MIKROKLIMAT POMIESZCZEŃ W OBORACH WOLNOSTANOWISKOWYCH W OKRESIE ZIMOWYM

Podobne dokumenty
MIKROKLIMAT POMIESZCZEŃ W OBORACH WOLNOSTANOWISKOWYCH W OKRESIE LETNIM

MIKROKLIMAT STAJNI W OKRESIE ZIMOWYM

MIKROKLIMAT POMIESZCZEŃ W OBORACH WOLNOSTANOWISKOWYCH W OKRESIE JESIENNO-ZIMOWYM 1 Cz. II

ENERGOCHŁONNOŚĆ W TECHNOLOGIACH USUWANIA I MAGAZYNOWANIA NAWOZÓW NATURALNYCH NA PRZYKŁADZIE 10 OBÓR WOLNOSTANOWISKOWYCH ŚCIÓŁKOWYCH

Instytut Technologiczno-Przyrodniczy Innowacyjne rozwiązania usuwania i magazynowania nawozu naturalnego

MIKROKLIMAT POMIESZCZEŃ W OBORACH WOLNOSTANOWISKOWYCH W OKRESIE WIOSENNO-LETNIM 1 Cz. I

OCENA ENERGOCHŁONNOŚCI CHOWU BYDŁA MLECZNEGO W OBORACH WOLNOSTANOWISKOWYCH Z UWZGLĘDNIENIEM POZIOMU MECHANIZACJI

Analiza mikroklimatu w oborach dla bydła mięsnego w kontekście spełnienia wymagań dobrostanu zwierząt

Charakterystyka przykładowych obiektów inwentarskich - podstawowe zakładki w bazie danych

SYSTEM KONSTRUKCYJNY BUDYNKU A RYZYKO WYSTĄPIENIA STRESU TERMICZNEGO U KRÓW MLECZNYCH

Innowacyjne rozwiązania technologiczno-budowlane w chowie krów mlecznych

KSZTAŁTOWANIE SIĘ WARUNKÓW CIEPLNO-WILGOTNOŚCIOWYCH W OBORZE WOLNOSTANOWISKOWEJ Z UTRZYMANIEM ZWIERZĄT NA GŁĘBOKIEJ ŚCIÓŁCE W OKRESIE ZIMOWYM

TECHNIKI STOSOWANE DO MECHANIZACJI ZADAWANIA PASZ OBJĘTOŚCIOWYCH W WYBRANYCH OBIEKTACH

BADANIA PARAMETRÓW MIKROKLIMATU W OBORACH WOLNOSTANOWISKOWYCH W OKRESIE WIOSENNYM1

Analiza rozwiązań technologicznych obór wolnostanowiskowych dla bydła mlecznego

Wpływ standardów technologicznych na dobrostan i produkcyjność krów mlecznych

Problemy Inżynierii Rolniczej nr 4/2009. Robert Szulc Instytut Budownictwa, Mechanizacji i Elektryfikacji Rolnictwa Oddział w Poznaniu

Dobrostan bydła: podstawowe wymagania

Innowacyjne rozwiązania technologiczno budowlane w produkcji zwierzęcej na przykładzie chowu bydła

OCENA POZIOMU OŚWIETLENIA NATURALNEGO W OBORACH WOLNOSTANOWISKOWYCH

OCENA ENERGOCHŁONNOŚCI I FUNKCJONALNOŚCI OBÓR WOLNOSTANOWISKOWYCH NA PRZYKŁADZIE WYBRANYCH OBIEKTÓW

MECHANIZACJA PRODUKCJI ZWIERZĘCEJ

UZBROJENIE TECHNICZNE GOSPODARSTW A EFEKTYWNOŚĆ PRODUKCJI MLEKA W REJONACH GÓRSKICH

METODY OKREŚLANIA TEMPERATURY WEWNĘTRZNEJ W BUDYNKACH DLA BYDŁA

PORÓWNANIE DWÓCH POZIOMÓW INTENSYWNOŚCI UŻYTKOWANIA MLECZNEGO KRÓW

Program Wieloletni - Realizacja działania 8.2 Standaryzacja obiektów zagrodowej infrastruktury technicznej, w tym budowli i budynków inwentarskich

KSZTAŁTOWANIE WARUNKÓW ŚRODOWISKOWYCH W NOWOCZESNYCH OBIEKTACH INWENTARSKICH

WPŁYW MIKROKLIMATU OBORY NA MLECZNOŚĆ KRÓW

ERGONOMICZNA OCENA KOMFORTU CIEPLNEGO W HALI UDOJOWEJ FERMY KRÓW MLECZNYCH

WSPÓŁCZYNNIKI EMISJI AMONIAKU I GAZÓW CIEPLARNIANYCH Z OBÓR Z WENTYLACJĄ MECHANICZNĄ

PROJEKTOWANIE, OCENA I WYBÓR ROZWIĄZAŃ OBIEKTÓW INWENTARSKICH

WPŁYW TEMPERATURY W POMIESZCZENIACH POMOCNICZYCH NA BILANS CIEPŁA W BUDYNKACH DLA BYDŁA

KONRAD RUDNIK Instytut Technologiczno-Przyrodniczy Zakład Eksploatacji Budownictwa Wiejskiego Warszawa 2014

Wpływ czynników środowiska na efekty tuczu

Mikroklimat w chlewni i jego wpływ na dobrostan trzody

Elementy akustyczne wykorzystywane. w systemach wentylacyjnych. Zasady skutecznej wentylacji. Marcin Spędzia

Ocena mikroklimatu w budynku dla loch w różnych porach roku

Zoohigieniczne wskaźniki oceny dobrostanu krów mlecznych w okresie utrzymania alkierzowego

DOCHODY MODERNIZOWANYCH GOSPODARSTW RODZINNYCH

ANALIZA CZYNNIKÓW WPŁYWAJĄCYCH NA WARTOŚCI TERMICZNYCH ELEMENTÓW MIKROKLIMATU WNĘTRZ

4/6/2016. Dr hab. inż. arch. Piotr Herbut

Foto: W. Białek SKUTECZNE ZARZĄDZANIE ENERGIĄ I ŚRODOWISKIEM W BUDYNKACH

OGRANICZENIE WPŁYWU PRODUKCJI ZWIERZĘCEJ NA ŚRODOWISKO

Wpływ wykorzystania specjalistycznych maszyn rolniczych na efektywność i wydajność pracy w rolnictwie

BADANIA PORÓWNAWCZE SYSTEMÓW MYCIA INSTALACJI UDOJOWEJ GORĄCA WODA I CYRKULACYJNY

CENTRALE WENTYLACYJNE Z ODZYSKIEM CIEPŁA

Każdy z nich wymaga odpowiedniego układu, w którym zachodzą procesy jego przygotowania, transportu oraz odprowadzenia ciepła.

ORGANIZACYJNO-TECHNOLOGICZNE PROBLEMY DOJU W HALACH W ASPEKCIE DOBROSTANU KRÓW

działek zagrodowych w gospodarstwach specjalizujących

Inżynieria Rolnicza 7(105)/2008

OCENA WYKORZYSTANIA CIĄGNIKÓW ROLNICZYCH W GOSPODARSTWACH RODZINNYCH

WYDAJNOŚĆ PRACY W GOSPODARSTWACH EKOLOGICZNYCH UKIERUNKOWANYCH NA PRODUKCJĘ MLEKA

Dom.pl Zaparowane szyby: jak uniknąć efektu zaparowanych okien?

Rys. 1. Stanowisko pomiarowe do pomiaru parametrów mikroklimatu w pomieszczeniu

Nakłady na dój i schładzanie mleka w wybranych oborach wolnostanowiskowych

Wskaniki technologiczno-eksploatacyjne produkcji mleka w wybranych oborach

WENTYLACJA W OBORACH BEZ IZOLACJI TERMICZNEJ

KOMPUTEROWY MODEL UKŁADU STEROWANIA MIKROKLIMATEM W PRZECHOWALNI JABŁEK

Rozdział I. Cel i przeznaczenie kredytu

Recepta na sukces. Zalety hodowli krów rasy Montbeliarde [VIDEO]

POSTĘP TECHNOLOGICZNY A WYDAJNOŚĆ I KOSZTY W TRANSPORCIE ZWIERZĄT

KOSZTY PRZEWOZÓW ROLNICZYCH RÓŻNYMI ŚRODKAMI TRANSPORTOWYMI

ILOŚCIOWE I JAKOŚCIOWE ZMIANY W STANIE PARKU CIĄGNIKOWEGO

ZAŁĄCZNIK Z. Szczegółowy opis przedsięwzięć i kalkulacja płatności dla Działania 6 Dostosowanie gospodarstw rolnych do standardów Unii Europejskiej

1. Szczelność powietrzna budynku

WYBRANE PROBLEMY W STADACH KRÓW MLECZNYCH DOJONYCH ROBOTAMI W PORÓWNANIU Z SYSTEMAMI KONWENCJONALNYMI

OCENA CZASU PRACY CYSTERN SAMOCHODOWYCH PODCZAS SKUPU MLEKA

ROZDZIAŁ III INSTALACJE OGRZEWCZE I WENTYLACYJNE

OCENA USUWANIA I MAGAZYNOWANIA OBORNIKA W ASPEKCIE STOSOWANYCH ROZWIĄZAŃ I USPRZĘTOWIENIA NA PRZYKŁADZIE OBÓR POMORZA ZACHODNIEGO

Chłodzenie naturlane w całorocznym przygotowaniu czynnika ziębniczego

Modernizacja gospodarstw rolnych w latach

MOŻLIWOŚCI MODERNIZACJI BUDYNKÓW INWENTARSKICH W GOSPODARSTWACH MAŁOOBSZAROWYCH

SYSTEMY UTRZYMANIA A CZYSTOŚĆ KRÓW PIERWIASTEK I JAKOŚĆ HIGIENICZNA MLEKA

ANALIZA WYPOSAŻENIA W CIĄGNIKI ROLNICZE WYBRANYCH GOSPODARSTW SPECJALIZUJĄCYCH SIĘ W CHOWIE BYDŁA MLECZNEGO

Wstępna i szczegółowa ocena zagrożenia klimatycznego w kopalniach

Koszty eksploatacji środków transportowych w gospodarstwach ukierunkowanych na chów zwierząt

REKUPERATORY BEZKANAŁOWE

METODA OCENY EKONOMICZNO-TECHNOLOGICZNEJ ROZWIĄZAŃ CIĄGU FUNKCJONALNEGO USUWANIA I MAGAZYNOWANIA NAWOZU NATURALNEGO Z OBÓR

WARUNKI UTRZYMYWANIA BYDŁA W ŚWIETLE OBOWIĄZUJĄCYCH PRZEPISÓW

Klimatyzacja pomieszczeń nr : 160, 170, 171, 172, 174, 176, 177, 270, 271, 273, 276 na poziomie I i II piętra budynku "B"

THESSLAGREEN. Wentylacja z odzyskiem ciepła. Kraków, 10 Października 2016

ANALIZA ISTNIEJĄCYCH DZIAŁEK SIEDLISKOWYCH NA TERENIE GMINY DOMANIÓW

ANALIZA KOSZTÓW POZYSKIWANIA MLEKA W RÓśNYCH SYSTEMACH DOJU

POLITECHNIKA KOSZALIŃSKA

KSZTAŁTOWANIE MIKROKLIMATU W STREFIE PRZEBYWANIA LUDZI W OBIEKTACH SAKRALNYCH

CHARAKTERYSTYKA PRZEDSIĘWZIĘCIA

GEO-KLIMAT przeznaczony dla obiektów użyteczności publicznej. Copyright Pro-Vent

system monitoringu zanieczyszczeń gazowych i pyłów w powietrzu atmosferycznym, z zastosowaniem zminiaturyzowanych stacji pomiarowych

Temat: Systemy do precyzyjnej regulacji temperatury w obiektach chłodzonych o dużej i małej pojemności cieplnej.

Rozwizania obór pod ktem dobrostanu zwierzt i ochrony rodowiska w zakresie produkcji bydła mlecznego i misnego

CIVIC EC 300 LB CIVIC EC 500 LB Wydajność do 550 m 3 /h Efektywnośc odzysku ciepła do 97%

Badania powiązań systemów utrzymania i żywienia krów mlecznych ze wskaźnikami oceny ich wartości użytkowej

Prawidłowa organizacja prac i ruchu w gospodarstwie rolnym

OPTYMALIZACJA STEROWANIA MIKROKLIMATEM W PIECZARKARNI

PRODUKCJA MLEKA W GOSPODARSTWACH EKOLOGICZNYCH. Marcin Żekało, IERIGŻ-PIB, Warszawa r.

OCHRONA POWIETRZA. Opracował: Damian Wolański

OnyX. Classic Dream Sky

Dój karuzelowy: jak wydoić 300 krów w godzinę?

Zajęcia 2. Wybrane zagadnienia z organizacji produkcji zwierzęcej i roślinnej w gospodarstwach rolniczych

Transkrypt:

Problemy Inżynierii Rolniczej nr 4/2009 Grzegorz Fiedorowicz, Bogdan Łochowski, Kamila Mazur Instytut Budownictwa Mechanizacji i Elektryfikacji Rolnictwa w Warszawie MIKROKLIMAT POMIESZCZEŃ W OBORACH WOLNOSTANOWISKOWYCH W OKRESIE ZIMOWYM Streszczenie Przedstawiono wyniki badań w 4 oborach wolnostanowiskowych w okresie zimowym. Zaprezentowano wyniki badań chwilowych i ciągłych w zakresie następujących parametrów: temperatura wewnętrzna i zewnętrzna, wilgotność względna wewnętrzna i zewnętrzna, stężenie dwutlenku węgla, ochładzanie katatermometryczne, prędkość ruchu powietrza, jasność w pomieszczeniu i na zewnątrz. Przedstawiono macierz wyliczonych zależności wg współczynników korelacji i ich wybrane wykresy. Słowa kluczowe: mikroklimat, temperatura, wilgotność względna, stężenie dwutlenku węgla Wstęp Warunki mikroklimatyczne w oborach stanowią jeden z ważniejszych czynników wpływających na efektywność produkcji i dobrostan zwierząt, zapewniający ich zdrowotność, komfort i długowieczność [Winnicki 1980]. W badaniach zootechnicznych stwierdzono, że utrzymywanie zwierząt w pomieszczeniach chłodnych, wilgotnych, niedostatecznie wentylowanych i z przeciągami powoduje obniżenie wydajności o 10-14%, większe zużycie pasz na jednostkę produkcji o 12-35% oraz 2-3.krotny wzrost zachorowalności. Mikroklimat ma również wpływ na stan budynku inwentarskiego, jego trwałość i warunki cieplne [Wolski 1988]. Ponadto mikroklimat obory ma znaczący wpływ na równowagę ekologiczną środowiska naturalnego. Składowe czynniki mikroklimatu w oborze to: temperatura, wilgotność względna, ochładzanie pomieszczeń, prędkość ruchu powietrza, koncentracja zanieczyszczeń gazowych w powietrzu budynku, hałas i oświetlenie. Od 1999 r. prowadzone są przez IBMER badania ciągłe, obok badań z zakresu techniki i technologii, nad kształtowaniem mikroklimatu w nowoczesnych oborach. Celem badań było określenie mikroklimatu w pomieszczeniach produkcyjnych i dojarni w czterech oborach utrzymujących krowy mleczne w okresie zimowym. Wymagania standardowe dotyczące minimalnych parametrów mikroklimatu podane są przez Fiedorowicz i in. [2008]. 133

Grzegorz Fiedorowicz, Bogdan Łochowski, Kamila Mazur Metodyka badań i aparatura Metodykę badań oparto na parametrach mikroklimatu w pomieszczeniach dla bydła opracowane przez Instytut Zootechniki (1977) i na normie branżowej Mikroklimat w budynkach inwentarskich BN-86/8800-03 zgłoszonej przez IBMER w 1986 r. Mikroklimat pomieszczeń przebadanych obór określono sposobem ciągłym pracy za pomocą niżej wymienionej aparatury: termohigrometrów LB-710 Firmy LAB-EL w postaci elektronicznych czujników przewodowych, rozmieszczanych w trzech punktach obory i jednego czujnika umieszczonego na zewnątrz obory do mierzenia temperatury i wilgotności powietrza, koncentratora LB-731 ww. firmy, do którego są podłączone przewodami elektrycznymi czujniki LB-710, który wyposażony jest w pamięć zbierania danych o pojemności 3600 punktów (rekordów), z których każdy obejmuje: datę, czas, temperaturę i wilgotność względną; w wyposażeniu koncentratora znajduje się oprogramowanie, dzięki któremu dane z pomiarów przenoszone są do komputera, po powrocie z terenu; ww. parametry pomiarowe są rejestrowane w impulsach dwugodzinnych, czujnika LB-551 (ww. firmy) do określania stężenia CO 2 podłączony do koncentratora (LB-731), luxomierza Lx204 do chwilowego określania wskaźnika jasności w pomieszczeniach dla zwierząt i na zewnątrz obory, katatermometra do chwilowego pomiaru stopnia ochładzania powietrza i określania prędkości ruchu powietrza w oborze, stopera do pomiaru czasu przy określaniu danych odczytanych z katatermometru. Wyniki badań Skróconą charakterystykę badanych obór przedstawiono w tabeli 1. Z charakterystyki wynika, że są to obiekty, w których różne rozwiązania funkcjonalnotechnologiczne należą do wzorcowych, a osiągana wydajność mleka jest na poziomie średniej krajowej krów pod kontrolą użytkowości. Jedna z nich uzyskała I nagrodę w Krajowym Konkursie Złota Wiecha za najlepsze rozwiązanie budowlane i funkcjonalno-technologiczne. Dwie pierwsze obory mieszczą się w IV i V strefie klimatycznej kraju, czyli w miejscowościach o najostrzejszej zimie. Dobór tych obiektów do badań był celowy, przede wszystkim z uwagi 134

Mikroklimat pomieszczeń w... na trudność utrzymania najkorzystniejszego mikroklimatu pomieszczeń.. Hodowca w oborze nr 1 musiał wykonać ocieplenie stropodachu, gdyż badania pokazały niskie temperatury powietrza w pomieszczeniach. Tabela 1. Charakterystyka przebadanych obór wolnostanowiskowych w okresie zimowym Table 1. Characteristics of the free-stall cattle barns tested during winter season Miejscowość Liczba stanowisk wydajność Technologia i mechanizacja obory oraz warunki środowiskowe system utrzymania dój i schładzanie mleka przygotowanie i zadawanie pasz usuwanie i zagospodarowanie odchodów wentylacja i oświe-tlenie CIEMNOSZYJE 73 6900 legowiskowe wyściełane słomą rybia ość 2x5 st. Alfa Laval zbiornikowa Alfa Laval przyczepa ciągnikowa zgarniacz delta gnojownia wentylatory sterowane przez rolnika oświetlenie oknami OSOWIEC 50 6329 legowiskowe wyściełane sieczką ze słomy rybia ość 2x5 st. Westfalia zbiornikowa Alfa Laval przyczepa ciągnikowa spychacz Tur gnojownia grawitacyjna kalenica dachowa oświetlenie oknami TRANSBÓR 50 6730 legowiskowe. wyściełane słomą boczny korytarz paszowy autotandem 2x3/6 st. ROK4 poj. 3700 dm 3 (na udoje) ciągnik C-360 rozbijacz bel zgarniacz delta poczekalniapodłoga szczelinowa, gnojownia, zbiornik gnojowicy wentylacja grawitacyjna, wyciąg przez szczelinę kalenicową, oświetlenie przezroczystą kalenicą CYPRKI 95 6300 legowiskowe. wyściełane słomą rybia ość 2x5st. DeLaval zbiornikowa DeLaval przyczepa ciągnikowa zgarniacz delta poczekalniapodłoga szczelinowa gnojownia, zbiornik gnojowicy wentylacja grawitacyjna, wyciąg przez szczelinę kalenicową, oświetlenie przezroczystą kalenicą W tabeli 2 zamieszczono zestawienie parametrów mikroklimatu pomieszczeń w badanych oborach wolnostanowiskowych. 135

Grzegorz Fiedorowicz, Bogdan Łochowski, Kamila Mazur Tabela 2. Zestawienie parametrów mikroklimatu pomieszczeń w badanych oborach wolnostanowiskowych Table 2. Microclimate parameters inside the free-stall cattle barns tested Nr obiektu 1 2 Osowiec 3 Transbór 4 Cyprki Okres badań Temperatura (ºC) zewnętrzna średnia Norma standardowa - Wilgotność względna (%) Stężenie CO 2 (ppm) średnie Prędkość ruchu powietrza (m/s) wewnętrzna w oborze zewnętrzna średnia wewnętrzna w oborze Miejscowość Ciemnoszyje 18.02 1,0 10,7 85,9 92,2 - -08.03 8,1 10,1-1,2 19,4 87,9 99,9 68,0 99,9 0,62 10.03-1,1 12,3 88,1 91,8-25.03 4,8 8,7 7,9 15,8 50,6 99,1 71,3 99,9 0,2 5,0 11,0 62,9 81,7 1237 14.03-31.03 810 6,3 16,2 3,7 15,0 27,6 95,9 47,1 99,9 2990 0,1-6,2 3,7 86,9 94,9 1520 28.11-13.12 890 21,2 3,2 4,2 8,9 52,5 99,8 78,7 99,9 2740 0,2 opt. 8 16 min. 4 *) - opt. 70 max. max. 80 3000 max. 0,3 *)łatwa adaptacja organizmu Tabela 3. Macierz wyliczonych zależności wg współczynnika korelacji r parametrów mikroklimatu w oborach wolnostanowiskowych -zima Table 3. Matrix of calculated relationships according to correlation coefficient of microclimate parameters in the free-stall cattle barns in winter Nr obory 1 Ciemnoszyje 2 Osowiec 3 Transbór 4 Cyprki Zmienne Liczba zmiennych Temperatura zewn. Temperatura wewn. Wilgotność zewn. Wilgotność wewn. Dwutlenek węgla CO 2 Próg istotności korelacji parametry - n O C % % ppm r T z 219 1,00 0,66-0,37-0,41-0,133 T w 219 0,66 1,00-0,04 0,05-0,133 W z 219-0,37-0,04 1,00 0,77-0,133 W w 219-0,41 0,05 0,77 1,00-0,133 CO 2 - - - - - - - T z 170 1,00 0,36-0,29-0,11-0,149 T w 170 0,36 1,00-0,04 0,14-0,149 W z 170-0,29-0,04 1,00 0,78-0,149 W w 170-0,11 0,14 0,78 1,00-0,149 CO 2 - - - - - - - T z 202 1,00 0,526 0,447 0,447-0,468 0,138 T w 202 0,526 1,00 0,302-0,405 0,267 0,138 W z 202 0,447 0,302 1,00 0,801 0,406 0,138 W w 202-0,447-0,405 0,801 1,00 0,721 0,138 CO 2 202-0,468 0,267 0,406 0,721 1,00 0,138 T z 178 1,00 0,52 0,16-0,51 0,146 T w 178 0,52 1,00 0,09-0,03-0,04 0,146 W z 178 0,16 0,09 1,00 0,31-0,07 0,146 W w 178-0,51-0,03 0,31 1,00 0,76 0,146 CO 2 178-0,61-0,04-0,07 0,76 1,00 0,146 136

Mikroklimat pomieszczeń w... Omówienie wyników badań Temperatura wnętrza obór w zasadzie mieściła się w granicach komfortu, za wyjątkiem dwóch obór, w których były od -4,2 do 19,4 o C. W oborze nr 4 była znacznie niższa od wymaganej Rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi, ze średnią 3,7 i mi od -4,2 o C do 8,9 o C. Szczególnie niskie temperatury w znacznym stopniu pogarszają dobrostan bydła. Stwierdzono wysokoistotną korelację ujemną między temperaturą wewnątrz obiektu nr 3 a wilgotnością względną w pomieszczeniu (rys. 1). 120 y = -0,6329x 2 + 14,408x + 2,3054; R 2 = 0,1644; R= - 0,4054; poziom istotności p 0,05 100 Ww, % 80 60 40 20 0 0 3 6 9 12 Tw, o C Rys. 1. Zależność średniej wilgotności względnej wewnętrznej od średniej temperatury wewnętrznej w oborze wolnostanowiskowej (gospodarstwo nr 3) w okresie zimowym wg funkcji parabolicznej. Fig. 1. Average indoors relative humidity of the air depending on average temperature in the free-stall cattle barn (farm no. 3) in winter season, according to parabolic function Winnicki [1980] podkreśla, że podstawowym zoohigienicznym wskaźnikiem warunków termicznych jest ochładzanie, którego stopień powinien mieścić się w granicach strefy tzw. komfortu termicznego dla krów utrzymywanych w oborach wolnostanowiskowych od 29 do 40 MJ. m -2. s -1 (lub 7-9,5 m cal. cm -2. s -1. Z tego wskaźnika wynika również prędkość ruchu powietrza w oborze, który zimą nie powinien przekraczać 0,3 m. s -1, a latem 0,5 m. s -1. Ochładzanie katatermometryczne mierzone w MJ cm -2 s -1 tylko w jednym przypadku przekraczało normę (obiekt 1). 15 137

Grzegorz Fiedorowicz, Bogdan Łochowski, Kamila Mazur Kubatura obór liczona w m 3 w przeliczeniu na 1 SD wynosiła odpowiednio: 31,2; 36,4; 53,83 oraz 52,6. Wydajność systemu wentylacyjnego zimą powinna wynosić 90 m 3 /h/sd. Wskaźnik ten w oborze 1 wynosił zimą tylko 19,5 m 3 /h/sd. Sytuacja taka zmusza hodowców do częstszego uruchamiania wentylatorów, niemniej jednak wydajność wentylacji nie jest wystarczająca. Wentylacja grawitacyjna, w oborze nr 2, okazała się sposobem mniej zawodnym, w okresie zimowym stwierdzono tam niższą wilgotność względną niż w oborze nr 1. Oświetlenie obór wynosiło w gospodarstwie1-0,19 luksa, w gospodarstwie 2-0,44 oraz w obiekcie 4-0,3 przy normie minimum 75 lx. Obory te były znacznie niedoświetlone. Stężenie CO 2 - w oborze nr 3 zawartość gazu CO 2 w pomieszczeniu zimą w zależności od wilgotności wewnętrznej wyraża się dodatnią korelacją istotną r = 0,72 i determinacją R 2 = R2 52,01 %, przy progu istotności dla n = 202 wynoszącym r = 0,138 (rys. 2). W oborze nr 4 średnia zawartość CO 2 wynosiła 790 ppm, z mi zamykającymi się w przedziale dopuszczalnych stężeń od 730 ppm do 1890 ppm. Stwierdzono wysokoistotną zależność dodatnią zawartości CO 2 i wilgotności względnej (r = 0,76, R 2 = 57,76%). 40 y = 0,0244x 2-3,4051x + 126,12 R 2 = 0,5201, R=0,7211 (CO 2, ppm)x100 35 30 25 20 15 10 5 0 40 70 100 Ww, % Rys. 2. Zależność stężenia dwutlenku węgla od wilgotności względnej w oborze 3 w okresie zimowym Fig. 2. Carbon dioxide concentration depending on internal relative humidity of air in freestall cattle barn (farm no.3) in winter season, according to parabolic function 138

Mikroklimat pomieszczeń w... Wnioski 1. Temperatura wewnątrz tylko w jednym obiekcie była poniżej optymalnej, w pozostałych obiektach mieściła się w granicach komfortu. 2. Stwierdzono niepokojąco wysoką średnią wilgotność względną we wszystkich obiektach, chwilami dochodzącą do prawie 100% przy normie maksymalnej 80%. 3. Stężenie dwutlenku węgla mierzono w dwóch oborach i średnie stężenie mieściło się w granicach normy (do 3000 ppm). 4. Prędkość powietrza znajdowała się w granicach normy, z wyjątkiem obory nr 1. 5. Stwierdzono wysokoistotną zależność dodatnią zawartości CO 2 i wilgotności względnej w oborach: nr 3 (r = 0,72, R 2 = 52,01%) oraz nr 4 (r = 0,76, R 2 = 57,76%). Bibliografia Fiedorowicz G. 2001. Mikroklimat w oborach wolnostanowiskowych. Wieś Jutra, Nr 8, s. 21-25 Fiedorowicz G. i in. 2008. Mikroklimat w oborach wolnostanowiskowych w okresie letnim. Problemy Inżynierii Rolniczej, Nr 4(62), s.111-114 Fiedorowicz G. 2008. Technika w chowie bydła. Wydanie II IBMER, Warszawa Jugowar J.L. 2008. Wybrane aspekty aktualnych uwarunkowań środowiskowych i przyszłościowych technik w produkcji zwierzęcej. Praca zbiorowa, IBMER, Warszawa Praca zbiorowa. 2005. Systemy utrzymania bydła. Poradnik, Warszawa: Instytut Budownictwa, Mechanizacji i Elektryfikacji Rolnictwa, Duńskie Służby Doradztwa Rolniczego, s. 172 Romaniuk W. 1996. Wpływ funkcjonalno-technologicznych rozwiązań obór na energochłonność i koszty produkcji mleka w gospodarstwach rodzinnych. Prace Naukowo-Badawcze, Rozprawa habilitacyjna, IBMER, Warszawa Winnicki S. 1980. Zoohigieniczna ocena ferm mlecznych. Rozprawa habilitacyjna. IZ, Kraków Wolski L. 1988. Mikroklimat w budynkach inwentarskich. PWN, Warszawa 139