Administracja sieciami LAN/WAN Konfigurowanie routerów i budowanie sieci dr Zbigniew Lipiński Instytut Matematyki i Informatyki ul. Oleska 48 50-204 Opole zlipinski@math.uni.opole.pl
Nie moŝna wyświetlić obrazu. Na komputerze moŝe brakować pamięci do otwarcia obrazu lub obraz moŝe być uszkodzony. Uruchom ponownie komputer, a następnie otwórz plik ponownie. Jeśli czerwony znak x nadal będzie wyświetlany, konieczne moŝe być usunięcie obrazu, a następnie ponowne wstawienie go. Okablowanie i przykładowa konfiguracja sieci w pracowni 105. WyposaŜenie pracowni 105: 16 komputerów, 3 switche, 3 routery, 6 routerów bezprzewodowych linksys. 2
Zasady adresowania hostów w sieci Przypomnienie. Klasy adresów IP. Klasa A zakres: od 0.0.0.0 do 127.255.255.255 00000000 00000000 00000000 00000000 01111111 11111111 11111111 11111111 Klasa B zakres: od 128.0.0.0 do 191.255.255.255 10000000 00000000 00000000 00000000 10111111 11111111 11111111 11111111 Klasa C zakres: od 192.0.0.0 do 223.255.255.255 11000000 00000000 00000000 00000000 11011111 11111111 11111111 11111111 Klasa D zakres: od 224.0.0.0 do 239.255.255.255 11100000 00000000 00000000 00000000 11101111 11111111 11111111 11111111 Klasa E zakres: od 240.0.0.0 do 247.255.255.255 11110000 00000000 00000000 00000000 11110111 11111111 11111111 11111111 bity czerwone - oznaczają klasę sieci. bity niebieskie - oznaczają zakres adresowania sieci. bity zielone - oznaczają zakres adresowania węzłów. 3
MoŜliwe maski sieci. 255.255.255.254 11111111 11111111 11111111 11111110 255.255.255.252 11111111 11111111 11111111 11111100 Liczba hostów: 2 255.255.255.248 11111111 11111111 11111111 11111000 Liczba hostów: 6 255.255.255.240 11111111 11111111 11111111 11110000 Liczba hostów: 14 255.255.255.224 11111111 11111111 11111111 11100000 Liczba hostów: 30 255.255.255.192 11111111 11111111 11111111 11000000 Liczba hostów: 62 255.255.255.128 11111111 11111111 11111111 10000000 Liczba hostów: 126 255.255.255.0 11111111 11111111 11111111 00000000 Liczba hostów: 254 255.255.254.0 11111111 11111111 11111110 00000000 Liczba hostów: 510, itd. Przykład. Wyznaczanie adresu sieci na podstawie adresu IP hosta i maski sieci. Adres IP hosta: 201.222.5.121 Maska sieci: 255.255.255.248 Adres IP hosta: 11001001 11011110 00000101 01111001 Maska sieci: 11111111 11111111 11111111 11111000 Operacja AND: ------------------------------------------------------------- Adres sieci: 11001001 11011110 00000101 01111000 201.222.5.120 4
VLSM, Variable-length subnet masking Definicja. VLSM to metoda dzielenia sieci na podsieci w taki sposób, aby podsieci miały róŝne maski. Zadanie. Podzielić sieć z klasy adresowej C o adresie 192.168.100.0, masce 255.255.255.0 na 8 podsieci o róŝnych maskach. sieć A 50 hostów, sieć B 27 hostów, sieć C 12 hostów, sieć D 12 hostów, sieci E, F, G, H po dwa hosty. 5
Rozwiązanie. sieć A, 50 hostów, adres sieci 192.168.100.64, maska 255.255.255.192, sieć B, 27 hostów, adres sieci 192.168.100.128, maska 255.255.255.224, sieć C, 12 hostów, adres sieci 192.168.100.160, maska 255.255.255.240, sieć D, 12 hostów, adres sieci 192.168.100.176, maska 255.255.255.240, sieć E, 2 hosty, adres sieci 192.168.100.0, maska 255.255.255.252, sieć F, 2 hosty, adres sieci 192.168.100.4, maska 255.255.255.252, sieć G, 2 hosty, adres sieci 192.168.100.8, maska 255.255.255.252, sieć H, 2 hosty, adres sieci 192.168.100.12, maska 255.255.255.252. 6
Adres 192.168.100.0 zapisany bitowo: 11000000.10101000.01100100.00000000 Maska: 11111111.11111111.11111111.11000000 PoniewaŜ 11 to 3 dla sieci E, F, G, H 1111 to 15 dla sieci C, D 11111 to 31 dla sieci B 111111 to 63 dla sieci A 1111111 to 127 Wybieramy adres sieci: 11000000.10101000.01100100.00000000 Maska: 11111111.11111111.11111111.11000000 Cztery podsieci, kaŝda na 63 hosty: 11000000.10101000.01100100.00000000 czyli 192.168.100.0 11000000.10101000.01100100.01000000 czyli 192.168.100.64 11000000.10101000.01100100.10000000 czyli 192.168.100.128 11000000.10101000.01100100.11000000 czyli 192.168.100.192 Maska jest taka sama dla kaŝdej podsieci 11111111.11111111.11111111.11000000 czyli 255.255.255.192 (26 jedynek) 7
Dla sieci A wybieramy adres i maskę 11000000.10101000.01100100.01000000 czyli 192.168.100.64 11111111.11111111.11111111.11000000 czyli 255.255.255.192 (26 jedynek) Dla sieci złoŝonej z 27 hostów wybieramy adres sieci i maskę 11000000.10101000.01100100.10000000 czyli 192.168.100.128 11111111.11111111.11111111.11100000 czyli 255.255.255.224 (27 jedynek) Sieć 11000000.10101000.01100100.10000000 czyli 192.168.100.128 moŝna podzielić na 2 podsieci: Adres sieci: 11000000.10101000.01100100.10000000 czyli 192.168.100.128 Maska: 11111111.11111111.11111111.11100000 czyli 255.255.255.224 Adres sieci: 11000000.10101000.01100100.10100000 czyli 192.168.100.160 Maska: 11111111.11111111.11111111.11100000 czyli 255.255.255.224 Dla sieci B złoŝonej z 27 hostów wybieramy Adres sieci: 11000000.10101000.01100100.10000000 czyli 192.168.100.128 Maska: 11111111.11111111.11111111.11100000 czyli 255.255.255.224 8
Dla sieci złoŝonej z 12 hostów wybieramy adres sieci i maskę 11000000.10101000.01100100.10100000 czyli 192.168.100.160 11111111.11111111.11111111.11110000 czyli 255.255.255.240 (28 jedynek) Sieć 11000000.10101000.01100100.10100000 czyli 192.168.100.160 zostanie podzielona na 2 podsieci: Dla sieci C złoŝonej z 12 hostów wybieramy Adres sieci: 11000000.10101000.01100100.10100000 czyli 192.168.100.160 Maska: 11111111.11111111.11111111.11110000 czyli 255.255.255.240 Dla sieci D złoŝonej z 12 hostów wybieramy Adres sieci: 11000000.10101000.01100100.10110000 czyli 192.168.100.176 Maska: 11111111.11111111.11111111.11110000 czyli 255.255.255.240 9
Dla 4 routerów adresujemy 4 podsieci E, F, G, H kaŝda podsieć ma 2 węzły. Sieć: 11000000.10101000.01100100.00000000 czyli 192.168.100.0 Maska: 11111111.11111111.11111111.11000000 czyli 255.255.255.192 (26 jedynek) MoŜna podzielić na 16 podsieci. 11000000.10101000.01100100.00000000 11000000.10101000.01100100.00000100 11000000.10101000.01100100.00001000 11000000.10101000.01100100.00010000 11000000.10101000.01100100.00100000 11000000.10101000.01100100.00001100 11000000.10101000.01100100.00010100 11000000.10101000.01100100.00100100 11000000.10101000.01100100.00011000 11000000.10101000.01100100.00101000 11000000.10101000.01100100.00110000 11000000.10101000.01100100.00111000 11000000.10101000.01100100.00110100 11000000.10101000.01100100.00101100 11000000.10101000.01100100.00011100 11000000.10101000.01100100.00111100 Dla sieci E, F, G, H wybieramy pierwsze 4 adresy: 11000000.10101000.01100100.00000000 czyli 192.168.100.0 11111111.11111111.11111111.11111100 czyli 255.255.255.252 (30 jedynek) 11000000.10101000.01100100.00000100 czyli 192.168.100.4 11111111.11111111.11111111.11111100 czyli 255.255.255.252 (30 jedynek) 11000000.10101000.01100100.00001000 czyli 192.168.100.8 11111111.11111111.11111111.11111100 czyli 255.255.255.252 (30 jedynek) 11000000.10101000.01100100.00001100 czyli 192.168.100.12 11111111.11111111.11111111.11111100 czyli 255.255.255.252 (30 jedynek) 10
Podstawy konfigurowania routerów 11
Podstawy konfigurowania routerów Dostęp od routera moŝna uzyskać poprzez: port konsoli port pomocniczy (AUX) interfejs routera za pomocą klienta telnetu. 12
Port konsoli routera wykorzystuje asynchroniczną transmisję szeregową, w standardzie TIA/EIA- 232. Port konsoli wyposaŝony jest w gniazdo RJ-45. Do emulacji wiersza poleceń routera na hoście wykorzystuje się aplikację HyperTerminal. Domyślne ustawienia portu konsoli to: 9600 b/s, 8 bitów danych, brak bitu kontroli parzystości, 1 bit stopu i brak kontroli przepływu. Do połączenia z routerem nie jest potrzebna konfiguracja parametrów TCP/IP portu. Port pmocniczy (AUX) wykorzystuje połaczenie telefoniczne. Do połączenia z routerem wymagany jest modem. Do połączenia z routerem nie jest potrzebna konfiguracja parametrów TCP/IP portu. Interfejs routera za pomocą klienta telnetu. Do połączenia z routerem naleŝy skonfigurować adres IP dla interfesju. Dla sesji telnetu poprzez terminal wirtualny naleŝy ustawić równieŝ login i hasło. 13
Podstawy konfigurowania routerów Tryby pracy routera: tryb uŝytkownika, Router> tryb uprzywilejowany (exec), Router# tryb konfiguracji ogólnej, Router(config)# tryb interfejsu, Router(config-if)# tryb podinterfejsu, Router(config-subif)# tryb wiersza, Router(config-line)# tryb konfiguracji routera, Router(config-router)# inne. 14
Rodzaje pamięci routera: RAM, pamięć tymczasowa, Flash, pamięć stała, ROM, pamięć stała, NVRAM, pamięć stała. Pamięć RAM przechowuje: system operacyjny routera (np. Cisco Internetwork Operating System), bieŝącą konfiguracje routera (running-config), tablice routingu IP, bufor ARP, słuŝy do buforowania transmitowanych pakietów. 15
Pamięć ROM przechowuje: instrukcje startowe routera, oprogramowanie diagnostyczne, elementy systemu operacyjnego routera. Pamięć flash przechowuje system operacyjny routera. Pamięć NVRAM przechowuje początkową konfiguracje routera (startup-config). Podczas startu routera system operacyjny jest kopiowany z NVRAM do pamięci RAM. 16
Termin interfejs i port routera moŝna stosować zamiennie. Na wykładzie poprzez port routera będziemy rozumieć gniazdo routera przez które nie są transmitowane pakiety, np. port konsoli, port AUX. Interfejsem będziemy nazywać urządzeniem przez które przesyłane są pakiety. Rodzaje interfejsów: interfejsy LAN (np. Ethernet, Fast Ethernet), interfejsy WAN (np. interfejsy szeregowe, ISDN, Frame Relay). 17
Przegląd poleceń routera Tryb uprzywilejowany. Router> enable Router# Router# disable Router> Router#? Przejście z trybu uŝytkownika do trybu uprzywilejowanego. Powrót do trybu uŝytkownika. Przegląd komend w trybie uprzywilejowanym. Tryb konfiguracji ogólnej. Router# configure terminal Router(config)# Router(config)#? Router(config)# exit Router# Przejście w tryb konfiguracji ogólnej. Przegląd komend w trybie konfiguracji ogólnej. Wyjście z trybu konfiguracji ogólnej. MoŜna uŝyć polecenia Router(config)#logout 18
Tryb interfejsu. Router(config)# interface serial 0/0/0 Router(config-if)# Router(config)# interface fastethernet 0/0 Router(config-if)# Router(config-if)# no shutdown Przejście w tryb interfejsu szeregowego. Przejście w tryb interfejsu Fast Ethernet. Włączenie interfejsu. Tryb podinterfejsu Router(config)# interface serial 0.1 Router(config-subif)# Przejście w tryb podinterfejsu. 19
Tryb wiersza konsoli Router(config)# line console 0 Router(config-line)# Przejście w tryb wiersza konsoli. Na routerze jest tylko jedna linia konsoli. Router(config)# line console 0 Router(config-line)# exec-timeout m n Router(config)# show line con 0 Router(config-line)# no exec Przejście w tryb wiersza konsoli. Ustawienie timeoutu dla linii konsoli na m-minut, n-sekund. Sprawdzenie konfiguracji wiersza konsoli. Blokowanie uŝycia wiersza konsoli. Dla sesji telnetu, do konfigurowania router, zdefiniowano pięć linii terminala wirtualnego vty 0,., vty 5. Router(config)# line vty 0 Router(config-line)# Przejście w tryb wiersza terminala wirtualnego. 20
Tryb konfiguracji Router(config)# router opcja Router(config-router)# Przejście w tryb konfiguracji routera. W trybie konfiguracji (polecenie Router(config)# router opcja): moŝna włączyć protokoły RIPv1, IGRP (nie moŝna OSPF, EIGRP), nie moŝna tworzyć list kontroli dostępu, nie moŝna włączać NAT a, moŝna przypisać adres IP interfejsowi, nie moŝna podinterfejsowi. 21
Polecenia sprawdzające. Router#show? Router#show version Router#show flash Router#show history Router#show interfaces Router#show ip interface brief Router#show hosts Router#show users Router#show arp Router#show protocols Router#show ip route Router#show running-config Router#show startup-config Sprawdzenie poleceń pomocy. Sprawdzenie wersji IOS i konfiguracji routera. Wersja IOS, wielkość IOS, ilość wolnego miejsca w pamięci flash. Sprawdzenie historii poleceń na danym poziomie. Sprawdzenie statystyki wszystkich interfejsów. Sprawdzenie stanu interfejsów i ich adresów IP. Sprawdzenie nazw hostów i ich adresów IP. Sprawdzenie listy uŝytkowników połączonych z urządzeniem. Sprawdzenie zawartości tablicy arp. Sprawdzenie konfiguracji protokołów warstwy 3 Modelu Ref.OSI Wyświetla tablice routingu. BieŜąca konfiguracja routera (zapisana w pamięci RAM). Startowa konfiguracja routera (zapisana w pamięci NVRAM). 22
Zapisywanie, usuwanie konfiguracji. Router#copy running-config startup-config Router#erase startup-config Zapisanie konfiguracji w pamięci NVRAM. Usunięcie pliku konfiguracyjnego z NVRAM. 23
Przegląd poleceń routera - ćwiczenia 1. Nadanie nazwy routerowi Router(config)# hostname RU105G RU105G# 2. Konfigurowanie haseł. Router(config)# enable password student Router(config)# enable secret student Router(config)# line console 0 Router(config-line)# password student Router(config-line)# login Router(config)# line vty 0 4 Router(config-line)# password tstudent Router(config-line)# login Router(config)# line aux 0 Router(config-line)# password auxstudent Router(config-line)# login Ustawienie hasła jako student. Ustawienie hasła jako student, hasło jest zaszyfrowane. Wejście w tryb wiersza konsoli. Ustawienie hasła jako student. UmoŜliwienia sprawdzania hasła podczs logowania. Wejście w tryb wiersza vty dla pięciu linii vty. Ustawienie hasła jako tstudent. UmoŜliwienia sprawdzania hasła podczas logowania. Wejście w tryb pomocniczy wiersza. Ustawienie hasła pomocniczego jako auxstudent. UmoŜliwienia sprawdzania hasła podczas logowania. 24
Łączenie routerów za pomocą kabla szeregowego Rysunek 1. Kabel CAB-SS-V35MT z męskim złączem V.35 DTE i Ŝeńskim złączem V.35 DCE Routery są urządzeniami typy DTE, tzn. interfejsy szeregowe routerów domyślnie są typu DTE. Przy łączeniu routerów za pomocą kabla szeregowego, jeden z interfejsów musi pełnić rolę interfesju urządzenia typu DCE. Dla interfesju typu DCE naleŝy skonfigurować częstotliwość zegara poleceniem Router(config-if)#clock rate <częstotliwość> Uwaga. JeŜeli polecenie clock rate zostanie zastosowane do interfejsu typu DTE to IOS routera zignoruje to polecenie. Polecenie Router# show controllers słuŝy do sprawdzenia, które złącze kabla szeregowego (DTE, DCE) jest podłączone do interfesju szeregowego. 25
3. Konfigurowanie interfejsu szeregowego. Router# show ip interface brief Router# configure terminal Router(config)# interface s0/0/0 Router(config-if)# ip address 192.138.10.1 255.255.255.0 Router(config-if)# clock rate 56000 Router(config-if)# no shutdown Przegląd interfejsów. Przejście w tryb konfiguracji terminala. Przejście w tryb konfiguracji interfejsu. Przypisanie adresu IP i maski interfejsowi. Określenie szybkości taktowania zegara dla interfesju szeregowego (interfejs z kablem typu Dec). Włączenie interfejsu. 26
4. Konfigurowanie interfejsu fast ethernetowego. Router# configure terminal Router(config)# interface fastethernet 0/0 Router(config-if)# ip address 192.138.20.1 255.255.255.0 Router(config-if)# no shutdown Przejście w tryb konfiguracji terminala. Przejście w tryb konfiguracji interfejsu. Nadanie adresu IP i maski interfejsowi. Włączenie interfejsu. 27
5. Przypisanie nazwy hosta do adresu IP. Router(config)# ip host m35 172.16.1.3 Router(config)# exit Router# ping m35 Router# ping 172.16.1.3 Router# telnet 172.16.1.3 Testowanie połączenia do hosta. Połączenie telnetem z hostem. 6. Uruchomienie serwera WWW na routerze. Router# config terminal Router(config)# ip http server Router(config)# ip http port 80 Router(config)# exit 28
Cisco Discovery Protocol Protokołu CDP słuŝy do monitorowania i rozwiązywania wykrytych problemów w sieciach. CDP jest protokołem warstwy łącza danych (2) modelu Referencyjnego dla OSI. Dlatego CDP stosuje się do monitorowania urządzeń bezpośrednio połączonych. Za pomocą protokołu CDP urządzenia przesyłają następujące informacje: identyfikator urządzenia (np. nazwę), listę adresów MAC, identyfikatory portów, lista moŝliwości urządzenia (np. router, switch), typ, numer, model urządzenia. 29
Cisco Discovery Protocol Komendy CDP: Router#show cdp neighbors Router#show cdp interface Router#show cdp entry RouterB Router#show cdp entry * Router#show cdp Router#show cdp traffic Router#cdp timer 90 Router#cdp holdtime 240 Router(config)# cdp run Router(config-if)#no cdp enable Router(config)#nocdp run Sprawdzenie urządzeń sąsiadujących (routerów, switchy) Wyświetlenie informacji o interfejsach. Wyświetlenie szczegółowej informacji o routerze RouterB. Wyświetlenie informacji o wszystkich urządzeniach. Sprawdzenie częstotliwości uaktualniania, czasu przechowywania danych. Wyświetlenie informacji o ruchu pakietów. Zmiana częstotliwości uaktualniania Zmiana czasu przechowywania danych Włączenie cdp na wszystkich interfejsach Wyłączenie cdp na interfejsie. Wyłączenie cdp. 30