Substancje łatwopalne Substancja palna nazywamy substancję, która łatwo wchodzi w reakcję spalania a jej temperatura zapłonu jest niższa niż 90 C. Należy pamiętać, że do wystąpienia pożaru potrzebne są: ciepło, paliwo i tlen. Te trzy składowe tworzą tzw. trójkąt spalania. Gaszenie pożaru polega na wyeliminowaniu jednej z tych składowych i może odbywać się różnoraki sposób z wykorzystaniem kilku metod. WYELIMINOWANIE MATERIAŁU ŁATWOPALNEGO Gdy paliwo wydostaję sie przez zawór lub rurę należy jak najszybciej odciąć dopływ paliwa co powinno w zupełności spowodować ugaszenie pożaru. SCHŁADZANIE Najprostsza metodą gaszenia pożarów jest zastosowanie systemu chłodzenia, co oznacza wykorzystanie strumienia wody, deszczu lub mgły; w zależności od warunków pogodowych jest to kwestia przenikania, gaszenia lub chłodzenia. 1
STŁUMIENIE POŻARU Czynność ta wiąże się z odcięciem dostępu powietrza do miejsce gdzie zachodzi proces spalania. Tlen jest pożywką dla procesu spalania, dlatego jego całkowite wyeliminowanie, doprowadzi do zduszenia pożaru. RODZAJE POŻARÓW Wiedza na temat rodzajów pożarów, pomoże nam wybrać odpowiednią metodę ich gaszenia. W nawiązaniu do Standardów Europejskich, pożary dzielimy na: TYP OPIS Pożar ciał stałych pochodzenia organicznego (węgiel, drewno); procesowi spalenia tych materiałów towarzyszy wydzielania dużej ilości ciepła. Pożary cieczy łatwo palnych (benzyna, naftalen) i substancji stałych topniejących w pod wpływem ciepła. Pożary gazów palnych, tj.: propan, butan, acetylen Pożary metali lekkich(sód, potas, glina) F Pożary produktów żywnościowych (oleje roślinne lub tłuszcze zwierzęce) Istnieje jeszcze jeden typ pożaru, który nie został uwzględniony w powyższej tabeli; jego rozróżnienia dokonały standardy Amerykańskie i Australijskie. Są to pożary instalacji 2
elektrycznych. Są to pożary w instalacji elektrycznej, w urządzeniach elektrycznych lub w ich pobliżu. Standard Amerykański klasyfikuje ten typ pożaru jako klasa pożaru C, w Australii jest to klasa pożarów E. Może być wywołany spięciem w instalacji elektrycznej, lub przeciążeniem w przewodach.. METODA GASZENIA POŻARU W zależności od typu pożaru TYP JAK GASIĆ Pożar typu A lub ciał stałych można gasić wodą, pianą, dwutlenkiem węgla ze zmniejszonym efektem oraz odpowiednimi proszkami gaśniczymi. Można ale użyć także związków halogenowych lub halowych, które działają jak stopery reakcji łańcuchowych; niemniej nie SA one zalecane ponieważ powoduja uwalnianie się do atmosfery gazów, które uszkadzają powłokę ozonową. Pożar typu B substancji, gasi się za pomocą suchego proszku lub strumieniem wody Pożar typu C lub gazów gasimy proszkami gaśniczymi Pożar typu D lub metali są bardzo rzadkie i wymagają specjalistycznych technik gaszenia. Ich przyczyną mogą być związki chemiczne lub metale palne tj: lit, potas, sód, glina; Przed przystąpieniem do gaszenia, należy opracować system w uzależniony od substancji, palnej biorącej udział w procesie spalania. Do gaszenia tego typu pożaru stosuje się gazy obojętne i proszki, szczególnie polecane jest gaszenie dwutlenkiem węgla; z kolei proszki sprawdzają się gdy pali się instalacja o napięciu mniejszym niż 100 V. Efektywność środków gaśniczych ŚRODEK gaśniczy TYP POŻARU 3
Strumień wody doskonały Dopuszczalne dla cieczy palnych nierozpuszczalnych w wodzie (np. olej) nieskuteczny nieskuteczny NIE UZYWAĆ NIEBEZPIECZNE Strumień wody nieskuteczny nieskuteczny nieskuteczny NIE UZYWAĆ NIEBEZPIECZNE Dwutlenek węgla CO 2 nieskuteczny nieskuteczny małych pożarów użycie dopuszczalne przy Piana nieskuteczny nieskuteczny Suchy proszek nieskuteczny nieskuteczny Proszki specjalne nieskuteczny do gaszenia pożarów instalacji o napięciu poniżej 1000 V; zabroniony dla instalacji o napięciu pow. 10000 V Gaśnica halonowa Dopuszczalny małych Dopuszczalny nieskuteczny nieskuteczny GAŚNICE Małe gaśnice to podręczne i przenośne urządzenia, oraz większe transportowane na wózku z kółkami. Ich zadaniem jest ugaszenie lub zapobieżenie dalszego rozprzestrzeniania się pożaru. Są wstępną forma gaszenia pożaru, pomagają zapanować na zagrożeniem do momentu przyjazdu jednostek straży pożarnej. Każdy powinien mieć podstawową wiedzę na temat obsługi gaśnic. W momencie wybuchu pożaru, gaśnice dostępne w miejscu pracy, na terenie zakładu, chociaż małe, są pierwszą zaporą dla rozprzestrzeniającego się pożaru. Osoba, która nie zna zasad obsługi gaśnicy, nie powinna ich używać, aby nie wystawić własnej osoby na zagrożenie. 4
Woda Woda jest najtańszym i najpowszechniej występującym środkiem gaśniczym o ile miejsce pożaru jest wyposażone w odpowiednią infrastrukturę hydrauliczną. Wydajność instalacji powinna umożliwiać wypompowanie wody w ilości 200 litrów na minutę pod ciśnieniem 35kg/cm 2. Zaleca się obecność co najmniej dwóch instalacji gaśniczych, każda z nich powinna by c wyposażona w: Wąż o średnicy 45 mm i 15 metrów długości (wąż o długości 20, 25 i 30 też jest prawidłowy) System rozproszenia wody Obudowę(miejsce zwinięcia węża) Zawór zamykajacy cisnieniomierz Woda działa ze zdwojoną siłą, gdy zostanie przetworzona w parę wodną; zwiększa ona swoją objętość 700000 razy, w efekcie ilość tlenu drastycznie spada a pożar zostaje zduszony. Ponadto przejście wody w stan lotny absorbuje ciepło, obniżając znacznie temperaturę miejsca zapłonu. Widzimy więc, że gaszenie pożaru parą wodną jest znacznie efektywniejsze niż wodą jako cieczą. Ten sposób gaszenia pożaru jest skuteczny w przypadku pożarów typu A i pożarów ciał stałych, z drugiej strony jest zupełnie nieskuteczny i niewskazany do gaszenia pożarów typu B lub pożarów cieczy łatwopalnych. Woda nie wolno gasić pożarów instalacji elektrycznej pod napięciem, ponieważ jest m przewodnikiem prądu elektrycznego i może nastąpić porażenie prądem osoby gaszącej ogień. Dzięki swoim właściwościom rozpuszczającym, woda oczyszcza atmosferę z dymu i oparów, ułatwiając oddychanie. Zaleca się kontrolę węży gaśniczych co 4/5 miesięcy oraz ich osuszenie aby zapobiec rdzewieniu. 5
Lanca to urządzenie, które zwiększa przepływ wody w instalacji oraz produkuje strugę wody odpowiadający wymaganiom strażaka. Wraz ze wzrostem ciśnienia wody w wężu gaśniczym, wąż napręża się w taki sposób, że do jego obsługi potrzebnych jest kilka osób (strażaków). Tą czynność ułatwiają przenośne armatki wodne, które naprowadzają strumień wodny w odpowiednie miejsce. Gaśnice proszkowe Środkiem gaśniczym jest proszek wyrzucany za pomocą sprężonego gazu (dwutlenek węgla lub azot). Głównym składnikiem proszków gaśniczych są zwykle węglany lub fosforany sodu. Dzięki niskiej temperaturze topnienia proszek przechodzi szybko w stan ciekły oblepiając powierzchnię materiału palącego się, a tym samym odcina dostęp tlenu. Zalety: jest odporna na wodę jest nieszkodliwa dla ludzi i zwierząt nie niszczy maszyn i urządzeń, nie jest żrąca nie przewodzi prądu o napięciu do 1000 V, jest odporna na niskie i wysokie temperatury, jest łatwa w użyciu. Proszki specjalne Proszki specjalne zawierają w składzie sole metali pod postacią fosforanów alkalicznych i soli amonowych. Tworzy skorupę kwasu meta fosforowego, która odcina dopływ tlenu do miejsc zapalnych. Posiada również właściwości proszków suchych, co eliminuje osadzanie się popiołu. Dwutlenek węgla 6
Dwutlenek węgla jest środkiem gaśniczym, którym można gasić prawie wszystkie pożary, nie powodując dodatkowych zniszczeń i strat. W stanie lotnym jest bezbarwny i bezwonny. W stanie ciekłym znajduje się w butlach stalowych, pomalowanych na kolor srebrny. Jego właściwości gaśnicze polegają na izolacji dostępu tlenu do miejsca pożaru i na rozrzedzaniu go w powietrzu do stopnia wykluczającego palenie. Ma też właściwości chłodzące. Jest najlepszym środkiem gaszącym pożary urządzeń elektrycznych pod napięciem. PRAWIDŁOWA OBSŁUGA ŚRODKÓW GAŚNICZYCH RODZAJ ŚRODKA GASNICZEGO TYP POŻARU ZASIĘG I CZAS STOSOWANIA TOKSYCZNOŚĆ STRUMIEŃ WODY doskonały Dopuszczalne dla cieczy palnych nierozpuszczalnych w wodzie (np. olej) nieskuteczny nieskuteczny 9 do 12 m. Dla ojemności 9,5 l. przez 1 minute ZRYW WODY nieskuteczny nieskuteczny nieskuteczny 9 do 12 m. Dla ojemności 9,5 l. przez 1 minute DWUTLENEK WĘGLA HALONY ZWYKŁY SUCHY PROSZEK (BC) SUCHY PROSZEK POLIVYNIL SUCHY PROSZEK DO SPECJALNYC METALI przydatny przy małych przydatny przy małych przydatny przy bardzo małych nieskuteczny nieskuteczny Dla cięzarru 5 kg5, długość 1,5 to 2,5 m. przez 30 secs. nieskuteczny nieskuteczny 0,5 to 3 m. according to the capacities 6 a 40 secs. nieskuteczny nieskuteczny nieskuteczny Dobryuzycie nalezy skonsultować ze specjalistą nieskuteczny Dla ciężaru 10 kg.,. 6 to 10 m. długości przez 40 sekund nieskuteczny Dla ciężaru 10 kg.,. 6 to 10 m. długości przez 40 sekund nieskuteczny Dla ciężaru 10 kg.,. 6 to 10 m. długości przez 40 sekund względna względna 7