RAPORT. Ewaluacja III edycji budżetu obywatelskiego w Częstochowie

RAPORT Ewaluacja III edycji budżetu obywatelskiego w Częstochowie W raporcie zawarto dane opracowane w ramach ewaluacji III edycji BO w Częstochowie przeprowadzonej przez pracowników Referatu Partycypacji i Konsultacji Społecznych Wydziału Polityki Społecznej Urzędu Miasta Częstochowy. Raport opracowały: Justyna Wrzalik, Agata Wierny. 1

Wstęp Celem działań podjętych w 2016 roku było zachęcenie mieszkańców do aktywnego uczestniczenia w tworzeniu budżetu obywatelskiego zarówno podczas składania wniosków jak i głosowania. Przeprowadzono również szkolenia dla liderów dzielnicowych, przedstawicieli Rad Dzielnic i mieszkańców, których celem było zwiększenie świadomości na temat możliwości aktywnego działania na rzecz wspólnoty. Osiągnięcie celu wspierały inicjatywy realizowane dzięki środkom finansowym pozyskanym w ramach Rządowego Programu na rzecz Aktywności Społecznej Osób Starszych na lata 2014-2020. Zgodnie z przyjętym założeniem, że wszystkie dokumenty związane z funkcjonowaniem budżetu obywatelskiego w Częstochowie są przygotowywane we współpracy z mieszkańcami, po zakończeniu drugiej edycji budżetu odbyło się publiczne spotkanie z mieszkańcami miasta podsumowujące jej rezultaty. Na podstawie wypracowanych wspólnie z mieszkańcami ustaleń opracowano projekty dokumentów na rok 2016 uwzględniające korekty istniejących procedur, czyli: projekt uchwały w sprawie tworzenia budżetu obywatelskiego, projekt formularza propozycji zadania do realizacji w ramach budżetu obywatelskiego. Celem przyjętych zmian było dalsze usprawnienie procesu przyznawania i rozdzielania środków miejskich na wskazane przez mieszkańców zadania. Aby wyjść naprzeciw oczekiwaniom mieszkańców Częstochowy, którzy wzięli udział w procesie ewaluacji II edycji budżetu obywatelskiego, zaproponowano wprowadzenie ograniczenia kwot proponowanych zadań o charakterze ogólnomiejskim do poziomu 50% ogólnej kwoty przeznaczonej na zadania o charakterze ogólnomiejskim. Celem tego działania było umożliwienie realizacji większej liczby dużych inwestycji z puli środków ogólnomiejskich. W roku 2016 kwota przeznaczona na budżet obywatelski pozostała na poziomie z roku poprzedniego i wyniosła 6 661 679 zł. Wynikało to ze zmniejszenia dochodów własnych gminy w roku 2015, a zgodnie z przyjętą przez Radę Miasta uchwałą nr 270.XIII.2016 2

z dnia 31 marca 2016 roku w sprawie zmiany uchwały w sprawie tworzenia budżetu obywatelskiego, środki przeznaczone na budżet obywatelski stanowią 1,1% dochodów własnych budżetu miasta Częstochowy, lecz wynoszą nie mniej niż kwota przeznaczona na BO w roku poprzednim. Wysokość kwot przeznaczonych na częstochowski budżet obywatelski w latach 20142016 Rok Wysokość kwoty BO 2014 5.738.869 zł 2015 6.661.679 zł 2016 6.661.679 zł Poniżej zaprezentowano tabele zawierające podział środków na zadania o charakterze dzielnicowym w poszczególnych edycjach BO: Podział środków na zadania o charakterze dzielnicowym w I edycji budżetu partycypacyjnego / obywatelskiego: Lp. Dzielnica Obszar Liczba Udział (w m2) mie- procentowy Obszar Liczba szkańców Kwota (w zł) bazowa uwzględniając udział: mie- obszaru liczby szkań- dzielnicy mieszkań- ców ogółem 1. Błeszno 16 219 25 4 133 10,04 1,847 28 694,35 115 235,5 ców 47 698,61 191 629 2. Częstochówka- 8 4 731 619 8 637 2,93 3,860 28 694,35 1 33 618,30 99 684,15 161 997 3. Parkitka Dźbów 17 799 65 5 577 11,02 2,492 28 694,35 126 461,7 64 355,68 219 512 4. Gnaszyn- 2 8 729 267 5 364 5,40 2,397 28 694,35 4 62 025,71 61 902,31 152 622 5. 6. 7. Kawodrza Grabówka Kiedrzyn Lisiniec 7 664 885 7 767 234 11 228 64 4 315 2 940 9 476 4,74 4,81 6,95 1,928 1,314 4,235 28 694,35 28 694,35 28 694,35 54 461,88 55 184,97 79 781,77 49 790,43 33 933,93 109 368,4 132 947 117 813 217 845 8. Mirów 5 11 973 93 2 262 7,41 1,011 28 694,35 85 073,01 9 26 108,98 139 876 9. 10. 11 Ostatni Grosz Podjasnogórska Północ 5 1 902 686 2 433 711 8 798 350 6 428 3 287 28 480 1,18 1,51 5,45 2,872 1,469 12,72 28 694,35 28 694,35 28 694,35 13 520,78 17 296,95 62 507,77 74 169,14 37 936,79 328 673,6 116 384 83 928 419 876 3

12. 13. 14. 15. Raków Stare Miasto 2 262 520 Stradom 11 522 23 Śródmieście 7 1 826 625 16. Trzech 17. Wieszczów Tysiąclecie 18. 2 121 756 856 960 4 071 422 Wrzosowiak 2 736 586 19. Wyczerpy- 16 622 03 20. Aniołów Zawodzie-Dąbie 2 20 273 59 5 161 542 975 Suma: 21 894 11 173 11 576 14 529 10 631 27 644 27 348 9 182 8 900 223 776 1,31 1,40 7,13 1,13 0,53 7 9,784 4,993 5,173 6,493 4,751 2,52 12,35 1,69 3 12,22 10,29 1 4,103 12,55 100 3,977 100 15 070,27 3 252 670,9 296 436 16 080,31 2 128 943,7 173 718 81 870,72 8 133 592,2 244 157 12 981,32 0 167 681,1 209 357 6 083,20 4 122 694,1 157 472 28 923,91 5 319 015,1 376 633 19 443,29 1 315 606,2 363 744 28 694,35 118 105,9 2 105 959,6 252 760 28 694,35 5 144 045,6 1 102 705,6 275 446 573 887 4 1 147 774 7 2 582 491 4.304.152 28 694,35 28 694,35 28 694,35 28 694,35 28 694,35 28 694,35 28 694,35 Podział środków na zadania o charakterze dzielnicowym w II edycji budżetu obywatelskiego: Lp. Dzielnica Obszar (w m2) Liczba Udział mie- procentowy Obszar Liczba szkańców Kwota (w zł) bazowa uwzględniając udział: mie- obszaru liczby szkań- dzielnicy mieszkań- ców ogółem 1. 2. Błeszno Częstochówka- 16 219 258 4 731 619 4 139 8 663 10,04 2,93 1,86 3,90 133 766,35 39 024,32 ców 55 895,87 116 991,05 222 974 189 324 3. 4. Parkitka Dźbów Gnaszyn- 17 799 652 8 729 267 5 552 5 344 11,02 5,40 2,50 2,41 146 803,74 71 995,18 74 977,99 72 169,01 255 090 177 473 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11 12. 13. 14. 15. 16. Kawodrza Grabówka Kiedrzyn Lisiniec Mirów Ostatni Grosz Podjasnogórska Północ Raków Stare Miasto Stradom Śródmieście Trzech 7 664 885 7 767 234 11 228 645 11 973 935 1 902 686 2 433 711 8 798 350 2 121 756 2 262 520 11 522 237 1 826 625 856 960 4 360 2 934 9 521 2 264 6 295 3 264 28 254 21 603 10 972 11 612 14 369 10 513 4,74 4,81 6,95 7,41 1,18 1,51 5,45 1,31 1,40 7,13 1,13 0,53 1,96 1,32 4,29 1,02 2,84 1,47 12,73 9,73 4,94 5,23 6,47 4,74 63 216,62 64 060,75 92 608,95 98 755,78 15 692,52 20 072,18 72 564,94 17 499,32 18 660,28 95 030,37 15 065,20 7 067,83 58 880,41 39 622,73 128 578,07 30 574,60 85 011,97 44 079,28 381 561,25 291 741,62 148 173,36 156 816,35 194 048,76 141 974,71 155 405 136 992 254 495 162 639 134 013 97 460 487 435 342 549 200 142 285 155 242 422 182 351 17. 18. 19. Wieszczów Tysiąclecie Wrzosowiak Wyczerpy- 4 071 422 2 736 586 16 622 032 27 343 27 143 9 011 2,52 1,69 10,29 12,32 4,06 33 579,31 22 570,16 137 091,25 369 258,49 366 557,55 121 690,68 436 146 422 436 292 090 8 823 221 12,55 100 3,97 100 666 168 167 207,74 1 332 336 119 151,80 2 977 756 319 668 4 996 259 Aniołów 20. Zawodzie-Dąbie 20 273 595 Suma: 161 542 975 979 4

Podział środków na zadania o charakterze dzielnicowym w III edycji budżetu obywatelskiego: Lp. Dzielnica Obszar (w m2) Liczba mieszk ańców Udział procentowy Obszar Liczba mieszkańc ów bazowa Kwota (w zł) Uwzględniając udział: Obszaru Liczby dzielnicy mieszkańcó ogółem 1 2 Błeszno Częstochówka- 16 219 258 4 731 619 4127 8699 10,04 2,93 1,88 3,97 133769,35 39 024,32 w 56 485,50 119 061,64 223 563 119 394 3 4 Parkitka Dźbów Gnaszyn- 17 799 652 8 729 267 5623 5330 11,02 5,40 2,57 2,43 146 803,74 71 995,18 76 960,98 72 950,75 257 073 178 254 5 6 7 8 9 10 Kawodrza Grabówka Kiedrzyn Lisiniec Mirów Ostatni Grosz Podjasnogórsk 7 664 885 7 767 234 11 228 645 11 973 935 1 902 686 2 433 711 4356 2987 9564 2280 8473 3226 4,74 4,81 6,95 7,41 1,18 1,51 1,99 1,36 4,37 1,04 3,87 1,47 63 216,62 64 060,75 92 608,95 98 755,78 15 692,52 20 072,18 59 619,78 40 882,53 130 900,74 31 205,95 115 968,42 44 153,68 156 145 138 252 256 818 163 270 164 969 97 534 11 12 13 14 15 16 a Północ Raków Stare Miasto Stradom Śródmieście Trzech 8 798 350 2 121 756 2 262 520 11 522 237 1 826 625 856 960 27834 21254 10565 11480 14260 10099 5,45 1,31 1,40 7,13 1,13 0,53 12,71 9,7 4,82 5,24 6,51 4,61 72 564,94 17 499,32 18 660,28 95 030,37 15 065,20 7 067,83 380 958,92 290 899,65 144 601,24 157 124,68 195 174,04 138 223,19 486 832 341 707 196 570 285 464 243 548 178 600 17 18 19 Wieszczów Tysiąclecie Wrzosowiak Wyczerpy- 4 071 422 2 736 586 16 622 032 26927 24281 8919 2,52 1,69 10,29 12,29 11,09 4,07 33 579,31 22 570,16 137 091,25 368 544,98 332 329,65 122 072,74 435 433 388 208 292 472 20 Aniołów Zawodzie- 20 273 595 8741 12,55 3,99 167 207,74 119 636,49 320 153 161542975 219025 100 100 666168 1332336 2 997 756,00 4 996 259 Dąbie Suma : Nie zmienił się system podziału środków na zadania ogólnomiejskie i dzielnicowe; na zadania o charakterze ogólnomiejskim przeznaczono 25% ogółu środków budżetu obywatelskiego, a na zadania dzielnicowe 75% (przy czym 10% to kwota bazowa taka sama dla każdej z dzielnic, 20% to kwota uwzględniająca udział obszaru dzielnicy w stosunku do obszaru miasta, a 45% to kwota uwzględniająca udział liczby mieszkańców dzielnicy w stosunku do liczby mieszkańców miasta). Najważniejsze zmiany w III edycji BO W połowie kwietnia 2016 r. weszła w życie uchwała nr 270.XXIII.2016 Rady Miasta Częstochowy z dnia 31 marca 2016 r., która zmieniła niektóre regulacje dotyczące tworzenia budżetu obywatelskiego. 5

W przygotowanym wspólnie z mieszkańcami projekcie znalazły się trzy istotne zmiany: 1. Zgodnie z uchwałą o budżecie obywatelskim, kwota przeznaczona na ten cel stanowi 1,1% dochodów własnych budżetu miasta Częstochowy. W tym roku byłaby to kwota 6 356 740 zł, czyli mniejsza, niż w roku ubiegłym, co wynika z mniejszych, zakładanych tegorocznych dochodów miasta. W związku z tym, w poddanym pod głosowanie projekcie uchwały, został wprowadzony dodatkowy zapis, że środki przeznaczone na budżet obywatelski nie mogą być niższe niż przeznaczone na ten cel w roku ubiegłym (czyli 6 mln 661 tys. 679 zł). 2. Kolejna ważna zmiana dotyczy finansowania projektów na zadania o charakterze ogólnomiejskim, na które przeznaczone będzie 25% puli wszystkich środków, jednakże w tej edycji kwota na jedno zadanie ogólnomiejskie nie może przekroczyć 50% wspomnianej puli. 3. Nowe zasady uwzględniają również premiowanie aktywności dzielnicowej. W przypadku, gdy przeznaczone do realizacji w poszczególnych dzielnicach zadania nie wyczerpują kwoty określonej dla danej dzielnicy, niewykorzystane środki przechodzą na zadania dzielnicowe tam, gdzie odnotowano największą frekwencję podczas głosowania. Poza zmianami uzgodnionymi w czasie spotkań konsultacyjnych z mieszkańcami z inicjatywy i na wniosek radnych zmianie uległ również sposób głosowania. W III edycji BO decyzją Rady Miasta nie było możliwe powierzenie karty do głosowania upoważnionej osobie, by za jej pośrednictwem karta trafiła do punktu głosowania. Głosować można było wyłącznie osobiście przez Internet lub w wyznaczonych punktach do głosowania. W ramach usprawnienia procesu zostały dodane nowe funkcjonalności do elektronicznego generatora wniosków takie jak: możliwość publikacji na stronie internetowej bieżącej informacji na temat statusu wniosku oraz publikacja komentarzy merytorycznych pracowników wydziałów stanowiącą przydatną informację dla mieszkańców podczas głosowania. 6

Harmonogram realizacji budżetu obywatelskiego na rok 2016: 1. Zgłaszanie propozycji zadań do budżetu obywatelskiego: a) rozpoczęcie: 3 czerwca 2016 r., b) zakończenie: 1 sierpnia 2016 r.; 2. Weryfikacja formalnoprawna zadań: a) rozpoczęcie: 3 czerwca 2016 r., b) zakończenie: 20 września 2016 r.; 3. Głosowanie nad propozycjami zadań: a) rozpoczęcie: 22 października 2016 r., b) zakończenie: 30 października 2016 r.; 4. Upublicznienie wyników głosowania: 14 listopada 2016 r. Obywatelski katalizator zmiany II Kontynuując dobrą praktykę z lat ubiegłych Urząd Miasta Częstochowy podpisał umowę partnerską z Polskim Instytutem Mediacji i Integracji Społecznej, na mocy której w 2016 roku szczególne wsparcie w zakresie działań partycypacyjnych skierowane zostało do osób w wieku 60+. Celem głównym realizacji projektu Obywatelski katalizator zmiany II przygotowanego przez PIMIS realizowanego w partnerstwie z Urzędem Miasta Częstochowy było zwiększenie zaangażowania seniorów w proces partycypacji obywatelskiej w zakresie 7

budżetu obywatelskiego poprzez organizację szkoleń, doradztwa, spotkań i form aktywizujących tę społeczność. Celem głównym realizacji projektu był wzrost aktywności obywatelskiej w zakresie dziennikarstwa obywatelskiego, wolontariatu oraz inicjowania i prowadzenie działań na rzecz społeczności lokalnych w ramach szeroko pojętej partycypacji społecznej wśród mieszkańców Częstochowy w wieku 60+. Projekt był odpowiedzią na problemy i potrzeby wskazane w ankietach, podczas spotkania podsumowującego oraz w indywidualnych rozmowach przez uczestników projektu Obywatelski katalizator zmiany realizowanego przez Polski Instytut Mediacji i Integracji Społecznej w partnerstwie z Urzędem Miasta Częstochowy w 2015 roku. Działania projektowe obejmowały zorganizowanie i przeprowadzenie szkoleń i doradztwa w ramach trzech Akademii: - Akademii Dziennikarza Obywatelskiego - Akademii Wolontariatu - Akademii Lokalnego Aktywnego dziennikarski Lidera. Ponadto gazetaobywatelska.czest.pl, stworzony na którym został internetowy dziennikarze portal obywatelscy przeszkoleni w ramach Akademii mogą zamieszczać swoje artykuły na temat życia społeczności lokalnej. W ramach projektu przeprowadzona została gra miejska, której tematem przewodnim była lokalna aktywność obywatelska oraz konkurs na najaktywniejszego dziennikarza obywatelskiego. Zajęcia w ramach szkolenia dla aktywnych liderów dzielnicowych. 8

Zajęcia komputerowe dla seniorów. Uczestnicy projektu podczas konferencji podsumowującej, której tematem była partycypacja społeczna seniorów. ETAPY REALIZACJI III EDYCJI CZĘSTOCHOWSKIEGO BUDŻETU OBYWATELSKIEGO ETAP I Etap składania formularzy zadań poprzedziły działania związane z przygotowaniem materiałów promocyjnych oraz przeprowadzeniem szkoleń dla dzielnicowych liderów budżetu obywatelskiego. Uczestnicy szkoleń dowiedzieli się m.in.: jak być dobrym 9

liderem, jak skutecznie pracować na rzecz swojej dzielnicy i miasta oraz szczegółowo poznali zasady budżetu obywatelskiego na rok 2017. Szkolenia przeprowadzone zostały 10 i 17 maja 2016, łącznie wzięły w nich udział 42 osoby reprezentujące 14 dzielnic miasta.. Uczestnicy szkoleń otrzymali certyfikat, identyfikator, koszulkę lidera BO oraz materiały szkoleniowe. 10

Dzielnicowi liderzy budżetu obywatelskiego odbierają certyfikaty z rąk Prezydenta Miasta Częstochowy. W dniu 30 maja 2016 r. w Sali Sesyjnej Urzędu Miasta Częstochowy odbyło się uroczyste spotkanie, podczas którego Prezydent Miasta Częstochowy Krzysztof Matyjaszczyk wręczył Certyfikaty Dzielnicowych Liderów Budżetu Obywatelskiego uczestnikom szkoleń, mianując ich Dzielnicowymi Liderami BO. Do zadań liderów należało m.in. zorganizowanie i przeprowadzenie spotkań informacyjnych dla mieszkańców dzielnicy, którą reprezentują, promocja idei budżetu obywatelskiego wśród mieszkańców oraz bieżące wsparcie mieszkańców dzielnic podczas naboru propozycji zadań do realizacji w ramach BO, jak i podczas głosowania. Lista liderów została opublikowana na stronie: www.konsultacje.czestochowa.pl oraz przekazana do Rad Dzielnic w celu współpracy. Z myślą o spotkaniach promocyjnych i doradczych wyprodukowane zostały ulotki, plakaty, koszulki dla liderów i wolontariuszy, smycze oraz długopisy z przyjętym logotypem. Sukces budżetu obywatelskiego w znacznej mierze zależy właśnie 11

od sprawnie przeprowadzonej promocji. W ramach działań promocyjnych położono szczególny nacisk na promocję i dotarcie z informacją na temat budżetu obywatelskiego do wszystkich grup wiekowych mieszkańców miasta. Plakaty i ulotki zostały rozdystrybuowane w szkołach, na uczelniach, w urzędach, prywatnych firmach. Dotarcie do szerokiej rzeszy odbiorców zapewniła współpraca z lokalnymi mediami prasą, radiem i telewizją. Na portalu społecznościowym Facebook.pl promującym budżet obywatelski na bieżąco zamieszczane były informacje o punktach konsultacyjno-doradczych, spotkaniach w dzielnicach. W referacie Partycypacji i Konsultacji Społecznych opracowana została broszura na temat BP, którą wydano w ilości 1000 egzemplarzy, wydrukowano również 200 plakatów informujących o BO w formacie B2 i 5 000 ulotek. Broszura Budżet Obywatelski Krok po Kroku: Link: http://konsultacje.czestochowa.pl/wp-content/uploads/2015/06/broszurainformacyjna-bud%c5%bbet-obywatelski-2017-krok-po-kroku.pdf 12

MOBILNA PRACOWNIA BO W czasie zgłaszania propozycji zadań do budżetu obywatelskiego w lipcu zorganizowany został happening na promenadzie Czesława Niemena, w trakcie którego mieszkańcy mogli dowiedzieć się jakie zadania BO udało się dotychczas zrealizować, a które zostaną zrealizowane podczas II edycji. Pracownicy Referatu Partycypacji i Konsultacji Społecznych udzielali porad jak poprawnie zgłosić propozycję zadania w ramach III edycji BO. Podczas happeningu mieszkańcy mieli możliwość poznania dzielnicowych liderów od których mogli uzyskać szczegółowe informacje dotyczące zasad głosowania. 13

Podczas etapu składania propozycji zadań do III edycji budżetu obywatelskiego mieszkańcy miasta złożyli łącznie 605 wniosków. Było to więcej niż w I edycji, ale mniej niż w II edycji. Liczba złożonych wniosków do budżetu obywatelskiego w latach 2014, 2015 i 2016 800 761 700 605 600 rok 2014 rok 2015 rok 2016 532 500 400 300 Liczba wniosków ogólnomiejskich złożonych w latach 2014, 2015 i 2016 w ramach BO w Częstochowie Liczba Liczba wniosków poddanych pod Liczba wniosków przekazanych do głosowanie realizacji 101 58 8 232 121 8 141 81 5 474 260 2 wniosków złożonych I edycja 2014 r. II edycja 2015 r. III edycja 2016 r. Suma 14

Liczba wniosków dzielnicowych złożonych w latach 2014, 2015 i 2016 w ramach BO w Częstochowie I edycja 2014 r. II edycja 2015 r. III edycja 2016 r. Suma Zmniejszyła Liczba wniosków złożonych Liczba wniosków poddanych pod głosowanie Liczba wniosków przekazanych do realizacji 431 201 64 589 338 112 519 293 109 1.01.539 832 285 się natomiast liczba wniosków, które nie przeszły weryfikacji formalnoprawnej i była najmniejsza od początku funkcjonowania częstochowskiego budżetu obywatelskiego. Na 605 złożonych propozycji zadań 230 zostało zweryfikowanych negatywnie. Liczba wniosków do budżetu obywatelskiego, które nie przeszły weryfikacji formalno-prawnej w latach 2014, 2015 i 2016 320 310 302 300 290 280 270 260 rok 2014 rok 2015 rok 2016 261 250 240 230 230 220 210 200 15

ETAP II PUBLIKACJA LISTY ZADAŃ PODDANYCH POD GŁOSOWANIE 3 sierpnia na stronie internetowej www.konsultacje.czestochowa.pl opublikowana została lista zadań poddanych pod głosowanie. Weryfikację formalonoprawną pozytywnie przeszły 375 zadania, które zostały poddane pod głosowanie w dniach 22 30 października. Dla wnioskodawców przygotowane zostały materiały graficzne, tak by jak najskuteczniej mogli promować swoje pomysły. FORA DZIELNICOWE Zgodnie z przyjętym harmonogramem głosowanie poprzedziły fora dzielnicowe, które podczas III edycji przeprowadzili dzielnicowi liderzy przy wsparciu pracowników referatu Partycypacji i Konsultacji Społecznych. Spotkania te były okazją do zaprezentowania pomysłów i zachęcenia do głosowania na nie mieszkańców dzielnic. Podczas spotkań wnioskodawcy mogli również podjąć decyzję dotyczącą wycofania dublujących się zadań. Podsumowaniem wszystkich spotkań w dzielnicach, było forum ogólnomiejskie, które podczas III edycji przeprowadzono w nietypowej formie. Częstochowa jest trzecim miastem w Polsce, które zdecydowało się zorganizować dla swoich mieszkańców Grę o budżet. GRA O BUDŻET 1. Poważna gra Gra o Budżet jest tzw. poważną grą. Stwarza możliwość poznania świata takim jaki jest i zdobywania cennych doświadczeń. Nie jest wyłącznie suchym ćwiczeniem. Jest odwzorowaniem rzeczywistości wraz z najważniejszymi mechanizmami działania budżetu obywatelskiego. 16

Czym zatem jest poważna gra? Nazwa składa się z dwóch członów. Pierwszy, wskazuje na poważne podejście do omawianego zagadnienia. W przypadku Gry o Budżet odnosi się to do jak najbardziej dokładnego odzwierciedlenia modelu rzeczywistości. Jest on oczywiście uproszczony, ale zawiera wszystkie najważniejsze elementy i powiązania, które występują w prawdziwym świecie. Dzięki takiemu skonstruowaniu gry, uczestnicy otrzymują możliwość działania, podejmowania decyzji i obserwowania efektów swoich działań w takiej formie, w jakiej pojawiałyby się one w rzeczywistości. Drugi człon nazwy, czyli gra, dotyczy charakteru działań uczestników. Poważna gra stwarza swego rodzaju wirtualny świat, w którym gracze mogą się bawić odgrywać obrane przez siebie role, podejmować różne działania i realizować wymyślone scenariusze. Generuje to pozytywne emocje, które wynikają z samego charaktery rozgrywki, która jest zabawą. Z drugiej strony należy zauważyć, że gracze każdorazowo widzą konsekwencje swoich działań. Pozwala im to obserwować efekty, które ich poczynania przyniosłyby w prawdziwym świecie. Najważniejszą zaletą poważnych gier jest właśnie możliwość poznania i doświadczenia konsekwencji swoich działań. W stworzonym świecie można bez obaw popełniać błędy i obserwować ich skutki. Jest to pole do nauki i czerpania doświadczeń na przyszłość. 17

W każdej grze uczestnicy starają się uzyskać jak najlepszy wynik. W przypadku poważnych gier osiągnięcie najlepszego rezultatu dokonuje się poprzez zrozumienie jak działa rzeczywistość oraz weryfikację własnych założeń na temat otaczającego świata. Gra o Budżet jest grą kooperacyjną, w której liczy się współpraca między graczami. Wszyscy pracują wspólnie, aby osiągnąć jak najlepsze efekty. Poprzez stworzenie specyficznej mechaniki rozgrywki, opartej na ścisłej współpracy, Gra o Budżet uczy uczestników jak ważna jest komunikacja, negocjacje, kompromis, wspólne wytyczanie celów i odpowiedzialność za wspólne dobro. Właśnie te cechy Gry o Budżet sprawiają, że stanowi ona świetne narzędzie wsparcia edukacji obywatelskiej i sprzyja rozwijaniu więzi między członkami społeczności lokalnej. Gra o Budżet pozwala uczestnikom zrozumieć mechanizmy rządzące budżetem obywatelskim. Podczas rozgrywki gracze dowiadują się, że decyzje w sprawach publicznych są wypadkową potrzeb różnych grup społecznych, a znalezienie optymalnego rozwiązania jest czasochłonne i wymaga od uczestników dużej elastyczności. Aby zrealizować projekty, które ich interesują, muszą ściśle ze sobą współpracować. Jeśli nie będą potrafili się ze sobą porozumieć i zastosować 18

kompromisu, nie uda im się osiągnąć założonych celów. W Grze o Budżet najważniejsza jest zasada równorzędności wszystkich stron dyskusji. Każdy ma prawo wyrazić swoje zdanie, i o taki pluralizm w zespole dba specjalnie przeszkolony moderator. Gra o Budżet to przede wszystkim pełne emocji interakcje międzyludzkie i wspaniały sposób na zdobywanie wiedzy oraz doświadczenia. 2. Przedmiot rozgrywki. Na potrzeby częstochowskiej rozgrywki Gry o Budżet przygotowana została lista projektów, które wzięły udział w grze. Ponieważ wydarzenie odbyło się po zakończeniu weryfikacji formalno-prawnej oraz merytorycznej wniosków złożonych przez mieszkańców miasta w ramach III edycji częstochowskiego budżetu obywatelskiego, ale przed rozpoczęciem głosowania społeczności lokalnej na zgłoszone zadania, postanowiono, że pulę projektów biorących udział w rozgrywce będą stanowiły wszystkie zadania o charakterze ogólnomiejskim, które przeszły pozytywnie 19

weryfikację i zostaną poddane pod głosowanie w dniach 22-30 października 2016 roku. W ten sposób w puli znalazło się 81 projektów ogólnomiejskich. Rozgrywkę wykorzystano jako dodatkową promocję budżetu obywatelskiego w Częstochowie oraz zgłoszonych w tej edycji projektów o charakterze ogólnomiejskim i połączono ją z ogólnomiejskim forum dotyczącym zgłoszonych zadań. Ponieważ pula zadań była zbyt duża, aby każdy zespół graczy mógł na nich pracować, dokonano odpowiedniej kalibracji gry nie pomijając żadnego z projektów. Zadania podzielono między 6 zespołów na podstawie kosztu ich realizacji. W ten sposób każdy projekt został poddany pod rozgrywkę. 3. Uczestnicy częstochowskiej Gry o Budżet. Do rozgrywki zaproszono 60 mieszkańców Częstochowy. Byli to przedstawiciele 6 grup społecznych i wiekowych gimnazjaliści, licealiści, członkowie Młodzieżowej Rady Miasta, przedstawiciele częstochowskich organizacji pozarządowych, członkowie Rad Dzielnic oraz seniorzy. Każdą grupę reprezentowało 10 przedstawicieli. Taki dobór uczestników rozgrywki wynikał z chęci ukazania różnorodności częstochowskiej społeczności lokalnej. Każda grupa wiekowa czy społeczna ma odmienne potrzeby dotyczące sfery miejskich inwestycji. Organizatorzy pragnęli jak najwierniej odzwierciedlić strukturę częstochowskiej społeczności lokalnej, a tym samym stworzyć jak najbliższe rzeczywistości środowisko dla przeprowadzenia rozgrywki. Dzięki takiemu doborowi graczy udało się poznać potrzeby każdej z wymienionych powyżej grup. W wielu wypadkach te potrzeby były zbieżne, co pokazuje, że niektóre kwestie są ważne dla wszystkich mieszkańców miasta, niezależnie od wieku czy przynależności do określonych struktur organizacyjnych. Szerzej o wynikach rozgrywki można przeczytać w rozdziale poświęconym ewaluacji. 4. Zasady gry o budżet. Do podstawowych zasad rozgrywki należy wymóg finansowania jednego projektu przez co najmniej trzy osoby. Taka zasada ma zmuszać graczy do dyskutowania o projektach, 20

do wymiany argumentów na ich temat. Dodatkową zasadą jest obowiązek wpisania na formularzu realizacji projektu (prócz nazwy projektu, kwoty projektu, imion osób składających się na projekt i kwot pieniędzy, którą przekazują) co najmniej jednego argumentu za jego realizacją. Osoby, które nie chciały złożyć się na projekt mogą również zapisać na tym formularzu argumenty przeciw jego realizacji, ale nie jest to obowiązkowe. Gracze mogą także wpisać na formularzu sugestie zmian do projektu, które według nich uatrakcyjniłyby go. Gracze mają również możliwość wycofywania sfinansowanego projektu, ale wyłącznie przy zgodzie wszystkich finansujących. Gra toczy się w dwóch etapach. Każdy etap trwa dwie tury, tzw. dzwonki. 5. Przebieg rozgrywki. Gra podzielona została na dwa etapy. W pierwszym etapie gracze zostali przydzieleni do sześciu stolików w taki sposób, aby w każdym 10-osobowym zespole był co najmniej jeden przedstawiciel każdej z wymienionych wyżej grup społecznych i wiekowych. Jak wspomniano wcześniej gracze pracowali na 81 projektach z puli propozycji ogólnomiejskich. Ponieważ ilość projektów w grze była duża, niemożliwym było, aby każdy zespół prowadził rozgrywkę na wszystkich 81 projektach. Dlatego w pierwszym etapie gry projekty zostały podzielone między stoliki. Aby sprawnie rozdzielić projekty do podziału przyjęto kryterium kwotowe. W ten sposób uzyskano 6 zestawów niepowtarzających się projektów dla każdego zespołu. Takie rozwiązanie pozwoliło też na wybranie do drugiego etapu rozgrywki projektów o różnym koszcie realizacji (począwszy od projektów tanich, których koszt nie przekraczał 12 tysięcy złotych, po projekty drogie, o koszcie nawet 833 tysiące złotych). Kwoty projektów były kwotami prawdziwymi. Po takim rozdzieleniu projektów powstało 6 zespołów, które pracowały na następujących propozycjach zadań podzielonych kwotowo: stolik 1 zadania z zakresu cenowego 1700-12000 złotych (17 projektów), stolik 2 zadania z zakresu cenowego 19000 39000 złotych ( 12 projektów), stolik 3 zadania z zakresu cenowego 40000 60000 złotych (14 projektów), stolik 4 zadania z zakresu cenowego 70000 150000 złotych (12 projektów), stolik 5 zadania z zakresu cenowego 165000 394000 złotych (13 projektów), stolik 6 zadania z zakresu cenowego 400000 833000 złotych (13 projektów). Po dokonaniu podziału projektów na sześć zespołów organizatorzy gry dokonali podziału środków pieniężnych (na potrzeby gry stworzono papierowe pieniądze nazwane biegany ) między graczy przy stołach. W pierwszym 21

etapie gry każdy stolik dysponował inną sumą bieganów wyliczoną na podstawie zsumowanej kwoty projektów przydzielonych do stolika. Każdy stolik otrzymał 30% sumy, która byłaby potrzebna na zrealizowanie wszystkich projektów przy stoliku. Dla przykładu: wartość projektów przy stoliku 1 wynosiła 104400 złotych ( bieganów ), 30 % z tej kwoty to 31320 złotych ( bieganów ). Ponieważ najniższy nominał w grze wynosił 200 bieganów kwotę należało zaokrąglić, przyjęto więc że 30% sumy z projektów przy stoliku to 32000 złotych bieganów. Taką kwotę otrzymał stolik 1. Tą kwotę podzielono równo między dziesięciu graczy przy stoliku i każdy na początku rozgrywki otrzymał w kopercie 3200 bieganów. Każdy z graczy na początku pierwszego etapu rozgrywki otrzymał także instrukcję dla gracza oraz spis projektów z opisami i ich kwotami przydzielonymi do konkretnego stolika. Na każdym stoliku do użytku graczy była mapa z zaznaczonymi lokalizacjami projektów oraz formularze realizacji projektu. W pierwszym etapie rozgrywki gracze podczas dwóch 10 minutowych tur wybierali projekty do realizacji przy swoich stolikach. Na koniec pierwszego etapu rozgrywki gracze przekazali moderatorowi przy swoim stoliku koperty z formularzami realizacji projektu oraz odliczonymi na każdy projekt bieganami. W ten sposób każdy zespół wybrał spośród propozycji zadań przy swoim stoliku te, które przeszły do drugiego etapu rozgrywki. Nastąpiła przerwa techniczna przed kolejnym etapem rozgrywki. W jej trakcie nastąpiła zmiana składu zespołów. W drugim etapie rozgrywki gracze byli podzieleni według grup społecznych i wiekowych: stolik 1 gimnazjaliści, stolik 2 licealiści, stolik 3 Młodzieżowa Rada Miasta, stolik 4 organizacje pozarządowe, stolik 5 rady dzielnic, stolik 6 seniorzy. Moderatorzy pozostali przy tych samych stolikach. Gdy gracze zajęli miejsca przy wyznaczonych stolikach moderatorzy rozdali im nowe książeczki z projektami zadań, w których gracze zaznaczyli wszystkie zadania wybrane przez poszczególne stoliki w pierwszym etapie rozgrywki. W ten sposób pula projektów w drugim etapie została zmniejszona z 81 do 25. Wszystkie stoliki pracowały w tym etapie na tych samych projektach, a pula pieniędzy jaką dysponował każdy stolik była taka, jak prawdziwa kwota przeznaczona w III edycji budżetu obywatelskiego na zadania o charakterze ogólnomiejskim i wynosiła 1 665 500zł. Każdy gracz otrzymał do swojej dyspozycji 1/10 tych środków, czyli 166 550zł (bieganów). Najniższym nominałem w rozgrywce było 100 bieganów, więc od 50 bieganów od każdego gracza, łącznie 500 bieganów, było wspólną pulą do wykorzystania przez graczy. Drugi etap rozgrywki przebiegał na takich 22

samych zasadach jak etap pierwszy. Po dwóch 20 minutowych turach wszystkie stoliki wybrały zwycięskie projekty z wytypowanej w pierwszym etapie puli 25 pomysłów, które według niż warto było sfinansować. Wśród wybranych projektów znalazły się 23 propozycje. Nie było projektu, który zdecydowałyby się sfinansować wszystkie stoliki. Było natomiast kilka projektów, które zostały wybrane przy 5 z 6 stolików, a były to: zadanie numer 393 Rewitalizacja rekreacyjnej ulicy Nad Wartą, zadanie numer 407 Wiata zadaszenie przystanku tramwajowego Al. Kościuszki/Al. NMP, zadanie numer 438 Star Wars Day Światowy Dzień Gwiezdnych Wojen w Częstochowie, zadanie numer 520 Bezpieczne Mielczarskiego montaż kamer monitoringu miejskiego, zadanie numer 524 Rodzic zastępczy pilnie poszukiwany piknik, zadanie numer 248 Modernizacja Schroniska dla Bezdomnych Zwierząt. Wyniki Gry o Budżet pokazały, że różne grupy społeczne i wiekowe mają często podobne potrzeby względem przestrzeni miejskiej. Dwie spośród sześciu propozycji, które podczas gry spotkały się z największym poparciem graczy zostały wybrane do realizacji podczas głosowania mieszkańców w czasie III edycji budżetu obywatelskiego, które odbyło się w dniach 22-30 października 2016 roku. Działania promocyjne poprzedzające głosowanie Działania promocyjne skierowane były do wszystkich grup wiekowych. Jednym z istotnych założeń dotyczących budżetu obywatelskiego w 2016 roku była aktywizacja seniorów, którzy nielicznie uczestniczyli w I i II edycji BO w Częstochowie. W ramach działań promocyjnych dla tej grupy odbyła się gra miejska poświęcona tematowi budżetu obywatelskiego w Częstochowie Aktywnym być to nie wada Wydarzenie zorganizował Polski Instytut Mediacji i Integracji Społecznej we współpracy z Urzędem Miasta Częstochowy. Gra kierowana była do mieszkańców Częstochowy w wieku 60+. 23

Najmłodsi mieszkańcy naszego miasta zaproszeni zostali do udziału w konkursie plastycznym którego tematem był budżet obywatelski. Konkurs pod patronatem Prezydenta Miasta Częstochowy adresowany był do uczniów klas I VI Szkół Podstawowych w Częstochowie oraz podopiecznych częstochowskich placówek opiekuńczo-wychowawczych. Zadaniem dzieci było przygotowanie pracy plastycznej prezentującej jedno z zadań zrealizowanych w ramach Budżetu Obywatelskiego ; lub zilustrowanie pomysłu do zrealizowania w swojej dzielnicy. W dniu 7.10.2016 roku odbyło się posiedzenie Komisji Konkursowej Konkursu Plastycznego dla uczniów szkół podstawowych z terenu Częstochowy i podopiecznych częstochowskich placówek opiekuńczo-wychowawczych pod hasłem BO mogę zmieniać świat. W ramach konkursu wpłynęło do nas bardzo dużo wspaniałych prac. Każda praca była wyjątkowa i niepowtarzalna. Uczestnicy konkursu wykazali się niezwykłą pomysłowością podczas tworzenia swoich prac mnogość technik wykonania i różnorodność prezentowanych treści spowodowały, że wybór tych najlepszych prac był bardzo, bardzo trudny. Komisja stanęła przed niezwykle trudnym zadaniem, narada była burzliwa i niełatwa. W jej wyniku udało się wyłonić zwycięzców konkursu. Zgodnie z kryteriami oceny prac przyjętymi w regulaminie Konkursu (zgodność z zaproponowaną tematyką, estetyka i oryginalność) Komisja Konkursowa przyznała nagrody następującym osobom: I kategoria uczniowie w wieku 7-9 lat I miejsce Maja Deska, Zespół Szkolno-Przedszkolny nr 1, za kompozycję, estetykę i pomysłowość pracy Park linowy II miejsce Alicja Kafel, Szkoła Podstawowa nr 49, za ciekawą perspektywę i kolorystykę pracy Plac dla seniorów w Dzielnicy Wrzosowiak moje osiedle III miejsce Aleksandra Dąbrowska, Zespól Szkolno-Przedszkolny nr 1, za kompozycję, dobór barw i zgodność z tematem pracy Park linowy II kategoria uczniowie w wieku 10-12 lat I miejsce Agnieszka Kosecka, Zespół Szkolno-Przedszkolny nr 1, za kompozycję i oddanie specyficznego klimatu wnętrza biblioteki w pracy Czytelnia 24

II miejsce Małgorzata Stacherczak, Szkoła Podstawowa nr 38, za ciekawą, prostą w formie pracę Remont kamienic w Alejach NMP III miejsce Martyna Mielcarz, za pracę Stadion piłkarski Liga Lewana za oryginalny pomysł na ukazanie stadionu sportowego Wyróżnienie: Marta Ciesielska za pracę Zajęcia Nordic Walking w Dzielnicy Błeszno za zgodność pracy z tematyką, dbałość o szczegóły i kolorystykę. Nagrodzone prace zostały zaprezentowane w budynku Urzędu Miasta Częstochowy przy ul. Śląskiej 11/13, na I piętrze. Podczas otwarcia wystawy Prezydent Krzysztof Matyjaszczyk wręczy laureatom nagrody rzeczowe oraz został nakręcony film, z udziałem laureatów, promujący budżet obywatelski. Spot reklamowy, w którym wystąpili laureaci konkursu wraz z Prezydentem miasta zachęcał mieszkańców do udziału w głosowaniu. https://www.youtube.com/watch?v=qssg04xmg1q Spot reklamowy z udziałem Prezydenta Miasta Częstochowy zachęcający do udziału w głosowaniu W Referacie Partycypacji i Konsultacji Społecznych przygotowany został filmowy poradnik - Instrukcja internetowego głosowania na zadania do częstochowskiego budżetu obywatelskiego. 25

ETAP III GŁOSOWANIE W głosowaniu w ramach III edycji budżetu obywatelskiego ważne głosy oddało 20 866 mieszkańców miasta Częstochowy. Był to wynik lepszy, niż w pierwszej edycji BO, lecz gorszy niż wynik uzyskany rok wcześniej. W związku ze zmianą w procedurze głosowania, polegającą na tym, że w III edycji BO możliwe było wyłącznie głosowanie osobiste w punktach do głosowania i przez Internet, liczba punktów do głosowania w dzielnicach została dwukrotnie zwiększona. Liczba mieszkańców uczestniczących w głosowaniu na zadania budżetu obywatelskiego w latach 2014, 2015 i 2016 40000 36621 35000 30000 25000 20866 20000 15000 14919 rok 2014 rok 2015 rok 2016 10000 5000 0 26

Osoby głosujące w sposób tradycyjny w 2014, 2015 i 2016 r. z podziałem na wiek 9000 8506 8000 6936 7000 6335 6000 5000 3880 4000 3295 3000 2000 1000 3252 2942 2336 2237 1884 rok 2014 rok 2015 rok 2016 1804 1278 589 456 409 325 476 683 0 13-16 17-19 20-25 26-40 41-60 >60 Osoby głosujące drogą elektroniczną w 2014, 2015 i 2016 r. z podziałem na wiek 4000 3500 3123 3000 2500 2284 2241 rok 2014 rok 2015 rok 2016 2000 3393 1500 1000 500 945 580 535 494 0 13-16 370 303 391 17-19 1438 2173 866 447 751 965 20-25 992 26-40 41-60 >60 27

Statystyka 2016 Frekwencja w głosowaniu z podziałem na dzielnice Lp. Dzielnica Frekwencja [%] Liczba głosujących 1 Błeszno 26.00 1073 2 Częstochówka Parkitka 5.30 461 3 Dźbów 23.24 1307 4 Gnaszyn Kawodrza 10.08 537 5 Grabówka 8.61 375 6 Kiedrzyn 12.35 369 7 Lisiniec 4.13 395 8 Mirów 23.11 527 9 Ostatni Grosz 6.88 583 10 Podjasnogórska 5.77 186 11 Północ 11.90 3312 12 Raków 7.85 1669 13 Stare Miasto 8.15 861 14 Stradom 6.37 731 15 Śródmieście 8.15 1162 16 Trzech Wieszczów 5.82 588 17 Tysiąclecie 5.70 1534 18 Wrzosowiak 9.62 2336 19 Wyczerpy Aniołów 13.24 1181 20 Zawodzie Dąbie 14.15 1237 28

Kategorie wiekowe głosujących internetowych Przedział wiekowy Ilość głosujących Procent [%] 13-16 535 6,58 17-19 303 3,72 20-25 866 10,64 26-40 3123 38,38 41-60 2284 28,07 >60 992 12,61 Kategorie wiekowe glosujących papierowych Przedział wiekowy Liczba głosujących Procent [%] 13-16 589 4,9 17-19 325 2,7 20-25 683 5,68 26-40 3295 27,39 41-60 3880 32,25 >60 3252 27,08 ETAP IV EWALUACJA III EDYCJI BUDŻETU OBYWATELSKIEGO Zgodnie z 10.uchwały nr 63.IX.2015 Rady Miasta Częstochowy z dnia 19 marca 2015r. w sprawie tworzenia budżetu obywatelskiego wraz ze zmianami -proces realizacji budżetu obywatelskiego podlega monitoringowi i ewaluacji. Wyniki ewaluacji mają służyć wprowadzeniu zmian mających na celu poprawę jakości procesu wdrażania i realizacji budżetu obywatelskiego w kolejnych latach. Swoje opinie na temat III edycji budżetu obywatelskiego mieszkańcy mogli wyrazić wypełniając formularze ankiety ewaluacyjnej w dniach od 13 stycznia do 1 lu- 29

tego 2017 r. Przekazane uwagi zostaną zebrane i wnikliwie omówione na wysłuchaniu publicznym, które odbędzie się 9 lutego 2017 roku, o godzinie 17.00, w Sali Sesyjnej Urzędu Miasta. ANKIETA EWALUACYJNA WYNIKI Ankietę ewaluacyjną podsumowującą III edycję budżetu obywatelskiego w Częstochowie wypełniło 388 osób: 53% kobiet, 47% mężczyzn. 220 53,1% 200 46,9% 180 Kobieta Mężczyzna 160 140 120 100 Wiek uczestników ankiety 300 63,0% 250 mniej niż 16 lat 16 17 18 25 26 45 46-60 więcej niż 60 lat 200 150 100 16,4% 11,8% 50 6,5% 1,0% 1,3% 0 30

Wykształcenie uczestników ankiety 300 68,9% 250 200 podstawowe zawodowe średnie wyższe 150 24,5% 100 50 4,0% 2,5% 0 Ankietowani zostali poproszeni o udzielenie odpowiedzi na 9 pytań zamkniętych. 1. Czy brał/a Pani/Pan udział w głosowaniu na zadania w ramach budżetu obywatelskiego w roku 2016? 400 94,7% 350 300 250 Tak Nie 200 150 100 50 5,3% 0 31

2. Czy był/a Pani/Pan wnioskodawcą? 400 86,0% 350 300 250 Tak Nie 200 150 100 14,0% 50 0 3. Jakie jest Pani/Pana na temat formuły budżetu obywatelskiego w Częstochowie? 350 300 73,5% 250 200 150 23,0% 100 50 1,3% 0 0,5% 1,8% budżet obywatelski jest dobrym i potrzebnym narzędziem do współdecydowania dla mieszkańców budżet obywatelski jest niepotrzebny, antagonizuje mieszkańców i realizuje jedynie potrzeby liderów projektów budżet obywatelski jest niepotrzebny, antagonizuje mieszkańców i realizuje jedynie potrzeby liderów projektów nie mam zdania inne 32

4. Jaka jest Pani/Pana opinia o zakończonej edycji budżetu obywatelskiego? 250 53,0% 200 zdecydowanie pozytywna 150 raczej pozytywna trudno powiedzieć 28,2% raczej negatywna zdecydowanie negatywna 100 inne uwagi: 11,4% 50 6,1% 1,0% 0 0,3% 5. Czy Pani/Pana zdaniem informacje o projektach zgłoszonych przez mieszkańców i poddanych pod głosowanie były: 250 53,0% 200 zdecydowanie dostępne raczej dostępne trudno powiedzieć raczej niedostępne zdecydowanie niedostępne inne uwagi: 150 27,5% 100 50 0 9,3% 9,1% 0,8% 0,3% 33

6. W jakiej formie Pani/Pana zdaniem powinno odbywać się głosowanie w ramach budżetu obywatelskiego w kolejnej edycji BO? 300 71,1% 250 wyłącznie głosowanie osobiste (w punkcie do głosowania i przez Internet) głosowanie tylko w formie elektronicznej inne 200 150 100 18,2% 10,6% 50 0 7. Jaka jest Pani/Pana opinia o możliwości głosowania przez Internet (także w odniesieniu do możliwości dostępu i przyjazności aplikacji) 300 65,7% 250 200 zdecydowanie pozytywna raczej pozytywna trudno powiedzieć raczej negatywna zdecydowanie negatywna 150 28,4% 100 50 2,3% 0 3,0% 0,5% 34

8. Czy jest Pani/Pan za ograniczeniem możliwości składania wniosków co roku na ten sam teren/obiekt w przypadku gdy w poprzedniej edycji wybrano tam do realizacji projekt z BO? (Takie rozwiązanie umożliwi zrealizowanie większej ilości inwestycji w różnych punktach dzielnic.) 53,0% 210 47,0% 190 Tak Nie 170 150 9. Jakie jest Pani/Pana zdanie na temat projektów proponowanych na terenach szkół przedszkoli, bibliotek i innych placówek miejskich? 300 63,4% 250 200 150 28,3% 100 8,3% 50 0 powinny być dopuszczone, tereny te są bowiem czasami jedyną możliwą lokalizacją realizacji dużych inwestycji ogólnodostępnych np. boiska sportowe, festyny, zajęcia tematyczne dla mieszkańców nie powinny być dopuszczone, takie palcówki mają zbyt dużą możliwość promowania swoich projektów nie mam zdania 35

REALIZACJA PROJEKTÓW WYBRANYCH PODCZAS II EDYCJI BUDŻETU OBYWATELSKIEGO W 2016 roku zakończyły się także inwestycje wybrane do realizacji podczas II edycji budżetu obywatelskiego. Numer ID Nazwa zadania zadania Dzielnica Kosztorys Koszt poniesiony Jednostka realizująca: Miejski Zarząd Dróg i Transportu 128 Remont chodnika przy ul. Bugajskiej Błeszno 20 000,00 zł 32 369,00 zł 303 Kosze na śmieci w dzielnicy Błeszno Błeszno 1 750,00 zł 0,00 zł 624 Budowa chodnika po wschodniej stronie ul. Częstochówka- 15 525,00 zł Łódzkiej Parkitka 10 567,33 zł 375 Montaż słupków zaporowych przy części Częstochówka- 5 000,00 zł chodnika przy ul. Sikorskiego pomiędzy ul. Parkitka Łódzką i Św. Jana 4 920,00 zł 102 Likwidacja przycisków dla pieszych Częstochówka- 2 500,00 zł działających w ramach sygnalizacji świetlnej na Parkitka skrzyżowaniu ul. Okulickiego i ul. Łódzkiej 2 460,00 zł 266 Budowa oświetlenia w ul. Uczniowskiej wraz z Gnaszynutwardzeniem nawierzchni Kawodrza 130 000,00 zł 143 699,67 zł 781 Budowa przystanków autobusowych na ul. Ikara Grabówka (na odcinku od ul. Radomskiej do ul. Rocha). 30 000,00 zł 36 942,92 zł 368 Zakup i montaż luster na skrzyżowaniu ul. Grabówka Pawiej i ul. Skwerowej 3 000,00 zł 2 706,00 zł 412 Remont chodnika ulica Łomżyńska 250 000,00 zł 182 194,48 zł 275 Budowa oświetlenia fragmentu ulicy Skalnej w Mirów Częstochowie 65 000,00 zł 54 150,00 zł 45 Ustawienie kontenerów na śmieci 5 000,00 zł 0,00 zł 86 Zakup i montaż stojaka rowerowego przy Ostatni Grosz wejściu do wieżowca od strony ul. Szczytowej 23 500,00 zł 270,60 zł 200 Remont chodnika przy ul. Pużaka Północ 150 000,00 zł 102 903,62 zł 557 Przebudowa chodników i parkingów przy ul. Północ Bacewicz 1, 3, 5, 7, 9 169 396,00 zł 95 443,59 zł 318 Zakup luster z montażem wzdłuż ścieżki Stradom rowerowej przy ul. Jagiellońskiej 6 000,00 zł 4 182,00 zł 6 Montaż progów zwalniających na skrzyżowaniu Stradom ulic Kościelnej i Chopina 15 200,00 zł 15 129,00 zł 425 Wyznaczenie ścieżki rowerowej w III Alei NMP Śródmieście 10 000,00 zł 9 840,00 zł 776 Remont łącznika rowerowego od ul. Hoene- Trzech Wrońskiego do alei Bohaterów Monte Cassino Wieszczów 1 500,00 zł 2 435,95 zł Lisiniec Mirów 36

287 Remont chodnika przed szkołą podstawową nr Tysiąclecie 42 im. Jana Brzechwy w Czętochowie 130 000,00 zł 100 463,58 zł 794 Budowa fragmentu drogi rowerowej na ul. Tysiąclecie Obrońców Westerplatte 9 500,00 zł 9 279,75 zł 699 Pojemniki na śmieci przy ławkach na ul. Tysiąclecie Księżycowej 1 200,00 zł 0,00 zł 777 Wytyczenie pasów Bohaterów Katynia 15 000,00 zł 14 514,00 zł dla rowerów na ul. Wrzosowiak Jednostka realizująca: Wydział Zarządzania Kryzysowego, Ochrony Ludności i Spraw Obronnych 39 Zakup sprzętu ratownictwa technicznego i Błeszno drogowego dla OSP Brzeziny Wielkie 55 000,00 zł 54 981,00 zł 243 Zakup zestawu ratownictwa medycznego PSP Dźbów R1 dla OSP Kuźnica Marianowa (wg standardu KSRG z lipca 2013r.) 6 500,00 zł 6 496,20 zł 75 Zakup sprzętu ochrony dróg oddechowych dla Dźbów OSP Liszka Dolna 24 000,00 zł 23 852,16 zł 431 Dofinansowanie zakupu samochodu Kiedrzyn strażackiego (bojowego) dla Ochotniczej Straży Pożarnej Kiedrzyn 134 000,00 zł 134 000,00 zł Jednostka realizująca: Wydział Inwestycji i Zamówień Publicznych 761 Budowa ogólnodostępnych boisk treningowych, Ogólnomiejskie 1 561 550,00 ul. Limanowskiego w Częstochowie zł 1 176 722,99 zł 68 Zagospodarowanie terenu przy Zespole Szkół nr Błeszno 2, ul. Wirażowa w Częstochowie 120 000,00 zł 106 684,73 zł 501 Zagospodarowanie terenu pod imprezy sportowe Gnaszyni plenerowe w dzielnicy Gnaszyn-Kawodrza, ul. Kawodrza Mała Warszawka w Częstochowie 20 000,00 zł 17 989,44 zł 230 Park rekreacji w dzielnicy Mirów, ul. Morenowa Mirów w Częstochowie 82 500,00 zł 70 786,50 zł 759 Plac zabaw dla dzieci i dorosłych w dzielnicy Podjasnogórska 55 000,00 zł Podjasnogórska 54 481,02 zł 757 Piłkarzyki na wolnym powietrzu w dzielnicy Podjasnogórska 5 055,00 zł Podjasnogórska 5 055,00 zł 56 Budowa boiska wielofunkcyjnego przy Raków Gimnazjum nr 7, ul. Zamenhofa w Częstochowie 283 000,00 zł 368 808,52 zł 322 Renowacja boiska do piłki Krakowska w Częstochowie 200 000,00 zł 199 999,99 zł 800 Budowa placu Podstawowej nr Częstochowie 136 035,00 zł 167 938,05 zł 500 Budowa chodników przy Gimnazjum nr 16, ul. Stradom Ułańska w Częstochowie 30 000,00 zł 63 100,63 zł 670 Przebudowa budynku na Klub Mieszkańca Stradom dzielnicy Stradom przy Gimnazjum nr 16, ul. Ułańska w Częstochowie 35 000,00 zł 20 700,00 zł 755 Budowa placu zabaw dla dzieci i dorosłych w Stradom dzielnicy Stradom, ul. Piastowska w Częstochowie 55 000,00 zł 51 354,96 zł nożnej, ul. Stare Miasto rekreacji przy Szkole Stradom 21, ul. Sabinowska w 37

439 Zakup i montaż huśtawki przy Szkole Stradom Podstawowej nr 21, ul. Sabinowska w Częstochowie 3 300,00 zł 0,00 zł 237 Budowa bieżni i skoczni w dal przy Szkole Tysiąclecie Podstawowej nr 1, ul. Księżycowa w Częstochowie 150 000,00 zł 119 168,90 zł 561 Budowa placu rekreacji w dzielnicy Rząsawy, Wyczerpyul. Połaniecka w Częstochowie Aniołów 100 000,00 zł 115 183,93 zł 717 Rozbudowa placu rekreacji przy Gimnazjum nr Zawodzie17, ul. Legionów w Częstochowie Dąbie 210 000,00 zł 169 563,85 zł 812 Budowa sieci wodociągowej do budynku przy Zawodzieul. Legionów 5 w Częstochowie dokumentacja Dąbie 20 000,00 zł 8 610,00 zł 90 Budowa placu zabaw przy Zespole Szkół nr 15, Zawodzieul. Orla w Częstochowie Dąbie 60 000,00 zł 69 332,62 zł Jednostka realizująca: Wydział Kultury, Promocji i Sportu 688 Remont i reorganizacja Oddziału dla Dzieci i Ogólnomiejskie 190 000,00 zł Młodzieży Biblioteki Publicznej im. dr. W. Biegańskiego w Częstochowie, Aleja Kościuszki 4 190 000,00 zł 585 Warsztaty artystyczne z techniki decoupage Ogólnomiejskie 1 490,00 zł zajęcia w Oddziale dla Dzieci i Młodzieży Biblioteki Publicznej im. dr. W. Biegańskiego w Częstochowie, Aleja Kościuszki 4 1 490,00 zł 104 Zakup nowości książkowych do Filii nr 15 Częstochówka- 5 000,00 zł Biblioteki Publicznej im. dr. W. Biegańskiego w Parkitka Częstochowie, ul. Okulickiego 63 5 002,18 zł 729 Zakup nowości wydawniczych oraz niezbędnego Gnaszynsprzętu dla Filii nr 21 Biblioteki Publicznej im. Kawodrza dr. W. Biegańskiego w Częstochowie, ul. Orzechowa 14 15 000,00 zł 15 001,45 zł 701 Zakup części wyposażenia kuchni Koła Gospodyń Wiejskich w Kiedrzynie Kiedrzyn 2 992,00 zł 2 992,00 zł 689 Remont toalet oraz części pomieszczeń w Filii nr 1 Biblioteki Publicznej im. dr. W. Biegańskiego w Częstochowie, Aleja Niepodległości 11 Ostatni Grosz 50 000,00 zł 50 000,03 zł 260 Zakup płyt, warsztaty i spotkania z muzyką i Ostatni Grosz instrumentami Świat instrumentów dla dzieci i dorosłych w Filii Muzycznej Biblioteki Publicznej im. dr. W. Biegańskiego w Częstochowie, Aleja Niepodległości 41 8 000,00 zł 8 000,00 zł 41 Zakup płyt CD z muzyką rozrywkową do Filii Muzycznej Biblioteki Publicznej im. dr. W. Biegańskiego w Częstochowie, Aleja Niepodległości 41 Ostatni Grosz 1 500,00 zł 1 500,01 zł 253 Remont toalet i holu w Filii nr 10 Biblioteki Publicznej im. dr. W. Biegańskiego w Częstochowie, ul. Michałowskiego 20 Północ 25 000,00 zł 25 000,12 zł 447 Zakup książek do Filii nr 20 Biblioteki Publicznej im. dr. W. Biegańskiego w Częstochowie, ul. Gombrowicza 15 Północ 10 000,00 zł 10 000,00 zł 152 Autor w bibliotece projekt sfinansowania Północ 1 300,00 zł 1 300,00 zł 38

spotkania z autorką książek dla dzieci i młodzieży Joanna Olech w Filii nr 20 Biblioteki Publicznej im. dr. W. Biegańskiego w Częstochowie, ul. Gombrowicza 15 715 Warsztaty plastyczne z Małgorzatą Filis w Filii nr 10 Biblioteki Publicznej im. dr. W. Biegańskiego w Częstochowie, ul. Michałowskiego 20 Północ 700,00 zł 700,00 zł 268 Umeblowanie biblioteki dla dzieci i zakup audiobooków dot. Filii nr 7 Biblioteki Publicznej im. dr. W. Biegańskiego w Częstochowie, Aleja Pokoju 16 Raków 55 000,00 zł 55 000,00 zł 707 Spotkanie autorskie z Ewą Nowak w Filii nr 7 Raków Biblioteki Publicznej im. dr. W. Biegańskiego w Częstochowie, Aleja Pokoju 16 1 200,00 zł 1 200,00 zł 694 Zakup wyposażenia i zmiana umeblowania Filii nr 9 Biblioteki Publicznej im. dr. W. Biegańskiego w Częstochowie, ul. Nowowiejskiego 15 45 000,00 zł 45 000,00 zł 741 Remont i doposażenie części pomieszczeń Filii Trzech nr 5 Biblioteki Publicznej im. dr. W. Wieszczów Biegańskiego w Częstochowie, ul. Krasińskiego 4 40 000,00 zł 40 000,00 zł 267 Remont Filii nr 8 Biblioteki Publicznej im. dr. W. Biegańskiego w Częstochowie, ul. Księżycowa 2 65 000,00 zł 65 000,00 zł 690 Spotkanie autorskie z Olgą Rudnicką w Filii nr 8 Tysiąclecie Biblioteki Publicznej im. dr. W. Biegańskiego w Częstochowie, ul. Księżycowa 2 1 400,00 zł 1 400,00 zł 730 Literacka Majówka z biblioteką z zakup nowości Wrzosowiak wydawniczych dot. Filii nr 6 Biblioteki Publicznej im. dr. W. Biegańskiego w Częstochowie, ul. Orkana 56A 29 200,00 zł 29 204,28 zł 641 Zakup książek do Filii nr 6 Biblioteki Publicznej Wrzosowiak im. dr. W. Biegańskiego w Częstochowie, ul. Orkana 56A 5 000,00 zł 5 000,47 zł 791 Remont oraz doposażenie Filii nr 14 Biblioteki Publicznej im. dr. W. Biegańskiego w Częstochowie, ul. Norwida 17/21 WyczerpyAniołów 150 000,00 zł 150 000,00 zł 695 Spotkanie autorskie z Marcinem Pałaszem w Filii nr 14 Biblioteki Publicznej im. dr. W. Biegańskiego w Częstochowie, ul. Norwida 17/21 WyczerpyAniołów 800,00 zł 800,00 zł 144 Zakup książek i wyposażenia, w tym Kącika Przyjaznego Maluchom do Filii nr 2 Biblioteki Publicznej im. dr. W. Biegańskiego w Częstochowie, ul. Orlik-Rückemana 35/37 ZawodzieDąbie 25 000,00 zł 25 000,12 zł 696 Spotkanie autorskie z Katarzyną Zychlą w Filii nr 2 Biblioteki Publicznej im. dr. W. Biegańskiego w Częstochowie, ul. OrlikRückemana 35/37 ZawodzieDąbie 1 200,00 zł 1 200,00 zł Śródmieście Tysiąclecie Jednostka realizująca: Wydział Edukacji 413 Rozbudowa terenu z placem zabaw i Częstochówka- 70 000,00 zł 63 949,42 zł 39