej, GBP w Niebylcu, MBP w Nisku i WiMBP w Rzeszowie Filii nr 3. Natomiast z Andrzejem Markiem Grabowskim, autorem kilkudziesięciu scenariuszy filmów animowanych, kilkuset piosenek, kilku książek oraz współzałożycielem zespołu Fasolki spotkali się czytelnicy MBP w Brzozowie, BPGiM w Strzyżowie, MiPBP w Ropczycach oraz GBP w Przecławiu Filii w Rzemieniu. We wszystkich spotkaniach autorskich uczestniczyło łącznie około 1 200 młodych czytelników, przedszkolaków i uczniów szkół podstawowych. Pisarze biorący udział w spotkaniach chętnie udzielali szczegółowych i wyczerpujących odpowiedzi na zadawane przez uczestników pytania. Barwnie i ciekawie opowiadali o swoim życiu, twórczości, bohaterach książek, pasjach i otaczającym świecie. Często podkreślali jak ważną rolę w życiu dziecka odgrywa rodzina, przyjaźń i książka. Z przekonaniem mówili najmłodszym, że czytanie książek może być wielką frajdą i przyjemnością. Czytanie pomaga przenieść się w nieznane krainy, zrozumieć świat, uczy wrażliwości, rozwija wyobraźnię a także wpływa na dokonywanie w życiu właściwych wyborów. W trakcie spotkań mali czytelnicy mogli dowiedzieć się między innymi jak powstaje książka, skąd autor czerpie pomysły, kto robi ilustracje, na czym polega praca leksykologa, jaka jest różnica między wierszem a prozą, czym jest rym i rytm, co to są frazeologizmy, synonimy, antonimy i wyrazy wieloznaczne, jakie błędy językowe najczęściej popełniamy w mowie potocznej. Dzieci uczestniczyły w zainscenizowanych przedstawieniach i quizach z zakresu wiedzy o teatrze, musiały zmierzyć się z niełatwym zadaniem, polegającym na wyraźnym powtórzeniu trudnych do wymowy wyrazów supłających i łamiących język, ale również mogły wykazać się znajomością języka angielskiego, posłuchać fragmentów książek czytanych przez autorów oraz poczuć się choć na chwilę aktorami i zagrać role specjalnie dla nich przygotowane przez pisarzy. Na zakończenie wszyscy uczestnicy otrzymali autograf lub dedykację na specjalnie przygotowanym przez bibliotekę folderze lub zakupionej na kiermaszu książce oraz pozowali do wspólnego zdjęcia z ulubionym pisarzem. O potrzebie cyklicznego organizowania tego typu imprez w publicznych bibliotekach dziecięcych najlepiej świadczyła frekwencja licznie przybyłych na 13
spotkania najmłodszych miłośników książek oraz ich opiekunów nauczycieli, rodziców i bibliotekarzy. Obok zbiorowych form pracy z czytelnikiem oddziały i filie dla dzieci stosują w celach promocyjnych także formy wizualne. Do najczęściej spotykanych w bibliotekach wizualnych form promocji należą plakaty, ulotki, foldery, zaproszenia, różnego rodzaju wystawy (292), wystawki (800) i gazetki (317), informujące i zachęcające czytelników do korzystania ze zbiorów bibliotecznych oraz udziału w organizowanych imprezach (np. Wakacje w bibliotece, Spotkanie autorskie z, Poranek z książką, Klub Malucha, Dzień Babci i Dziadka, Mikołajki). Dużym zainteresowaniem wśród dzieci i młodzieży cieszą się wystawki nowości wydawniczych. Podobnie jak w roku ubiegłym najpopularniejszą formą pracy w bibliotekach dziecięcych Podkarpacia były zajęcia prowadzone z dziećmi podczas ferii i wakacji. Następnie lekcje biblioteczne i wycieczki do biblioteki przedszkolaków, uczniów szkół podstawowych i gimnazjalnych, głośne czytanie w ramach ogólnopolskiej kampanii społecznej Cała Polska czyta dzieciom, pogadanki i odczyty oraz konkursy czytelnicze literackie i plastyczne na szczeblu gminnym, powiatowym i wojewódzkim. Zdecydowanie mniejszą popularnością cieszyły się dyskusje nad książką oraz spotkania autorskie ze znanymi i lubianymi pisarzami. Te ostatnie ze względu na duże koszty organizacyjne. Najciekawsze przykłady form promocji Spotkania autorskie: Spotkanie z Ewą Barańską (Łańcut, Łańcut-Wysoka) spotkanie z Pawłem Beręsewiczem (Czarna /łańcucka/, Łańcut, Stalowa Wola, Tarnobrzeg) spotkanie z Adamem Bełdą autorem powieści fantastycznonaukowej Edgar (Jasło) spotkanie z Ewą Chotomską (Jasło) spotkanie z Wandą Chotomską (Brzostek, Cieszanów, Głogów Małopolski) spotkanie z Barbarą Ciwoniuk (Jasło-DKK, Rzeszów-DKK) spotkanie z Wiesławem Drabikiem (Borowa, Bojanów) spotkanie z Agnieszką Frączek (Jarosław, Mielec - F. Nr 6/O, Przeworsk, Rzeszów) spotkanie z Andrzejem Markiem Grabowskim (Brzozów, Przecław, Ropczyce, Strzyżów) spotkanie z Małgorzatą Gutowską-Adamczyk (Jarosław-DKK, Przeworsk- DKK, Zagórz-DKK) spotkanie z Kaliną Jerzykowską (Kolbuszowa, Niebylec, Nisko) 14
spotkanie autorskie z Melanią Kapelusz (Jasło) spotkanie z Grzegorzem Kasdepke (Krosno, Łańcut, Przeworsk, Tarnobrzeg) spotkanie z Izabellą Klebańską (Wiśniowa) spotkanie z Katarzyną Majgier (Kolbuszowa) spotkanie z Lidią Miś (Kolbuszowa, Białobrzegi, Przemyśl, Ropczyce, Sanok, Zagórz, Chmielnik) spotkanie z Henrykiem Nicponiem dziennikarzem, literatem, reportażystą, autorem książki Lewiatan królowej Bony (Jasło) spotkanie z Arkadiuszem Niemirskim (Ustrzyki Dolne-DKK) spotkanie z Ewą Nowak (Stalowa Wola) spotkanie z Niną Opic pisarką, poetką, autorką książeczek dla dzieci (Rzeszów) spotkanie z Beatą Ostrowicką (Krosno) spotkanie z Krzysztofem Petkiem (Krosno) spotkanie z Wiolettą Piasecką (Boguchwała, Chmielnik, Tyczyn) spotkanie z Małgorzatą Karoliną Piekarską (Krosno) spotkanie z Elizą Piotrowską (Jasło) spotkanie z Dariuszem Rekoszem (Jasło) spotkanie z Ewą Stadtmüller (Rzeszów) spotkanie z Kazimierzem Szymeczko (Nisko, Tyczyn) spotkanie z Andrzejem Krzysztofem Torbusem poetą i autorem książek dla dzieci (Czudec) spotkanie z Alicją Ungeheuer-Gołąb badaczką literatury dziecięcej, autorką wierszy i bajek dla dzieci (Rzeszów) spotkanie z Łucją Cichocką autorką książek dla dzieci (Rzeszów) spotkanie z Edytą Zarębską bajkopisarską i ilustratorką, laureatką Konkursu Literackiego im. A. Lindgren (Nisko, Przeworsk, Tyczyn) spotkanie z Adamem Kuźmą ratownikiem Górskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego (Leżajsk) spotkanie z Pawłem Pasterzem kolekcjonerem, architektem, fotografikiem, współautorem albumu Pora na Dobranoc (Rzeszów) spotkanie z siostrą Bogumiłą Zamorą, nazaretanką z Komańczy (Sanok) Konkursy literackie: XVI Konkurs Literackiej Twórczości Dzieci i Młodzieży (Jasło) Mój przyjaciel wiersz IV Przegląd Recytatorski (Lesko) Polscy poeci dzieciom recytacja wierszy w wykonaniu dzieci z Przedszkola Nr 1 (Ustrzyki Dolne) III Bieszczadzkie Dyktando o tytuł Powiatowego Gimnazjalnego Mistrza Ortografii (Lesko) 15
Ja i mój świat XV Powiatowy Konkurs Poetycki i Młodzieży (Brzozów) Konkurs wiedzy o książce, prasie i bibliotece (Ustrzyki Dolne) Niezapominajki są to kwiatki z bajki konkurs literacki (Jarosław) Kto pięknie czyta, mistrzem jest i kwita konkurs pięknego czytania wierszy o mamie (Kolbuszowa) Mistrz Pięknego Czytania konkurs czytelniczy (Krosno) Wielki znawca przygód Harry ego Pottera literacki konkurs międzybiblioteczny (Kolbuszowa) Daj pewność, że trudziłem się na Twoją chwałę czyli utwory Czesława Miłosza o Polsce konkurs recytatorski dla uczniów klas V-VI szkół podstawowych (Krosno) Dyktando o Pióro Wójta Gminy Grodzisko Dolne IV edycja konkursu ortograficznego dla młodzieży szkół gimnazjalnych (Grodzisko Dolne) Pamięć to coś więcej niż tylko wspomnienie powiatowy konkurs literacko-plastyczny o Janie Pawle II (Leżajsk) Czytam, bo lubię Jesień konkurs pięknego czytania dla dzieci z klas III szkół podstawowych (Krosno) Literatura i dzieci. Trzy magiczne słowa proszę, dziękuję, przepraszam konkurs miejski (Leżajsk) Podróże z książką konkurs literacki dla uczniów klas IV-VI szkół podstawowych (Krosno) Książka to przyjaciel, który nigdy nie zdradzi konkurs (Leżajsk) Walentynkowe wierszowanie konkurs recytatorski dla uczniów klas V-VI szkół podstawowych (Krosno) Najpiękniejsze wiersze o KOTACH konkurs recytatorski (Łańcut) To warto przeczytać. Pisz recenzje i wygrywaj książki! konkurs powiatowy (Leżajsk) Henryk Sienkiewicz życie i twórczość gminny konkurs czytelniczy (Białobrzegi) Czy znasz swoje lektury konkurs czytelniczy ze znajomości lektur dla klas IV-VI szkoły podstawowej (Lubaczów) Rwane prosto z krzaka konkurs recytatorski poezji Jana Twardowskiego (Białobrzegi) Mój Łańcut wierszem opisany III edycja Konkursu Jednego Wiersza dla gimnazjów i szkół średnich (Łańcut) Z polszczyzną za pan brat konkurs językowy (Białobrzegi) Perły tradycji i historii w naszych miejscowościach gminny konkurs krasomówczy (Czarna /łańcucka/) Poeci dzieciom konkurs literacki (Markowa) 16
Wielki Post i Święta Wielkanocne w tradycji i kulturze chrześcijańskiej konkurs dla uczniów gimnazjum (Przecław) Literacki świat Harry ego Pottera konkurs literacki (Mielec WLDiM) Baśnie, bajki, bajeczki znam bo czytam gminny konkurs literacki (Przecław) Strofy o porach roku XIII konkurs recytatorski z cyklu Strofy o (Przemyśl) Barwy mojej Ojczyzny konkurs recytatorski dla młodzieży gimnazjalnej i ponadgimnazjalnej (Mielec F. Nr 4) Wigilia w tradycji polskiej konkurs (Przecław) Baśniowy świat wróżb i czarownic konkurs czytelniczy dla dzieci (Przemyśl) Literackie zgadywanki konkurs czytelniczy dla uczniów klas II-III szkoły podstawowej (Mielec F. Nr 4) Nie obejdzie się bez misia VI powiatowy konkurs recytatorski dla gimnazjów (Przemyśl) Wszystkie dzieci pięknie czytają gminny konkurs pięknego czytania (Wielopole Skrzyńskie) A mnie jest szkoda lata powiatowy konkurs recytatorski dla gimnazjów z cyklu Pory roku w poezji (Przemyśl) Zostań mistrzem ortografii gminny konkurs ortograficzny (Wielopole Skrzyńskie) Świat książek Anny Onichimowskiej konkurs czytelniczo-plastyczny (Przemyśl) Recytacja jednego wiersza gminny konkurs recytatorski (Wielopole Skrzyńskie) Wawiłow, Gellner, Usenko dzieciom dwuetapowy powiatowy konkurs recytatorski (Ropczyce) Pod skrzydłem anioła konkurs recytatorski połączony z warsztatami (Sanok) Kaczka Dziwaczka i Przyjaciele konkurs recytatorski dla uczniów klas II szkoły podstawowej (Sanok) Zaczarowany świat gminny konkurs czytelniczy dla uczniów klas I-II szkół podstawowych (Zagórz) Fiołki Ojca Pio konkurs literacko-plastyczny dla uczniów klas IV-VI szkoły podstawowej i gimnazjum (Sanok) Literackie fascynacje dziecięce nominacje konkurs czytelniczy (Boguchwała) Wakacyjna przygoda z książką konkurs na najlepszą recenzję (Sanok) Bajka dla młodszej siostry lub brata konkurs literacki (Głogów Małopolski) Napisz list konkurs literacki (Tyczyn) 17
Dopalacze śmiertelne kolekcjonerstwo VI edycja konkursu literackiego dla uczniów szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych z terenu powiatu (Stalowa Wola) Tarnobrzeskie straszony konkurs literacki (Tarnobrzeg) Godziny przy piórze XI edycja konkursu literackiego Moja mała Ojczyzna dla uczniów klas IV-VI szkół podstawowych i gimnazjalnych z terenu powiatu (Stalowa Wola) Kosmiczny włóczykij konkurs literacki dla gimnazjum (Bojanów) Baśnie znane i nieznane konkurs literacki dla uczniów klas III (Stalowa Wola) Poczytam Ci III Międzyszkolny Konkurs Pięknego Czytania (Rzeszów) Mikołajkowy turniej konkurs literacki dla uczniów szkoły podstawowej (Stalowa Wola) Mistrz ortografii gminny konkurs ortograficzny (Frysztak, Nowa Dęba) Raz w bibliotece wydarzyło się coś niezwykłego V edycja konkursu krasomówczego z cyklu Nie taki język straszny dla uczniów klas III-VI szkół podstawowych z terenu miasta (Stalowa Wola) Opowiadania z ukrytymi tytułami książek konkurs literacki (Tarnobrzeg) Konkursy plastyczne: Portret Kubusia Puchatka konkurs plastyczny dla dzieci (Baligród) Nie pal przy mnie konkurs plastyczny (Jarosław) Kolorowa jesień w wierszach Ewy Szelburg-Zarembiny konkurs plastyczny dla uczniów klas I-III szkół podstawowych (Krosno) Pluszowy miś, mój najlepszy przyjaciel konkurs plastyczny (Jarosław) Spotkanie u Królowej Śniegu ilustracje do baśni międzybiblioteczny konkurs plastyczny (Krosno) Złota jesień konkurs plastyczny (Jarosław) Lubimy Baśnie braci Grimm konkurs plastyczny dla najmłodszych (Grodzisko Dolne, Leżajsk-Giedlarowa) Najpiękniejszy bałwanek konkurs plastyczny dla dzieci (Leżajsk) Wakacje na bezludnej wyspie konkurs plastyczny dla dzieci w wieku od 5 13 lat (Krosno) Wiem wszystko o mojej miejscowości XIV edycja konkursu historyczno-plastycznego dla uczniów szkół podstawowych (Lubaczów) Sport w oczach dziecka powiatowy konkurs plastyczny (Łańcut) Moje wymarzone wakacje konkurs plastyczny (Czarna /łańcucka/) Bohater literacki Jana Brzechwy konkurs rysunkowy (Lubaczów) Najpiękniejsza palma wielkanocna konkurs dla dzieci i młodzieży do lat 16 (Lubaczów) 18
Moja wyobraźnia konkurs plastyczny (Czarna /łańcucka/) Kochamy polskie legendy konkurs plastyczny (Łańcut-Wysoka) Krasnoludki bohaterowie bajek i baśni gminny konkurs plastyczny (Borowa) Bohaterowie naszych bajek konkurs plastyczny (Przecław) Najpiękniejsze drzewa naszych lasów konkurs plastyczny (Mielec F. Nr 6/O) Ulubione koty konkurs plastyczny (Przecław) Wymarzona podróż konkurs plastyczny (Mielec F. Nr 7) Moje hobby, moja pasja konkurs plastyczny (Mielec WLDiM) Ilustracje do utworów Wandy Chotomskiej IX edycja powiatowego konkursu plastycznego dla dzieci z cyklu Ilustracje do utworów znanych pisarzy (Przemyśl) Mój ulubiony bohater literacki konkurs plastyczny (Mielec F. Nr 7) Bohaterowie naszych książek w świecie magii, czarownic i dobrych wróżek konkurs plastyczny (Mielec F. Nr 7) Najpiękniejsza kartka wielkanocna konkurs plastyczny dla uczniów szkół podstawowych (Ropczyce) Polska prezydencja w Unii Europejskiej konkurs plastyczny (Boguchwała) Ozdoba Bożonarodzeniowa konkurs plastyczny (Zagórz) Bajkowo zakręceni 2011 gminny konkurs plastyczny (Boguchwała) Wspomnienie o stanie wojennym powiatowy konkurs literackoplastyczny (Boguchwała) Moja mała Ojczyzna konkurs plastyczny (Chmielnik) Ziemia Niebieska Planeta Walka o Przetrwanie powiatowy konkurs plastyczny (Boguchwała) Świąteczna kartka konkurs plastyczny (Głogów Małopolski) Ulubiony bohater z książki konkurs plastyczny (Tyczyn) Moja obwoluta do przeczytanych bajek konkurs plastyczny (Głogów Małopolski) Znane i nieznane przygody Misia Uszatka XI edycja konkursu plastycznego dla przedszkolaków z cyklu Kolorowy świat bajek (Stalowa Wola) Ilustrujemy bajki Lucyny Krzemienieckiej konkurs plastyczny (Bojanów) Ulubieni bohaterowie książek Pawła Beręsewicza konkurs plastyczny w ramach akcji Z książką na wakacjach (Stalowa Wola) Spotkanie z bohaterami bajek Wiesława Drabika konkurs plastyczny (Bojanów) 19
Czarodziejka dzieciństwa Ewa Szelburg-Zarembina konkurs plastyczny dla dzieci klas I-III szkół podstawowych w ramach VII Stalowowolskich Dni Książki (Stalowa Wola) Bezpieczne wakacje konkurs plastyczny dla dzieci i młodzieży zorganizowany przez Komendę Powiatową Policji (Strzyżów) Bohaterowie książek Marii Krüger konkurs plastyczny dla dzieci uczestniczących w akcji Lato w bibliotece (Stalowa Wola) Bajkowi bohaterowie z wizytą w Rzeszowie XVII Ogólnomiejski Konkurs Plastyczny (Rzeszów) Las skarbiec człowieka XVI edycja konkursu plastycznego Ekslibris dla uczniów klas IV-VI szkół podstawowych i młodzieży gimnazjalnej z terenu powiatu (Stalowa Wola) Książki, książeczki Te lubię najbardziej ogólnomiejski konkurs plastyczny dla dzieci (Rzeszów) Bezpieczne ferie konkurs plastyczny dla uczniów szkół podstawowych i gimnazjum (Sanok) Cykle zajęć: Sposób na wakacyjną nudę VII warsztaty literacko-plastyczno-językowe dla dzieci prowadzone m.in. przez plastyka i lektora języka angielskiego (Leżajsk) Od czwartego roku, bez książki ani kroku cykl zajęć dla dzieci 4 i 5-letnich i ich rodziców (Krosno) Wakacyjne podróże małe i duże cykliczne zajęcia wakacyjne dla dzieci (Ustrzyki Dolne) Edukacja czytelnicza, medialna i regionalna całoroczny cykl zajęć dla dzieci (Jasło) Na Biblioaktywnym Szlaku cykl całoroczny (Jasło) Szkoła Kubusia Puchatka cykl zajęć dla przedszkolaków (Krosno) Zostań czytelnikiem! Odkryj Krainę Biblioteki i Książki! cykl zajęć dla dzieci (Jasło) Popołudnia z bajką głośne czytanie bajek (Żołynia) Poznajemy świat Irak arabski kraj ostoją starożytności cykl zajęć (Mielec F. Nr 4) Książkowe czwartki cykl cotygodniowych spotkań dla dzieci najmłodszych (Przeworsk) Czy słońce, czy deszcz, w bibliotece dobrze jest coroczna akcja Lato w bibliotece adresowana do dzieci spędzających wakacje w miejscu zamieszkania (Ropczyce) 20
Ferie 2011 w bibliotece cykl spotkań literacko-plastycznych ph. Literackie atrakcje w zimowe wakacje, popularyzujących literaturę dla dzieci (Boguchwała) Klub Malucha cykliczne zajęcia edukacyjno-plastyczne dla dzieci najmłodszych (Sanok) Z Bajkolandią za pan brat cykl zajęć z edukacji czytelniczej dzieci (Boguchwała) Poranek z książką cykl imprez dla uczniów klas I szkół podstawowych (Stalowa Wola) Wakacyjny kram z bajkami cykl zajęć dla dzieci (Strzyżów) Bajeczka barwna jak świat spotkania popularyzujące czytelnictwo wśród najmłodszych (Stalowa Wola) Sposób na piątkowe popołudnia cykl spotkań literacko-plastycznoteatralnych dla dzieci (Strzyżów) Czytajmy razem II edycja głośnego czytania dzieciom (Rzeszów) Zimowe czary, czyli ferie z książką i zabawą cykl zajęć i zabaw literackich dla dzieci (Czudec) Wędrujące dobranocki cykl zajęć edukacyjnych dla dzieci najmłodszych (Rzeszów) Książka moim przyjacielem cykl zajęć dla dzieci (Frysztak) Klub Europejczyka cykl spotkań dla dzieci (Rzeszów) Zimowe surfowanie po Internecie cykl spotkań dla miłośników Internetu (Tarnobrzeg) Od bajki do dobranocki czwartkowe seanse głośnego czytania w Muzeum Dobranocek (Rzeszów) Lekcje biblioteczne: Katalogi i kartoteki sposoby wyszukiwania informacji (Jasło) Analiza tekstu literackiego lekcja biblioteczna (Ustrzyki Dolne) Maria Skłodowska-Curie kobieta wyprzedzająca epokę (Jarosław) Spotkanie z biblioteką lekcja biblioteczna (Kolbuszowa) Źródła informacji w bibliotece katalogi (Leżajsk) Łańcuckie Nekropolie lekcja biblioteczna dla uczniów gimnazjum i szkół średnich (Łańcut) Czasopisma lekcja biblioteczna ze Świerszczykiem (Markowa) Katalogi tradycyjne i elektroniczne lekcja biblioteczna dla gimnazjalistów (Mielec F. Nr 4) Bajka jako gatunek literacki lekcja biblioteczna (Przeworsk) Szanujemy książki wypożyczone z biblioteki lekcja biblioteczna (Mielec F. Nr 4) 21
Droga książki od pisarza do czytelnika lekcja biblioteczna (Stalowa Wola) Poznaj bibliotekę lekcja biblioteczna dla uczniów szkół podstawowych (Przeworsk) Jesienne przygotowania do zimy lekcja biblioteczna połączona z prezentacją multimedialną (Sanok) Korzystamy z katalogów bibliotecznych lekcja biblioteczna (Bojanów) Ekonomia na wesoło lekcja biblioteczna dla młodzieży (Ropczyce) Literatura dla dzieci i młodzieży literatura polska lekcja biblioteczna w ramach projektu Czytamy (Sanok) Jak powstaje książka lekcja biblioteczna połączona z prezentacją multimedialną (Zagórz) Czasopisma dla dzieci i młodzieży lekcja biblioteczna (Stalowa Wola) Księgozbiór podręczny źródłem informacji lekcja biblioteczna (Bojanów) Historia Stalowej Woli lekcja biblioteczna połączona z prezentacją multimedialną (Stalowa Wola) Układ książek na półce, opis katalogowy książki, umiejętność korzystania z katalogu lekcja biblioteczna (Niebylec) O życiu i twórczości Marii Kownackiej lekcja biblioteczna (Nowa Dęba) Inne: Cała Polska czyta dzieciom ogólnopolska kampania społeczna promująca czytelnictwo najmłodszych, w której aktywny udział wzięła większość bibliotek dziecięcych Z książką na walizkach. V Podkarpackie Spotkania Pisarzy z Młodymi Czytelnikami pod hasłem Rodzina jest dobra na wszystko cykl spotkań autorskich promujących czytelnictwo wśród dzieci i młodzieży, w którym wzięły udział 22 biblioteki publiczne woj. podkarpackiego Ferie i wakacje w bibliotece zajęcia dla dzieci prowadzone w większości oddziałów i filii dla dzieci (quizy, zgaduj-zgadule, krzyżówki, kalambury, minikonkursy, gry i zabawy zręcznościowe, zabawy integracyjne przy muzyce, zajęcia plastyczne, układanie puzzli, origami zabawy z papierem, scrabble, turnieje gier planszowych, tworzenie ilustracji do wspólnie przeczytanych bajek i baśni, krótkie inscenizacje teatralne, projekcje filmów, surfowanie po Interencie) Tu czytam Dyskusyjne Klubu Książki realizacja projektu Instytutu Książki (Jarosław, Jasło, Nisko, Przeworsk, Rzeszów, Sanok, Ustrzyki Dolne, Zagórz) Najlepszy Czytelnik Roku 2010 konkurs czytelniczy na najaktywniejszego czytelnika dziecięcego (Cmolas, Leżajsk, Łańcut- 22
Wysoka, Borowa, Przecław, Mielec F. Nr 7, Przemyśl, Ropczyce, Tarnobrzeg) Pasowanie na czytelnika uroczyste imprezy kończące cykl zajęć edukacyjnych dla dzieci z klas 0 i I (Leżajsk, Łańcut, Czarna /łańcucka/, Mielec F. Nr 4, 6/O, 7, Zagórz, Błażowa, Boguchwała, Tyczyn, Stalowa Wola, F. Nr 4, Nowa Dęba, Rzeszów) Światowy Dzień Pluszowego Misia spotkania z przedszkolakami i dziećmi z klasy I szkoły podstawowej (Cmolas, Leżajsk, Leżajsk- Giedlarowa, Lubaczów, Łańcut, Białobrzegi, Czarna /łańcucka/, Mielec F. Nr 6/O, 7, Ropczyce, Strzyżów, Czudec, Frysztak, Niebylec, Wiśniowa, Rzeszów) FunEnglish w bibliotece interaktywny kurs języka angielskiego dla dzieci (Jasło, Cieszanów) O akceptacji i przyjaźni na podstawie Bajek Ezopa zajęcia edukacyjne dla dzieci (Kolbuszowa) Festiwal Literatury Dziecięcej impreza plenerowa pod hasłem Czytanie się liczy z udziałem autorów książek dla dzieci (Krosno) Dziękujemy Ci Mamo montaż słowno-muzyczny z okazji Dnia Matki (Ustrzyki Dolne) Święto Misia Uszatka patrona Przedszkola Samorządowego impreza dla dzieci w przedszkolu (Lesko) Poznaj bezpieczny Internet zostań sieciakiem zajęcia dla dzieci w ramach programu Akademia Orange dla bibliotek (Ustrzyki Dolne) Kolorowy karnawał zabawa taneczna dla dzieci (Brzozów) Magiczny świat Roalda Dahla głośne czytanie fragmentów książki Matylda połączone z projekcją filmu na DVD (Ustrzyki Dolne) Wiosenne metamorfozy zajęcia plastyczne dla dzieci (Brzozów) Maria Skłodowska-Curie kobieta, uczona, noblistka inscenizacja (Jarosław) Smocze wędrówki przypomnienie smoczych bohaterów baśni, bajek i legend połączone z głośnym czytaniem książek, wykonaniem własnego smoka dowolną techniką i oglądaniem filmu Porwanie Baltazara Gąbki (Ustrzyki Dolne) Baśniowa rewia mody u Calineczki konkurs małych form teatralnych z okazji Międzynarodowego Dnia Książki (Krosno) Wesołe minutki z książeczką głośne czytanie (Jarosław) Bajkowy przekładaniec zabawa z udziałem dzieci ze Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego (Ustrzyki Dolne) Pokaż co potrafisz, a trafisz na afisz Mam talent, czyli jak tańczymy, recytujemy, śpiewamy (Kolbuszowa) Promocja czytelnictwa i biblioteki audycje radiowe w Twoim Radiu (Cmolas) 23
Pinokio spektakl lalkowy dla najmłodszych w wykonaniu Teatru Mer z Łodzi (Krosno) Urodziny Kubusia Puchatka IV edycja zajęć dla najmłodszych (Grodzisko Dolne, Leżajsk) Zajęcia teatralne dla dzieci zajęcia prowadzone przez instruktor MDK (Lubaczów) Osobliwości przyrodnicze twojej okolicy konkurs fotograficzny (Leżajsk) Kolorowy Świat Małego Czytelnika zajęcia plastyczne dla dzieci (Lubaczów) W świecie baśni Andersena zajęcia dla dzieci z okazji Międzynarodowego Dnia Książki (Leżajsk) Jesień w bibliotece zajęcia plastyczne dla przedszkolaków (Lubaczów) Inna Ireny Jurgielewiczowej dyskusja nad książką (Czarna /łańcucka/) Zaśpiewam Tobie I Konkurs Dziecięcej Poezji Śpiewanej (Łańcut) W świecie baśni i fantazji głośne czytanie baśni Czerwony Kapturek (Czarna /łańcucka/) Ziemia Łańcucka nasza mała Ojczyzna konkurs na prezentację multimedialną (Łańcut) Z Internetem na ty zajęcia edukacyjne dla dzieci (Czarna /łańcucka/ Książka poza murami biblioteki bibliotekarz czyta bajki dzieciom w przedszkolu (Żołynia) Gmina Borowa 2011 w obiektywie aparatu konkurs fotograficzny (Borowa) Misiowa Mini Galeria rysowanie portretów Kubusia Puchatka (Czarna /łańcucka/) Poszukiwanie okularów głośne czytanie wierszy J. Tuwima (Przecław) Zabawy ze sznurkiem zajęcia zręcznościowe dla dzieci (Mielec F. Nr 4) Wesołe Boże Narodzenie wykonywanie ozdób świątecznych zajęcia plastyczne (Przecław) Prezenty dla Babci i Dziadka warsztaty plastyczne (Mielec F. Nr 6/O, WLDiM) Las moim domem konkurs przyrodniczy (Mielec F. Nr 6/O) Dwanaście miesięcy tworzenie kalendarza w oparciu o baśń zajęcia literackie (Mielec F. Nr 6/O) Teatr z gazet gazetowa scenografia warsztaty plastyczne (Mielec F. Nr 6/O) Ferie z Jasiem i Małgosią wspólne czytanie znanej baśni i wykonywanie piernikowej chatki zajęcia literacko-plastyczne (Mielec F. Nr 7) 24
Świat wierszy Jana Brzechwy i Juliana Tuwima zajęcia dla dzieci ze świetlicy SP Nr 1 (Przeworsk) Akademia bezpiecznego dziecka głośne czytanie książek (Mielec F. Nr 4) Noc z baśnią impreza czytelnicza dla dzieci z klas III-IV szkół podstawowych (Ropczyce) Leśne duszki i grzyby przedstawienie w wykonaniu przedszkolaków (Mielec F. Nr 6/O) Apetyt na czytanie głośne czytanie bajek (Ropczyce) Baśnie, bajki, bajeczki i inne ciekawe książeczki głośne czytanie dla najmłodszych (Przeworsk) W świecie kwiatów zasady kompozycji florystycznych połączone z warsztatami plastycznymi dla młodzieży (Ropczyce) Bawimy się w teatr wystawienie sztuki Bajkowy bałagan (Sanok) Wakacyjny piknik impreza plenerowa dla dzieci i ich opiekunów: koło fortuny, gazetowa wojna, zabawy zręcznościowe i taneczne z chustą animacyjną (Ropczyce) Magiczne cudeńka z modeliny i plasteliny zajęcia plastyczne dla dzieci (Mielec WLDiM) O wawelskim smoku przedstawienie w wykonaniu dzieci z Przedszkola Nr 1 (Sanok) Karnawał w Rio, karnawał w Wenecji i w Bibliotece bal maskowy dla przedszkolaków (Sanok) Dzień Dziecka w Zielonej Czytelni zwariowana zabawa w plenerze połączona z puszczaniem baniek mydlanych (Ropczyce) Jedzie pociąg z daleka podróże po najpiękniejszych miastach w Polsce zajęcia wakacyjne dla dzieci (Sanok) Spotkanie z bajką literacka wyprawa dzieci Szlakiem polskich legend (Boguchwała) Grają skocznie Dzieciąteczku jasełka w wykonaniu dzieci z Przedszkola Nr 1 (Sanok) Dziennikarstwo sztuką myślenia warsztaty dziennikarskie dla uczniów klas IV-VI szkoły podstawowej i gimnazjalistów, organizowane w ramach konkursu grantowego Aktywna Biblioteka Akademii Filantropii w Polsce (Boguchwała) Najlepszy z Najlepszych 2011 VIII Plenerowy Piknik Czytelniczy (Boguchwała) Andrzejkowa Noc w Bibliotece impreza czytelnicza dla dzieci (Chmielnik) Z obiektywem po Gminie Boguchwała konkurs fotograficzny (Boguchwała) 25