Opracowała Danuta Stefańska Plan wynikowy Przedmiot: Geografia gimnazjum klasa II Program: Nauczania Geografii DKW-4014-97/99
Dział W I A D O M O Ś C I O G Ó L N E Nr lekcji Temat lekcji 13 3. Zmiany Ustrój liczby i ludności podział -liczba -pojęcia: ludności ustrój, Polski Polski administracyjny po II wojnie Polski i świata podział światowej *kierunki administracyjny, powojennej emigracji władza ustawodawcza Założone -*zależności osiągnięcia między uczniów wysokością n.p.m., obszary dużych podstawowe podłożem a typem * ponadpodstawowe kompleksów leśnych lasu -*wyjaśnić przyczyny zróżnicowania Uczeń pamięta Uczeń rozumielesistości w Uczeń potrafi -*wskazać obszary lasów silnie 1. Położenie Polski w -wielkość *konsekwencjezdegradowanych *wskazać punkty najdalej Europie powierzchni Polski wynikające z wysunięte w oraz 10-11 Powtórzenie i tranzytowego ich współrzędne sprawdzenie wiadomości -sąsiadów Polski położenia Polski geograficzne 12 2. Morze Zmiany Bałtyckie na mapie -położenie Bałtyku -konieczność -Sąsiadów Polski -zmiany w Europie -wskazać sąsiadów Polski politycznej Europy w XX-zatoki, wyspy i ochrony wód elementy linii przed i po II Wojnie po II wojnie brzegowej *przedstawić zmiany na wieku cieśniny Światowej Bałtyku -*związek światowej pomiędzy mapie politycznej Europy -typy wybrzeży śródlądowym -*omówić Środkowej zależność po II wojnie położeniem, -zmiany w Europie cech na fizycznych światowej i i w latach *cechy fizyczne i klimatem początku i słabym lat chemicznych dziewięćdziesiątych wód chemiczne wód Bałtyku zasoleniem dziewięćdziesiątych Bałtyku Bałtyku od śródlądowego -omówić rozwój położenia terytorialny i warunkówpolski klimatycznych posługując się mapami 4. Przeszłość geologiczna Polski 5. Ukształtowanie pionowe powierzchni Polski *wpływ -*trójstopniowy działań *wskazaćpołożenie wojennych podział na najludniejsze województwa kraje Europy i świata Wielkopolskiego spadek administracyjny liczby ludności *porównać -*rozpoznać liczbę na mapie ludności z wybranymi województwa *przyczyny krajami Europy i świata współczesnego *porównać straty niżu wojenne ludności po II demograficznego wojnie światowej w *wskazać kierunki migracji *związek pomiędzy *uzasadnić przyczyny -nazwy czynników przyrostem -różnice między spadku i wzrostu *omówić wpływ i przyrostu naturalnego mający wpływ na naturalnym czynnikami znaczenie zlodowaceń a w dla obecnego powierzchnie ziemistrukturą wewnętrznymi wieku a *dokonać analizy ukształtowania -nazwy er i okresy wludzi zewnętrznymi piramidy wieku powierzchni dziejach Polski oddziałującymi ludności na Polski -scharakteryzować i powierzchnięwybranych krajobraz krajów polodowcowy -nazwy fałdowań ziemi Europy i świata górotwórczych na -wymienić orogenezy oddziałującymi na obszarze Polski -nazwy zlodowaceń w -nazwy form polodowcowych *najważniejsze wydarzenia w dziejach ziemi -nazwy pasów rzeźby -nazwy i wysokości n.p.m. najwyższego i -różnice między krajobrazem młodoglacjalnym i staroglacjalnym *rozumie genezę form polodowcowych *współzależność między ukształtowaniem powierzchni a -wyjaśnić, dlaczego Polskę nazywamy krajem nizinnym *wskazać na mapie pasy
14 Rozmieszczenie ludności w. Migracje wewnętrzne. Urbanizacja. 15 Polskie miasta różnorodność i specyfika 16 Struktura zatrudnienia i bezrobocia w 17 Mniejszości narodowe w. Polacy za granicą 18-19 Problemy demograficznepowtórzenie i sprawdzenie wiadomości -obszary o największej i najmniejszej gęstości zaludnienia -średnią gęstość zaludnienia -pojęcie: urbanizacji, aglomeracji, migracji, konurbacji -nazwy największych zespołów miejskich w -największe aglomeracje i konurbacje -pojęcie struktura gospodarki, struktura zatrudnienia -bezrobocie -pojęcie: mniejszości narodowe, polonia -nazwy mniejszości -skupiska ludności polonijnej -związek pomiędzy korzystnymi warunkami a stopniem zasiedlenia -*różnice pomiędzy historycznymi a współczesnymi czynnikami warunkującymi zasiedlanie lądów -czynniki przestrzennego rozwoju miast -związek między poziomem rozwoju gospodarczego a strukturą zatrudnienia -termin: tolerancja narodowościowa i religijna -*przyczyny zróżnicowania religijnego i narodowościoweg o ludności Polski obszary o największej i najmniejszej gęstości zaludnienia -uzasadnić przyczyny tego zróżnicowania -*omówić różnicę między aglomeracją monocentryczną a policentryczną, podać przykłady największe miasta -*uzasadnić zależność między rozwojem konurbacji a występowaniem węgla kamiennego -*wskazać atrakcje turystyczne miast polskich -określić strukturę zatrudnienia w krajach wysoko i słabo rozwiniętych -wskazać obszary dużego bezrobocia -*uzasadnić spadek zatrudnienia w rolnictwie i wzroście zatrudnienia w usługach -wskazać obszary wstępowania mniejszości i ludności polonijnej -*określić przyczyny emigracji
20 Zmiany gospodarcze w od II wojny światowej do chwili obecnej 21 Podział i funkcje Polski -pojęcie: gospodarka rynkowa -działy i gałęzie -zna funkcje -*pojęcia: komunizm, system centralnego zarządzania, środki produkcji, środki konsumpcji, produkt krajowy brutto -na jakiej podstawie zalicza się Polskę do grupy państw średnio rozwiniętych -przyczyny nierównomiernego rozwoju gospodarczego obszaru Polski -funkcje -różnice między przemysłem wydobywczym a przemysłem przetwórczym -*charakteryzuje gospodarkę Polski od II wojny światowej po lata 90-te -*scharakteryzować poszczególne funkcje -*ocenić przemysł Polski pod względem struktury produkcji w stosunku do krajów wysokorozwiniętych
22 Przemysł wydobywczy Polski 23 Przemysł przetwórczy w 24 Okręgi przemysłowe Polski. Zróżnicowanie poziomu uprzemysłowienia -pojęcie: przemysł wydobywczy -podział surowców mineralnych -*surowce, które Polska eksportuje i importuje -podział przetwórczego -nazwy ośrodków przetwórczego (przykłady) -udział różnych typów elektrowni w produkcji energii elektrycznej w -nazwy największych okręgów przemysłowych w -*konieczność stosowania nowoczesnych technologii organizacyjnych negatywny wpływ wydobywczego na środowisko -lokalizacja zakładów metalurgicznego -czynniki lokalizacji chemicznego i spożywczego -wyjaśnić różnicę między ośrodkiem a okręgiem przemysłowym -*przestrzenne zróżnicowanie poziomu uprzemysłowienia Polski -rozwój w swoim regionie miejsca występowania surowców mineralnych (węgiel kamienny, węgiel brunatny, ruda miedzi, siarka, sól kamienna, ruda cynku i ołowiu -*scharakteryzować surowce mineralne pod względem zasobów, sposobów wydobycia, przydatności w gospodarce -charakteryzuje poszczególne działy przetwórczego -*wskazać na mapie przykłady ośrodków metalurgicznego, elektromaszynowy, chemicznego, spożywczego i lekkiego -*wskazać na mapie przykłady elektrowni cieplnych i wodnych -*charakteryzuje czynniki lokalizacji przetwórczego -wskazać główne okręgi przemysłowe Polski -*wyjaśnić przyczyny przestrzennego zróżnicowania poziomu uprzemysłowienia Polski
25-26 Rolnictwo Polski -nazwy przyrodniczych czynników sprzyjających rozwojowi rolnictwa -*nazwy czynników społecznoekonomicznych sprzyjających rozwojowi rolnictwa -przykłady roślin uprawnych (struktura upraw) -strukturę wielkości gospodarstw rolnych -przykłady zwierząt hodowlanych w -wpływ warunków przyrodniczych na rozwój rolnictwa -*powiązania produkcji rolnej z przemysłem spożywczym -*przyczyny trudności polskiego rolnictwa w dobie transformacji -znaczenie rolnictwa dla życia człowieka -wydzielenie funkcji ekonomicznych, społecznych i przestrzennych -zróżnicowanie długości okresu wegetacyjnego w -*konieczność ograniczenia intensywnej gospodarki rolnej na rzecz rolnictwa ekologicznego obszary o sprzyjających warunkach przyrodniczych dla rozwoju rolnictwa w -metoda drzewka decyzyjnego: czy powinno się inwestować w rolnictwo -*analizuje problem: czy jakikolwiek kraj może być samowystarczalny żywnościowo -*ocenia zmiany w rolnictwie -omówić warunki społeczno-ekonomiczne mające wpływ na rozwój rolnictwa w, Europie i na świecie, min. przygotowanie zawodowe rolników, struktura własności w rolnictwie, ukryte bezrobocie na wsi, kapitał, niska wydajność w rolnictwie -wskazać główne obszary uprawy zbóż w -wskazać główne obszary chowu w
27 Usługi- transport, łączność -nazwy dziedzin wchodzących w skład usług 28 Polska w światowym systemie gospodarczym -przebieg wybranych linii kolejowych i tras szybkiego ruchu w, Europie i na świecie -nazwy największych portów morskich w, w Europie i na świecie -*nazwy największych portów lotniczych w, Europie -nazwy surowców biorących udział w światowym handlu -nazwy towarów biorących udział w obrocie handlowym w -nazwy głównych partnerów w handlu zagranicznym Polski -*nazwy czynników, które zadecydowały o silnej integracji gospodarczej krajów Unii Europejskiej -dlaczego komunikacja uważana jest za krwiobieg gospodarki -konieczność budowy autostrad i modernizacji linii kolejowych w -znaczenie transportu lotniczego dla działalności człowieka -konieczność dostosowania nowoczesnego transportu do ochrony -*rolę mediów w procesie unifikacji kultury -korzyści wynikające z handlu zagranicznego -*konieczność integracji gospodarczej z krajami Unii Europejskiej -przyczyny integracji gospodarczej na świecie -*zalety i wady wprowadzenia wspólnej waluty euro w 11 krajach Europy -*powody stosowania barier celnych w handlu międzynarodowym i omówić przebieg głównych szlaków drogowych w, w Europie i omówić przebieg głównych szlaków kolejowych w, Europie -*porównać żeglugę śródlądową Polski i Europy -omówić znaczenie transportu morskiego dla Polski, wybranych krajów Europy i świata -*omówić przebieg tras rurociągowych w -przedstawić wpływ nowych technologii na kierunki rozwoju działalności człowieka -uzasadnić tezę- Ziemia globalną wioską świata głównych partnerów handlowych Polski -omówić korzyści wynikające z eksportu maszyn i urządzeń największych eksporterów na świecie i w Europie -wskazać dominujące kierunki handlu zagranicznego na świecie i w Europie -*porównać strukturę handlu zagranicznego Polski i wybranych państw wysoko i słabo rozwiniętych -*przedstawić mocne i słabe strony integracji Polski z Unią Europejską -podać przykłady przemian dostosowujących do standardów europejskich
29 Czarne czy zielone? Czyli ochrona w 30-31 Powtórzenie i sprawdzenie wiadomości 32 Pasowość krain geograficznych -przyczyny zagrożeń wynikające z działalności człowieka -przykłady katastrof ekologicznych -Polska- nasza ojczyzna -nasz region- mała ojczyzna -zróżnicowanie pasów krain geograficznych Polski -krainy geograficzne w poszczególnych pasach -*konieczność działalności człowieka w środowisku, zgodnej z zasadami rozwoju zrównoważonego -potrzebę ochrony -wytłumaczenie pojęć: ojczyzna, mała ojczyzna, kraina geograficzna -*wykazać związek pomiędzy działalnością człowieka a jej wpływem na degeneracje -*wskazać na mapie obszary zdegenerowane w wyniku działalności człowieka -zaproponować rozwiązania ograniczające negatywny wpływ człowieka na środowisko -prześledzenie, na mapie hipsometrycznej Polski, pasów krain geograficznych -charakterystyka geograficzna poszczególnych pasów krain geograficznych -ćwiczenia we wskazywaniu na mapie poszczególnych pasów, krain geograficznych i krain w poszczególnych pasach
33-34 Na szczytach i pod szczytami Tatr: przyroda i piękno najwyższych gór w. Góralskie gospodarowanie na różnych wysokościachludność i gospodarka w Tatrach -nazwy głównych krain geograficznych Karpat -cechy rzeźby wysokogórskiej -*nazwy najważniejszych szczytów górskich -nazwy głównych rzek -*nazwy parków -przykłady roślin i zwierząt chronionych w Karpatach -*nazwy dużych miast -nazwy Bielskiego i Karpackiego Okręgu Przemysłowego -*związek pomiędzy rodzajem skały a rzeźbą terenu -związek między wysokością nad poziomem morza a cechami klimatu górskiego oraz piętrami roślinnymi -przyczyny utworzenia parków w Karpatach -*konieczność ochrony krajobrazu i przyrody -*zróżnicowanie zaludnienia i uprzemysłowienia -*rolę energetyczną rzek karpackich -wskazać i omówić położenie łańcucha Karpat na mapie Europy Polski krainy geograficzne wchodzące w skład Karpat -*opisać elementy rzeźby wysokogórskiej -*omówić wpływ lodowców górskich i rzek na rzeźbę Karpat -*wyjaśnić zależności pomiędzy piętrami klimatyczno- roślinnymi a wysokością nad poziomem morza -*wyjaśnić różnicę pomiędzy piętrami roślinnymi Tatr i Beskidów -podać przyczyny istniejących zagrożeń powodziowych -*przedstawić charakterystyczne cechy geograficznego wybranej krainy -opisać walory turystyczne Karpat -*opisać role okręgów przemysłowych Bielskiego i Karpackiego
35-36 Sudety oraz Przedgórze Sudeckie: historia geologiczna- współczesne krajobrazy. Sudety i Przedgórze Sudeckie. Problemy społeczne, gospodarcze i ekologiczne. -elementy budowy zrębowej: uskok, próg techniczny, zrąb, zapadlisko -*rzeki sudeckie -nazwy parków -duże miasta i uzdrowiska najbardziej znane miejsca turystyczne i uzdrowiska. Obszary wydobycia węgla brunatnego -związek miedzy podwoziami a degradacją -dlaczego wielkim bogactwem Sudetów są wody mineralne -*znaczenie wód mineralnych dla życia człowieka -problem ekologiczny regionu -*schemat przemian: kryzys gospodarczy, upadek, kryzys społeczny, zmiany w, rozwój -walory turystyczne Sudetów -wskazać i omówić położenie Sudetów na mapie Europy i Polski -wskazać najwyższe pasmo górskie Sudetów -*wyjaśnić, dlaczego Sudety nazwane są górami zrębowymi -*wyjaśnić współzależności między klimatem, rzeźbą a szata roślinną obszary występowania surowców i wód mineralnych -wskazać parki narodowe i wyjaśnić przyczyny ich powstania -*przedstawić stopień przemian geograficznego Sudetów -określić sposoby ograniczenia postępującej degradacji -przedstawić charakterystyczne cechy geograficznego wybranej części Sudetów -*wyjaśnić przyczyny likwidacji kopalń węgla i opisać związane z tym problemy -scharakteryzować Sudecki Okręg Przemysłowy
37 Zapadlisko na progu Karpat: kotliny podkarpackie -nazwy kotlin wchodzących w skład pasa -nazwy surowców mineralnych -nazwy dużych miast i rzek -nazwy surowców mineralnych kotlin -związek między rodzajem skały a formami powierzchni Ziemi, klimatem, szata roślinną i glebami -wpływ intensywnej eksploatacji surowców na degradację w Kotlinach Podkarpackich -*przyczyny wpisania Krakowa, Wieliczki i Oświęcimia na listę Światowego Dziedzictwa Kultury -przyczyny zróżnicowania gęstości zaludnienia krainy geograficzne pasa kotlin -*wyjaśnić genezę powstania kotlin przedgórskich oraz wypełniających je osadów -*wyjaśnić przyczyny powodzi na terenie kotlin miejsca występowania surowców oraz duże miasta i rzeki -*przedstawić charakterystyczne cechy geograficznego wybranej krainy -*wyjaśnić jak powstały złoża: soli, ropy naftowej, gazu
38-39 Podział i ogólna charakterystyka wyżyn w. Wybrane zagadnienia ludnościowe i gospodarcze Wyżyn Polskich. Kraków: perła dziedzictwa kulturowego w zanieczyszczonym powietrzu 40-41 Powtórzenie i sprawdzenie wiadomości -nazwy krain pasa wyżyn -*nazwy i cechy skał budujących wyżyny -nazwy form ukształtowanych przez wody -nazwy surowców mineralnych -nazwy parków -nazwy dużych miast -pojęcia: aglomeracja górnośląska, obszar klęski ekologicznej -walory Krakowa -*związek pomiędzy rodzajem skały a formami powierzchni Ziemi, szatą roślinną i glebami -*wpływ opadów na powstawanie krajobrazu krasowego i lessowego -problemy społeczno gospodarcze w regionie -czynniki, które spowodowały powstanie aglomeracji -*dlaczego doszło na Śląsku do klęski ekologicznej Europy polskie wyżyny -*wyjaśnić ich związek z wyżynami Europy Środkowowschodniej krainy wchodzące w skład pasa wyżyn -*wykazać współzależności między rodzajem skały, rzeźbą terenu, klimatem, szatą roślinną i glebą obszary występowania surowców mineralnych obszary wydobycia surowców mineralnych -*scharakteryzować krajobraz powstały w wyniku gospodarczej działalności człowieka -*przedstawić zależność pomiędzy intensywną eksploatacją surowców, a silnym przekształceniem -*ocenić skutki nieracjonalnego gospodarowania zasobami przyrody -*przedstawić charakterystyczne cechy geograficznego wybranej krainy -*opisać problemy społeczno- gospodarcze wyżyn -*wpływ zanieczyszczeń na zabytkowy Kraków
42-43 Krajobrazy Niżu Polskiego, czyli pozorna monotonia, a faktyczne bogactwo. Zróżnicowanie społeczno- gospodarcze nizin środkowopolskich -nazwy nizin -*przewodnie cechy rzeźby nizin -nazwy największych rzek, pradolin, kompleksów leśnych -nazwy parków -nazwy surowców mineralnych -nazwy dużych miast -Warszawski i Łódzki Okręg Przemysłowy -*związek między rodzajem podłoża a szatą roślinną i glebami -*przyczyny zaniku jezior w pasie nizin -określenie kraina wielkich dolin -*wpływ denudacji na starzenie się krajobrazu polodowcowego -*przyczyny zróżnicowania gospodarczego nizin -przyczyny nierównomiernego zaludnienia krainy należące do pasa nizin -scharakteryzować krajobraz staroglacjalny -*wytłumaczyć współzależności pomiędzy przeszłością geologiczną, rzeźbą, klimatem, siecią hydrograficzną, szatą roślinną i glebami -*ukazać wpływ działalności człowieka na degradacje -wykazać konieczność ochrony krajobrazu i przyrody -*przedstawić charakterystyczne cechy geograficznego wybranej krainy -*oceniać możliwości rozwoju gospodarczego nizin środkowopolskich 44 Region: Wielkopolskarolnictwo i przemysł -nazwę krainy geograficznej, w której leży własny region -cechy elementów geograficznego -związki pomiędzy warunkami naturalnymi a kierunkami rozwoju gospodarki -*związki pomiędzy terenem rozwoju gospodarczego kraju i własnego regionu własny region -*omówić współzależności pomiędzy warunkami naturalnymi a poziomem rozwoju gospodarczego -*ocenić możliwości rozwoju własnego regionu w perspektywie integrowania się Polski z Unią Europejską -rolę miast w regionie
45 Pojezierza- urozmaicony krajobraz młodoglacjalny -nazwy pojezierzy -granice pojezierzy -nazwy form polodowcowych -nazwy kulminacji terenowych jezior i rzek -*obszary występowania surowców mineralnych -nazwy parków -duże miasta -*wpływ podłoża i szaty roślinnej na gleby -*związek rzeźby powierzchni z działalnością lądolodu i wód roztopowych -znaczenie wielkich kompleksów leśnych i jezior dla życia człowieka i jego działalności -*dlaczego Toruń został wpisany listę Światowego Dziedzictwa Kultury poszczególne pojezierza -wskazać najwyższe wzniesienia, rzeki, jeziora oraz duże miasta pojezierzy -scharakteryzować krajobraz młodoglacjalny -*wytłumaczyć współzależności pomiędzy przeszłością geologiczną, rzeźbą, klimatem, siecią hydrograficzną, szatą roślinną i glebami -*wskazać na mapie zielone płuca Polski, parki narodowe, obszary ekologicznego zagrożenia -ukazać wpływ działalności człowieka na degradację -wskazać i omówić walory turystyczne pojezierzy -*przedstawić charakterystyczne cechy geograficznego wybranej krainy
46 Chłostanie wiatrem i wodąkrajobrazy nadmorskie. 47-48 Niż polski- powtórzenie wiadomości -nazwy rzek uchodzących do Bałtyku -nazwy surowców występujących w pasie pobrzeży -nazwy jezior przymorskich -nazwy dużych miast -*cechy omawianej krainy geograficznej -*nazwy parków -Żuławy Wiślane, mady -*związek pomiędzy przeszłością geologiczną regionu a jego rzeźbą -*wpływ Bałtyku na klimat pobrzeży -konieczność ochrony brzegów przed niszczącą działalnością morza -*przyczyny wpisania Malborka na listę Światowego Dziedzictwa Kultury -*konieczność ochrony wód przybrzeżnych przed zanieczyszczeniam i -przyczyny budowy portu w Gdyni -*przyczyny nierównomiernego rozmieszczenia ludności -wskazać Niż Polski na tle Niżu Europejskiego -*wskazać na mapie Pobrzeża Południowobałtyckie oraz omówić cechy ich wybrzeża niskie i wysokie -*omówić genezę klifu, mierzei, delty i jezior przymorskich -*omówić genezę form polodowcowych, a ich przykłady wskazać na mapie -*wytłumaczyć zależności pomiędzy ukształtowaniem terenu, budową geologiczną, klimatem, szata roślinną i glebami -omówić przykłady działalności człowieka w środowisku geograficznym pasa pobrzeży parki narodowe omawianej krainy -*opracować warunki naturalne Żuław Wiślanych na powstanie map tematycznych -*omówienie roli aglomeracji gdańskiej