RANKING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH i NADWYŻKOWYCH w POWIECIE ŚWIDNICKIM w 2009r.

Świdnica, dnia 11.03.2010 r. RAPORT RANKING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH i NADWYŻKOWYCH w POWIECIE ŚWIDNICKIM w 2009r. CZĘŚĆ I RAPORTU - DIAGNOSTYCZNA 1. WSTĘP. /Cel opracowania, podstawa opracowania, metodologia opracowania/ Prowadzenie prawidłowej polityki rynku pracy wymaga sprawnego systemu informacyjnego w tej dziedzinie. Podstawowym źródłem informacji o poziomie i strukturze bezrobocia, stosowanych aktywnych i pasywnych programach przeciwdziałaniu bezrobociu i łagodzeniu jego negatywnych skutków, a także o instytucjonalnej obsłudze rynku pracy jest system statystycznosprawozdawczy z rynku pracy. Choć zawiera on wiele cennych danych to jednak wydaje się niewystarczający do zapewnienia bieżącej koordynacji szkolenia bezrobotnych oraz kształcenia zawodowego z potrzebami rynku pracy. W związku z tym powstała jednolita metoda służąca bieżącej koordynacji szkolenia bezrobotnych oraz kształcenia zawodowego z potrzebami rynku pracy w postaci Monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych. Monitoring ten jest procesem systematycznego śledzenia (obserwowania) zjawisk zachodzących na rynku pracy, nie odnosi się jednak do ogólnej sytuacji na rynku pracy, ale do popytu i podaży w poszczególnych rynkach zawodowo- terytorialnych. Pozwala na formułowanie ocen, wniosków i krótkotrwałych prognoz niezbędnych dla prawidłowego funkcjonowania systemów kształcenia zawodowego i szkolenia bezrobotnych. Jego celem jest: po pierwsze opisanie rzeczywistości lokalnego rynku pracy (ze szczególnym uwzględnieniem rożnych aspektów jego nierównowagi); po drugie umożliwienie formułowania ocen i wniosków dla systemu kształcenia zawodowego, szkolenia bezrobotnych oraz poradnictwa zawodowego. Zgodnie z zapisami Ustawy z dnia 20 kwietnia 2004r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (art.8, ust. 1 pkt 3 i art. 9, ust. 1 pkt 9 ) opracowanie analiz rynku pracy, w tym prowadzenie monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych jest jednym z zadań samorządu województwa oraz samorządu powiatu w zakresie polityki rynku pracy. Źródłem informacji do opracowania w/w Raportu są : - załącznik 3 do sprawozdania MPiPS - 01 Bezrobotni oraz oferty pracy według zawodów i specjalności. Stan za 2009r., - załącznik 2 do sprawozdania MPiPS - 01 Bezrobotni według rodzaju działalności, ostatniego miejsca pracy oraz oferty pracy. Stan za 2009r.. Monitoring dotyczy 30 dużych grup zawodowych, 392 grup elementarnych oraz 1636 zawodów i specjalności określonych w Klasyfikacji zawodów i specjalności wprowadzonej do stosowania Rozporządzeniem MGiP z dnia 8 grudnia 2004r. (Dz. U. Nr 265, poz. 2644), które zostało zmienione Rozporządzeniem MPiPS z 01 czerwca 2007r. w sprawie klasyfikacji 1

zawodów i specjalności dla potrzeb rynku pracy oraz zakresu jej stosowania (Dz. U. Nr 106, poz. 728). Ponadto przy monitoringu uwzględniono poziom i strukturę bezrobotnych oraz zgłaszane oferty pracy według Polskiej Klasyfikacji Działalności. na: Wdrożenie monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych pozwoli w szczególności - określenie kierunków i natężenia zmian zachodzących w strukturze zawodowo -kwalifikacyjnej na lokalnym, regionalnym i krajowym rynku pracy; - stworzenie bazy informacyjnej dla opracowania przyszłych struktur zawodowo -kwalifikacyjnych w układzie lokalnym, regionalnym i krajowym; - określenie odpowiednich kierunków szkolenia bezrobotnych, zapewniających większą efektywność organizowanych szkoleń; - bieżącą korektę poziomu, struktury i treści kształcenia zawodowego (dot. władz oświatowych oraz dyrekcji szkół ); - usprawnienie poradnictwa zawodowego poprzez wskazanie zawodów deficytowych i nadwyżkowych; - usprawnienie pośrednictwa pracy poprzez uzyskanie informacji o planowanych ofertach pracy na rok przyszły oraz przewidywanej liczbie absolwentów według zawodów; - ułatwienie realizacji programów specjalnych. 2. ANALIZA BEZROBOCIA WG ZAWODÓW. Analizę bezrobocia wg zawodów dokonano w oparciu o dane statystyczne za 2009 r. ze sprawozdań MPiPS 01 wygenerowane dzięki programowi komputerowemu. Na podstawie szczegółowych zestawień tabelarycznych zawierających n/w dane statystyczne: Największa liczba osób bezrobotnych na koniec 2008 i 2009r. była w n/w zawodach (tabela porównawcza): L.P. Kod Wyszczególnienie 2008r. Kod ogółem kobiety 2 Wyszczególnienie 2009r. ogółem kobiety 1. 0 bez 1356 735 0 bez 1622 857 2. 522107 sprzedawca 417 388 522107 sprzedawca 478 432 3. 722204 ślusarz 254 26 722204 ślusarz 383 33 4. 743304 krawiec 193 189 341902 asystent ekonomiczny 192 169 5. 341902 asystent ekonomiczny 186 166 743304 krawiec 181 176 6. 743604 szwaczka 172 172 743604 szwaczka 163 162 7. 419101 pracownik biurowy 128 124 419101 pracownik biurowy 156 143 8. 311502 technik mechanik 114 21 712102 murarz 148 0 9. 914103 robotnik gospodarczy 106 50 722304 tokarz 146 15 10. 722304 tokarz 106 22 914103 robotnik gospodarczy 144 77 11. 712102 murarz 100 0 311502 technik mechanik 132 18

12 512201 kucharz 98 87 512201 kucharz 99 81 13. 413103 magazynier 77 27 413103 magazynier 98 27 14. 244104 pedagog 72 59 244104 pedagog 87 75 15. 913207 sprzątaczka 67 66 913207 sprzątaczka 81 80 16. 241102 ekonomista 67 52 343101 pracownik administracyjny 17. 343101 pracownik administracyjny 75 67 66 61 931301 robotnik budowlany 67 0 18. 341501 handlowiec 53 41 247901 specjalista administracji publicznej 19. 832302 kierowca samochodu ciężarowego 64 53 53 0 932103 pakowacz 61 54 20. 742204 stolarz 52 7 241912 specjalista ds marketingu i handlu 21 723105 mechanik samochodów osobowych 22. 241912 specjalista ds marketingu i handlu 60 40 51 0 742204 stolarz 58 3 49 28 312102 technik informatyk 57 14 23. 312102 technik informatyk 49 17 711301 kamieniarz 56 0 24. 247901 specjalista administracji publicznej 47 40 741203 piekarz 55 1 25. 931301 robotnik budowlany 46 0 341501 handlowiec 54 36 26. 932103 pakowacz 43 38 828105 monter maszyn i urządzeń przemysłowych 27. 742207 stolarz meblowy 43 10 828203 monter elektrycznych przyrządów pomiarowych 28. 741203 piekarz 43 2 723105 mechanik samochodów osobowych 29. 724201 elektromonter zakładowy 42 5 724201 elektromonter zakładowy 30. 711301 kamieniarz 41 0 832302 kierowca samochodu ciężarowego 53 37 51 49 50 0 49 4 48 0 31. 311204 technik budownictwa 39 15 241102 ekonomista 47 38 32. 828203 monter elektrycznych 36 34 742207 stolarz meblowy 46 6 przyrządów pomiarowych Źródło: dane statystyczne Powiatowego Urzędu Pracy w Świdnicy. UWAGA: W powyższej tabeli zaprezentowano tylko te zawody i specjalności, w których na koniec 2009r. zarejestrowanych było co najmniej 46 osób bezrobotnych. Tabela obejmuje 32 zawody, w których na koniec 2009r. zarejestrowanych było 5061 spośród 8361 osób, co stanowi 60,53 % ogółu. Poddając analizie porównawczej zawody, w których było najwięcej osób bezrobotnych na koniec 2008 i 2009r. należy stwierdzić, że 31 spośród nich występuje w jednym i drugim roku. W tabeli można zaobserwować także następujące zmiany wśród wymienionych tam zawodów: biurowy, kucharz, magazynier, pedagog, sprzątaczka, elektromonter zakładowy); 10 z nich pozostało na tym samym miejscu (bez, sprzedawca, ślusarz, szwaczka, pracownik 3

administracyjny, robotnik budowlany, specjalista administracji publicznej, pakowacz, specjalista ds marketingu i handlu, technik informatyk, kamieniarz, piekarz, monter elektrycznych przyrządów pomiarowych, kierowca samochodu ciężarowego), a 8 w dół (krawiec, robotnik gospodarczy, technik mechanik, stolarz, handlowiec, mechanik samochodów osobowych, ekonomista, stolarz meblowy); 21 przesunęło się w jej ramach, z tego 13 w górę (asystent ekonomiczny, murarz, tokarz, pracownik 1 został zastąpiony nowym (technik budownictwa zastąpiony przez monter maszyn i urządzeń przemysłowych); w 5 zmniejszyła się liczba osób bezrobotnych; w 26 zwiększyła się liczba osób bezrobotnych; Zwiększyła się też ogólna liczba osób bezrobotnych z 6931 w 2008r. do 8361 w 2009r., tj. o 1430 osób. Jak wynika z powyższej tabeli struktura bezrobocia w powiecie świdnickim w 2009r. opiera się na następujących grupach: bez, sprzedawca, ślusarz, asystent ekonomiczny, krawiec, szwaczka, pracownik biurowy, murarz, tokarz, robotnik gospodarczy. W grupach tych na koniec 2009r. zarejestrowanych było 3613 osób (w 2008r.- 3032), co stanowi: 71,39% osób zarejestrowanych w zawodach wymienionych w tabeli (w 2008r.- 70,48%) oraz 43,21% ogółu zarejestrowanych (w 2008r.- 43,75%). Spośród wyszczególnionych w tabeli zawodów najwięcej kobiet zarejestrowanych było w następujących grupach: bez, sprzedawca, asystent ekonomiczny, krawiec, szwaczka, pracownik biurowy, kucharz, sprzątaczka. W grupach tych na koniec 2009r. zarejestrowanych było 2100 kobiet (w 2008r.-1927), co stanowi: 41,49% osób zarejestrowanych w zawodach wymienionych w tabeli (w 2008r.- 44,79%), 25,11% ogółu zarejestrowanych bezrobotnych (w 2008r.- 27,80%) oraz 48,69% ogółu zarejestrowanych kobiet (w 2008r.- 50,17%). 4

Największy liczbowo napływ bezrobotnych w powiecie świdnickim w 2008 i 2009r. był w n/w zawodach (tabela porównawcza): L.P. Kod Wyszczególnienie 2008r. Kod ogółem kobiety 5 Wyszczególnienie 2009r. ogółem kobiety 1. 0 bez 3990 2016 0 bez 4766 2254 2. 522107 sprzedawca 929 839 522107 sprzedawca 1036 900 3. 722204 ślusarz 542 50 722204 ślusarz 729 51 4. 341902 asystent ekonomiczny 400 354 341902 asystent ekonomiczny 404 343 5. 743304 krawiec 328 317 712102 murarz 361 0 6. 743604 szwaczka 304 303 743304 krawiec 315 302 7. 712102 murarz 264 0 743604 szwaczka 304 302 8. 311502 technik mechanik 262 28 311502 technik mechanik 302 27 9. 419101 pracownik biurowy 261 247 722304 tokarz 264 38 10. 512201 kucharz 213 170 914103 robotnik gospodarczy 254 129 11. 244104 pedagog 204 172 419101 pracownik biurowy 248 226 12. 722304 tokarz 203 39 244104 pedagog 216 185 13. 914103 robotnik gospodarczy 199 92 512201 kucharz 204 151 14. 741203 piekarz 158 4 741203 piekarz 185 4 15. 723105 mechanik samochodów osobowych 152 0 413103 magazynier 179 43 16. 413103 magazynier 150 40 931301 robotnik budowlany 152 1 17. 241102 ekonomista 142 120 723105 mechanik samochodów osobowych 18. 247901 specjalista administracji publicznej 138 110 828105 monter maszyn i urządzeń przemysłowych 152 0 147 103 19. 913207 sprzątaczka 131 131 312102 technik informatyk 141 35 20. 312102 technik informatyk 130 41 742204 stolarz 137 10 21. 341501 handlowiec 128 88 832302 kierowca samochodu ciężarowego 135 0 22. 343101 pracownik administracyjny 124 119 241102 ekonomista 134 107 23. 742204 stolarz 117 13 341501 handlowiec 134 76 24. 832302 kierowca samochodu ciężarowego 112 0 723106 mechanik pojazdów samochodowych 25. 724201 elektromonter zakładowy 103 9 241912 specjalista ds marketingu i handlu 26. 241912 specjalista ds marketingu i handlu 133 0 130 82 97 68 913207 sprzątaczka 128 128 27. 742207 stolarz meblowy 95 18 247901 specjalista administracji publicznej 28. 341404 organizator usług hotelarskich 92 84 724201 elektromonter zakładowy 127 101 121 5

29. 741201 cukiernik 91 33 828203 monter elektrycznych przyrządów pomiarowych 30. 723106 mechanik pojazdów samochodowych 118 106 90 0 932103 pakowacz 117 105 31. 931301 robotnik budowlany 90 0 343101 pracownik administracyjny 115 102 32. 311204 technik budownictwa 89 24 711301 kamieniarz 109 0 Źródło: dane statystyczne Powiatowego Urzędu Pracy w Świdnicy. UWAGA: W powyższej tabeli zaprezentowano napływ bezrobotnych w 2009r. wg zawodów (co najmniej 109 osób) Tabela obejmuje 32 zawody, w których w 2009r. napłynęło 11997 spośród 19150 osób, co stanowi 62,65 % ogółu. Analizując zawody, w których był największy napływ osób bezrobotnych na koniec 2008 i 2009r. należy stwierdzić, że 28 spośród nich występuje w jednym i drugim roku. W tabeli można zaobserwować także następujące zmiany wśród wymienionych tam zawodów: technik mechanik, piekarz); 6 z nich pozostało na tym samym miejscu (bez, sprzedawca, ślusarz, asystent ekonomiczny, robotnik budowlany, technik informatyk, stolarz, kierowca samochodu ciężarowego, mechanik pojazdów samochodowych, specjalista ds marketingu), a 12 w dół (krawiec, szwaczka, pracownik biurowy, pedagog, kucharz, mechanik samochodów osobowych, ekonomista, handlowiec, sprzątaczka, specjalista administracji publicznej, elektromonter zakładowy, pracownik administracyjny); 22 przesunęło się w jej ramach, z tego 10 w górę (murarz, tokarz, robotnik gospodarczy, magazynier, budownictwa zastąpione przez monter maszyn i urządzeń przemysłowych, monter elektrycznych przyrządów pomiarowych, pakowacz, kamieniarz); 4 zostały zastąpione nowymi (stolarz meblowy, organizator usług hotelarskich, cukiernik, technik w 7 zmniejszył się napływ osób bezrobotnych; w 19 zwiększył się napływ osób bezrobotnych; w 2 napływ osób bezrobotnych był taki sam jak w 2008r. Zwiększyła się też ogólna liczba napływu osób bezrobotnych z 16194 w 2008r. do 19150 w 2009r., tj. o 2956 osób. Zawody, w których w 2009r. w powiecie świdnickim wystąpił największy napływ osób bezrobotnych to: bez, sprzedawca, ślusarz, asystent ekonomiczny, murarz, krawiec, szwaczka, technik mechanik, tokarz, robotnik gospodarczy. W grupach tych na koniec 2009r. napłynęło 8735 osób (w 2008r.- 7493), co stanowi: 72,81% osób w zawodach wymienionych w tabeli (w 2008r.- 72,55%) oraz 45,61% ogółu napływu bezrobotnych (w 2008r. 46,27%). 6

Spośród wskazanych w tabeli zawodów najwięcej kobiet napłynęło w następujących grupach: bez, sprzedawca, asystent ekonomiczny, krawiec, szwaczka, pracownik biurowy, pedagog, kucharz. W grupach tych na koniec 2009r. napłynęły 4663 kobiety ( w 2008r.- 4418), co stanowi: 38,87% osób w zawodach wymienionych w tabeli (w 2008r.- 42,78%), 24,35% ogółu napływu osób oraz 51,52 % ogółu napływu kobiet. Jak wynika z analizy powyższych tabel zawody, które stanowią dominującą strukturę bezrobocia w powiecie świdnickim, czyli: bez, sprzedawca, ślusarz, asystent ekonomiczny, krawiec, szwaczka, murarz, tokarz, robotnik gospodarczy (z wyjątkiem pracownik biurowy) są jednocześnie zawodami, w których nastąpił największy napływ osób do bezrobocia. Należy zwrócić również uwagę, że duży odsetek w grupach: bez, sprzedawca, asystent ekonomiczny, krawiec, szwaczka, pracownik biurowy, kucharz stanowią kobiety. 3. ANALIZA OFERT PRACY WG ZAWODÓW. W 2008 i 2009r. najwięcej ofert pracy wpłynęło w n/w zawodach (tabela porównawcza): L.P. Kod Wyszczególnienie 2008r. Kod Wyszczególnienie 2009r. 1. 914103 robotnik gospodarczy 604 914103 robotnik gospodarczy 794 2. 522107 sprzedawca 456 932104 robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym 3. 343101 pracownik administracyjny 254 522107 sprzedawca 277 4. 913207 sprzątaczka 194 343101 pracownik administracyjny 271 5. 932104 robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym 534 179 419101 pracownik biurowy 237 6. 419101 pracownik biurowy 146 741103 rozbieracz- wykrawacz 212 7. 931301 robotnik budowlany 130 711301 kamieniarz 125 8. 712102 murarz 116 913207 sprzątaczka 105 9. 413103 magazynier 109 828105 monter maszyn i urządzeń przemysłowych 10. 743604 szwaczka 106 931301 robotnik budowlany 92 11. 832302 kierowca samochodu ciężarowego 92 932103 pakowacz 80 12. 711301 kamieniarz 78 413103 magazynier 79 13. 515902 pracownik ochrony osób i mienia 101 77 712102 murarz 64 14. 913204 pomoc kuchenna 65 913204 pomoc kuchenna 61 15. 932103 pakowacz 64 512302 kelner 55 7

16. 828105 monter maszyn i urządzeń przemysłowych 62 515902 pracownik ochrony osób i mienia 17. 712401 brukarz 59 833401 kierowca operator wózków jezdniowych 18. 722204 ślusarz 57 832302 kierowca samochodu ciężarowego 19. 832101 kierowca samochodu osobowego 55 421102 kasjer handlowy 43 20. 741104 rzeźnik- wędliniarz 48 343201 księgowy 40 21. 833401 kierowca operator wózków jezdniowych 48 512201 kucharz 40 22. 513301 opiekunka domowa 42 722204 ślusarz 40 23. 741103 rozbieracz- wykrawacz 41 741104 rzeźnik- wędliniarz 39 24. 343201 księgowy 39 341503 przedstawiciel handlowy 38 25. 341503 przedstawiciel handlowy 39 712401 brukarz 38 26. 421102 kasjer handlowy 36 743604 szwaczka 38 27. 811204 operator maszyn i urządzeń do rozdrabniania i sortowania surowców mineralnych 32 832101 kierowca samochodu osobowego 28. 512302 kelner 31 233201 nauczyciel przedszkola 29 29. 235901 nauczyciel bibliotekarz 30 723106 mechanik pojazdów samochodowych 30. 713604 monter instalacji wodociągowych i kanalizacyjnych 30 827404 operator urządzeń do produkcji wyrobów cukierniczych 31. 741105 ubojowy 30 741105 ubojowy 28 Źródło: dane statystyczne Powiatowego Urzędu Pracy w Świdnicy. UWAGA: W powyższej tabeli zaprezentowano tylko te oferty pracy wg zawodów, których zgłoszono co najmniej 28. Tabela obejmuje 31 zawodów, które zawierają 3706 spośród 5122 ofert pracy w 2009r., co stanowi 72,35 % ogółu. Porównując zawody, w których zgłoszono najwięcej ofert pracy w 2008 i 2009r. należy stwierdzić, że 27 spośród nich występuje w jednym i drugim roku. W tabeli można zaobserwować także następujące zmiany wśród wymienionych tam zawodów: 3 z nich pozostały na tym samym miejscu (robotnik gospodarczy, pomoc kuchenna, ubojowy); 53 53 52 30 29 29 pracownik biurowy, rozbieracz- wykrawacz, kamieniarz, monter maszyn i urządzeń przemysłowych, pakowacz, kelner, kierowca operator wózków jezdniowych, kasjer handlowy, księgowy, przedstawiciel handlowy), a 13 w dół (sprzedawca, pracownik administracyjny, sprzątaczka, robotnik budowlany, magazynier, murarz, pracownik ochrony osób i mienia, kierowca samochodu ciężarowego, ślusarz, rzeźnikwędliniarz, brukarz, szwaczka, kierowca samochodu osobowego); 24 przesunęło się w jej ramach, z tego 11 w górę (robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym, i sortowania surowców mineralnych, nauczyciel bibliotekarz, monter instalacji wodociągowych i kanalizacyjnych zastąpione przez kucharz, nauczyciel przedszkola, mechanik pojazdów samochodowych, operator urządzeń do produkcji wyrobów cukierniczych); 4 zostały zastąpione nowymi (opiekunka domowa, operator maszyn i urządzeń do rozdrabniania w 17 zmniejszyła się liczba zgłoszonych ofert pracy; w 10 zwiększyła się liczba zgłoszonych ofert pracy. Zwiększyła się też ogólna liczba ofert pracy, które wpłynęły do Urzędu z 4844 w 2008r. do 5122 8

w 2009 r., tj. o 278 ofert. Najwięcej ofert pracy zostało zgłoszonych w zawodach: robotnik gospodarczy, robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym, sprzedawca, pracownik administracyjny, pracownik biurowy, rozbieracz- wykrawacz, kamieniarz, sprzątaczka; monter maszyn i urządzeń przemysłowych. W zawodach tych w 2009r. zgłoszonych zostało 2656 ofert pracy (71,67% ofert w zawodach wymienionych w tabeli), co stanowi 51,85% ogółu ofert pracy. Z analizy danych zawartych w powyższych tabelach wynika, że we wszystkich trzech przedstawionych statystyk powtarzają się następujące zawody: robotnik gospodarczy, sprzedawca, pracownik biurowy. W zawodach tych w 2009r. wystąpiła największa liczba osób bezrobotnych, największy napływ do bezrobocia oraz zgłoszono w nich najwięcej ofert pracy. Poniższy wykres przedstawia zmiany w zakresie liczby osób bezrobotnych, napływu osób bezrobotnych oraz ilości zgłoszonych ofert pracy jakie zaszły w 2009r. w stosunku do roku 2007 i 2008. 25000 20000 15000 10000 liczba osób bezrobotny ch napły w osób bezrobotny ch ilość of ert pracy 5000 0 2007 2008 2009 4. ANALIZA ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH. Przez zawód: deficytowy należy rozumieć zawód, na który występuje na rynku pracy wyższe zapotrzebowanie niż liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie; nadwyżkowy należy rozumieć zawód, na który występuje na rynku pracy mniejsze 9

zapotrzebowanie niż liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie; w równowadze należy rozumieć zawód, na który występuje na danym rynku pracy takie samo zapotrzebowanie jak liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie. Wartość wskaźników intensywności deficytu lub nadwyżki przedstawia się następująco: W < 0,9 dla zawodów nadwyżkowych 0,9 W 1,1 dla zawodów w równowadze W > 1,1 dla zawodów deficytowych średnio- miesięczny napływ ofert pracy gdzie wskaźnik W = średnio- miesięczny napływ osób do bezrobocia X 100% Dane statystyczne /wg kodu 6 cyfrowego/ dotyczące zawodów deficytowych i nadwyżkowych w powiecie świdnickim w 2009r. zawierają 835 zawodów (w 2008r.- 803). Spośród nich, aż 691, czyli 82,75% przynależy do grupy zawodów nadwyżkowych (w 2008r.- 639 i 79,58%), 121 czyli 14,49% do grupy zawodów deficytowych (w 2008r.- 141 i 17,56%), natomiast 23, czyli 2,75% zalicza się do grupy zawodów w równowadze (w 2008r.- 23 i 2,86%). Powyższe dane w ujęciu wykresowym przedstawiają się następująco: 900 800 700 600 500 400 ilość zawodów zawody nadwyżkowe zawody deficytowe zawody w równowadze 300 200 100 0 2007 2008 2009 Ranking zawodów deficytowych w 2008 i 2009r.(tabela porównawcza): 10

L.P. Kod Wyszczególnienie 2008r. Kod Wyszczególnienie 2009r. 1. 235901 nauczyciel bibliotekarz 741103 rozbieracz- wykrawacz 2. 343107 sekretarz sądowy 827404 operator urządzeń do produkcji wyrobów cukierniczych 3. 932104 robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym 932104 robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym 4. 741103 rozbieracz- wykrawacz 343107 sekretarz sądowy 5. 241302 doradca personalny 235901 nauczyciel bibliotekarz 6. 422201 recepcjonista 713201 glazurnik 7. 741105 ubojowy 915105 goniec 8. 513301 opiekunka domowa 741105 ubojowy 9. 734103 drukarz 347601 animator kultury 10. 713302 tynkarz 514104 manikiurzystka 11. 915105 goniec 714104 malarz lakiernik wyrobów metalowych 12. 522108 sprzedawca w stacji paliw 914103 robotnik gospodarczy 13. 412104 fakturzystka 241302 doradca personalny 14. 713501 monter/ składacz okien 241903 doradca podatkowy 15. 811104 operator maszyn urabiających i ładujących 16. 235908 wychowawca w placówkach oświatowych, wychowawczych i opiekuńczych 17. 828305 monter zestrajacz urządzeń elektronicznych 346102 opiekun w domu pomocy społecznej 734305 montażysta reprodukcyjny 711102 górnik odkrywkowej eksploatacji złóż 18. 832201 kierowca autobusu 421102 kasjer handlowy 19. 341901 asystent bankowości 343101 pracownik administracyjny 20. 421102 kasjer handlowy 342204 spedytor 21. 914103 robotnik gospodarczy 513102 opiekunka dziecięca 22. 331101 instruktor amatorskiego ruchu artystycznego 828304 monter sprzętu radiowego i telewizyjnego 23. 713203 posadzkarz 131301 kierownik małego przedsiębiorstwa w budownictwie 24. 921101 pomocniczy robotnik przy hodowli zwierząt 213202 projektant stron internetowych 25. 712401 brukarz 233104 nauczyciel języka obcego w szkole podstawowej 26. 713401 monter izolacji budowlanych 421202 kasjer walutowy 27. 513102 opiekunka dziecięca 713401 monter izolacji budowlanych 28. 811102 operator koparek i zwałowarek 732101 ceramik wyrobów ceramiki budowlanej 29. 725108 monter elektronik- układy elektroniczne automatyki przemysłowej 731306 złotnik- jubiler 11

30. 828111 monter sprzętu gospodarstwa 712401 brukarz domowego Źródło: dane statystyczne Powiatowego Urzędu Pracy w Świdnicy. UWAGA: W powyższej tabeli zaprezentowano w sposób malejący zawody deficytowe, w których wskaźnik intensywności deficytu wyniósł, co najmniej 1,9000. Tabela obejmuje 30 spośród 121 zawodów deficytowych, tj. 24,79%. W tabelce, zgodnie z sugestiami MPiPS, nie uwzględniono zawodów, których wskaźnik wynosi MAX oraz tych, które kończą się cyframi 90, czyli Pozostali.... Analizując zawody deficytowe z 2008 i 2009r. należy stwierdzić, że 12 spośród nich występuje w jednym i drugim roku. W tabeli można zaobserwować także następujące zmiany wśród wymienionych tam zawodów: gospodarczy, kasjer handlowy, opiekunka dziecięca), a 6 w dół (sekretarz sądowy, nauczyciel bibliotekarz, ubojowy, doradca personalny, monter izolacji budowlanych, brukarz); 18 zostało zastąpionych nowymi. 11 przesunęło się w jej ramach, z tego 5 w górę (rozbieracz- wykrawacz, goniec, robotnik Ranking zawodów nadwyżkowych w 2008 i 2009r. (tabela porównawcza): L.P. Kod Wyszczególnienie 2008r. Kod 1. 932103 pakowacz 913204 pokojowa Wyszczególnienie 2009r. 2. 932106 sortowacz 721403 monter konstrukcji stalowych 3. 832302 kierowca samochodu ciężarowego 913207 sprzątaczka 4. 512301 bufetowy 712501 meliorant 5. 312201 operator sprzętu komputerowego 232110 nauczyciel języka polskiego 6. 914101 gospodarz domu 828105 monter maszyn i urządzeń przemysłowych 7. 712301 cieśla 932103 pakowacz 8. 742302 pilarz 243101 archiwista 9. 721202 spawacz ręczny gazowy 347104 stylista 10. 714201 lakiernik samochodowy 412104 fakturzysta 11. 812201 operator maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej 514301 organizator usług pogrzebowych 12. 913202 palacz pieców zwykłych 723704 monter sieci wodnych i kanalizacyjnych 13. 512302 kelner 742302 pilarz 14. 122401 kierownik wewnętrznej jednostki działalności podstawowej w handlu hurtowym i detalicznym 15. 343102 sekretarka medyczna 244401 psycholog 813205 prasowacz ceramiki elektronicznej i elektrotechnicznej 16. 414101 listonosz 811104 operator maszyn urabiających i ładujących 17. 713704 monter sieci wodnych i kanalizacyjnych 832201 kierowca autobusu 18. 832301 kierowca ciągnika siodłowego 931301 robotnik budowlany 19. 812403 tłoczarz w metalu 915204 portier 20. 343201 księgowy 348202 bibliotekarz 21. 342204 spedytor 421103 kasjer w przedsiębiorstwie 22. 913302 praczka 821207 pilarz kamienia 12

23. 932101 konserwator części 322401 masażysta 24. 713604 monter instalacji wodociągowych i kanalizacyjnych 131401 kierownik małego przedsiębiorstwa w handlu hurtowym i detalicznym 25. 245101 dziennikarz 214207 inżynier inżynierii środowiskagospodarka wodna i hydrologiczna 26. 724301 elektromonter instalacji elektrycznych 214917 inżynier transportu (logistyk) 27. 419101 pracownik biurowy 311801 grafik komputerowy 28. 341601 zaopatrzeniowiec 322503 technik weterynarii 29. 122601 kierownik wewnętrznej jednostki działalności podstawowej w gospodarce magazynowej, transporcie i łączności 346104 pracownik socjalny 30. 211302 chemik- technologia chemiczna 347101 florysta Źródło: dane statystyczne Powiatowego Urzędu Pracy w Świdnicy. UWAGA: W powyższej tabeli zaprezentowano w sposób malejący zawody nadwyżkowe, w których wskaźnik nadwyżki wyniósł, co najmniej 0,5000. Tabela obejmuje 30 spośród 691 zawodów nadwyżkowych, tj. 4,34%. W tabelce, zgodnie z sugestiami MPiPS, nie uwzględniono zawodów, których wskaźnik wynosi 0 oraz tych, które kończą się cyframi 90, czyli Pozostali.... Jeśli porównamy zawody nadwyżkowe z 2008 i 2009r. należy stwierdzić, że 3 spośród nich występuje w jednym i drugim roku. W tabeli można zaobserwować także następujące zmiany wśród wymienionych tam zawodów: (pakowacz, pilarz); 3 przesunęły się w jej ramach, z tego 1 w górę (monter sieci wodnych i kanalizacyjnych), a 2 w dół 27 zostało zastąpionych nowymi; transportu, pracownik socjalny) 2 z zawodów w równowadze w 2008r. przeszedł w zawód nadwyżkowy w 2009r. (inżynier operator maszyn urabiających i ładujących, kierowca autobusu). 3 z zawodów deficytowych w 2008r. przeszły w zawód nadwyżkowy w 2009r. (fakturzysta, Na uwagę zasługuje również grupa zawodów zrównoważonych, (wskazująca na równowagę na rynku pracy), do której należą: Ranking zawodów zrównoważonych w 2008 i 2009r. (tabela porównawcza): L.P. Kod Wyszczególnienie 2008r. Kod Wyszczególnienie 2009r. 1. 211403 geolog 121101 dyrektor generalny 2. 214917 inżynier transportu (logistyk) 122201 kierownik wewnętrznej jednostki działalności podstawowej w przemyśle przetwórczym 3. 232102 nauczyciel chemii 214805 inżynier geodeta- geodezyjne pomiary podstawowe i satelitarne 4. 243101 archiwista 232111 nauczyciel muzyki 5. 244306 tłumacz tekstów 233105 nauczyciel języka polskiego w szkole podstawowej 6. 245503 kierownik produkcji filmowej 241303 doradca zawodowy 13

i telewizyjnej 7. 356104 pracownik socjalny 241403 zarządca nieruchomości 8. 347503 instruktor odnowy biologicznej 242901 asystent prawny 9. 421201 kasjer bankowy 244306 tłumacz tekstów 10. 421401 inkasent 311908 technik organizacji produkcji Źródło: dane statystyczne Powiatowego Urzędu Pracy w Świdnicy. UWAGA: W powyższej tabeli zaprezentowano 10 pierwszych zawodów w równowadze. Tabela obejmuje 10 spośród 23 zawodów w równowadze, tj. 43,48%. W tabelce, zgodnie z sugestiami MPiPS, nie uwzględniono zawodów, które kończą się cyframi 90, czyli Pozostali.... Poddając analizie zawody zrównoważone z 2008 i 2009r. należy stwierdzić, że 1 spośród nich występuje w jednym i drugim roku. W tabeli można zaobserwować także następujące zmiany wśród wymienionych tam zawodów: 1 przesunął się w jej ramach w dół (tłumacz tekstów); 9 zostało zastąpionych nowymi. Jak wynika z analizy powyższych danych zarówno w 2008 jak i 2009r. na terenie powiatu świdnickiego dominowały wyraźnie zawody nadwyżkowe, czyli te, na które na rynku pracy występuje mniejsze zapotrzebowanie niż liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie. Ponadto w 2009r. procentowy udział w rynku tych zawodów wzrósł z 79,58% w 2008r. do 82,75% w 2009r. Zmienił się także procentowy udział w rynku zawodów deficytowych, w którym nastąpił spadek z 17,56% w 2008r. do 14,49% w 2009r. oraz zawodów w równowadze z 2,86% w 2008r. do 2,75% w 2009r. I jest to niepokojące zjawisko z uwagi na fakt, że są to zawody, w których występuje na rynku pracy wyższe zapotrzebowanie niż liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie oraz takie, w których występuje na danym rynku pracy takie samo zapotrzebowanie jak liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie. Sukcesywne zmniejszanie się ich udziału procentowego w rynku może być sygnałem o niekorzystnych zmianach na nim zachodzących. Ciekawym wydaje się też fakt, że w zestawieniu z liczbą 1636 zawodów objętych Klasyfikacją Zawodów i Specjalności, na rynku pracy powiatu świdnickiego liczba zawodów osób bezrobotnych na koniec 2009r. wynosiła 729 przy ogólnej liczbie osób bezrobotnych 8361 (w 2008r. odpowiednio 695 zawodów i 6931 osób bezrobotnych), natomiast oferty pracy w 2009r. sklasyfikowano w 835 zawodach przy ogólnej ich liczbie 5122 (w 2008r. odpowiednio 803 zawody i 4844 oferty pracy). Powyższe dane w ujęciu wykresowym przedstawiają się następująco: 14

9000 8000 7000 6000 liczba zawodów reprezentowanych przez osoby bezrobotne zarejestrowane w ewidencji liczba osób bezrobotnych w nich zarejestrowanych ilość zawodów, w których odnotowano oferty pracy liczba ofert pracy w nich sklasyfikowanych 5000 4000 3000 2000 1000 0 2007 2008 2009 5.WNIOSKI. Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych jest sporządzany rok rocznie. Celem niniejszego raportu jest uzyskanie informacji, na jakie zawody istnieje zapotrzebowanie wśród lokalnych pracodawców, a na jakie nie. W porównaniu do lat poprzednich sytuacja na rynku pracy uległa niestety pogorszeniu. Na przestrzeni lat 2005 2008 liczba zarejestrowanych osób bezrobotnych spadała. Jednak sytuacja ta uległa zmianie. Na koniec 2009r. w powiecie wzrosła liczba osób zarejestrowanych. Na koniec grudnia 2009r. w ewidencji tut. Urzędu zarejestrowanych było 8361 osób bezrobotnych, co stanowi wzrost o 1430 osób w stosunku do analogicznego okresu 2008 roku. Wzrost bezrobocia w analizowanym okresie 2009 roku był niestety wynikiem między innymi niższego niż w analogicznym okresie 2008 roku odpływu z bezrobocia z powodu podjęcia pracy. Doszło do wyhamowania dynamiki tworzenia nowych miejsc pracy, a do częstych praktyk obserwowanych wśród pracodawców z naszego terenu zaliczyć można nieprzedłużanie wygasających umów na czas określony. Większa była też liczba bezrobotnych nowo zarejestrowanych, którą można chyba wiązać przede wszystkim z kryzysem gospodarczym jaki przeżywają kraje Unii Europejskiej. Wpływa to niestety na zmniejszenie zapotrzebowania 15

na pracowników i usługi oraz na zmniejszenie migracji zarobkowej osób z terenu naszego powiatu. Dlatego dokonując analizy sytuacji na rynku pracy powiatu świdnickiego w oparciu o dane statystyczne wygenerowane przez system komputerowy widać wyraźnie, że rynek ten podlega ciągłym zmianom. Można też zauważyć kilka prawidłowości. 1) Lokalny rynek pracy charakteryzuje się głęboką nierównowagą. Na sytuację na rynku pracy w powiecie świdnickim ma wpływ wiele czynników. Nie tylko tempo rozwoju gospodarki i przybywanie miejsc pracy, które zwłaszcza w ostatnim okresie jest zbyt małe by wchłonąć znaczną część rejestrowanego bezrobocia, ale również struktura zawodowa samych bezrobotnych. Obecnie nadmiar pracowników występuje w większości zawodów i specjalności, którego nie jest w stanie wchłonąć lokalny rynek pracy. W 2009r. w porównaniu do roku poprzedniego odnotowaliśmy na szczęście wzrost ilości zgłoszonych ofert pracy o 278. Tym samym zgłoszone w 2009r. wolne miejsca pracy wystarczyłyby dla około 61,26% zarejestrowanych w tym okresie bezrobotnych (w 2008r. dla około 70%). Oznacza to, że mimo wzrostu ilości ofert pracy wciąż mamy do czynienia z nadwyżką siły roboczej, chociaż jak wynika z powyższych zestawień różnie to wygląda w poszczególnych zawodach. Przy analizowaniu tych danych należy jednakże dodatkowo wziąć pod uwagę fakt, że informacje dotyczące wolnych miejsc pracy, które zostały zgłoszone do Urzędu nie stanowią wszystkich ofert pracy jakie pojawiły się na lokalnym rynku. W związku z brakiem obowiązku zgłaszania ofert pracy przez pracodawców do urzędów pracy, nie trafiają do nas wszystkie oferty z lokalnego rynku, a wielu pracodawców decyduje się na rekrutację we własnym zakresie. Znaczna część ofert nie jest więc zgłaszana, ale jednocześnie brak jest szacunków jakiej części z nich zjawisko to dotyczy. Ponadto coraz większą rolę w poszukiwaniu pracowników spełnia Internet, w którym prawdopodobnie zamieszczana jest też znaczna część ofert pracy. 2) Największą grupę wśród pozostających bez pracy nadal stanowią bezrobotni nieposiadający, a w analizowanym okresie było ich 1622 osoby, czyli 19,40% ogółu zarejestrowanych. Osoby te znacznie częściej też tracą pracę o czym świadczy fakt, że w 2009r. stanowiły one dominującą grupę rejestrujących się, tj. 4766 osób co stanowi 24,89% wszystkich rejestrujących się. Wśród nich ponad połowę, bo 857 osób, czyli 52,84% stanowiły kobiety. Natomiast najwięcej ofert pracy oczekiwało na robotników gospodarczych, robotników pomocniczych w przemyśle przetwórczym i sprzedawców, czyli pracowników o niższych lub średnich kwalifikacjach. W zawodach tych zgłoszono 1605 spośród 5122 ofert, co stanowiło 31,34% ogółu. Duża liczba zatrudnianych sprzedawców może być wynikiem dużej rotacji na tym stanowisku pracy. Ponadto nie zawsze deklaracja pracodawcy o utworzeniu nowego stanowiska pokrywa się z rzeczywistością. Często jest wynikiem zatrudnienia kilku osób na tym samym stanowisku, które są zwalniane np. za brak kompetencji. Utworzenie nowych miejsc pracy w tym zawodzie 16

mogło być też spowodowane wydłużeniem czasu pracy istniejących sklepów bądź też otwieraniem nowych placówek- zwłaszcza centrów handlowych. Zauważalny wzrost zapotrzebowania na pracowników przy pracach prostych w szczególności robotników gospodarczych i robotników pomocniczych w przemyśle przetwórczym nie oznacza jeszcze, że osoby zarejestrowane jako bezrobotne w jednym z tych zawodów nie miały kłopotu z podjęciem zatrudnienia. Problemem są tu duże oczekiwania pracodawców wobec pracowników, którzy powinni mieć jeśli nie wysokie kwalifikacje to uprawnienia do wykonywania oraz doświadczenie zawodowe. Dodatkowo pracownicy w tych zawodach są przywiązani do swoich miejsc zamieszkania, często utożsamianych z obszarem poszukiwania zatrudnienia i przez to stają się mało mobilni. Ponadto pojawiające się trudności lub wręcz niemożność obsadzenia wolnych miejsc pracy bywa też związana ze: stanem zdrowia osób bezrobotnych, ich wiekiem, utratą bądź zdezaktualizowaniem uprawnień i kwalifikacji zawodowych, niemożnością przestawienia się na nowsze techniki prac na niektórych stanowiskach, długotrwałym bezrobociem lub przerwą w zatrudnieniu, a także brakiem zainteresowania do podjęcia pracy w wyuczonym zawodzie. 3) Na terenie powiatu świdnickiego nadal przeważają zawody nadwyżkowe. W dalszym ciągu obserwujemy więc wysokie niedopasowanie strukturalne podaży pracy do popytu na nią z uwagi na fakt, że w zawodach tych występuje większa ilość osób poszukujących pracy niż wynikałoby to z zapotrzebowania rynku. Ich znaczny, bo 82,75%, i wciąż wzrastający, jak wynika z zaprezentowanych danych, udział w rynku pracy będzie mieć w przyszłości duże znaczenie dla określenia możliwości i rodzaju wsparcia jakie Urząd powinien udzielić osobom z tych grup zawodowych w trakcie poszukiwania przez nich zatrudnienia. Zwłaszcza jeśli połączymy to z informacją o większej liczbie osób bezrobotnych i wciąż niewystarczającej liczbie ofert pracy. Wynika z tego, że obecny rynek pracy oraz rysujące się tendencje najprawdopodobniej, w większym stopniu niż dotychczas, będą wymagały od osób poszukujących zatrudnienia otwartości na zmiany i chęci dostosowania się do nowych zawodów. Wzrośnie tym samym konkurencja wśród osób poszukujących pracy i tylko jednostki najbardziej mobilne i otwarte będą miały większe szanse na pozytywny efekt końcowy w postaci podjęcia zatrudnienia. 4) Niniejsze opracowanie wskazuje na trudną sytuację na naszym lokalnym rynku pracy. Wielu bezrobotnych ma trudności ze znalezieniem pracy w posiadanym zawodzie. Związane jest to często z faktem, że mimo posiadania przez osobę bezrobotną wymaganego przez pracodawcę, nie spełnia ona innych wymagań stawianych przez pracodawcę takich jak np. odpowiednie doświadczenie, czy inne dodatkowe umiejętności i uprawnienia. Tymczasem wśród osób zarejestrowanych w naszym powiecie rośnie odsetek bezrobotnych o niskim poziomie wykształcenia, nie posiadających kwalifikacji lub z umiejętnościami zawodowymi nie przystosowanymi do wymagań współczesnego rynku pracy, a także nie potrafiących, z przyczyn mentalnych i osobowościowych, skutecznie nabyć umiejętności poszukiwania zatrudnienia. 17

Powiększa się więc populacja bezrobotnych trudnych do reaktywacji zawodowej. Niezbędne jest zatem stałe podejmowanie działań zmierzających do umożliwienia zarejestrowanym w urzędzie osobom zdobycia, czy też podwyższenia lub uzupełnienia posiadanych kwalifikacji. Wskazane byłoby także, aby wśród osób bezrobotnych wzrosła świadomość konieczności podjęcia niezbędnych kroków: przekwalifikowania bądź uzupełnienia posiadanych kwalifikacji w celu sprostania dynamicznym zmianom pojawiającym się na rynku pracy. 5) Niepokojące jest zjawisko niewielkiego, bo 14,49% udziału w rynku pracy powiatu świdnickiego zawodów deficytowych oraz 2,75% udziału zawodów zrównoważonych. Z powyższych danych wynika, że tylko w 17,24% (w 2008r. 20,42%) spośród 835 zawodów wymienionych w statystyce zapotrzebowanie rynku pracy jest na tyle duże, że osoby bezrobotne nie powinny mieć większych kłopotów ze znalezieniem zatrudnienia. Niestety ich niewielki udział w rynku pracy, w połączeniu ze wzrostem procentowego udziału zawodów nadwyżkowych, świadczy o niekorzystnych zjawiskach jakie zachodzą na lokalnym rynku pracy. 6) Częstym zjawiskiem jest obecnie podejmowanie pracy nie w zawodzie wyuczonym, ale pokrewnym. Większość osób pracuje więc w zawodach, w których może tylko w części wykorzystać wyuczone umiejętności i wiedzę. Analiza przedstawionych w niniejszym raporcie danych nasuwa więc wniosek, że w trakcie pracy z osobą bezrobotną powinno się skupiać nie tylko na konkretnych kwalifikacjach zawodowych, zdobytych w systemie szkolnym, czy na kursach dokształcających, ale także na dodatkowych umiejętnościach o charakterze uniwersalnym, takich jak: planowanie ścieżki własnego rozwoju zawodowego, elastycznego podejścia do oczekiwań pracodawców, uwzględniania konieczności kilkakrotnej reorientacji zawodowej na przestrzeni całej kariery zawodowej. 7) Analiza danych dotycząca zawodów w 2009r. w powiecie świdnickim pokazuje, że od kilu lat utrzymuje się stała tendencja charakterystyczna dla lokalnego bezrobocia i rynku pracy. Tak więc w strukturze zawodowej osób bezrobotnych dominują te same grupy zawodowe, którym z roku na rok coraz trudniej powróć na rynek pracy z uwagi na wiek i dezaktualizację umiejętności zawodowych. Reasumując wszystko powyższe oraz mając na uwadze dające się w ostatnim czasie zaobserwować zahamowanie rozwoju rynku pracy powiatu świdnickiego należy stwierdzić, że istnieje spora grupa osób bezrobotnych, która nie znajduje zatrudnienia. W dodatku przedstawione dane wskazują na to, że prawdopodobnie w nadchodzących miesiącach coraz trudniej będzie znaleźć pracę. Pracodawcy zwiększać będą bowiem ostrożność w kierowaniu polityką kadrową w swoich firmach, a co za tym idzie coraz częściej będą chcieli zatrudniać dobrze wykwalifikowaną kadrę. Zwłaszcza, że wzrastające koszty funkcjonowania firm powodują konieczność rygoru finansowego. 18

W związku z tym poprawa sytuacji tych osób na rynku pracy może wymagać podjęcia skorelowanych działań polegających z jednej strony na dostosowaniu oferty szkoleniowej do potrzeb rynku pracy, podnoszeniu jakości szkoleń ze szczególnym uwzględnieniem modułu praktycznego, a z drugiej strony na objęciu tej grupy osób profesjonalną pomocą w zakresie wyboru szkolenia, czy kierunku dalszego kształcenia zawodowego z uwzględnieniem predyspozycji osobowościowych. Tym samym coraz wyraźniej rysuje się konieczność rozpoczęcia stosowania zróżnicowanych sposobów postępowania w działaniach wspomagających aktywność zawodową osób poszukujących pracy. Wskazane jest, aby z jednej strony doszło do podjęcia działań mających na celu zaspokojenie potrzeb zatrudnieniowych pracodawców w zawodach deficytowych, z drugiej zaś ograniczenia kształcenia w zawodach nadwyżkowych. Badanie rynku pracy w 2009r. wskazuje po raz kolejny na to, że działania te powinny być bardziej intensywne w tym ostatnim aspekcie dlatego, że problem nadwyżek zasobów pracy staje się coraz bardziej uciążliwy. Szanse na znalezienie pracy zwiększają się wraz ze wzrostem liczby ofert pracy zgłaszanych przez pracodawców, ale w ostatnim czasie posiadanie poszukiwanego na rynku pracy nie zawsze stwarza szanse na zatrudnienie. Obok kwalifikacji formalnych istotne dla pracodawcy wydaje się być posiadanie doświadczenia zawodowego, gotowość do uczenia się, umiejętność rozwiązywania problemów oraz umiejętność dobrej organizacji pracy. Firmy coraz częściej szukają ludzi wszechstronnie wykształconych, z wiedzą i umiejętnościami z różnych dziedzin. Największe szanse na pracę mają i jak się wydaje będą miały w przyszłości osoby, które potrafią szybko reagować na zmieniające się potrzeby pracodawców; są elastyczne i otwarte na zmiany dokonujące się na lokalnym rynku pracy *. Wszystko to może się odbywać poprzez ciągłe podnoszenie kwalifikacji, tj. dokształcanie oraz zdobywanie potrzebnych umiejętności. Jednakże ważniejszym i bardziej efektywnym dla przyszłego rynku pracy wydaje się być rozpoczęcie zmian od samego kształcenia, dzięki któremu umiejętności i kwalifikacje już na etapie bycia absolwentem powinny być możliwie jak najbardziej dopasowane do wymogów pracodawców. Dlatego istotne jest, aby doszło do podjęcia przez placówki szkolne ściślejszej współpracy z lokalnymi pracodawcami, którzy są w stanie najlepiej określić swoje zapotrzebowanie na zawody. Zwłaszcza, że w realiach obecnego rynku pracy coraz większe znaczenie ma posiadanie umiejętności praktycznych. Stąd nasuwa się wniosek, że system kształcenia zawodowego tylko we współpracy z pracodawcami mógłby wykształcić w pełni wartościowych pracowników. Zdaniem ekspertów rynku pracy nowe umiejętności wymagane przez pracodawców powinny być znane już absolwentom tzn. że młodzi ludzie nie powinni się ich uczyć dopiero w miejscu pracy *. W świetle powyższych informacji wydaje się, że dopiero połączenie niniejszych analiz i konkretnych działań gwarantowałoby dopasowanie zawodowe absolwentów, a co za tym idzie osób bezrobotnych do realnej sytuacji na rynku pracy, a w konsekwencji zwiększenia prawdopodobieństwa powodzenia w poszukiwaniu zatrudnienia. 19

Monitoring zawodów nie daje pełnego obrazu sytuacji na rynku pracy, pozwala jednak na identyfikację tendencji jakie zachodzą w obszarze popytu i podaży. Dlatego rozpatrując powyższe uwagi podkreślić należy, że raport ten nie odzwierciedla rzeczywistej sytuacji, jaka ma miejsce na lokalnym rynku pracy w badanym zakresie, a stanowi jedynie pewną jej część będącą składową większej całości. * informacje zaczerpnięte z raportów z badań, które powstały w ramach Projektu Zawód na dziś i jutro- diagnoza kierunków kształcenia kadr dla małych i średnich przedsiębiorstw w regionie wałbrzyskim współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Sporządziła:K. Ślimak- Kołodziejska Doradca zawodowy I stopnia 20