Instrumenty pomocy krajowej na lata 2007 2013

Instrumenty pomocy krajowej na lata 2007 2013 Warszawa, wrzesieƒ 2007 r.

Instrumenty pomocy krajowej na lata 2007 2013 Copyright by Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa Tekst przygotowano w Departamencie Pomocy Krajowej ARiMR Redakcja techniczna i projekt ok adki: Biuro Promocji i Wydawnictw ARiMR Warszawa 2007 Wydawca: Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa Al. Jana Paw a II 70 00-175 Warszawa www.arimr.gov.pl Bezp atna infolinia: 0 800 38 00 84 ISBN 978 83 87381 72 1 Sk ad, przygotowanie dodruku i druk: Polska Wytwórnia Papierów WartoÊciowych ul. R. Sanguszki 1 00-222 Warszawa

Adresy Oddzia ów Regionalnych ARiMR DolnoÊlàski 52-438 Wroc aw, ul. Gie dowa 8 tel.: (0-71) 369 74 00; fax: (0-71) 364 37 02 e-mail: dolnoslaski@doplaty.gov.pl Podkarpacki 35-233 Rzeszów, ul. Lubelska 46 tel.: (0-17) 875 60 01; fax: (0-17) 864 25 50 e-mail: podkarpacki@doplaty.gov.pl Kujawsko-Pomorski 87-100 Toruƒ, ul. Dàbrowskiego 4 tel.: (0-56) 619 83 04; fax: (0-56) 652 12 99 e-mail: kujawsko-pomorski@doplaty.gov.pl Lubelski 21-003 Ciecierzyn, Elizówka k/lublina 65A tel.: (0-81) 756 88 10; fax: (0-81) 756 39 42 e-mail: lubelski@arimr.gov.pl Lubuski 65-120 Zielona Góra, Al. Zjednoczenia 104 tel.: (0-68) 329 27 99; fax: (0-68) 451 94 49 e-mail: lubuski@arimr.gov.pl ódzki 92-202 ódê, Al. J. Pi sudskiego 84 tel.: (0-42) 675 67 00; fax: (0-42) 674 60 92 e-mail: lodzki@arimr.gov.pl Ma opolski 31-503 Kraków, ul. Lubicz 25 tel.: (0-12) 629 80 50; fax: (0-12) 421 13 11 e-mail: malopolski@arimr.gov.pl Mazowiecki 00-175 Warszawa, Al. Jana Paw a II 70 tel.: (0-22) 536 57 06; fax: (0-22) 860 29 85 e-mail: mazowiecki@doplaty.gov.pl Opolski 45-836 Opole, ul. Wroc awska 170 G tel.: (0-77) 401 84 00, fax: (0-77) 457 45 23 e-mail: opolski@arimr.gov.pl Podlaski 18-400 om a, ul. Nowa 2 tel.: (0-86) 216 63 11 fax: (0-86) 216 45 13 e-mail: podlaski@arimr.gov.pl Pomorski 81-332 Gdynia, ul. Ko àtaja 1 tel.: (0-58) 668 60 00, fax: (0-58) 669 68 44 e-mail: pomorski@arimr.gov.pl Âlàski 42-200 Cz stochowa, ul. J. Sobieskiego 7 tel.: (0-34) 378 28 00, fax: (0-34) 324 94 28 e-mail: slaski@arimr.gov.pl Âwi tokrzyski 25-414 Kielce, ul. Warszawska 430 tel.: (0-41) 349 09 00; fax: (0-41) 332 84 02 e-mail: swietokrzyski@doplaty.gov.pl Warmiƒsko-Mazurski 10-038 Olsztyn, ul. Âw. Wojciecha 2 tel.: (0-89) 521 09 20; fax: (0-89) 522 98 25 e-mail: warminsko-mazurski@arimr.gov.pl Wielkopolski 60-479 Poznaƒ, ul. Strzeszyƒska 36 tel.: (0-61) 845 56 60; fax: (0-61) 840 06 95 e-mail: wielkopolski@arimr.gov.pl Zachodniopomorski 71-245 Szczecin, ul. Szafera 10 tel.: (0-91) 469 84 00; fax: (0-91) 439 47 63 e-mail: zachodniopomorski@arimr.gov.pl Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa Al. Jana Paw a II 70, 00-175 Warszawa www.arimr.gov.pl Bezp atna infolinia: 0-800-38-00-84

Spis treêci 1. Wst p... 5 2. Kredyty z dop atami ARiMR do oprocentowania... 10 2.1 Kredyt na realizacj inwestycji w gospodarstwach rolnych, dzia ach specjalnych produkcji rolnej i przetwórstwie produktów rolnych Symbol nip... 10 2.2 Kredyt na zakup gruntów rolnych Symbol nkz... 16 2.3 Kredyt na utworzenie lub urzàdzenie gospodarstw rolnych przez osoby, które nie ukoƒczy y 40 roku ycia Symbol nmr... 20 2.4 Kredyt na utworzenie lub urzàdzenie gospodarstwa rolnego w ramach realizacji, zaakceptowanego przez ministra w aêciwego do spraw rozwoju wsi i ministra w aêciwego do spraw finansów publicznych, programu osadnictwa rolniczego na gruntach Skarbu Paƒstwa - Symbol nor... 25 2.5 Kredyt na realizacj inwestycji w rolnictwie i przetwórstwie produktów rolnych przez grupy producentów rolnych utworzone na podstawie ustawy z dnia 15 wrzeênia 2000 r. o grupach producentów rolnych i ich zwiàzkach oraz o zmianie innych ustaw (Dz. U. Nr 88, poz. 983 ze zm.) Symbol ngp... 30 2.6 Kredyt na zakup nieruchomoêci rolnych przeznaczonych na utworzenie lub powi kszenie gospodarstwa rodzinnego w rozumieniu ustawy z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kszta towaniu ustroju rolnego (Dz. U. Nr 64, poz. 592) Symbol ngr... 36 2.7 Kredyt na realizacj inwestycji w zakresie nowych technologii produkcji w rolnictwie zapewniajàcych wysokà jakoêç produktu Symbol nnt... 40 2.8 Kredyty na wznowienie produkcji w gospodarstwach rolnych lub dzia ach specjalnych produkcji rolnej znajdujàcych si na obszarach, gdzie szkody powsta y w zwiàzku z kl skà suszy, gradobicia, nadmiernych opadów atmosferycznych, wymarzni cia, powodzi, huraganu, po aru spowodowanego wy adowaniem atmosferycznym lub osuwisk ziemi Symbol: nkl/01, KL/02... 44 3. Gwarancje i por czenia sp aty kredytów bankowych... 48 3.1 Gwarancje i por czenia sp aty kredytów inwestycyjnych... 48 3.2 Gwarancje i por czenia sp aty kredytów kl skowych... 51 3.3 Por czenia sp aty kredytów studenckich... 53 Za àcznik 1 Wykaz dzia alnoêci w zakresie rolnictwa i przetwórstwa produktów rolnych wspomaganych przez ARiMR w postaci dop at do oprocentowania kredytów... 54 Za àcznik 2 Banki wspó pracujàce z ARiMR w zakresie udzielania kredytów inwestycyjnych i kl skowych... 60 3

1. WST P Zgodnie z rozporzàdzeniem Rady Ministrów z dnia 26 kwietnia 2007 r. w sprawie szczegó owego zakresu i kierunków dzia aƒ Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa oraz sposobów ich realizacji (Dz. U. Nr 77, poz. 514), które dostosowa o warunki udzielania pomocy ze Êrodków krajowych do wytycznych Komisji Europejskiej, ARiMR mo e udzielaç pomocy finansowej w formie: dop at do oprocentowania kredytów na realizacj inwestycji w rolnictwie i w przetwórstwie produktów rolnych oraz kredytów kl skowych, cz Êciowej sp aty kapita u kredytu bankowego udzielonego na realizacj ww. inwestycji, gwarancji i por czeƒ sp aty kredytów inwestycyjnych, kl skowych, a tak e por czeƒ sp aty kredytów studenckich, dofinansowania kosztów zbioru, transportu i unieszkodliwiania pad ych zwierzàt gospodarskich. Pomoc w postaci cz Êciowej sp aty kapita u kredytu planowana jest do uruchomienia po zabezpieczeniu Êrodków w planie finansowym Agencji. Pomoc w pozosta ych formach dost pna jest ju w 2007 r. Zgodnie z rozporzàdzeniem Rady Ministrów z dnia 26 kwietnia 2007 r. sprawy dotyczàce udzielania pomocy w zakresie okreêlonym w tym rozporzàdzeniu wszcz te na podstawie dotychczasowych przepisów i niezakoƒczone przed dniem 1 maja 2007 r. sà rozpatrywane zgodnie z nowymi przepisami. Oznacza to, e wnioskodawcy, z którymi banki nie zawar y umów do koƒca kwietnia 2007 r. b dà mogli uzyskaç kredyty preferencyjne, gwarancje lub por czenia Agencji na nowych warunkach. Kredyty preferencyjne Kredyty z dop atami ARiMR do oprocentowania udzielane sà w ramach nast pujàcych, znanych z lat ubieg ych, linii kredytowych: kredyt na realizacj inwestycji w gospodarstwach rolnych, dzia ach specjalnych produkcji rolnej i przetwórstwie produktów rolnych Symbol nip, kredyt na zakup gruntów rolnych Symbol nkz, kredyt na utworzenie lub urzàdzenie gospodarstw rolnych przez osoby, które nie przekroczy y 40 roku ycia Symbol nmr, kredyt na utworzenie lub urzàdzenie gospodarstwa rolnego w ramach realizacji, 5

Wst p zaakceptowanego przez ministra w aêciwego do spraw rozwoju wsi i ministra w aêciwego do spraw finansów publicznych programu osadnictwa rolniczego na gruntach Skarbu Paƒstwa Symbol nor, kredyt na realizacj inwestycji w rolnictwie i przetwórstwie produktów rolnych przez grupy producentów rolnych utworzone na podstawie ustawy z dnia 15 wrzeênia 2000 r. o grupach producentów rolnych i ich zwiàzkach oraz o zmianie innych ustaw (Dz. U. Nr 88, poz. 983 ze zm.) Symbol ngr, kredyt na zakup nieruchomoêci rolnych przeznaczonych na utworzenie lub urzàdzenie gospodarstwa rodzinnego w rozumieniu ustawy z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kszta towaniu ustroju rolnego (Dz. U. Nr 88, poz. 983 ze zm.) Symbol ngp, kredyt na realizacj inwestycji, w zakresie nowych technologii produkcji w rolnictwie zapewniajàcych wysokà jakoêç produktu Symbol nnt, kredyty inwestycyjne i obrotowe na wznowienie produkcji w gospodarstwach rolnych lub dzia ach specjalnych produkcji rolnej znajdujàcych si na obszarach, gdzie szkody powsta y w zwiàzku z kl skà suszy, gradobicia, nadmiernych opadów atmosferycznych, wymarzni cia, powodzi, huraganu, po aru spowodowanego wy adowaniem atmosferycznym lub osuwisk ziemi Symbol nkl/01 i nkl/02, kredyty w ramach programów bran owych zaakceptowanych przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi Symbol nbr. W niniejszej broszurze przedstawiono podstawowe informacje o warunkach i zasadach udzielania kredytów w ramach siedmiu linii kredytów inwestycyjnych, a tak e w ramach kredytów kl skowych. Nie uwzgl dniono kredytów w ramach programów bran owych, których uruchomienie planowane jest równie w 2007 r. G ówne cele kredytów preferencyjnych to: zwi kszenie oferty towarowej i us ugowej oraz jej lepsze dostosowanie do wymagaƒ rynku, poprawa wymagaƒ w zakresie dobrostanu zwierzàt, poprawa efektywnoêci produkcji polegajàca w szczególnoêci na zmniejszeniu kosztów wytwarzania, utrzymanie lub poprawa wymagaƒ w zakresie ochrony Êrodowiska, poprawa jakoêci i promocja produktów rolnych, poprawa struktury agrarnej, 6

Wst p lepsze wykorzystanie zasobów pracy, tworzenie bazy surowcowej upraw roêlin energetycznych. Pomoc mo e zostaç przeznaczona na inwestycje zwiàzane wy àcznie z produkcjà lub przetwarzaniem produktów rolnych wymienionych w Za àczniku nr 1 do Traktatu. W zwiàzku z tym odpowiednio zmieniony zosta Wykaz dzia alnoêci w zakresie rolnictwa i przetwórstwa produktów rolnych wspomaganych przez ARiMR w postaci dop at do oprocentowania kredytów Za àcznik 1. Zaznaczyç nale y, e wy àcznie do dnia 31.12.2007 r. udzielane b dà kredyty na zakup stada podstawowego. Natomiast od dnia 01.01.2010 r. wprowadzone zostanà ograniczenia w preferencyjnym kredytowaniu zakupu gruntów rolnych na zakup gruntów rolnych b dzie mo na przeznaczyç do 10% kwoty kredytu. Zatem linie nkz i ngr, które przeznaczone sà wy àcznie na zakup gruntów rolnych, b dà dost pne do dnia 31.12.2009 r. Z kolei od 01.01.2009 r. kredyty na realizacj inwestycji w przetwórstwie produktów rolnych b dà mog y byç udzielane tylko ma ym lub Êrednim przedsi biorstwom. Z pozosta ych zmian w warunkach i zasadach udzielania kredytów preferencyjnych istotnym jest, i zakup gruntów rolnych, budynków i budowli mo e byç przedmiotem preferencyjnego kredytowania, o ile w okresie 10 ostatnich lat na ich zakup nie zosta a przyznana pomoc pochodzàca z krajowych Êrodków publicznych lub bud etu UE. Z kolei kupowane przy udziale kredytów maszyny, urzàdzenia i Êrodki transportu nie mogà byç starsze ni 5 lat i nie mog y byç wczeêniej nabyte z wykorzystaniem Êrodków pochodzàcych z bud etu paƒstwa lub bud etu UE. Kredyty na zakup u ywanych maszyn i urzàdzeƒ mogà byç udzielane wy àcznie ma ym lub Êrednim przedsi biorstwom. Ponadto, rozporzàdzeniem Rady Ministrów z dnia 26 kwietnia 2007 r. wprowadzono warunki zgodne z wytycznymi unijnymi okreêlajàce intensywnoêç pomocy. Wskaênik intensywnoêci wyra ony jest w procentach udzia u kwoty pomocy przeznaczonej na realizacj inwestycji do kwoty kredytu. Maksymalna intensywnoêç pomocy wynosi: dla gospodarstw rolnych i dzia ów specjalnych produkcji rolnej: 40% (lub 50% linia nmr) wysokoêci udzielonego kredytu, 50% (lub 60% linia nmr) kwoty kredytu w przypadku inwestycji realizowanej w gospodarstwie rolnym po o onym na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW), obszarach NATURA 2000 oraz zwiàzanych z wdra aniem dyrektywy wodnej, 7

Wst p 75% kwoty kredytu w przypadku inwestycji realizowanej w gospodarstwie rolnym do dnia 31 grudnia 2008 r. w zwiàzku z wdra aniem dyrektywy azotanowej, dla przetwórstwa produktów rolnych 50% kwoty kredytu. Warto zaznaczyç, e zgodnie z rozporzàdzeniem Rady Ministrów z dnia 26 kwietnia 2007 r. zaciàgni cie kredytu nie wymaga uzyskania pozytywnej opinii oêrodka doradztwa rolniczego o planie inwestycji, którà trzeba by o posiadaç przed 1 maja 2007 r. Pe ny tekst warunków i zasad udzielania kredytów preferencyjnych dost pny jest na stronie internetowej www.arimr.gov.pl. Gwarancje por czenia sp aty kredytów Nowe rozporzàdzenie nie wprowadzi o wi kszych zmian w wysokoêci udzielanej pomocy w formie por czeƒ i gwarancji sp aty kredytów inwestycyjnych, tj. mogà byç one nadal udzielane do maksymalnej wysokoêci 1 mln z, z tym, e por czeniem mo e byç obj te do 60%, a gwarancjà do 80% wykorzystanej kwoty przyznanego kredytu. Istotnà zmianà, zaproponowanà w obecnym programie jest wprowadzenie zró nicowanego trybu udzielania pomocy, a mianowicie por czenia warunkowe, których wysokoêç nie przekracza 50% kwoty kredytu i nie wi cej ni do 500 tys. z, b dà mog y byç udzielane w tzw. trybie uproszczonym, który umo liwi kredytobiorcy za atwienie wszelkich formalnoêci bezpoêrednio w banku. W przypadku por czeƒ i gwarancji sp aty kredytów kl skowych nale y zauwa yç, e wzros a maksymalna kwota udzielanej pomocy z 60 tys. z do 100 tys. z dla jednego podmiotu dotkni tego skutkami kl ski. W celu uproszczenia kredytobiorcom procedury ubiegania si o pomoc w zakresie zabezpieczenia kredytu, przewiduje si, e wszystkie por czenia sp aty kredytów kl skowych, b dà udzielane w trybie uproszczonym, co oznacza, e kredytobiorca b dzie móg za atwiç formalnoêci zwiàzane z por czeniem w banku kredytujàcym. Pe ny tekst warunków i zasad gwarancji i por czeƒ sp aty kredytów dost pny jest na stronie internetowej www.arimr.gov.pl. 8

Wst p Pomoc dla bran y utylizacyjnej Program dop at do zbiórki, transportu i przetwarzania pad ego byd a, owiec, kóz i Êwiƒ oraz transportu i spalania màczki w 2007 r. jest realizowany na dotychczas obowiàzujàcych zasadach. Polega on na dofinansowaniu dzia alnoêci przedsi biorstw z bran y utylizacyjnej. Agencja zawar a 31 umów z podmiotami bran y utylizacyjnej na àcznà kwot 44 639 tys. z. Pomoc finansowa obejmuje koszty operacyjne zwiàzane ze zbiórkà, transportem oraz przetworzeniem ich na màczk i jej spaleniem, nie mo e przekroczyç 98% kwoty tych kosztów. Pomocà sà obj te wy àcznie pad e sztuki prze- uwaczy i Êwiƒ posiadajàce stosowne oznaczenia, w przypadku prze uwaczy w postaci kolczyków, a w przypadku Êwiƒ jest to numer ewidencyjny gospodarstwa nadany przez biuro powiatowe ARiMR. Pomocà finansowà Agencji zosta obj ty obszar ca ego kraju, a maksymalny koszt ponoszony przez producentów rolnych mo e wynosiç w 2007 r. nie wi cej ni 30 z za sztuk du à (np.: krowa) i 10 z za sztuk ma à (ciel, Êwinia). Od 2008 r. Agencja b dzie realizowa a program dofinansowania utylizacji zwierzàt pad ych zgodnie z rozporzàdzeniem Rady Ministrów z dnia 26 kwietnia 2007 r. Pomoc finansowa b dzie przeznaczona dla producentów rolnych i b dzie polega- a na dofinansowaniu kosztów zbioru, transportu i utylizacji pad ych zwierzàt gospodarskich obejmujàcych byd o, owce, kozy, Êwinie i konie. Ârodki b dà przekazywane podmiotom zajmujàcym si przetwarzaniem zw ok i nie wprowadzaniem produktów z nich otrzymanym do dalszego obrotu. Na skutek tego, koszty ponoszone przez producentów rolnych zostanà pomniejszone o kwoty przekazane przez Agencj. WysokoÊç pomocy nie mo e przekroczyç: 100% kosztów zbioru i transportu ww. gatunków zwierzàt; 100% kosztów utylizacji pad ego byd a majàcego, co najmniej 24 miesiàce ycia lub owiec lub kóz majàcych, co najmniej 12 miesi cy ycia; 75% kosztów utylizacji pad ego byd a poni ej 24 miesiàca ycia owiec i kóz poni ej 12 miesiàca ycia lub Êwiƒ, lub koni. Obecnie trwa opracowywanie szczegó ów realizacji nowego programu, jego uruchomienie nastàpi od 1 stycznia 2008 r.

2. KREDYTY Z DOP ATAMI ARiMR DO OPROCENTOWANIA 2.1 Kredyt na realizacj inwestycji w gospodarstwach rolnych, dzia ach specjalnych produkcji rolnej i przetwórstwie produktów rolnych Symbol nip Kto mo e uzyskaç kredyt? Osoby fizyczne, posiadajàce pe nà zdolnoêç do czynnoêci prawnych, z wy àczeniem emerytów i rencistów, osoby prawne i jednostki organizacyjne nie posiadajàce osobowoêci prawnej zamierzajàce realizowaç inwestycje w gospodarstwach rolnych, dzia ach specjalnych produkcji rolnej i zak adach przetwórstwa produktów rolnych w asnych lub dzier awionych w okresach wieloletnich. Na co mo e byç przeznaczony kredyt? Kredyt mo e zostaç udzielony na dzia alnoêci wymienione w Za àczniku 1 w grupach: uprawy rolne; warzywnictwo; ogrodnictwo 01.1, chów i hodowla zwierzàt 01.2, uprawy rolne po àczone z chowem zwierzàt (dzia alnoêç mieszana) 01.30.Z, dzia y specjalne produkcji rolnej DS, produkcja artyku ów spo ywczych podsekcja DA. W przypadku gospodarstw rolnych lub dzia ów specjalnych produkcji rolnej kredyt mo e zostaç przeznaczony m. in. na: budow, przebudow, remont po àczony z: modernizacjà budynków lub budowli s u àcych do produkcji rolnej, przechowywania, magazynowania, przygotowywania produktów rolnych do sprzeda- y, w tym sprzeda y bezpoêredniej, wraz ze zlokalizowanymi w tych budynkach pomieszczeniami higienicznosanitarnymi, zakupem, monta em instalacji technicznej, wyposa eniem, kosztami rozbiórki i unieszkodliwienia materia ów szkodliwych pochodzàcych z rozbiórki, je eli rozbiórka jest niezb dna w celu realizacji inwestycji, zakup lub instalacj maszyn, urzàdzeƒ lub wyposa enia do produkcji rolnej, przechowywania, magazynowania, przygotowywania produktów rolnych do sprzeda y, w tym sprzeda y bezpoêredniej, obejmujàcych w szczególnoêci: sprz t do uprawy, piel gnacji, ochrony, nawo enia oraz zbioru roêlin, ciàgniki rolnicze, przyczepy rolnicze, maszyny lub urzàdzenia do przygotowywania, 10

nip przechowywania, czyszczenia, sortowania, kalibrowania, konfekcjonowania produktów rolnych, maszyny lub urzàdzenia do przygotowywania lub sk adowania pasz, maszyny lub urzàdzenia do pojenia zwierzàt i zadawania pasz, urzàdzenia do pozyskiwania lub przechowywania mleka, zakup gruntów rolnych, zakup budynków lub budowli, zak adanie, wyposa enie sadów lub plantacji wieloletnich, w tym plantacji roêlin energetycznych, wyposa anie pastwisk lub wybiegów dla zwierzàt, w szczególnoêci koszty grodzenia lub budowy wiat, budow uj ç wody, zakup i instalacj urzàdzeƒ do uzdatniania, rozprowadzania, magazynowania wody lub nawodnieƒ ciênieniowych, zakup lub budow budynków lub budowli lub zakup i instalacj maszyn lub urzàdzeƒ s u àcych ochronie Êrodowiska lub poprawie warunków utrzymania zwierzàt, w tym do sk adowania odchodów zwierz cych lub odpadów, mycia lub czyszczenia sprz tu do produkcji rolnej, zakup, instalacj lub budow innych elementów infrastruktury technicznej wp ywajàcych bezpoêrednio na warunki prowadzenia dzia alnoêci wytwórczej w rolnictwie w zakresie produkcji roêlinnej lub zwierz cej, w tym utwardzanie placów manewrowych i urzàdzeƒ do pozyskiwania energii odnawialnej, zakup komputerów i oprogramowania s u àcych u atwieniu prowadzonej dzia- alnoêci wytwórczej w rolnictwie w zakresie produkcji roêlinnej lub zwierz cej, w tym programów ksi gowych, zakup stada podstawowego (wy àcznie do 1 stycznia 2008 r.), koszty ogólne, które sà bezpoêrednio zwiàzane z przygotowaniem i realizacjà inwestycji w wysokoêci nieprzekraczajàcej 12% kwoty kredytu obejmujàce przygotowanie dokumentacji technicznej projektu, op aty za patenty lub licencje oraz koszty nadzoru urbanistycznego, architektonicznego, budowlanego lub konserwatorskiego. W przypadku przetwórstwa produktów rolnych kredyt mo e zostaç przeznaczony m.in. na: budow lub remont po àczony z modernizacjà budynków lub budowli s u àcych do przetwórstwa i magazynowania produktów rolnych, w tym infrastruktury technicznej stanowiàcej integralnà cz Êç tych budynków lub budowli, 11

Kredyty z dop atami ARiMR do oprocentowania zakup lub instalacj maszyn lub urzàdzeƒ do: magazynowania lub przygotowania produktów rolnych do przetwarzania, zapewniajàcych jakoêç i bezpieczeƒstwo ywnoêci, przetwarzania produktów rolnych, magazynowania produktów lub pó produktów oraz ich przygotowania do sprzeda y, zakup lub instalacj aparatury pomiarowej, kontrolnej oraz sprz tu do sterowania procesem produkcji lub magazynowania, zakup komputerów i oprogramowania s u àcych zarzàdzaniu przedsi biorstwem oraz sterowaniu procesem produkcji i magazynowania, zakup Êrodków transportu niezb dnych dla sprawnego przebiegu procesu technologicznego lub gospodarki magazynowej w zak adzie, zakup specjalistycznych Êrodków transportu zwiàzanych z dostawà surowca lub zbytem produktów, zapewniajàcych spe nienie warunków bezpieczeƒstwa ywnoêci lub dobrostanu zwierzàt, wdra anie procedury systemów zarzàdzania jakoêcià, koszty ogólne bezpoêrednio zwiàzane z przygotowaniem i realizacjà inwestycji w wysokoêci nieprzekraczajàcej 12% kwoty kredytu obejmujàce: przygotowanie dokumentacji technicznej projektu i planu inwestycji, op aty za patenty lub licencje, a tak e koszty nadzoru urbanistycznego, architektonicznego, budowlanego lub konserwatorskiego. Uwaga: Kredyt na inwestycje obejmujàce zakup u ywanych maszyn i urzàdzeƒ, w tym ciàgników rolniczych, mo e zostaç udzielony podmiotom, w tym podmiotom prowadzàcym gospodarstwo rolne, b dàcym ma ym lub Êrednim przedsi biorstwem w rozumieniu przepisów za àcznika nr 1 do rozporzàdzenia Komisji (WE) nr 70/2001 z dnia 12 stycznia 2001 r. w sprawie stosowania art. 87 i 88 Traktatu Wspólnot Europejskich w odniesieniu do pomocy paƒstwa dla ma ych i Êrednich przedsi biorstw (Dz. Urz. WE L 10 z 13.01.2001 str. 33, z póên. zm.; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 8, t. 2, str. 141). Kredyt nie mo e zostaç przeznaczony na: zakup gruntów rolnych, budynków i budowli, je eli w okresie ostatnich 10 lat na ich zakup zosta a przyznana pomoc pochodzàca z krajowych Êrodków publicznych lub bud etu UE, 12

nip zakup maszyn lub urzàdzeƒ, je eli w dniu sprzeda y majà wi cej ni 5 lat (uwzgl dniajàc rok ich produkcji) lub zosta y wczeêniej nabyte z wykorzystaniem krajowych Êrodków publicznych lub bud etu UE, zakup gruntów rolnych, budynków lub ich cz Êci, maszyn, urzàdzeƒ i inwentarza, je eli umowa sprzeda y zostaje zawarta pomi dzy ma onkami lub pomi dzy rolnikiem a nast pcà, którym jest zst pny, przysposobiony lub pasierb rolnika, je eli umowa stanowi spe nienie warunków do otrzymania emerytury (renty) rolniczej w pe nej wysokoêci lub renty strukturalnej, sfinansowanie tej cz Êci ceny umownej budynków lub budowli, która w ocenie banku przewy sza poziom Êrednich cen rynkowych w danym województwie, sfinansowanie tej cz Êci ceny umownej gruntów rolnych, która przewy sza poziom Êrednich cen rynkowych gruntów rolnych w danym województwie wg danych GUS, obowiàzujàcej w dniu z o enia wniosku o kredyt, zakup tej cz Êci gruntu, która spowoduje przekroczenie powierzchni gospodarstwa rolnego ponad 300 ha u ytków rolnych (dotyczy wy àcznie gruntów stanowiàcych w asnoêç podmiotu ubiegajàcego si o kredyt), zakup gruntów Skarbu Paƒstwa, je eli p atnoêç jest roz o ona na raty, zakup gruntów rolnych, których przeznaczenie okreêlone w planie przestrzennego zagospodarowania gminy jest inne ni rolnicze, sp at nale noêci, których termin p atnoêci minà przed dniem zawarcia umowy kredytu. Na jakich warunkach udzielany jest kredyt? Kwota kredytu nie mo e przekroczyç: 80% wartoêci nak adów inwestycyjnych na gospodarstwo rolne, nie wi cej ni 4 mln z, 70% wartoêci nak adów inwestycyjnych na dzia y specjalne produkcji rolnej, nie wi cej ni 8 mln z, 70% wartoêci nak adów inwestycyjnych w przetwórstwie produktów rolnych, nie wi cej ni 16 mln z. Ustalajàc kwot kredytu bierze si pod uwag kwoty kredytów z dop atami Agencji do oprocentowania zaciàgni te dotychczas, je eli nie zosta y jeszcze sp acone. Ró nica mi dzy wartoêcià nak adów inwestycyjnych, w tym nak adów inwestycyjnych zwiàzanych z zakupem gruntów rolnych do powierzchni 300 ha, a kwotà 13

Kredyty z dop atami ARiMR do oprocentowania udzielonego kredytu stanowi wk ad w asny kredytobiorcy. Wk ad w asny obejmuje wy àcznie nak ady zwiàzane z inwestycjà realizowanà w oparciu o kredyt. Oceny wk adu w asnego kredytobiorcy dokonuje bank na podstawie dokumentów przed- o onych przez inwestora przed podpisaniem umowy kredytu. Oprocentowanie kredytu jest zmienne i nie mo e wynosiç wi cej ni 1,5 stopy redyskontowej weksli przyjmowanych od banków do redyskonta przez Narodowy Bank Polski w stosunku rocznym. Nale ne bankowi odsetki p acone sà przez: kredytobiorc w wysokoêci po owy oprocentowania kredytu, nie mniej ni 2% w stosunku rocznym, Agencj w pozosta ej cz Êci. àczna wysokoêç pomocy Agencji jest okreêlana przez bank w umowie kredytu w dniu jej podpisania i nie mo e przekroczyç: dla gospodarstw rolnych i dzia ów specjalnych produkcji rolnej: 40% wysokoêci udzielonego kredytu, 50% kwoty kredytu, je eli inwestycja realizowana jest na ONW, obszarach NATURA 2000 oraz zwiàzanych z wdra aniem dyrektywy wodnej, 75% kwoty kredytu, je eli inwestycja realizowana jest w gospodarstwie rolnym do dnia 31 grudnia 2008 r. w zwiàzku z wdra aniem dyrektywy azotanowej, dla przetwórstwa produktów rolnych 50% kwoty kredytu. Kredyt mo e zostaç udzielony maksymalnie na 8 lat,w tym karencja w sp acie kredytu nie mo e przekroczyç 2 lat. Kredytobiorca zobowiàzany jest udokumentowaç: poniesione wydatki w terminie 3 miesi cy od dnia pobrania Êrodków finansowych z rachunku kredytowego w oparciu o: faktury VAT, faktury VAT RR, umowy sprzeda y, rachunki lub prawomocne orzeczenia sàdu wraz z dowodem wp aty, wniesienie wk adu w asnego w sposób wiarygodny dla banku. W okresie kredytowania mo liwe jest wystàpienie do banku o wyra enie zgody na: wyd u enie terminu udokumentowania wydatków o kolejne 3 miesiàce, wyd u enie terminu zakoƒczenia realizacji inwestycji, prolongowanie sp aty rat kapita u i odsetek lub wyd u enie okresu kredytowania poza przewidziany w umowie kredytu, o ile nie zostanie przekroczony maksymalny okres kredytowania w aêciwy dla tej linii kredytowej, zmian kierunku prowadzonej dzia alnoêci, zmian przeznaczenia kredytu lub wk adu w asnego, sprzeda gruntów i gospodarstw rolnych albo innych obiektów, maszyn i urzà- 14

nip dzeƒ nabytych za kredyt, przej cie d ugu, je eli przejmujàcy d ug: spe nia wymogi okreêlone w warunkach i zasadach udzielania kredytu z linii nip, gwarantuje terminowà sp at rat kapita u i odsetek, b dzie kontynuowa inwestycj realizowanà przez dotychczasowego kredytobiorc. Co trzeba zrobiç, aby zaciàgnàç kredyt? Przygotowaç plan inwestycji, który poza informacjami wymaganymi przez bank do oceny zdolnoêci kredytowej powinien zawieraç m. in. cel inwestycji, przeznaczenie i kwot kredytu oraz wk adu w asnego, planowany okres realizacji inwestycji, kierunek produkcji w okresie kredytowania, okres kredytowania i karencji w sp acie kredytu, informacj o rynkach zbytu oraz informacje o posiadaniu odpowiednich kwot produkcyjnych lub o êródle pozyskania brakujàcych kwot produkcyjnych, je eli dany rynek obj ty jest systemem kwotowania produkcji. Z o yç w banku wspó pracujàcym z ARiMR (Za àcznik 2) wniosek o kredyt wraz z planem inwestycji, oêwiadczeniami sporzàdzonymi wg wzorów okreêlonych przez Agencj oraz innymi dokumentami wymaganymi przez bank.

2.2 Kredyt na zakup gruntów rolnych Symbol nkz Kredyty mogà byç udzielane do dnia 31.12.2009 r. Kto mo e uzyskaç kredyt? Osoby fizyczne, posiadajàce pe nà zdolnoêç do czynnoêci prawnych, z wy àczeniem emerytów i rencistów, osoby prawne i jednostki organizacyjne nie posiadajàce osobowoêci prawnej zamierzajàce realizowaç inwestycje w gospodarstwach rolnych lub dzia ach specjalnych produkcji rolnej w asnych lub dzier awionych w okresach wieloletnich. Na co mo e byç przeznaczony kredyt? Kredyt mo e zostaç udzielony na dzia alnoêci wymienione w Za àczniku 1 w grupach: uprawy rolne; warzywnictwo; ogrodnictwo 01.1, chów i hodowla zwierzàt 01.2, uprawy rolne po àczone z chowem zwierzàt (dzia alnoêç mieszana) 01.30.Z, dzia y specjalne produkcji rolnej DS. Kredyt mo e zostaç przeznaczony na sfinansowanie zakupu gruntów rolnych w celu: utworzenia nowego gospodarstwa rolnego o powierzchni nie mniejszej od Êredniej powierzchni gruntów rolnych w gospodarstwach rolnych w danym województwie, og oszonej na podstawie przepisów o p atnoêciach do gruntów rolnych i p atnoêci cukrowej i nie wi kszej ni 300 ha u ytków rolnych, powi kszenia gospodarstwa rolnego majàcego powierzchni ogólnà co najmniej 1 ha lub powierzchni u ytków rolnych nie mniejszà ni 1 ha przeliczeniowy, obliczonà wed ug zasad stosowanych przy naliczaniu podatku rolnego, do powierzchni nie mniejszej od Êredniej powierzchni gruntów rolnych w gospodarstwach rolnych w danym województwie, og oszonej na podstawie przepisów o p atnoêciach do gruntów rolnych i p atnoêci cukrowej i nie wi kszej ni 300 ha u ytków rolnych. W przypadku zakupu gruntów rolnych w celu utworzenia lub powi kszenia gospodarstwa, które prowadziç b dzie dzia y specjalne produkcji rolnej, jego powierzchnia mo e byç mniejsza od Êredniej w danym województwie. Ustalajàc, czy powierzchnia gospodarstwa nie jest mniejsza od ww. Êredniej na- 16

nkz le y uwzgl dniç grunty stanowiàce w asnoêç podmiotu wnioskujàcego o kredyt i grunty dzier awione przez niego w okresach wieloletnich. Uwaga: Kredyt nie mo e zostaç przeznaczony na: zakup gruntów rolnych, je eli w okresie ostatnich 10 lat na ich zakup zosta- a przyznana pomoc pochodzàca z krajowych Êrodków publicznych lub bud etu Unii Europejskiej, zakup gruntów rolnych, je eli umowa sprzeda y zostaje zawarta pomi dzy ma onkami lub pomi dzy rolnikiem a nast pcà, którym jest zst pny, przysposobiony lub pasierb rolnika, je eli umowa stanowi spe nienie warunków do otrzymania emerytury (renty) rolniczej w pe nej wysokoêci lub renty strukturalnej, sfinansowanie tej cz Êci ceny umownej gruntów rolnych, która przewy sza poziom Êrednich cen rynkowych gruntów rolnych w danym województwie wg danych GUS, obowiàzujàcej w dniu z o enia wniosku o kredyt, zakup tej cz Êci gruntu, która spowoduje przekroczenie powierzchni gospodarstwa rolnego ponad 300 ha u ytków rolnych (dotyczy wy àcznie gruntów stanowiàcych w asnoêç podmiotu ubiegajàcego si o kredyt), zakup gruntów Skarbu Paƒstwa, je eli p atnoêç jest roz o ona na raty, zakup gruntów rolnych, których przeznaczenie okreêlone w planie przestrzennego zagospodarowania gminy jest inne ni rolnicze, sp at nale noêci, których termin p atnoêci minà przed dniem zawarcia umowy kredytu. Na jakich warunkach udzielany jest kredyt? Kwota kredytu nie mo e przekroczyç: 80% wartoêci nak adów inwestycyjnych na gospodarstwo rolne, nie wi cej ni 4 mln z, wartoêci kupowanych gruntów rolnych ustalonej na podstawie Êrednich cen rynkowych gruntów w danym województwie wed ug danych GUS. Ustalajàc kwot kredytu bierze si pod uwag kwoty kredytów z dop atami Agencji do oprocentowania zaciàgni te dotychczas, je eli nie zosta y jeszcze sp acone. 17

Kredyty z dop atami ARiMR do oprocentowania Ró nica mi dzy wartoêcià nak adów inwestycyjnych zwiàzanych z zakupem gruntów rolnych do powierzchni 300 ha, a kwotà udzielonego kredytu stanowi wk ad w asny kredytobiorcy. Wk ad w asny obejmuje wy àcznie nak ady zwiàzane z inwestycjà realizowanà w oparciu o kredyt. Oceny wk adu w asnego kredytobiorcy dokonuje bank na podstawie dokumentów przed o onych przez inwestora przed podpisaniem umowy kredytu. Oprocentowanie kredytu jest zmienne i nie mo e wynosiç wi cej ni 1,5 stopy redyskontowej weksli przyjmowanych od banków do redyskonta przez Narodowy Bank Polski w stosunku rocznym. Nale ne bankowi odsetki p acone sà przez: kredytobiorc w wysokoêci 0,25 oprocentowania kredytu, Agencj w pozosta ej cz Êci. àczna wysokoêç pomocy Agencji rolnej jest okreêlana przez bank w umowie kredytu w dniu jej podpisania i nie mo e przekroczyç: 40% wysokoêci udzielonego kredytu, 50% kwoty kredytu, je eli inwestycja realizowana jest na ONW, obszarach NA- TURA 2000 oraz zwiàzanym z wdra aniem dyrektywy wodnej. Kredyt mo e zostaç udzielony maksymalnie na 15 lat, w tym karencja w sp acie kredytu nie mo e przekroczyç 2 lat. W okresie kredytowania mo liwe jest wystàpienie do banku o wyra enie zgody na: wyd u enie terminu udokumentowania wydatków o kolejne 3 miesiàce, wyd u enie terminu zakoƒczenia realizacji inwestycji, prolongowanie sp aty rat kapita u i odsetek lub wyd u enie okresu kredytowania poza przewidziany w umowie kredytu, o ile nie zostanie przekroczony maksymalny okres kredytowania w aêciwy dla tej linii kredytowej, zmian kierunku prowadzonej dzia alnoêci, zmian przeznaczenia kredytu lub wk adu w asnego, sprzeda gruntów rolnych nabytych za kredyt, przej cie d ugu, je eli przejmujàcy d ug: spe nia wymogi okreêlone w warunkach i zasadach udzielania kredytu z linii nkz, gwarantuje terminowà sp at rat kapita u i odsetek, b dzie kontynuowa inwestycj realizowanà przez dotychczasowego kredytobiorc. 18

nkz Co trzeba zrobiç, aby zaciàgnàç kredyt? Przygotowaç plan inwestycji, który poza informacjami wymaganymi przez bank do oceny zdolnoêci kredytowej powinien zawieraç m. in. cel inwestycji, przeznaczenie i kwot kredytu oraz wk adu w asnego, planowany okres realizacji inwestycji, kierunek produkcji w okresie kredytowania, okres kredytowania i karencji w sp acie kredytu, informacj o rynkach zbytu oraz informacje o posiadaniu odpowiednich kwot produkcyjnych lub o êródle pozyskania brakujàcych kwot produkcyjnych, je eli dany rynek obj ty jest systemem kwotowania produkcji. Z o yç w banku wspó pracujàcym z ARiMR (Za àcznik 2) wniosek o kredyt wraz z planem inwestycji, oêwiadczeniami sporzàdzonymi wg wzorów okreêlonych przez Agencj oraz innymi dokumentami wymaganych przez bank.

2.3 Kredyt na utworzenie lub urzàdzenie gospodarstw rolnych przez osoby, które nie ukoƒczy y 40 roku ycia Symbol nmr Kto mo e uzyskaç kredyt? Osoby fizyczne, posiadajàce pe nà zdolnoêç do czynnoêci prawnych, które: w dniu z o enia wniosku o przyznanie kredytu nie ukoƒczy y 40 roku ycia, posiadajà wykszta cenie rolnicze lub majà udokumentowany 3-letni okres pracy w gospodarstwie rolnym lub dziale specjalnym produkcji rolnej o kierunku zgodnym z dzia alnoêcià, na którà zostanie przeznaczony kredyt, mogà byç rencistami, o ile prawo do renty ustalone zosta o z tytu u cz Êciowej niezdolnoêci do pracy na podstawie przepisów innych ni przepisy o ubezpieczeniu spo ecznym rolników, nie sà emerytami. Na co mo e byç przeznaczony kredyt? Kredyt mo e zostaç udzielony na dzia alnoêci wymienione w za àczniku 1 w grupach: uprawy rolne; warzywnictwo; ogrodnictwo 01.1, chów i hodowla zwierzàt 01.2, uprawy rolne po àczone z chowem zwierzàt (dzia alnoêç mieszana) 01.30.Z, dzia y specjalne produkcji rolnej DS, kiszenie ogórków i kapusty w gospodarstwach rolnych prowadzàcych ich produkcj 15.33.A. Kredyt mo e zostaç przeznaczony m. in. na: budow, przebudow, remont po àczony z: modernizacjà budynków lub budowli s u àcych do produkcji rolnej, przechowywania, magazynowania, przygotowywania produktów rolnych do sprzeda- y, w tym sprzeda y bezpoêredniej ( àcznie ze zlokalizowanymi w tych budynkach pomieszczeniami higieniczno-sanitarnymi), zakupem, monta em instalacji technicznej, wyposa eniem, kosztami rozbiórki i unieszkodliwienia materia ów szkodliwych pochodzàcych z rozbiórki, je eli rozbiórka jest niezb dna w celu realizacji inwestycji, zakup lub instalacj maszyn, urzàdzeƒ lub wyposa enia do produkcji rolnej, przechowywania, magazynowania, przygotowywania produktów rolnych do 20

nmr sprzeda y, w tym sprzeda y bezpoêredniej, obejmujàcych w szczególnoêci: sprz t do uprawy, piel gnacji, ochrony, nawo enia oraz zbioru roêlin, ciàgniki rolnicze, przyczepy rolnicze, maszyny lub urzàdzenia do przygotowywania, przechowywania, czyszczenia, sortowania, kalibrowania, konfekcjonowania produktów rolnych, maszyny lub urzàdzenia do przygotowywania lub sk adowania pasz, maszyny lub urzàdzenia do pojenia zwierzàt i zadawania pasz, urzàdzenia do pozyskiwania lub przechowywania mleka, zakup gruntów rolnych, zakup budynków lub budowli, zak adanie, wyposa enie sadów lub plantacji wieloletnich, w tym plantacji roêlin energetycznych, wyposa anie pastwisk lub wybiegów dla zwierzàt, w szczególnoêci koszty grodzenia lub budowy wiat, budow uj ç wody, zakup i instalacj urzàdzeƒ do uzdatniania, rozprowadzania, magazynowania wody lub nawodnieƒ ciênieniowych, zakup lub budow budynków lub budowli lub zakup i instalacj maszyn lub urzàdzeƒ s u àcych ochronie Êrodowiska lub poprawie warunków utrzymania zwierzàt, w tym do sk adowania odchodów zwierz cych lub odpadów, mycia lub czyszczenia sprz tu do produkcji rolnej, zakup, instalacj lub budow innych elementów infrastruktury technicznej wp ywajàcych bezpoêrednio na warunki prowadzenia dzia alnoêci wytwórczej w rolnictwie w zakresie produkcji roêlinnej lub zwierz cej, w tym utwardzanie placów manewrowych i urzàdzeƒ do pozyskiwania energii odnawialnej, zakup komputerów i oprogramowania s u àcych u atwieniu prowadzonej dzia- alnoêci wytwórczej w rolnictwie w zakresie produkcji roêlinnej lub zwierz cej, w tym programów ksi gowych, zakup stada podstawowego (wy àcznie do 1 stycznia 2008 r.), koszty ogólne, które sà bezpoêrednio zwiàzane z przygotowaniem i realizacjà inwestycji w wysokoêci nieprzekraczajàcej 12% kwoty kredytu obejmujàce przygotowanie dokumentacji technicznej projektu, op aty za patenty lub licencje oraz koszty nadzoru urbanistycznego, architektonicznego, budowlanego lub konserwatorskiego. 21

Kredyty z dop atami ARiMR do oprocentowania Uwaga: Kredyt na inwestycje obejmujàce zakup u ywanych maszyn i urzàdzeƒ rolniczych, w tym ciàgników rolniczych, mo e zostaç udzielony podmiotom prowadzàcym gospodarstwo rolne b dàcym ma ym lub Êrednim przedsi biorstwem w rozumieniu przepisów za àcznika nr 1 do rozporzàdzenia Komisji (WE) nr 70/2001 z dnia 12 stycznia 2001 r. w sprawie stosowania art. 87 i 88 Traktatu Wspólnot Europejskich w odniesieniu do pomocy paƒstwa dla ma ych i Êrednich przedsi biorstw (Dz. Urz. WE L 10 z 13.01.2001 str. 33, z póên. zm.; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 8, t. 2, str. 141). Kredyt nie mo e zostaç przeznaczony na: zakup gruntów rolnych, budynków i budowli, je eli w okresie ostatnich 10 lat na ich zakup zosta a przyznana pomoc pochodzàca z krajowych Êrodków publicznych lub bud etu UE, zakup maszyn lub urzàdzeƒ, je eli w dniu sprzeda y majà wi cej ni 5 lat (uwzgl dniajàc rok ich produkcji) lub zosta y wczeêniej nabyte z wykorzystaniem krajowych Êrodków publicznych lub bud etu UE, zakup gruntów rolnych, budynków lub ich cz Êci, maszyn, urzàdzeƒ i inwentarza, je eli umowa sprzeda y zostaje zawarta pomi dzy ma onkami lub pomi dzy rolnikiem a nast pcà, którym jest zst pny, przysposobiony lub pasierb rolnika, je eli umowa stanowi spe nienie warunków do otrzymania emerytury (renty) rolniczej w pe nej wysokoêci lub renty strukturalnej, sfinansowanie tej cz Êci ceny umownej budynków i budowli, która w ocenie banku przewy sza poziom Êrednich cen rynkowych w danym województwie, zakup tej cz Êci gruntu, która spowoduje przekroczenie powierzchni gospodarstwa rolnego ponad 300 ha u ytków rolnych (dotyczy wy àcznie gruntów stanowiàcych w asnoêç podmiotu ubiegajàcego si o kredyt), sfinansowanie tej cz Êci ceny umownej gruntów rolnych, która przewy sza poziom Êrednich cen rynkowych gruntów rolnych w danym województwie wg danych GUS, obowiàzujàcej w dniu z o enia wniosku o kredyt, zakup gruntów Skarbu Paƒstwa, je eli p atnoêç jest roz o ona na raty, zakup gruntów rolnych, których przeznaczenie okreêlone w planie przestrzennego zagospodarowania gminy jest inne ni rolnicze, zakup pojazdów samochodowych, sp at nale noêci, których termin p atnoêci minà przed dniem zawarcia umowy kredytu, realizacj inwestycji, do których stosowana jest lub b dzie pomoc ze Êrodków publicznych w formie dotacji, po yczek lub kredytów udzielanych przedsi biorcom na warunkach korzystniejszych od oferowanych im na rynku, dokapitalizowania oraz zbycia lub oddania do korzystania mienia 22

nmr b dàcego w asnoêcià Skarbu Paƒstwa lub jednostek samorzàdu terytorialnego i ich zwiàzków na warunkach korzystniejszych od oferowanych na rynku. Na jakich warunkach udzielany jest kredyt? Kwota kredytu nie mo e przekroczyç: 80% wartoêci nak adów inwestycyjnych na gospodarstwo rolne, nie wi cej jednak ni 4 mln z, 70% wartoêci nak adów inwestycyjnych, nie wi cej jednak ni 8 mln z w przypadku dzia ów specjalnych produkcji rolnej. Ustalajàc kwot kredytu bierze si pod uwag kwoty kredytów z dop atami Agencji do oprocentowania zaciàgni te dotychczas, je eli nie zosta y jeszcze sp acone. Ró nica mi dzy wartoêcià nak adów inwestycyjnych, w tym nak adów inwestycyjnych zwiàzanych z zakupem gruntów rolnych do powierzchni 300 ha, a kwotà udzielonego kredytu stanowi wk ad w asny kredytobiorcy. Wk ad w asny obejmuje wy àcznie nak ady zwiàzane z inwestycjà realizowanà w oparciu o kredyt. Oceny wk adu w asnego kredytobiorcy dokonuje bank na podstawie dokumentów przed- o onych przez inwestora przed podpisaniem umowy kredytu. Oprocentowanie kredytu jest zmienne i nie mo e wynosiç wi cej ni 1,5 stopy redyskontowej weksli przyjmowanych od banków do redyskonta przez Narodowy Bank Polski w stosunku rocznym. Nale ne bankowi odsetki p acone sà przez: kredytobiorc w wysokoêci 0,25 oprocentowania kredytu, Agencj w pozosta ej cz Êci. àczna wysokoêç pomocy Agencji jest okreêlana przez bank w umowie kredytu w dniu jej podpisania i nie mo e przekroczyç : 50% wysokoêci udzielonego kredytu, 60% kwoty kredytu, je eli inwestycja realizowana jest na ONW, obszarach NATURA 2000 oraz zwiàzanych z wdra aniem dyrektywy wodnej, 75% kwoty kredytu je eli inwestycja jest realizowana w gospodarstwie rolnym do dnia 31 grudnia 2008 r. w zwiàzku z wdra aniem dyrektywy azotanowej. Kredyt mo e zostaç udzielony maksymalnie na 15 lat, w tym karencja w sp acie kredytu nie mo e przekroczyç 2 lat. 23

Kredyty z dop atami ARiMR do oprocentowania Kredytobiorca zobowiàzany jest udokumentowaç: poniesione wydatki w terminie 3 miesi cy od dnia pobrania Êrodków finansowych z rachunku kredytowego w oparciu o: faktury VAT, faktury VAT RR, umowy sprzeda y, rachunki lub prawomocne orzeczenia sàdu wraz z dowodem wp aty, wniesienie wk adu w asnego w sposób wiarygodny dla banku. W okresie kredytowania mo liwe jest wystàpienie do banku o wyra enie zgody na: wyd u enie terminu udokumentowania wydatków o kolejne 3 miesiàce, wyd u enie terminu zakoƒczenia realizacji inwestycji, prolongowanie sp aty rat kapita u i odsetek lub wyd u enie okresu kredytowania poza przewidziany w umowie kredytu, o ile nie zostanie przekroczony maksymalny okres kredytowania w aêciwy dla tej linii kredytowej, zmian kierunku prowadzonej dzia alnoêci, zmian przeznaczenia kredytu lub udzia u w asnego, sprzeda gruntów i gospodarstw rolnych albo innych obiektów, maszyn i urzàdzeƒ nabytych za kredyt, przej cie d ugu, je eli przejmujàcy d ug: spe nia wymogi okreêlone w warunkach i zasadach udzielania kredytu linii nmr, gwarantuje terminowà sp at rat kapita u i odsetek, b dzie kontynuowa inwestycj realizowanà przez dotychczasowego kredytobiorc. Co trzeba zrobiç aby zaciàgnàç kredyt? Przygotowaç plan inwestycji, który poza informacjami wymaganymi przez bank do oceny zdolnoêci kredytowej powinien zawieraç m. in. cel inwestycji, przeznaczenie i kwot kredytu oraz wk adu w asnego, planowany okres realizacji inwestycji, kierunek produkcji w okresie kredytowania, okres kredytowania i karencji w sp acie kredytu, informacj o rynkach zbytu oraz informacje o posiadaniu odpowiednich kwot produkcyjnych lub o êródle pozyskania brakujàcych kwot produkcyjnych, je eli dany rynek obj ty jest systemem kwotowania produkcji. Z o yç w banku wspó pracujàcym z ARiMR (za àcznik 2) wniosek o kredyt wraz z planem inwestycji, oêwiadczeniami sporzàdzonymi wg wzorów okreêlonych przez Agencj oraz innymi dokumentami wymaganych przez bank.

2.4 Kredyt na utworzenie lub urzàdzenie gospodarstwa rolnego w ramach realizacji, zaakceptowanego przez ministra w aêciwego do spraw rozwoju wsi i mnistra w aêciwego do spraw finansów publicznych, programu osadnictwa rolniczego na gruntach Skarbu Paƒstwa Symbol nor Kto mo e uzyskaç kredyt? Osoby fizyczne, posiadajàce pe nà zdolnoêç do czynnoêci prawnych, z wy àczeniem emerytów i rencistów. Na co mo e byç przeznaczony kredyt? Kredyt mo e zostaç udzielony na dzia alnoêci wymienione w Za àczniku 1 w grupach: uprawy rolne; warzywnictwo; ogrodnictwo 01.1, chów i hodowla zwierzàt 01.2, uprawy rolne po àczone z chowem zwierzàt (dzia alnoêç mieszana) 01.30.Z, dzia y specjalne produkcji rolnej DS, kiszenie ogórków i kapusty w gospodarstwach rolnych prowadzàcych ich produkcj 15.33.A. Kredyt mo e zostaç przeznaczony m. in. na: budow, przebudow, remont po àczony z: modernizacjà budynków lub budowli s u àcych do produkcji rolnej, przechowywania, magazynowania, przygotowywania produktów rolnych do sprzeda- y, w tym sprzeda y bezpoêredniej ( àcznie ze zlokalizowanymi w tych budynkach pomieszczeniami higienicznosanitarnymi), zakupem, monta em instalacji technicznej, wyposa eniem, kosztami rozbiórki i unieszkodliwienia materia ów szkodliwych pochodzàcych z rozbiórki, je eli rozbiórka jest niezb dna w celu realizacji inwestycji, zakup lub instalacj maszyn, urzàdzeƒ lub wyposa enia do produkcji rolnej, przechowywania, magazynowania, przygotowywania produktów rolnych do sprzeda y, w tym sprzeda y bezpoêredniej, obejmujàcych w szczególnoêci: sprz t do uprawy, piel gnacji, ochrony, nawo enia oraz zbioru roêlin, ciàgniki rolnicze, przyczepy rolnicze, maszyny lub urzàdzenia do przygotowywania, 25

Kredyty z dop atami ARiMR do oprocentowania 26 przechowywania, czyszczenia, sortowania, kalibrowania, konfekcjonowania produktów rolnych, maszyny lub urzàdzenia do przygotowywania lub sk adowania pasz, maszyny lub urzàdzenia do pojenia zwierzàt i zadawania pasz, urzàdzenia do pozyskiwania lub przechowywania mleka, zakup gruntów rolnych Skarbu Paƒstwa, zakup budynków lub budowli, zak adanie, wyposa enie sadów lub plantacji wieloletnich, w tym plantacji ro- Êlin energetycznych, wyposa anie pastwisk lub wybiegów dla zwierzàt, w szczególnoêci koszty grodzenia lub budowy wiat, budow uj ç wody, zakup i instalacj urzàdzeƒ do uzdatniania, rozprowadzania, magazynowania wody lub nawodnieƒ ciênieniowych, zakup lub budow budynków lub budowli lub zakup i instalacj maszyn lub urzàdzeƒ s u àcych ochronie Êrodowiska lub poprawie warunków utrzymania zwierzàt, w tym do sk adowania odchodów zwierz cych lub odpadów, mycia lub czyszczenia sprz tu do produkcji rolnej, zakup, instalacj lub budow innych elementów infrastruktury technicznej wp ywajàcych bezpoêrednio na warunki prowadzenia dzia alnoêci wytwórczej w rolnictwie w zakresie produkcji roêlinnej lub zwierz cej, w tym utwardzanie placów manewrowych i urzàdzeƒ do pozyskiwania energii odnawialnej, zakup komputerów i oprogramowania s u àcych u atwieniu prowadzonej dzia- alnoêci wytwórczej w rolnictwie w zakresie produkcji roêlinnej lub zwierz cej, w tym programów ksi gowych, zakup stada podstawowego (wy àcznie do 1 stycznia 2008 r.), koszty ogólne, które sà bezpoêrednio zwiàzane z przygotowaniem i realizacjà inwestycji w wysokoêci nieprzekraczajàcej 12% kwoty kredytu obejmujàce przygotowanie dokumentacji technicznej projektu, op aty za patenty lub licencje, koszty nadzoru urbanistycznego, architektonicznego, budowlanego lub konserwatorskiego. Uwaga: Kredyt na inwestycje obejmujàce zakup u ywanych maszyn i urzàdzeƒ rolniczych, w tym ciàgników rolniczych, mo e zostaç udzielony podmiotom prowadzàcym gospodarstwo rolne b dàcym ma ym lub Êrednim przedsi biorstwem

nor w rozumieniu przepisów za àcznika nr 1 do rozporzàdzenia Komisji (WE) nr 70/2001 z dnia 12 stycznia 2001 r. w sprawie stosowania art. 87 i 88 Traktatu Wspólnot Europejskich w odniesieniu do pomocy paƒstwa dla ma ych i Êrednich przedsi biorstw (Dz. Urz. WE L 10 z 13.01.2001 str. 33, z póên. zm.; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 8, t. 2, str. 141). Kredyt nie mo e zostaç przeznaczony na: zakup gruntów rolnych, budynków i budowli, je eli w okresie ostatnich 10 lat na ich zakup zosta a przyznana pomoc pochodzàca z krajowych Êrodków publicznych lub bud etu UE, zakup maszyn lub urzàdzeƒ, je eli w dniu sprzeda y majà wi cej ni 5 lat (uwzgl dniajàc rok ich produkcji) lub zosta y wczeêniej nabyte z wykorzystaniem krajowych Êrodków publicznych lub bud etu UE, zakup gruntów rolnych, budynków lub ich cz Êci, maszyn, urzàdzeƒ i inwentarza, je eli umowa sprzeda y zostaje zawarta pomi dzy ma onkami lub pomi dzy rolnikiem a nast pcà, którym jest zst pny, przysposobiony lub pasierb rolnika, je eli umowa stanowi spe nienie warunków do otrzymania emerytury (renty) rolniczej w pe nej wysokoêci lub renty strukturalnej, sfinansowanie tej cz Êci ceny umownej budynków i budowli, która w ocenie banku przewy sza poziom Êrednich cen rynkowych w danym województwie, zakup tej cz Êci gruntu, która spowoduje przekroczenie powierzchni gospodarstwa rolnego ponad 300 ha u ytków rolnych (dotyczy wy àcznie gruntów stanowiàcych w asnoêç podmiotu ubiegajàcego si o kredyt), sfinansowanie tej cz Êci ceny umownej gruntów rolnych, która przewy sza poziom Êrednich cen rynkowych gruntów rolnych w danym województwie wg danych GUS, obowiàzujàcej w dniu z o enia wniosku o kredyt, zakup gruntów Skarbu Paƒstwa, je eli p atnoêç jest roz o ona na raty, zakup nasadzeƒ i naniesieƒ znajdujàcych si na nabywanych gruntach rolnych, zakup gruntów rolnych, których przeznaczenie okreêlone w planie przestrzennego zagospodarowania gminy jest inne ni rolnicze, zakup pojazdów samochodowych, sp at nale noêci, których termin p atnoêci minà przed dniem zawarcia umowy kredytu. Na jakich warunkach udzielany jest kredyt? Kwota kredytu nie mo e przekroczyç 95% wartoêci nak adów inwestycyjnych na gospodarstwo rolne, nie wi cej jednak ni 4 mln z. 27

Kredyty z dop atami ARiMR do oprocentowania Ustalajàc kwot kredytu bierze si pod uwag kwoty kredytów z dop atami Agencji do oprocentowania zaciàgni te dotychczas je eli nie zosta y jeszcze sp acone. Ró nica mi dzy wartoêcià nak adów inwestycyjnych, w tym nak adów inwestycyjnych zwiàzanych z zakupem gruntów rolnych do powierzchni 300 ha, a kwotà udzielonego kredytu stanowi wk ad w asny kredytobiorcy. Wk ad w asny obejmuje wy àcznie nak ady zwiàzane z inwestycjà realizowanà w oparciu o kredyt. Oceny wk adu w asnego kredytobiorcy dokonuje bank na podstawie dokumentów przed- o onych przez inwestora przed podpisaniem umowy kredytu. Oprocentowanie kredytu jest zmienne i nie mo e wynosiç wi cej ni 1,5 stopy redyskontowej weksli przyjmowanych od banków do redyskonta przez Narodowy Bank Polski w stosunku rocznym. Nale ne bankowi odsetki p acone sà przez: kredytobiorc w wysokoêci po owy oprocentowania oprocentowania kredytu, nie mniej ni 2% w stosunku rocznym, Agencj w pozosta ej cz Êci. JeÊli w dniu zawarcia umowy kredytu kredytobiorca spe nia warunki linii nkz lub nmr, to p aci oprocentowanie w wysokoêci w aêciwej dla tych linii kredytowych, tj. 1/4 oprocentowania kredytu, a pozosta à cz Êç oprocentowania p aci Agencja. àczna wysokoêç pomocy Agencji jest okreêlana przez bank w umowie kredytu w dniu jej podpisania i nie mo e przekroczyç : 40% wysokoêci udzielonego kredytu, 50% kwoty kredytu, je eli inwestycja realizowana jest na ONW, obszarach NATURA 2000 oraz zwiàzanych z wdra aniem dyrektywy wodnej, 75% kwoty kredytu je eli inwestycja jest realizowana w gospodarstwie rolnym do dnia 31 grudnia 2008 r. w zwiàzku z wdra aniem dyrektywy azotanowej. Kredyt mo e zostaç udzielony maksymalnie na 15 lat, w tym karencja w sp acie kredytu nie mo e przekroczyç 3 lat. Kredytobiorca zobowiàzany jest udokumentowaç: poniesione wydatki w terminie 3 miesi cy od dnia pobrania Êrodków finansowych z rachunku kredytowego w oparciu o: faktury VAT, faktury VAT RR, umowy sprzeda y, rachunki lub prawomocne orzeczenia sàdu wraz z dowodem wp aty, wniesienie wk adu w asnego w sposób wiarygodny dla banku. 28