UCHWAŁA NR XVII/315/11 RADY MIASTA BYDGOSZCZY w sprawie ustalenia cen za korzystanie z usług przewozowych środkami publicznego transportu zbiorowego w Bydgoszczy Na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 5 lipca 2001r. o cenach (Dz.U. Nr 97, poz. 1050, z 2002r. Nr 144, poz. 1204, z 2003 r. Nr 137, poz. 1302, z 2004r. Nr 96, poz. 959 i Nr 210, poz. 2135, z 2007r. Nr 166, poz. 1172, z 2008r. Nr 157, poz. 976, z 2009r. Nr 118, poz. 989, z 2010r. Nr 107, poz. 679 i Nr 197, poz. 1309 oraz z 2011r. Nr 5, poz. 13) oraz art. 40 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym ( Dz.U. z 2001r. Nr 142, poz. 1591, z 2002r. Nr 23, poz. 220, Nr 62, poz. 558, Nr 113, poz. 984, Nr 153, poz. 1271 i Nr 214, poz. 1806, z 2003r. Nr 80, poz. 717 i Nr 162, poz. 1568, z 2004r. Nr 102, poz. 1055 i Nr 116, poz. 1203, z 2005r. Nr 172, poz. 1441 i Nr 175, poz. 1457, z 2006r. Nr 17, poz. 128 i Nr 181, poz. 1337, z 2007r. Nr 48, poz. 327, Nr 138, poz. 974 i Nr 173, poz. 1218, z 2008r. Nr 180, poz. 1111 i Nr 223, poz. 1458, z 2009r. Nr 52, poz. 420 i Nr 157, poz. 1241 oraz z 2010r. Nr 28, poz. 142 i poz. 146, Nr 106, poz. 675 i Nr 40, poz. 230) uchwala się, co następuje: 1. Ustala się ceny za korzystanie z usług przewozowych środkami publicznego transportu zbiorowego w Bydgoszczy określone w cenniku opłat stanowiącym załącznik nr 1 do niniejszej uchwały. 2. Obowiązujące ceny stosuje się w publicznym transporcie zbiorowym o charakterze użyteczności publicznej organizowanym przez Zarząd Dróg Miejskich i Komunikacji Publicznej w Bydgoszczy. 3. Ustala się, że bilety okresowe zakupione z terminem ważności rozpoczynającym się przed datą wejścia w życie nowego cennika oraz bilety czasowe skasowane w pojeździe przed datą wejścia w życie nowego cennika uprawniają do przejazdów do upływu terminu ich ważności. 4. Traci moc uchwała Nr XXVII/649/04 z dnia 12 maja 2004 r. w sprawie ustalenia cen za usługi przewozowe środkami lokalnego transportu zbiorowego (Dz.Urz. Woj. Kuj. Pom. Nr 71, poz. 1245 i poz. 1248, Nr 78, poz. 1336, z 2007r. Nr 27, poz. 411 i Nr 140, poz. 2280, z 2008r. Nr 61, poz. 991 i Nr 129, poz. 2043, z 2009r. Nr 42, poz. 902 i Nr 76, poz. 1381 oraz z 2010r. Nr 118, poz. 1525). 5. Uchwała podlega ogłoszeniu w Dzienniku Urzędowym Województwa Kujawsko Pomorskiego i wchodzi w życie z dniem 1 lutego 2012r. Przewodniczący Rady Miasta Roman Jasiakiewicz Id: JSOIX DOGDG NJJKW JMJFJ JDGHN. Podpisany Strona 1
Uzasadnienie do uchwały w sprawie ustalenia cen za korzystanie z usług przewozowych środkami publicznego transportu zbiorowego. Przedmiotową uchwałą wprowadza się nowy cennik opłat za korzystanie z usług przewozowych w zakresie zadania o charakterze użyteczności publicznej obowiązujący na liniach komunikacyjnych na obszarze Miasta Bydgoszczy i Gmin, z którymi zawarto porozumienie o wspólnej realizacji komunikacji miejskiej, wraz z utratą mocy dotychczasowego cennika. Omówienie proponowanych zmian W nowym cenniku podwyższa się wysokość opłat średnio o 16,75 % przy jednoczesnym obniżeniu cen niektórych produktów biletowych, rozszerzeniu uprawnień do przejazdów na podstawie określonych biletów, jak też wprowadzeniu nowych rodzajów biletów. Dynamika wzrostu cen w poszczególnych rodzajach biletów przedstawia się następująco: bilety na przejazd jednorazowy liniami dziennymi wzrost średnio o 23,08 %, bilety na przejazd jednorazowy liniami nocnymi obniżenie ceny do poziomu 61,54 % ceny dotychczasowej, bilety czasowe wzrost średnio o 13,95%, bilety miesięczne i 30 dniowe wzrost średnio o 7,15%, bilety 14 dniowe wzrost o 39,7%, bilety 90 dniowe obniżenie ceny do poziomu 89,51% ceny dotychczasowej. Proponuje się następujące zmiany w poszczególnych grupach biletowych. A. Bilety jednorazowe: 1) podwyższenie ceny biletu na 1 przejazd liniami dziennymi z 2,60 zł. do 3,20 zł., 2) obniżenie ceny biletu na 1 przejazd liniami nocnymi z 5,20 zł do 3,20 zł. (zasada równych cen na liniach dziennych i nocnych obowiązuje m.in. w Warszawie, Krakowie, Poznaniu), 3) pozostawienie cen biletów na liniach międzygminnych bez zmian, tj. 4,40 zł., 4) likwidacja karnetu 10 przejazdowego, którego cena była dotychczas ustalana jako 9 krotność obowiązującej opłaty za przejazd jednorazowy. Stosowanie tego produktu nie zachęca do stałego korzystania z usług komunikacji miejskiej zmniejszając jednocześnie dochody z biletów. Bilet ten służy wyłącznie do okazjonalnych przejazdów za niższą cenę od biletu podstawowego. Tego rodzaju produkt biletowy funkcjonuje tylko w kilku miastach w Polsce. B. Bilety czasowe: 1) podwyższenie ceny biletu godzinnego z 3,60 zł. do 4,20 zł., rozszerzając zakres jego stosowania obejmujący także linie nocne (w związku z zrównaniem opłat za przejazd jednorazowy na liniach dziennych i nocnych), 2) pozostawienie ceny biletu 1 dobowego bez zmian (12, zł.) z uwagi na jej wysoki obecny poziom porównywalny z innymi miastami. 3) pozostawienie ceny biletu 5 dobowego bez zmian (34, zł.) z uwagi na jej wysoki obecny poziom. Id: JSOIX DOGDG NJJKW JMJFJ JDGHN. Podpisany Strona 1
4) wprowadzenie dodatkowego produktu tj. biletu jednodniowego rodzinnego ważnego na liniach miejskich dziennych dla obojga lub jednego rodzica, jadącego z co najmniej jednym dzieckiem w wieku od 4 do 16 lat, w cenie 13,50 zł. Bilet jest adresowany w szczególności do rodzin z dwojgiem lub więcej dzieci i ma na celu obniżenie kosztów korzystania z usług komunikacji miejskiej. C. Bilety okresowe miesięczne i 30 dniowe imienne: 1) podniesienie ceny biletu na jedną linię z 62, zł. do 74, zł., 2) likwidacja biletu na 2 linie (taki produkt zlikwidowały inne miasta m.in. Gdańsk, Gdynia, Katowice i Warszawa), 3) obniżenie ceny biletu sieciowego na linie miejskie dzienne z 100, zł. do 88, zł. w celu zachęcenia do szerszego korzystania z usług komunikacji miejskiej. Pasażerom którzy dotychczas kupowali bilet na 1 linię lub 2 linie proponuje się zakup biletu na całą sieć miejską za 88, zł. ale z możliwością nieograniczonego korzystania z wszystkich linii dziennych na terenie miasta, bez konieczności kasowania biletów jednorazowych w sytuacji podróżowania innymi liniami, 4) wprowadzenie dodatkowego biletu sieciowego na linie miejskie dzienne i nocne w cenie 92, zł., a więc także korzystniejszego od dotychczasowej oferty w tym zakresie (dotychczas w celu korzystania z linii dziennych i nocnych należało zakupić bilet na wszystkie linie w cenie 120, zł.) 5) pozostawienie bez zmian ceny biletu na 1 linię międzygminną (80, zł.) oraz biletu sieciowego obejmującego wszystkie linie miejskie i międzygminne (120, zł.). D. Inne bilety okresowe: 1) bilety 90 dniowe imienne obniżenie ceny z 286, zł. do 256, zł., tj. proporcjonalnie do ceny odpowiedniego biletu sieciowego 30 dniowego i miesięcznego. Zastosowano upust ok. 7% w stosunku do trzykrotnej ceny biletu miesięcznego sieciowego, rozszerzając uprawnienie do ich stosowania także na liniach nocnych (podobnie jak przy biletach sieciowych 30 dniowych i miesięcznych), 2) bilety 14 dniowe imienne likwidacja biletów na 1 i 2 linie oraz biletu na linię międzygminną. Pozostawiono w ofercie jedynie bilet 14 dniowy sieć na linie miejskie dzienne oraz sieć na wszystkie linie z odpowiednim wzrostem cen w stosunku do proponowanej ceny odpowiedniego biletu sieciowego miesięcznego. Praktyka wykazała, że produkty krótkookresowe nie zachęcają do stałego korzystania z komunikacji, a więc nie powinny być atrakcyjne cenowo. 3) bilet na okaziciela miesięczny bez zmian (140, zł.) (dotychczas niskie zainteresowanie z uwagi na wysoką cenę), 4) likwidacja biletu miesięcznego imiennego z ulgą 70% dla członków rodzin pracowników MZK Sp. z o.o. (dotychczas 36, zł. tj. 70% ceny biletu na wszystkie linie 120,00 zł.), 5) wprowadzenie biletu semestralnego studenckiego imiennego (ważnego przez 140 dni) ustalonego proporcjonalnie do proponowanych cen biletów miesięcznych: sieć na linie miejskie dzienne i nocne 195, zł. sieć na wszystkie linie 260, zł. Zastosowano upust w stosunku do pełnej ceny odpowiednich biletów za okres 140 dni w wysokości ok. 7 9%. Specjalne produkty biletowe dla studentów oferują niektóre duże ośrodki akademickie (Kraków, Gdańsk, Gdynia, Rzeszów) i mają na celu zachęcenie do stałego korzystania z komunikacji miejskiej. 6) wprowadzenie biletu semestralnego uczniowskiego imiennego (ważnego 1.09. 31.01. lub 1.02. 30.06.) ustalonego proporcjonalnie do propozycji cen biletów miesięcznych: Id: JSOIX DOGDG NJJKW JMJFJ JDGHN. Podpisany Strona 2
sieć na linie miejskie dzienne 205, zł. sieć na linie miejskie dzienne i nocne 214, zł. sieć na wszystkie linie 279, zł. Zastosowano upust ok. 7% w stosunku do pełnej ceny odpowiednich biletów miesięcznych liczonych za okres 5 miesięcy. Nowy produkt ma na celu zachęcenie uczniów do stałego korzystania z komunikacji miejskiej. Szczegółowy zakres zmian cen poszczególnych biletów zawiera załączona tabela I. Uzasadnienie konieczności zmiany cen biletów 1. Cele taryfowe Jednym z podstawowych celów proponowanych zmian cennika opłat jest lepsze dostosowanie oferty biletowej do zmieniających się oczekiwań pasażerów, jak też kreowanie nowych zachowań powodujących szersze korzystanie z usług komunikacji miejskiej. Tym celom służy między innymi: znaczne obniżenie ceny biletu sieciowego miesięcznego i 90 dniowego z rozszerzeniem uprawnień do korzystania zarówno z linii dziennych jak i nocnych przy jednoczesnej likwidacji biletu na 2. linie, rozszerzenie uprawnień na bilet godzinny obejmujący także linie nocne, zniesienie podwójnej opłaty za przejazd jednorazowy liniami nocnymi, wprowadzenie do oferty nowych biletów długookresowych semestralnych dla uczniów i studentów z odpowiednim upustem cenowym, wprowadzenie biletu rodzinnego 1 dniowego w atrakcyjnej cenie, adresowanego szczególnie do rodzin wielodzietnych, zniesienie uciążliwej opłaty za przewóz bagażu, zgodnie z odrębną uchwałą Rady Miasta. Zakłada się, że zmiany te wzorowane na doświadczeniach innych miast w Polsce przyczynią się do zwiększenia ilości pasażerów korzystających z bydgoskiej komunikacji. Wymienione zmiany zachęcające do stałego korzystania z całej sieci komunikacji miejskiej mają też na celu umożliwienie podejmowania działań optymalizujących ofertę przewozową pod kątem zmniejszenia jej kosztów. 2. Cele finansowe Przygotowane propozycje zmian systemu taryfowego mają także na celu uzyskanie dodatkowych dochodów zwiększających możliwości finansowania komunikacji publicznej, przy wzrastających kosztach jej utrzymania. Temu celowi służy między innymi: podniesienie wysokości cen niektórych biletów, zwłaszcza jednorazowych, likwidacja produktów biletowych niekorzystnych z punktu widzenia uzyskiwanych dochodów a jednocześnie nie zachęcających do stałego korzystania z całej sieci komunikacji miejskiej, wprowadzenie zmian w systemie ulg, zgodnie z odrębna decyzją Rady Miasta W okresie od ostatniej zmiany cen biletów (XI 2008r.) koszty utrzymania komunikacji miejskiej w Bydgoszczy zwiększyły się o 12,85% przy wzroście dochodów z biletów o 2,85%. Konsekwencją takiej sytuacji jest zmniejszający się udział pasażerów Id: JSOIX DOGDG NJJKW JMJFJ JDGHN. Podpisany Strona 3
w finansowaniu tej sfery działalności z 47,7% w 2008r. do poziomu 43,5%, przewidywanego w 2011r. Oznacza to jednocześnie zwiększenie zaangażowania budżetu Miasta w finansowaniu tych wydatków z 52,3% do 56,51% w br. W roku 2012 przy utrzymaniu cen na dotychczasowym poziomie i wzrastających jednocześnie kosztach utrzymania komunikacji udział budżetu w finansowaniu tych wydatków zbliżyłby się do granicy 59%. Przedstawioną sytuację obrazuje tabela nr 2. Wykazany w tabeli szacowany w br. znaczny spadek wpływów z biletów spowodowany jest w dużej mierze zmianą zachowań pasażerów, w związku z wprowadzeniem do oferty biletowej pod koniec 2010r. dodatkowo biletów 30 dniowych i 14 dniowych, umożliwiających dowolne dobieranie produktów z uwzględnieniem kalendarza dni wolnych itp. Te doświadczenia potwierdzone przez inne miasta w Polsce, które wcześniej wprowadziły takie bilety uzyskując także spadek wpływów, wskazują na konieczność pewnej korekty oferty biletowej (jest przewidziana w nowym projekcie taryfy). Przyczyny spadku wpływów należy też upatrywać w szybkim rozwoju motoryzacji i malejącej konkurencyjności transportu publicznego w stosunku do transportu indywidualnego spowodowanej pogarszającymi się warunkami jego funkcjonowania w występującym coraz większym zatłoczeniu komunikacyjnym miasta i brakiem priorytetów dla tego środka transportu. Na wielkość dochodów z biletów wpływ mają też zmiany w funkcjonowaniu komunikacji spowodowane remontami układu drogowego (czasowe zmiany tras, uruchamianie linii zastępczych itp.) uniemożliwiające prawidłowe egzekwowanie obowiązującej taryfy. Notowany w minionym okresie wysoki wzrost nakładów na utrzymanie komunikacji publicznej spowodowany jest następującymi przyczynami: 1) Zwiększeniem kosztów jednostkowych świadczenia usług przewozowych jako konsekwencji: a) Drastycznego wzrostu cen paliw, co znacząco wpływa na wysokość waloryzacji ceny 1 wzkm płaconej przewoźnikom. Analizując okres 2009 2011 tj. po ostatniej zmianie cen biletów, średnia cena oleju napędowego (wg danych Polskiej Izby Paliw) wzrosła o 36,41%, w tym w 2010 w porównaniu do 2009 roku średnio o 16,58% a w br. (biorąc pod uwagę dane za 10 miesięcy) w porównaniu do roku ubiegłego już o 17,01% przy występującej dalszej tendencji wzrostowej. Koszty zakupu paliw stanowią już ponad 30% wszystkich wydatków związanych ze świadczeniem usług przewozowych. Przykładowo u największego przewoźnika tj. MZK wskaźnik ten przewidywany jest w br. w wysokości 31,1%, przy notowanym jego poziomie w 2009r. w wysokości 23,1%. Rzeczywiste wydatki na paliwo w MZK w 2011r. będą wyższe w porównaniu do 2009r. aż o 44,6%. O konieczności zaangażowania coraz większych środków na pokrycie kosztów paliwa świadczy także wskaźnik siły nabywczej 1 biletu normalnego za który można kupić 1 litr oleju napędowego. Miejskie Zakłady Komunikacyjne Sp. z o.o. za kwotę 2,60 zł. mogły kupić w 2009r. 0,94 litra tego paliwa, w 2010r. 0,79 litra, a w br. już tylko 0,66 litra. W latach 2009 2011 siła nabywcza 1. biletu mierzona do ceny oleju napędowego spadła więc aż o 30%. Finansowanie tych wydatków staje się więc coraz trudniejsze dla wszystkich przewoźników świadczących usługi komunikacji miejskiej i wymaga tym samym większego dofinansowania z budżetu Miasta. b) Wysokich kosztów amortyzacji taboru autobusowego w związku z realizowaną konsekwentnie od lat polityką odnowy taboru autobusowego w celu poprawy warunków podróżowania (średnia wieku autobusów na koniec 2010r. w komunikacji miejskiej w Bydgoszczy wyniosła 7 lat i należała do niższych w Polsce). W latach 2008 2011 w MZK zakupiono aż 42 nowe autobusy ze środków otrzymanych za świadczenie usług. Id: JSOIX DOGDG NJJKW JMJFJ JDGHN. Podpisany Strona 4
c) Ponoszonych znacznych nakładów na modernizację taboru tramwajowego przez MZK (realizacja kilkuletniego programu remontów kapitalnych 10 12 wagonów rocznie w celu przygotowania sprawnego taboru pod przyszłe potrzeby rozbudowywanych linii tramwajowych roczny wydatek ok. 4 mln. zł) przy ograniczonych możliwościach zakupu nowego taboru. d) Ponoszonych przez przewoźników wzrastających wydatków na utrzymanie załóg gwarantujących ciągłość świadczenia usług przewozowych. 2) Stale rosnącymi kosztami zakupu energii trakcyjnej (w latach 2008 2011 o ponad 31,25%, koszt energii w przeliczeniu na 1 wzkm wyniósł w 2008r 1,12 zł., a w 2011r. już 1,47 zł.). 3) Koniecznością rozszerzania oferty przewozowej w związku z stałą rozbudową układu drogowego w naszym mieście i objęciem obsługą nowych rejonów miasta pozbawionych dotychczas dostępu do komunikacji publicznej (w ostatnich latach autobusy dotarły między innymi w rejon ulic: Bora Komorowskiego, Mińskiej, Kruszyńskiej, Ludwikowo, Cmentarnej, Inwalidów, Ujejskiego a od przyszłego roku także w rejon Bydgoskiego Parku Przemysłowego). 4) Zwiększeniem od br. stawek podatku VAT o 1p.p. (skutek w skali roku ok. 1,6 mln zł). Kształtowanie się wielkości pracy przewozowej i kosztów świadczenia usług przewozowych w ostatnich 4 latach obrazuje tabela nr 3. Kolejna tabela (nr 4) zawiera dane dotyczące kształtowania się wydatków na lokalny transport publiczny z podziałem na poszczególne grupy rodzajowe w latach 2008 2011 oraz planowany poziom na 2012r., a także wysokość nakładów inwestycyjnych jakie ponosi Miasto na tę sferę działalności. Mając na uwadze przedstawione wcześniej uwarunkowania kosztowe funkcjonowania komunikacji jak i możliwości budżetu Miasta na 2012r. zaplanowano wzrost wydatków głównie na zakup usług przewozowych i w niewielkim zakresie na utrzymanie infrastruktury torowo sieciowej. Założona kwota nakładów na zakup usług przewozowych zabezpiecza gwarantowaną umownie waloryzację stawek 1 wzkm. w komunikacji autobusowej przy konieczności podjęcia jednocześnie pewnych działań optymalizujących obecną ofertę przewozową pod kątem jej dostosowania do rzeczywistych potrzeb (redukcja ok. 3 4% wzkm.). Zabezpiecza także odpowiednią waloryzację stawek 1 pckm. w trakcji tramwajowej w celu pokrycia wszystkich kosztów świadczenia usług tą trakcją, w tym także związanych z planowanymi przez MZK remontami kolejnych 10. wagonów tramwajowych. Ogółem niezbędne wydatki na bieżące utrzymanie lokalnego transportu zbiorowego zaplanowano na 2012r. w wysokości 176.168,0 tys. zł., tj. o 9.444,7 tys. zł. więcej w porównaniu do roku bieżącego. Uwzględniając ograniczone możliwości budżetu Miasta konieczne jest zwiększenie zaangażowania pasażerów w finansowaniu tych wydatków, poprzez podniesienie opłat za korzystanie z usług transportu publicznego, zwłaszcza w kontekście już ponoszonych jak i planowanych w najbliższych latach ogromnych nakładach inwestycyjnych Miasta na rozwój infrastruktury komunikacyjnej (dokończenie budowy linii tramwajowej do dworca PKP, modernizacja istniejących torowisk, budowa linii tramwajowej do Fordonu, realizacja projektu ITS itp.). Przewidywane skutki finansowe proponowanych zmian Szacuje się, że wprowadzenie nowego cennika przyniesie dodatkowe dochody do budżetu Miasta w 2012 roku w wysokości ok. 5,5 mln zł. Ostateczna wysokość dodatkowych wpływów będzie uzależniona od zachowań pasażerów, którzy poniosą wyższe opłaty jak i nowych pasażerów, którzy będą chcieli skorzystać ze zmienionej oferty biletowej komunikacji miejskiej. Termin wprowadzenia nowego cennika: 1 luty 2012r. Id: JSOIX DOGDG NJJKW JMJFJ JDGHN. Podpisany Strona 5
Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr XVII/315/11 Zalacznik1.doc Załącznik Nr 2 do Uchwały Nr XVII/315/11 Zalacznik2.doc Załącznik Nr 3 do Uchwały Nr XVII/315/11 Zalacznik3.doc Załącznik Nr 4 do Uchwały Nr XVII/315/11 Zalacznik4.doc Załącznik Nr 5 do Uchwały Nr XVII/315/11 Zalacznik5.doc Id: JSOIX DOGDG NJJKW JMJFJ JDGHN. Podpisany Strona 6