Warszawa, 1 kwietnia 2011 r. Zasady tworzenia tytułu formalnego dla polskich druków konstytucyjnych z XVI-XVIII w. i jego zastosowanie w opisach bibliograficznych I. Zasady ogólne 1. Tytuł formalny tworzy się dla konstytucji sejmowych, aktów z czasów bezkrólewia wydawanych przez najwyższe organy państwowe oraz dla druków o charakterze konstytucyjnym (statuty, uchwały, dekrety) wydawanych dla ziem utrzymujących swą odrębność prawną. 2. Tytuł formalny ustala się na podstawie informacji umieszczonych w dokumencie, oraz opublikowanych bibliografii: Bibliografia druków urzędowych XVI w. / Maria Cytowska. - Wrocław, 1961. Skrót: Cytowska. Bibliografia konstytucji sejmowych XVII wieku w Polsce / Kazimierz Budzyk. - Wrocław, 1952. Skrót: Budzyk, Konst. Bibliografia konstytucji sejmowych XVII wieku w Polsce w świetle badań archiwalnych / Eugenia Triller. - Wrocław, 1963. Skrót: Triller, Konst. Bibliografia Polska : stulecie XV-XVIII / przez K. Estreichera. - Kraków, 1891-. Skrót: Estr. XV-XVIII. II. Forma tytułu formalnego (wg PN-N-01231:2001) 1. Hasło przyjmuje formę: Konstytucje. Stosuje się je dla druków opublikowanych pod tytułami: Constitutiones, Uchwały sejmowe, Statuta, Decreta et constitutiones, Przywileje i konstytucje, jak również pod własnymi tytułami dokumentów: Acta interregni, Actum, Deklaracja o podatkach, Instruktarz celny, Litterae universales, Porządek na sejmie, Reces sejmu, Suffragia, Uniwersał poborowy, itp. 2. Hasło dla tytułu formalnego uzupełnia się dopowiedzeniem: nazwą organu ustanawiającego dokument, przyjmuje się dopowiedzenie: Sejm; nazwą regionu w przypadku samoistnych konstytucji dla ziem utrzymujących odrębność prawną np. Mazowsze, Pomorze, z wyjątkiem konstytucji Litwy ustanawianych przez sejm Rzeczypospolitej Obojga Narodów; datą, podaje się rok lub lata, w których odbywał się sejm; dla konstytucji poszczególnych ziem przyjmuje się rok powstania (zatwierdzenia) dokumentu. Dopowiedzenia podaje się w nawiasach okrągłych, oddzielając poszczególne wyrażenia średnikiem: Konstytucje (Sejm ; rok) Konstytucje (Sejm ; rok-rok) Konstytucje (Nazwa regionu ; rok) 3. Dla haseł typu: Konstytucje (Sejm ; rok), jako trop (pole 4XX) podaje się nazwę organu ustanawiającego dokument. Nazwę przyjmuje się w formie ustalonej w kartotece haseł wzorcowych (z nazwą geograficzną na początku i z dopowiedzeniem w postaci daty). W polu 4XX dodaje się obowiązkowo podpole $t z określeniem: Konstytucje.
4. Cytuje się źródła, na podstawie których sporządzono rekord dla tytułu formalnego: skrócony opis katalogowanego dokumentu, opublikowane bibliografie druków konstytucyjnych (zob. wyżej), a dla druków XVIII w. bibliografię Estreicherów. III. Zastosowanie tytułu formalnego w rekordzie bibliograficznym Przy stosowaniu w rekordzie bibliograficznym hasła dla tytułu formalnego, obowiązkowe jest podanie hasła dodatkowego w polu 710 dla organu ustanawiającego dokument. Hasło to przejmuje się w formie ustalonej w kartotece haseł wzorcowych. Zasada ta nie dotyczy rekordów bibliograficznych, w których hasło dla tytułu formalnego przyjmuje postać: Konstytucje (Nazwa regionu ; rok). Dla tytułów dokumentów niesamoistnych wydawniczo zawartych w opisywanym druku, posiadających własną stronę tytułową/tytuł nagłówkowy i osobną paginację należy zapewnić dodatkowe wyszukiwanie podając tytuł we współczesnej pisowni (ortografii) w polu 740. Przykład 1 130 @0 $a Konstytucje (Sejm ; 1595) 410 1@ $a Polska. $b Sejm (1595). $t Konstytucje 670 @@ $a Constitvcia Seymv Walnego Krakowskiego w Roku M.D.XCV [...]. - W Krakowie, 1595. 670 @@ $a Cytowska, 148. Zastosowanie hasła w rekordzie bibliograficznym 1 : 245 00 $a Constitvcia Seymv Walnego Krakowskiego w Roku M.D.XCV O Seymie blisko przyßłym. 246 3@ $a Konstytucja sejmu walnego krakowskiego w roku 1595 260 @@ $a W Krakowie : $b W Drukarni Lazarzowey, $c [post 20 III ante 8 IV] 1595. 501 @@ $a Współwyd. z tyt. nagł.: Vniversal Poborowy Na Seymie walnym w Krakowie vchwalony w Roku M.D.XCV (2-gie liczb.). 510 4@ $a Estr. XV-XVIII, $c 20, 40. 510 4@ $a Cytowska, $c 148 (ustala datę dzienną). 710 1@ $a Polska. $b Sejm (1595). 730 0@ $a Konstytucje (Sejm ; 1595) 740 02 $a Uniwersał poborowy na sejmie walnym w Krakowie uchwalony w roku 1595 Przykład 2 130 @0 $a Konstytucje (Sejm ; 1623) 410 1@ $a Polska. $b Sejm (1623). $t Konstytucje 670 @@ $a Constitvcie Seymv Walnego Generalnego [...] M. DC.XXIII. - W Krakowie, [1623]. 670 @@ $a Budzyk, Konst., III. 42. 1 Rekordy bibliograficzne cytowane w przykładach zawierają tylko te pola, które uznano za niezbędne dla zilustrowania omawianych zasad.
245 00 $a Constitvcie Seymv Walnego Generalnego Warszawskiego, Roku Pańskiego M.DC.XXIII. 246 3@ $a Konstytucje sejmu walnego generalnego warszawskiego roku 1623 250 @@ $a [Ed. B]. 260 @@ $a W Krakowie : $b W Drukarni Andrzeia Piotrkowczyka [...], $c [post 6 IV 1623]. 500 @@ $a Ed. B - na s. tyt. w adr. wyd.: W Krakowie, większą czcionką (6 mm.), litera W / C litera E,/ M.; sygn.: A2/ Ewik B/Po. 510 4@ $a Estr. XV-XVIII, $c 20, 43. 510 4@ $a Budzyk, Konst., $c III. 42 (jako Wyd. A). 510 4@ $a Triller, Konst., $c III. 49 (ustala Wyd. i datę). 710 1@ $a Polska. $b Sejm (1623). 730 0@ $a Konstytucje (Sejm ; 1623). Przykład 3 130 @0 $a Konstytucje (Sejm ; 1697) 410 1@ $a Polska. $b Sejm (1697). $t Konstytucje 670 @@ $a Actum in Curia regia Varsaviensi [...] : $b Oznaymienie Krola Nowo Obranego Na Seymie Walnym Elekcyey między Warβawą a Wolą Dnia 27ma Iunij Anno 1697. - [Kraków, post 20 VII 1697]. 670 @@ $a Budzyk, Konst., III. 227. 245 00 $a Actum in Curia regia Varsaviensi Sabbatho post Festum Visitationis Beatissimae Virginis Mariae proximo Anno Domini Millesimo Sexcentesimo Nonagesimo Septimo [...] : $b Oznaymienie Krola Nowo Obranego Na Seymie Walnym Elekcyey między Warβawą a Wolą Dnia 27ma Iunij Anno 1697. 246 30 $a Oznajmienie króla nowo obranego na sejmie walnym elekcji 1697 250 @@ $a [Ed. B]. 260 @@ $a [Kraków : $b Druk. Akademicka, $c post 20 VII 1697]. 500 @@ $a Ed. B - sygn.: A/op B/ze C/II. 500 @@ $a Tyt. nagł. 500 @@ $a Adres wyd. i data wg Budzyka i Triller. 510 4@ $a Estr. XV-XVIII, $c 12, 37. 510 4@ $a Budzyk, Konst., $c III. 227. 510 4@ $a Triller, Konst., $c III. 251. 710 1@ $a Polska. $b Sejm (1697). 730 0@ $a Konstytucje (Sejm ; 1697) Przykład 4 130 @0 $a Konstytucje (Sejm ; 1764) 410 1@ $a Polska. $b Sejm (1764). $t Konstytucje 670 @@ $a Przywileie Y Konstytucye Seymowe Za Panowania [...] Stanisława Augusta Roku [...] MDCCLXIV Dnia 3. Grudnia. - W Warszawie, 1764. 670 @@ $a Estr. XV-XVIII, 20, 62-63. 245 00 $a Przywileie Y Konstytucye Seymowe Za Panowania Jego Krolewskiey Mci Stanisława 246 3@ $a Przywileje i konstytucje sejmowe za panowania Stanisława Augusta roku 1764 Augusta Roku Pańskiego MDCCLXIV Dnia 3. Grudnia.
250 @@ $a [Ed. A]. 260 @@ $a W Warszawie : $b w Drukarni J. K. Mci y Rzeczypospolitey u XX. Scholarum Piarum, $c [post 3 XII] 1764. 500 @@ $a Ed. A sygn.: A/i, C/Pa. D/bu, E/et, F/ę, G/o, H/iss, K/ia, L/ry. 501 @@ $a Współwyd. z tyt. nagł.: Konstytucye Wielkiego Xięstwa Litewskiego na tymże Seymie Koronacyi Krola JMCi o Czynieniu dyspozycyi Skarbowych extra Cadentias (2-gie liczb.). 510 4@ $a Estr. XV-XVIII, $c 20, 62-63 (1-szy opis). 710 1@ $a Polska. $b Sejm (1764). 730 0@ $a Konstytucje (Sejm ; 1764) 740 02 $a Konstytucje Wielkiego Księstwa Litewskiego na sejmie koronacji króla 1764 Przykład 5 130 @0 $a Konstytucje (Sejm ; 1773-1775) 410 1@ $a Polska. $b Sejm (1773-1775). $t Konstytucje 670 @@ $a Konstytucye W. X. Litewskiego Na Seymie [...] W Roku 1773. Kwietnia 19. Dnia zaczętym, a w Roku 1775. Kwietnia 11. Dnia skończonym Uchwalone. - W Warszawie, 1775. 670 @@ $a Estr. XV-XVIII, 20, 63. 245 00 $a Konstytucye W. X. Litewskiego Na Seymie Extraordynaryinym Warszawskim W Roku 1773. Kwietnia 19. Dnia zaczętym, a w Roku 1775. Kwietnia 11. Dnia skończonym Uchwalone. 246 3@ $a Konstytucje Wielkiego Księstwa Litewskiego na sejmie ekstraordynaryjnym warszawskim w roku 1773-1775 uchwalone 260 @@ $a W Warszawie : $b w Drukarni J. K. Mci y Rzeczypospolitey u XX. Scholarum Piarum, $c [post 11 IV] 1775. 504 @@ $a Indeks (Regestr Konstytucyi W. X. Litewskiego). 510 4@ $a Estr. XV-XVIII, $c 20, 63. 710 1@ $a Polska. $b Sejm (1773-1775). 730 0@ $a Konstytucje (Sejm ; 1773-1775) Przykład 6 130 @0 $a Konstytucje (Sejm ; 1507-1523) 410 1@ $a Polska. $b Sejm (1507-1523). $t Konstytucje 670 @@ $a Statvta [...] Sigismundi primi Polonie Regis [...]. (Impressum Cracouie, 1524) [i.e. ca 1550]. 670 @@ $a Cytowska, 2-11. ; podano nr wszystkich wydań od A do K. Konstrukcja hasła korporatywnego: 110 1@ $a Polska. $b Sejm (1507-1523). 410 2@ $a Sejm 1507-1523. 665 @@ $a Sejmy lub sejmiki generalne zwoływane były co roku w latach: 1507-1515, 1517-1521, 1523. 670 @@ $a Chronologia sejmów polskich 1493-1793 / zestawił Władysław Konopczyński. - Kraków 1948 670 @@ $a Statvta [...] Sigismundi primi Polonie Regis [...]. (Impressum Cracouie, 1524) [i.e. ca 1550]. \b (Zaw. konst. z l. 1507, 1509-1511, 1519-1520, 1523). 680 @@ $i Hasło stosuje się w opisie zbioru konstytucji sejmowych z lat 1507-1523.
Zastosowanie haseł w rekordzie bibliograficznym: 245 00 $a Statvta Serenissimi domini Sigismundi primi Polonie Regis & Magni ducis Lithuanie &c. in Conuentibus eneralibus edita & promulgata [...]. 246 3@ $a Statuta Sigismundi Primi 250 @@ $a [Ed. K]. 260 @@ $a (Impressum Cracouie : $b per Hieronymum Vietore[m], $c IV 1524) [i.e. $b Vidua Hier. Vietoris, $c ca 1550]. 500 @@ $a Ed. K sygn.: A2/pto. A/qu B/hu C/q3 h D/ia E/m i F/ ntu G/or H/ere I/og. 500 @@ $a Data w kolof.: Millesimo Quingentesimo Vigesimo quarto. Mense Aprili; rzeczywista data druku oraz drukarz wg Cytowskiej. 510 4@ $a Estr. XV-XVIII, $c 29, 251. 510 4@ $a Cytowska, $c 11. 520 @@ $a Zaw. konstytucje z l. 1507, 1510-1511, 1519-1520, 1523. 700 0@ $a Zygmunt I Stary $c (król Polski ; $d 1467-1548). 710 1@ $a Polska. $b Sejm (1507-1523). 730 0@ $a Konstytucje (Sejm ; 1507-1523) Przykład 7 130 @0 $a Konstytucje (Sejm ; 1550-1609) 410 1@ $a Polska. $b Sejm (1550-1609). $t Konstytucje 670 @@ $a Constitvcie Statvta [...] Na Walnych Seymiech Koronnych od Roku [...] 1550 aź do Roku 1616 [i.e. 1606] vchwalone. W Krakowie, 1616. 670 @@ $a Budzyk, Konst., I. 2. Konstrukcja hasła korporatywnego: 110 1@ $a Polska. $b Sejm (1550-1609). 410 2@ $a Sejm 1550-1609. 665 @@ $a Sejmy zwoływane były co roku w latach: 1550, 1552-1559, 1562-1567, 1569-1570, 1572-1582, 1587-1593, 1595-1598, 1600-1601, 1603, 1605-1607, 1609. 670 @@ $a Chronologia sejmów polskich 1493-1793 / zestawił Władysław Konopczyński. - Kraków 1948. 670 @@ $a Constitvcie Statvta [...] Na Walnych Seymiech Koronnych od Roku [...] 1550 aź do Roku 1616 [i.e. 1609] vchwalone. W Krakowie, 1616. 680 @@ $a Hasło stosuje się w opisie zbioru konstytucji sejmowych z lat 1550-1609. Zastosowanie haseł w rekordzie bibliograficznym: 245 00 $a Constitvcie Statvta Y Przywileie Na Walnych Seymiech Koronnych od Roku Pańskiego 1550 aź do Roku 1616 [i.e. 1606] vchwalone. 246 3@ $a Konstytucje, statuta i przywileje na walnych sejmach koronnych od roku 1550 aż do roku 1606 Uchwalone 260 @@ $a W Krakowie : $b W Drukarni Andrzeia Piotrkowczyka [...], $c [ante 26 IV] 1616. 510 4@ $a Estr. XV-XVIII, \c 20, 42. 510 4@ $a Budzyk, Konst., $c I. 2. 510 4@ $a Triller, Konst., $c I. 3. 520 @@ $a Zaw. konstytucje do r. 1609 r.; konstytucje z l. 1611-1616 stanowią tzw. luźną część zbioru i są katalogowane jako odrębne pozycje 710 1@ $a Polska. $b Sejm (1550-1609). 730 0@ $a Konstytucje (Sejm ; 1550-1609)
Przykład 8 130 @0 $a Konstytucje (Mazowsze ; 1541) 670 @@ $a Statvta Ducatus Mazouie [...]. (Cracouie, 1541). 670 @@ $a Cytowska, 163. 245 00 $a Statvta Ducatus Mazouie quecunq[ue] vel more antiquo et institutis maioru[m] recepta vel Ducu[m] sanctionib[us] p[er]lata, publico co[n]sensu approbata serua[n]tur bona fide collecta & in vnu[m] volumen co[m]portata / $c op[er]a atq[ue] dilige[n]tia [...] Petri Gorinski [...] ; Authoritate Serenissimi Principis [...] Sigismundi [...] Regis Polonie [...] confirmata & publicata. 246 3@ $a Statuta Ducatus Mazoviae 260 @@ $a (Cracouie : $b per Hieronymu[m] Vietore[m...], $c [post 17 I] 1541). 510 4@ $a Estr. XV-XVIII, $c 17, 267. 510 4@ $a Cytowska, $c 163. 700 1@ $a Goryński, Piotr $d ( -1542). $e Wyd. 700 0@ $a Zygmunt I Stary $c (król Polski ; $d 1467-1548). 730 0@ $a Konstytucje (Mazowsze ; 1541) Przykład 9 130 @0 $a Konstytucje (Pomorze ; 1538). 670 @@ $a Constitutiones terrarum Prussiae [...]. (Gedani, 1541). 670 @@ $a Cytowska, 168. ; nazwa regionu wg cyt. bibliografii. 245 00 $a Constitutiones terrarum Prussiae : $b Gedani primum editae, deinde in publicis Comitijs Thorunij conciliatae, regia tandem autoritate pro commodo publico confirmatae. [Dat.:] Cracoviae feria quinta post festum Nativitatis Beatissimae Virginis Mariae [i.e. 12 IX] proxima 1538. 260 @@ $a (Gedani : $b Excvdebat Franciscvs Rhodvs, $c 1541). 510 4@ $a Estr. XV-XVIII, $c 14, 386. 510 4@ $a Cytowska, $c 168. 73 0@ $a Konstytucje (Pomorze ; 1538) Oprac. Halina Mieczkowska (Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie)