1 PROGRAM Załącznik do Uchwały Nr L III/289/2010 Rady Gminy Sońsk z dnia 10.11.2010 r. PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ OCHRONY OFIAR PRZEMOCY W RODZINIE Na lata 2010-2013 Gmina SOŃSK
2 I. Podstawa prawna 1. Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz.U. z 2005 r. Nr 180, poz. 1493 z późn. zm. ) 2. Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2007 r. Nr 70, poz. 473 z późn. zm.) 3. Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1362 z późn.zm.) 4. Uchwała Nr VI/24/2007 Rady Gminy Sońsk z dnia 24 kwietnia 2007 r. r. w sprawie przyjęcia Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych w Gminie Sońsk w latach 2007-2013. II. Informacje ogólne Rodzina jest najważniejszym środowiskiem w życiu człowieka, kształtującym osobowość, system wartości, poglądy, styl życia. Rodzice są wzorem do naśladowania przez dzieci. W prawidłowo funkcjonującej rodzinie relacje między rodzicami oparte są na miłości, zrozumieniu i zaufaniu. Prawidłowo funkcjonujący dom rodzinny stanowi dla poszczególnych członków rodziny azyl bezpieczeństwa. W przypadku dezorganizacji rodzina nie jest w stanie realizować podstawowych zadań wynikających z pełnienia poszczególnych ról. Role wewnątrzrodzinne ulegają zaburzeniu, łamane są reguły a zachowania poszczególnych członków rodziny stają się coraz bardziej niezgodne z normami prawnymi i moralnymi oraz oczekiwaniami społecznymi. Przemoc domowa może być skutkiem jak i przyczyną dysfunkcji w rodzinie. Należy ja zaklasyfikować do kategorii zachowań negatywnych o dużej szkodliwości społecznej. Mimo, że w relacjach międzyludzkich istniała ona zawsze, o przemocy w rodzinie mówiło się nie wiele, jakby nie postrzegając jej jako poważnego zaburzenia w funkcjonowaniu rodziny, które prowadzi do poważnych naruszeń norm moralnych i prawnych, tragicznych skutków psychologicznych, a także w skrajnych przypadkach do poważnych okaleczeń czy zabójstw. Dla lepszego rozpoznania zjawiska przemocy w rodzinie konieczne jest jej zdefiniowanie. W niektórych przypadkach przejawy przemocy w rodzinie są jednoznaczne nie pozostawiające żadnych wątpliwości, w innych, bardziej złożonych niezbędne jest określenie możliwie jasnych kryteriów oceny. Według definicji zawartej w art.2 pkt.2 ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, przemoc to: Jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie naruszające prawa lub dobra osobiste osób wymienionych w pkt.1 ( członek rodziny osoba najbliższa w rozumieniu art. 115 11 ustawy z dnia 06.06.1997r. Kodeks Karny), w szczególności narażające te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą. Przemoc w rodzinie jest problemem trudnym do zdiagnozowania. Agresja ze strony osób najbliższych, jeżeli nie mieści się w wyobrażeniu człowieka o tym, co jest normalne i słuszne, może być wstydliwie ukrywaną tajemnicą. Prawie 70% sytuacji przemocy zachodzi w rodzinach, gdzie istnieje problem alkoholowy.
3 III. Cele programu: 1. Zmniejszenie skali zjawiska przemocy w rodzinie. 2. Zwiększenie skuteczności ochrony ofiar przemocy w rodzinie i zwiększenie dostępności do pomocy 3. Zwiększenie skuteczności działań interwencyjnych. Cele te będą realizowane przez: 1. Systematyczne diagnozowanie zjawiska w latach 2010-2013 2. Podnoszenie świadomości i wrażliwości społecznej wobec faktu przemocy 3. Udzielanie profesjonalnej pomocy ofiarom przemocy w rodzinie 4. Oddziaływanie na sprawców przemocy w rodzinie. IV. Założenia systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie w Gminie Sońsk: 1. Zmianę pojmowania przez społeczeństwo zjawiska przemocy w rodzinie. 2. Promowanie wartości rodzinnych. 3. Edukację dzieci, młodzieży i dorosłych w zakresie skutków stosowania przemocy w rodzinie. 4. Promowanie metod wychowawczych bez użycia przemocy. V. System przeciwdziałania przemocy domowej w Gminie SOŃSK 1. Zadania w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie są realizowane przez organy administracji rządowej i jednostki samorządu terytorialnego na zasadach określonych w przepisach ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U. z 2009 Nr 175 poz. 1362 z późn. zm.) i ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2007 r. Nr 70, poz. 473 z późn. zm.), chyba, że przepisy niniejszej ustawy stanowią inaczej. 2. Do zadań własnych gminy należy w szczególności: 1) tworzenie gminnego systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie 2) prowadzenie poradnictwa i interwencji w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie 3) opracowanie i realizacja programów ochrony ofiar przemocy w rodzinie 4) prowadzenie gminnych ośrodków wsparcia. W celu realizacji zadań określonych w art.6 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie w Gminie Sońsk uruchamia się system przeciwdziałania przemocy w rodzinie oparty na: 1) pracy Interdyscyplinarnego zespołu ds. Przeciwdziałania Przemocy Domowej, 2) rozszerzenia działalności Punktu Konsultacyjnego Gminnej Komisji Przeciwdziałania Alkoholizmowi o działania z zakresu przemocy domowej, 3) nawiązaniu ścisłej współpracy z różnymi instytucjami w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie, ze szczególnym uwzględnieniem Ośrodka Pomocy Społecznej i Posterunku Policji w Sońsku. VI. Strategia i metody działania
A. Działania uprzedzające: diagnozujące, informacyjne, edukacyjne, kierowane do ogółu społeczeństwa, a także do osób pracujących z ofiarami i sprawcami przemocy w rodzinie. B. Działania interwencyjne: opiekuńcze i terapeutyczne, kierowane do ofiar przemocy w rodzinie oraz pouczające i izolujące, kierowane do sprawców przemocy w rodzinie. C. Działania wspierające: psychologiczne, pedagogiczne, terapeutyczne i inne kierowane do ofiar przemocy w rodzinie. D. Działania korekcyjno edukacyjne: kierowane do sprawców przemocy w rodzinie. VII. Praca zespołu Interdyscyplinarnego wymaga: 4 1. Opracowania regulaminu działania. 2. Uczestnictwa w szkoleniach pracowników socjalnych, pracowników służby zdrowia, członków gminnej komisji przeciwdziałania alkoholizmowi, pracowników policji w zakresie świadczenia pomocy ofiarom przemocy domowej (jak udzielać wsparcia, w jaki sposób kierować ofiarę przemocy do różnych instytucji, wzmacnianie konsekwentnych zachowań i postaw.) 3. Systematycznej edukacji społeczności gminy Sońsk, która ma przede wszystkim na celu odkłamanie mitów i stereotypów utrudniających pomaganie, a także pokazywanie możliwości udzielenia pomocy i pozytywnych przykładów wyjścia z sytuacji przemocy. a. Analiza wniosków składanych do Gminnej Komisji Przeciwdziałania Alkoholizmowi o leczenie odwykowe i wywiadów środowiskowych pod kątem informacji o przemocy domowej. b. Kierowanie i koordynowanie prac Interdyscyplinarnego Zespołu ds. Przeciwdziałania Przemocy Domowej. c. Przyjmowanie wszystkich wniosków dotyczących przemocy domowej i uruchomianie procedur mających na celu powstrzymanie przemocy d. Tworzenie własnych dokumentów potwierdzających występowanie przemocy domowej, takich jak: notatki służbowe, rozmowy z różnymi osobami, protokoły z rozmów z ofiarami przemocy domowej i członkami ich rodzin. e. Prowadzenie rozmów z ofiarami i sprawcami przemocy w rodzinie zgodnie z zapisami Niebieskiej Karty f. Występowanie z wnioskami do Prokuratury o wszczęcie postępowania przygotowawczego w sprawie znęcania się nad rodziną. g. Występowanie do Policji w Sońsku z wnioskiem o podjęcie działań interwencyjnych lub innych działań prewencyjnych, w sprawach gdzie ujawniono zagrożenie przemocą w rodzinie. h. Zwracanie uwagi przez nauczycieli głownie wychowania fizycznego na nietypowe ślady mogące świadczyć o stosowanej przemocy wobec dzieci. i. Zgłaszanie przez pracowników służby zdrowia niepokojących śladów przemocy wobec niemowląt i innych osób. j. Inicjowanie podejmowania natychmiastowych interwencji powstrzymujących przemoc, poprzez działania Zespołu Interwencji domowej. k. Monitorowanie prowadzonych działań w zakresie przeciwdziałania przemocy domowej. l. Prowadzenie całości dokumentacji w sprawach przemocy w rodzinie. m. Występowanie w charakterze świadka w sprawach o przestępstwo z art.207 KK tj. o znęcanie się nad rodziną, w postępowaniu przygotowawczym i postępowaniu karnym przed sądem. 4. Udzielanie pomocy ofiarom przemocy w rodzinie poprzez terapeutów zatrudnionych przez Gminną Komisję Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.
5 VIII. Cele systemu: Cel I. Zapobieganie występowaniu przemocy w rodzinie poprzez podnoszenie świadomości społecznej oraz ograniczenie zaburzeń życia społecznego związanych z występowaniem przemocy. Adresaci: dzieci i młodzież szkolna, dorośli, rodziny Lp. Zadanie Działanie Realizator 1. Edukacja dzieci i młodzieży w zakresie psychologii konfliktów, sposobów radzenia sobie ze stresem i agresją swoją oraz rówieśników- O tolerancji wobec przemocy 2. Edukacja dla dorosłych i rodziców 3. Pomoc dla ofiar i sprawców przemocy 4. Promowanie nieagresywnych zachowań Prowadzenie zajęć wychowawczych oraz pogadanek informacyjnoedukacyjnych, organizacja czasu wolnego dzieci i młodzieży sprzyjających zachowaniom nieagresywnym, opracowanie i realizacja innowacyjnych programów edukacyjnych Poradnictwo edukacyjne dotyczące stresu, agresji, konfliktów, kursy i szkolenia Informacje o punktach udzielających pomocy, Inne formy pomocy. Festyny dla dorosłych i zabawy dla dzieci Szkoły, Gminny Ośrodek Kultury, policja, zespół interdyscyplinarny Służba zdrowia, Ośrodek Kultury, kościoły GOPS, Policja GKRPA, służba zdrowia, szkoły, zespół interdyscyplinarny GOK, szkoły Wskaźniki osiągnięcia celu: 1. Liczba zrealizowanych godzin edukacyjnych 2. Liczba dzieci objętych edukacją 3. Liczba rodzin objętych działaniami wspierającymi i edukacyjnymi 4. Liczba osób dorosłych objętych poradnictwem
6 Cel II. Zmniejszanie negatywnych następstw dla ofiar i świadków występowania przemocy w rodzinie. Adresaci: osoby dotknięte przemocą, w szczególności ofiary i świadkowie przemocy. Lp. Zadanie Działanie Realizator 1. Udzielanie pomocy i wsparcia osobom dotkniętym przemocą Poradnictwo medyczne, psychologiczne, prawne i socjalne, praca socjalna, Interwencja kryzysowa, Realizacja systemu Niebieskiej Karty. 2. Ochrona przed sprawcą Odseparowanie ofiary od sprawcy, Zakaz kontaktowania się z osobą pokrzywdzoną. 3. Udzielanie pomocy Udzielenie bezpiecznego schronienia rodzinie, Udzielenie bezpiecznego schronienia dzieciom, pomoc terapeutyczna specjalistyczna. 4. Działania realizowane w Programie Profilaktyki i Rozwiązywania problemów alkoholowych Rozmowy, badania specjalistyczne GOPS, Zespół Interdyscyplinarny, szkoły, służba zdrowia, Policja Sądy, policja, prokuratura GOPS, Punkt Konsultacyjny Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Zespół Interdyscyplinarny Wskaźniki osiągnięcia celu: 1. Liczba osób wezwanych na rozmowę przez Komisję ds. Rozwiązywania problemów Alkoholowych 2. Liczba interwencji kryzysowych. Cel III. Zapobieganie stosowaniu przemocy w rodzinie. Adresaci: sprawcy przemocy Lp. Zadanie Działanie Realizator 1. Działania korekcyjno edukacyjne Poradnictwo psychologiczne, rodzinne i socjalne, terapia. pracownik socjalny, poradnie uzależnień, punkt konsultacyjny 2. Działania związane z działalnością Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów alkoholowych Wszystkie zadania z katalogu GKRPA Komisja Alkoholowa. Zespół interdyscyplinarny GOPS Wskaźniki osiągnięcia celu: 1. Liczba sprawców objętych działaniami.