KARTA INFORMACYJNA Kwoczenie u indyków info.hybrid@hendrix-genetics.com www.hybridturkeys.com
Pytanie: Czym jest kwoczenie? Odpowiedź: Skłonność indyczki do wysiadywania jaj do momentu ich wyklucia. Niezaprzeczalnym faktem jest, że obecnie wszystkie odmiany indyczek wciąż posiadają silny instynkt kwoczenia. W naturze dzikie indyczki składają 10-14 jaj w lęgu już od około połowy kwietnia, w zależności od szerokości geograficznej. Po złożeniu jaj indyczka odczuwa naturalny wewnętrzny przymus, by je wysiadywać (zmiana poziomu prolaktyny we krwi). W tym okresie indyczka przestaje składać jaja i poświęca się wyłącznie ich wysiadywaniu (a więc jest tylko jeden lęg). Po 28 dniach z jaj wykluwają się pisklęta i rozpoczyna się życie nowego pokolenia. Po przesileniu letnim (21 czerwca) dzień zaczyna stopniowo stawać się coraz krótszy. Młode ptaki mają około 7-8 tygodni. Skracający się dzień prowadzi w końcu do pierzenia się ptaków po około 3 tygodniach zmniejszonego dopływu światła. Ptaki mają wtedy 10-11 tygodni, a pióra wypadają po około 6 tygodniach. W wieku 12-14 tygodni, ptak wchodzi w fazę młodzieńczego pierzenia. Niektóre pióra wypadają, a wyrastają nowe przy jednoczesnym odkładaniu się pokładów tłuszczu, co przygotowuje zwierzęta na zimę. Proces ten trwa do końca października. Wydłużające się dni na wiosnę powodują fotostymulację indyczek, co wywołuje zmiany hormonalne i w końcu uruchamia produkcję jaj. Ptaki mają wtedy około 11 miesięcy. Niestety w naszym dzisiejszym świecie wszystko musi dziać się o wiele szybciej. Warunki ekonomiczne dyktują nam konieczność przyspieszenia tempa procesu lęgowego. Długi naturalny proces zdecydowanie nam nie odpowiada, dlatego zdecydowaliśmy się poddać go różnym sztucznym modyfikacjom. Stworzyliśmy takie warunki hodowlane, w których ptak odczuwa, że powinien zacząć składać jaja we wrześniu lub grudniu (lub w dowolnym innym miesiącu) i w ten sposób zaburzyliśmy naturalne wzorce lęgowe zwierząt. Pomimo to indyczki wciąż mają naturalną tendencję do kwoczenia i musimy mieć wpływ na to zachowanie, by w jakiś sposób móc je regulować. Zamiast stopniowego zwiększania ilości światła, robimy to nagle i w ten sposób inicjujemy produkcję jaj w jednakowym momencie. Indyczka składa swoje pierwsze 10-14 jaj i jest gotowa na wysiadywanie lęgu. W tej sytuacji potrzebne są odpowiednie umiejętności hodowlane, by móc skutecznie kontrolować kwoczenie. Osoba obsługująca indycznik powinna być wyczulona na zmiany behawioralne swojego stada. Nie wszyscy pracownicy potrafią sobie z tą kwestią radzić, dlatego niezbędne jest odpowiednie szkolenie! Kontrola kwoczenia u indyków Według Hybrid, pojęcie kontrola kwoczenia jest nietrafione. Kiedy ptak zaczyna kwoczyć, jest już za późno, by kontrolować sytuację. Dlatego wolimy mówić raczej o zapobieganiu i pracy z potencjalnymi kwokami, by powstrzymać problem, zanim dojdzie do jego rozwinięcia na szerszą skalę. Bardzo trudno jest zidentyfikować potencjalną kwokę indyczkę, ponieważ nie ma ona wykształconego żadnego spójnego wzorca zachowań. Identyfikacja potencjalnej kwoki musi rozpocząć się w pierwszym tygodniu produkcji jaj raczej niż w momencie, gdy stado osiągnie szczyt możliwości produkcyjnych. Niektóre indyczki będą bronić swoich gniazd, co będzie oznaczało kwoczenie, podczas gdy inne będą robić to instynktownie, tak więc nie jest to zachowanie jednoznacznie wskazujące na kwoczenie. Kwoczenie jest zjawiskiem naturalnym po pierwszym lęgu, który miał miejsce w komfortowym i znajomym otoczeniu. Jednak może się to zmieniać w zależności od warunków pogodowych i stosowanych metod zarządzania stadem. Jeżeli rutyna indyczki zostanie zmieniona i zostanie ona zmuszona do przebywania w innym otoczeniu, często straci chęć do przesiadywania w gnieździe i będzie w dalszym ciągu znosiła jaja. Umiejętne zarządzanie kwoczeniem wymaga systemu, który szybko złamie potencjalne kwoki bez inicjowania procesu przepierzania czy szkód dla reszty stada. Nie da się przecenić wartości, jaką dobrze funkcjonujący program kontroli kwoczenia ma dla producenta i jego pracowników. Odpowiedni program kontroli kwoczenia zawsze będzie dobrą inwestycją, służącą rentowności stada reprodukcyjnego. W swoich staraniach należy pamiętać, aby nadmiernie nie stresować stada, ponieważ zbyt duży nacisk na zwierzęta może zaszkodzić dobrym nioskom. Należy pamiętać, że prawdziwa kwoka (ptak, którego nie można zmusić do zmiany zachowania lub nie znosi jaj) generalnie nie nadaje się do dalszej hodowli powinna być oddzielona od stada i przeznaczona na ubój. Symptomy świadczące o kwoczeniu: Wydłużony czas spędzany w gnieździe Zaprzestanie produkcji jaj Agresywna ochrona gniazda (np. dziobanie) Głośniejsze zachowanie (syczenie) Zmniejszony pobór paszy Ptaki poruszają się sztywno i powoli, gdy coś naruszy ich przestrzeń KARTA INFORMACYJNA KWOCZENIE U INDYKÓW 2
Symptomy kwoczenia, których obsługa indycznika nie jest w stanie rozpoznać: Podwyższony poziom prolaktyny we krwi Zaprzestanie owulacji Regresja jajników Niektóre kwoki indyczki nie wykazują żadnych symptomów kwoczenia Czynniki sprzyjające kwoczeniu: Upały (pora roku) Brak jednolitego oświetlenia Niska intensywność światła Niewystarczająco częsty zbiór jaj Pozwalanie indyczkom, by siedziały na jajach (np. w nocy) Wiele zakamarków czy zacisznych kątów w zagrodzie Pozwalanie, by po każdym zbiorze jaj indyczki zostawały w gnieździe Niewystarczająco wczesne rozpoczęcie kontroli kwoczenia Przedwczesne przysiadanie reprodukcyjnych indyczek zastępczych Składanie jaj poza gniazdem Metody radzenia sobie z kwoczeniem: Zarządzanie Trening indyczek rozpoczyna się, gdy zwierzęta zaczynają być stymulowane światłem. W miarę możliwości dostęp do gniazd powinien być całkowicie swobodny, dopóki stado nie osiągnie 50% produkcji lub indyczki nie zaczną dublować się w pojedynczym gnieździe Materiał ściółkowy w gnieździe powinien być inny niż ściółka podłoża Należy usunąć wszelkie stosy słomy, drzwi czy cokolwiek innego, co mogłoby stworzyć zaciszny kąt i pobudzić indyczki do składania jaj poza gniazdem Jednolite światło w zagrodzie zapobiegnie tworzeniu się zaciemnionych kątów Formą szkolenia dla indyczek, które mają tendencje do składania jaj na ściółce, powinno być umieszczanie ich gnieździe Należy zbierać jaja spoza gniazda przed i po każdym zbiorze z gniazd Przy każdym zbiorze jaj należy najpierw zabrać jaja, a potem całkowicie wypchnąć indyczkę z gniazda Jaja należy zbierać często (7-9 razy dziennie; w przypadku gniazd automatycznych nawet częściej) Zagrody powinny być tak zaprojektowane, aby drzwi wejściowe nie tworzyły rogów, w których indyczki mogłyby składać lub wysiadywać jaja Nigdy nie należy skracać okresu składania jaj, podczas gdy indyczki są w fazie nieśności Zaleca się stopniowe wydłużanie okresu naświetlania po szczycie nieśności maksymalnie do 17 godzin dziennie Przy stosowaniu automatycznych i konwencjonalnych systemów gniazdowych należy wieczorem zamknąć trapy i użyć zasłon na gniazda, aby zachęcić potencjalne kwoki do poruszania się w ich zagrodzie Projekt zagrody dla potencjalnych kwok: W tym celu należy przeznaczyć 10% powierzchni indycznika lub 0,05 m² na indyczkę Podwójna intensywność światła w porównaniu do głównej zagrody nieśnej Taka sama długość dnia jak w głównej zagrodzie nieśnej Dostęp do świeżej paszy i chłodnej, czystej wody we wszystkich zagrodach Wentylacja co najmniej na poziomie 5,6 m³/godz./kg masy ciała Ściółka podłoża inna niż w zagrodzie nieśnej (piasek, żwir, wióry, łuski ryżowe itd.) Odpowiednie drzwi, ułatwiające przemieszczanie się indyczek pomiędzy zagrodami Indyczki wybrakowane i nienieśne trzymane w osobnych zagrodach (nigdy nie należy umieszczać ich z potencjalnymi kwokami) Metoda trzech zagród: Na godzinę przed wyłączeniem oświetlenia należy dokonać ostatniego zbioru jaj wypychając wszystkie indyczki z gniazd Na pół godziny przed wyłączeniem oświetlenia należy usunąć wszystkie indyczki, które wróciły do gniazda mogą to być potencjalne kwoki, które należy umieścić w pierwszej przeznaczonej dla nich zagrodzie Pierwsza noc indyczki zostają w pierwszej zagrodzie dla potencjalnych kwok na noc Następnego dnia (10:00) należy przesunąć indyczki z zagrody 1 do zagrody 2 Kolejnego dnia (10:00) należy przesunąć indyczki z zagrody 2 do zagrody 3 (przysiadające indyczki nie są kwokami, więc każdego dnia należy przenosić je do zagrody nieśnej) Ostatniego dnia (10:00) należy przenieść pozostałe indyczki do zagrody nieśnej KARTA INFORMACYJNA KWOCZENIE U INDYKÓW 3
W celu uzyskania maksymalnej skuteczności należy stosować powyższy system wychwytywania potencjalnych kwok siedem dni w tygodniu (należy pamiętać, że przysiadające ptaki nie są kwokami, a więc każdego dnia należy przenosić je z zagród dla potencjalnych kwok do zagrody nieśnej). Metoda zmieniania zagród Należy użyć tej metody, kiedy codzienne wychwytywanie potencjalnych kwok okazuje się niewystarczające (tj. potencjalne kwoki okazują się zbyt liczne) Zmiana zagród może być bardzo korzystna ponieważ wprowadza potencjalną kwokę do nowego środowiska Zazwyczaj zmiana zagród ma miejsce w dniu inseminacji indyczki Zmiana zagród na zbyt wczesnym etapie produkcji może mieć negatywny wpływ na nieśność Najlepsze wyniki osiągane są, jeśli ta metoda zostaje wdrożona po 5 tygodniu produkcji W indycznikach z gniazdami zlokalizowanymi na obwodzie pomieszczenia, a obiekt podzielony jest przez środek, należy przenieść wszystkie indyczki z jednego końca indycznika na drugi W indycznikach z gniazdami zlokalizowanymi wzdłuż obiektu przez środek, należy przenieść indyczki z jednej strony na drugą W indycznikach z gniazdami zlokalizowanymi przez środek, a obiekt podzielony jest na kwatery, należy za każdym razem przesuwać indyczki o jedną kwaterę Kluczowym słowem jest w tym przypadku ZAPOBIEGANIE. Techniki zapobiegania zjawisku kwok podłogowych: Po stymulacji świetlnej w obiekcie nieśnym należy obejść całą jego powierzchnię i za pomocą kijków z flagą starać się utrzymać indyczki z daleka od ścian i rogów obiektu należy to powtarzać co 30 minut Na początku nieśności należy przełożyć pierwsze złożone na ściółce jaja do gniazd, by zachęcić indyczki do korzystania z gniazd Indyczki, po których widać, że składają jaja na podłożu poza gniazdem powinny być fizycznie włożone do gniazda O godz. 9:00 należy oznaczyć podejrzane kwoki podłogowe barwnikiem spożywczym. Jeżeli 6 godzin później są w tym samym miejscu, należy je usunąć i traktować jak zwykłe potencjalne kwoki Niezwykle ważne jest, by stosowany był odpowiedni plan świetlny oraz techniki zaciemniania obiektu w odpowiedniej fazie życia indyczek, tak aby stado rozpoczęło produkcję jaj równo. Stado nieśne, w którym indyczki naświetlane były przedwcześnie będzie bardziej podatne na występowanie zjawiska kwok podłogowych Metoda oznaczania barwnikami spożywczymi Należy rozmieszać ok. 50 ml barwnika spożywczego w 0,5 l wody i wlać do butelki z rozpylaczem O godz. 9:00 należy oznaczyć wszystkie indyczki siedzące w gniazdach O godz. 15:00 (lub 6 godzin po oznaczeniu indyczek) należy usunąć wszystkie oznaczone indyczki, które wciąż siedzą w gniazdach do zagrody dla potencjalnych kwok. Spędziły cały dzień w gnieździe, co jest wskazaniem na tendencje do kwoczenia Kwoki podłogowe Kwoka podłogowa, to indyczka, która złożyła jaja na ściółce poza gniazdem, zamiast przeznaczonego do tego miejsca, i postanowiła wysiadywać wszystkie jaja, które udało jej się pod sobą zgromadzić. Te indyczki są niezwykle niebezpieczne, ponieważ mogą nauczyć one dobre nioski, by składały jaja obok nich, na podłożu poza gniazdem. KARTA INFORMACYJNA KWOCZENIE U INDYKÓW 4
Sposób obchodzenia się z potencjalnymi kwokami Na świecie stosowanych jest wiele systemowych rozwiązań problemu potencjalnych kwok. Poniższy diagram przedstawia system, który okazał się bardzo skuteczny w przypadku Hybrid. Oprócz zapobiegania chorobom, kontrola kwoczenia to jak do tej pory największy pojedynczy czynnik wpływający na ostateczny zysk generowany przez zdrowe stado nieśne. Typical Typowy broody rozkład pen zagrody layout: dla indyczek kwok: PIASEK SAND PEA ŻWIR STONE PIASEK SAND PIASEK SAND Zagroda Pen 1: 1: Dry Suchy Sandpiasek Zagroda Pen 2: 2: Pea Żwir Stone Zagroda Pen 3: 3: Dry Suchy Sandpiasek Zagroda Cull/Tight dla indyczek Pen: Dry Sand brakowanych/nienieśnych: Suchy piasek Day 1 Day 2 Day 3 Cull/Tight Pen Dzień 1 Dzień 2 Dzień 3 Zagroda dla indyczek brakowanych/nienieśnych Karmidła Feeders Poidła Waterer Wentylacja Ventilation zapewnienie move ample przepływu fresh air odpowiedniej through the ilości broody świeżego pens powietrza przez zagrody dla potencjalnych kwok Intensywność Light intensity światła should powinna be double być dwa the razy main większa laying pen niż w intensity głównej zagrodzie nieśnej Długość Light duration naświetlania same taka as laying sama barn jak w obiekcie nieśnym Hybrid Turkeys Jeżeli nie zaznaczono inaczej, przedstawione w niniejszym dokumencie informacje stanowią własność Hybrid Turkeys. Powielanie lub publikacja tego materiału przy użyciu jakichkolwiek środków wymaga zgody Hybrid Turkeys prosimy o kontakt z siedzibą główną spółki w Kitchener w prowincji Ontario w Kanadzie. info.hybrid@hendrix-genetics.com www.hybridturkeys.com KARTA INFORMACYJNA KWOCZENIE U INDYKÓW 5