Ile wzrosły już ceny gazu w 28 r.? Józef Dopke Słowa kluczowe: gaz ziemny, cena gazu ziemnego, taryfa, zużycie gazu w gospodarstwach domowych Streszczenie. Przedstawiono ceny netto i brutto gazu ziemnego dla odbiorców domowych w Polsce. Porównano ceny gazu ziemnego E dla odbiorców domowych w dwóch ostatnich taryfach i przedstawiono analizę ich wzrostu. 1. Średnie roczne zużycie gazu ziemnego w gospodarstwach domowych Średnie roczne zużycie gazu ziemnego w gospodarstwach domowych w krajach Unii Europejskiej dla zbliżonych powierzchni ogrzewanych domów zależy od liczby stopniodni grzania (tabela 1) w przypadku wyposażenia tych gospodarstw domowych w podobne urządzenia gazowe. Z tych zależności wyłamują się byłe kraje socjalistyczne (oraz Niemcy po zjednoczeniu), w których struktura zużycia gazu ziemnego w gospodarstwach domowych jest zbliżona do struktury w Polsce. W Polsce prawie 55% odbiorców gazu ma tylko kuchnię gazową o bardzo małym rocznym zużyciu gazu. W starych krajach UE takich odbiorców gazu nie ma, a ci którzy mają gaz tylko w niewielkim procencie korzystają z kuchni gazowych. W Danii, np. tylko 1% odbiorców gazu ziemnego ma kuchnie gazową. W starych krajach UE gaz używa się głównie do ogrzewania mieszkań i do podgrzewania wody. Roczne zużycie gazu ziemnego w gospodarstwie domowym wyposażonym w kuchnie gazową i kocioł dwufunkcyjny będzie najwyższe w Finlandii, Szwecji Estonii, Łotwie nieco mniejsze na Litwie, Polsce, Austrii, Czechach, Danii Niemczech i najniższe w Hiszpanii i Portugalii, w których praktycznie nie ogrzewa się mieszkań. Średnia miesięczna cena gazu ziemnego jest zależna od jego zużycia. Taryfy mają część stałą niezależną od zużycia gazu i część zmienną zależną od wielkości zużycia gazu. Średnia miesięczna cena za 1 m 3 gazu jest najwyższa przy najniższym zużyciu gazu w danej taryfie a najniższa przy najwyższym zużyciu gazu. Dlatego, np. w USA czy Polsce, średnia miesięczna cena gazu w taryfie W-3 (gotowanie posiłków, podgrzewanie wody, ogrzewanie pomieszczeń) jest najwyższa w miesiącach letnich a najniższa w miesiącach zimowych (rys. 1-3). Na koszt zakupu gazu na rynku światowym wpływa dziewięciomiesięczna średnia krocząca cena produktów ropopochodnych. Ceny gazu podążają za cenami lekkiego oleju opałowego ze względu na zamienność stosowania tych dwóch paliw do ogrzewania i przy produkcji energii elektrycznej. Cena ropy naftowej rosła od stycznia 27 r. do lipca 28 r. (rys. 3). Dlatego aż do końca I kw. 29 r. ceny gazu na światowym rynku będą rosnąć. 1
Tabela 1. Roczna liczba stopniodni grzania dla lat 2-24 (Źródło: Eurostat. Environment and Energy 5/26) oraz średnie roczne zużycie gazu ziemnego przez gospodarstwa domowe (wg EURO- GAS) przeliczone na gaz ziemny o cieple spalania 39 MJ/m 3. * według polskich danych. Kraj Liczba stopniodni grzania Sd(18 o C) w o Cdniach Średnie roczne zużycie gazu w m 3 /rok --- 2 21 22 23 24 2 21 22 Finlandia 5215 5741 576 5658 5536 853 766 898 Szwecja 4932 5394 518 5227 5268 1969 2117 268 Estonia 396 4345 4271 4421 436 -- -- -- Łotwa 3739 4157 452 4245 4213 -- -- -- Litwa 3571 3935 3829 476 447 -- -- -- Polska * 394 358 3347 362 3518 513 * 611 * 585 * Austria 3183 357 3248 3474 3561 251 2315 224 Czechy 396 3553 3262 3455 3472 155 1129 184 Dania 38 3424 313 3287 3274 2128 2249 2282 Słowacja 36 3393 32 3458 3387 -- 1455 1358 W. Brytania 3247 3369 3141 384 375 1665 1694 16 Niemcy 2797 3124 2974 3135 3186 155 1129 184 Luksemburg 2793 346 2843 2953 3172 -- -- -- Słowenia 2567 2856 2668 339 349 -- -- -- Węgry 2482 2814 2648 378 2872 128 1297 131 Irlandia 2823 2834 2739 2665 273 1482 157 1369 Holandia 2492 2726 262 2766 2774 1457 1496 1483 Belgia 2534 2736 2552 2711 2798 1618 1753 1656 Francja 2242 2385 2187 2361 248 1457 1554 1451 Włochy 1959 1833 182 1971 21 131 1356 1288 Hiszpania 1814 175 1629 177 1915 534 -- 622 Grecja 1565 1542 1519 1732 1567 -- -- -- Portugalia 1291 1264 1162 1261 1368 -- -- 259 Cypr 8 586 658 728 763 -- -- -- Malta 462 378 425 583 5 -- -- -- UE-25 3128 334 3159 3247 3239 -- -- -- UE-15 -- -- -- 3195 321 -- -- -- 2
5 45 4 Miesięczne zużycie gazu (m 3 ) 35 3 25 2 15 1 5 3 6 9 12 15 18 Miesiące (1-1.27 r., 12-12.27 r. 13-1.28 r.,..., 18-6.28 r.) Rys. 1. Miesięczne zużycie gazu ziemnego E dla domu wolnostojącego o powierzchni ogrzewanej 156 m 2 z kotłem dwufunkcyjnym (6 osób) i dwoma kuchniami gazowymi w okresu od 1.1.26 r. do 3.6.28 r. 2,5 cena netto od 1.1.27 r. do 24.4.28 r. 2 cenat brutto od 1.1.27 r. do 24.4.28 r. Średnie miesięczne ceny gazu E (zł/m 3 ) 1,5 1,5 3 6 9 12 15 18 Miesiące (1-1.27 r.,, 12-12.27 r., 13-1.28 r.,..., 18-6.28 r.) Rys. 2. Średnie miesięczne ceny gazu ziemnego E płacone przez gospodarstwo domowe wg taryfy Mazowieckiego Operatora Systemu Dystrybucyjnego zamieszkujące w domu wolnostojącym o powierzchni ogrzewanej 156 m 2 z kotłem dwufunkcyjnym (6 osób) i dwoma kuchniami gazowymi w okresu od 1.1.26 r. do 3.6.28 r. 3
1,4 odbiorcy domowi 1,2 odbiorcy komercyjni Cena gazu ziemnego (USD/m 3 ) Cena ropy naftowej (x1 USD/baryłkę) 1,8,6,4 odbiorcy przemysłowi elektrownie gazowe cena ropy OK. WTI spot price FOB,2 1 13 25 37 49 61 Miesiące (1-1.23r., 13-1.24 r., 25-1.25 r., 37-1.26 r., 49-1.27 r., 61-1.28 r. 68-8.28 r.) Rys. 3. Średnie miesięczne ceny gazu ziemnego dla odbiorców domowych, komercyjnych, przemysłowych i elektrowni gazowych oraz ceny ropy naftowej (w połowie miesiąca OK WTI spot price FOB) w USA od stycznia 23 r. do sierpnia 28 r. Opracowano na podstawie: U. S. Energy Information Administration. 2. Ceny gazu ziemnego w Polsce Zatwierdzenie taryfy Nr 1/2 paliw gazowych dla PGNiG S. A. w starej strukturze organizacyjnej nastąpiło 28.2.21 r. (PG Nr1 (7)/21 z dnia 28.2.21). Od 1 stycznia 23 r. rozpoczęło działalność 6 spółek dystrybucyjnych wydzielonych z PGNiG S. A. Spółki te do 3.9.23 r. miały prawo stosować taryfę PGNiG S. A. Po 1,5 rocznym stosowaniu tej taryfy nowa taryfa PGNiG S. A. w nowej strukturze organizacyjnej została ustanowiona decyzją URG PG Nr 14/23 w dniu 16.9.23 r. i weszła w życie 1.1.23 r. W taryfie tej powiązano ceny z ciepłem spalania gazów ziemnych 28,8 MJ/m 3 dla L s (GZ-35), 32,8 MJ/m 3 dla GZ-41,5 i 39,5 MJ/m 3 dla E (GZ-5). Udział wartościowy w sprzedaży ogółem gazu wysometanowego E (GZ-5) wynosił 92,62%, a gazów zaazotowanych wynosił 3,39% dla GZ-41,5 i 3,99% dla L s (GZ-35). Dwie ostatnie zmiany taryf za gaz miały miejsce 1 stycznia 27 r. i 25 kwietnia 28 r. (rys. 4). Średnią roczną cenę jednostkową brutto gazu można obliczyć ze wzoru: Cena = [(abonamen+opłata stała za przesył)12/l +(opłata zmienna za gaz+ opłata zmienna za przesył)]1,22 gdzie: L roczne zużycie gazu ziemnego. 4
1,8 1,6 1,4 Cena netto Cena brutto Cena gazu ziemnego E (zł/m 3 ) 1,2 1,8,6,4,2 1.1.23 1.12.23 1.2.24 1.4.24 1.6.24 1.8.24 1.1.24 1.12.24 1.2.25 1.4.25 1.6.25 1.8.25 1.1.25 1.12.25 1.2.26 Analizowane miesiące 1.4.26 1.6.26 1.8.26 1.1.26 1.12.26 1.2.27 1.4.27 1.6.27 1.8.27 1.1.27 1.12.27 1.2.28 1.4.28 1.6.28 1.8.28 Rys. 4. Cena netto i brutto gazu ziemnego wysokometanowego E (stare oznaczenie GZ-5) dla odbiorców domowych rozliczanych wg taryfy W-3 o zużyciu rocznym 25 m 3 /rok u Mazowieckiego Operatora Systemu Dystrybucyjnego Sp. z o. o. Według wysokości cen i stawek opłat Mazowieckiego Operatora Systemu Dystrybucyjnego Sp. z o. o. obowiązujących od 1 stycznia 27 r. w taryfie W-3 o zużyciu gazu 25 m 3 /rok, ceny zmienne gazu E wynosiły (tablica 2-4),7928 zł/m 3 za gaz i,3495 zł/m 3 za przesył gazu. Po uwzględnieniu VAT-u otrzymuje się cenę płaconą przez odbiorcę 1,3936 zł/m 3 plus opłaty stałe 24,2 zł/miesiąc. Zakładając średnie zużycie gazu w taryfie W-3 w wysokości 25 m 3 /rok opłaty stałe powodują dodatkowy wzrost ceny o,1417 zł/m 3. Cena za gaz ziemny E w taryfie W-3 przy zużyciu 25 m 3 /rok wynosiła więc 1,5353 zł/m 3. Od 25.4.28 r. cena brutto wynosi (tablica 3) 1,753 zł/m 3 a wzrost ceny gazu wynosił 14,2 %. Tablica 2. Ceny netto i brutto (z VAT) gazu ziemnego wysokometanowego E (stare oznaczenie GZ-5) dla gospodarstw domowych o rocznym zużyciu gazu 25 m 3 w Spółkach Obrotu Gazem Sp. z o. o. obowiązujące od 1.1.27 r. do 24.4.28 r. Składniki ceny Operator Systemu Dystrybucyjnego Sp. z o. o. -- Karpacki Górnośląski Pomorski Mazowiecki Wielkopolski Dolnośląski Cena za gaz,8134 zł/m 3,8129 zł/m 3,821 zł/m 3,7928 zł/m 3,858 zł/m 3,881 zł/m 3 Abonament 7 zł/m-c 6 zł/m-c 7,1 zł/m-c 6,2 zł/m-c 7,1 zł/m-c 6,3 zł/m-c Cena za przesył,369 zł/m 3,3493 zł/m 3,353 zł/m 3,3495 zł/m 3,3795 zł/m 3,429 zł/m 3 Stawka stała 11,85 zł/m-c 15,65 zł/m-c 13,4 zł/m-c 18 zł/m-c 12,5 zł/m-c 11,5 zł/m-c Cena netto 1,2648 zł/m 3 1,2661 zł/m 3 1,2715 zł/m 3 1,2585 zł/m 3 1,2794 zł/m 3 1,3144 zł/m 3 Cena brutto 1,543 zł/m 3 1,5447 zł/m 3 1,5512 zł/m 3 1,5353 zł/m 3 1,568 zł/m 3 1,636 zł/m 3 5
Tablica 3. Ceny netto i brutto (z VAT) gazu ziemnego wysokometanowego E dla gospodarstw domowych o rocznym zużyciu gazu 25 m 3 u Operatorów Systemu Dystrybucyjnego Sp. z o. o. obowiązujące od 25.4.28 r. Składniki ceny Operator Systemu Dystrybucyjnego Sp. z o. o. -- Karpacki Górnośląski Pomorski Mazowiecki Wielkopolski Dolnośląski Cena za gaz,9215 zł/m 3,9215 zł/m 3,9215 zł/m 3,9215 zł/m 3,9215 zł/m 3,9215 zł/m 3 Abonament 7,1 zł/m-c 7,1 zł/m-c 7,1 zł/m-c 7,1 zł/m-c 7,1 zł/m-c 7,1 zł/m-c Cena za przesył,3132 zł/m 3,3919 zł/m 3,3673 zł/m 3,2936 zł/m 3,3756 zł/m 3,466 zł/m 3 Stawka stała 32,85 zł/m-c 27,6 zł/m-c 32,35 zł/m-c 39,1 zł/m-c 31,6 zł/m-c 32,5 zł/m-c Cena netto 1,4265 zł/m 3 1,48 zł/m 3 1,4782 zł/m 3 1,4369 zł/m 3 1,4829 zł/m 3 1,5182 zł/m 3 Cena brutto 1,743 zł/m 3 1,856 zł/m 3 1,834 zł/m 3 1,753 zł/m 3 1,891 zł/m 3 1,8522 zł/m 3 U Wielkopolskiego Operatora Systemu Dystrybucyjnego analogiczna cena za gaz ziemny E w taryfie W-3 wynosiła w styczniu 27 r.: za gaz,858 zł/m 3 i za przesył,3795 zł/m 3 i opłaty stałe 7,1+12,5=19,6 zł/miesiąc razem z VAT-em 1,568 zł/m 3. Ceny te są zbliżone do ceny w USA w styczniu 27 r.,4266 dolara/m 3 (1,178 zł/m 3 ) i w czerwcu 27 r.,5729 dolara/m 3 (1,582 zł/m 3 ) dla kursu 1 dolar=2,7619 zł. W USA od 1992 r. ceny gazu ziemnego dla wszystkich odbiorców rosną (rys. 3). Wyjątkiem jest większy spadek cen w 22 r. w większości stanów. Średnia cena krajowa w USA wzrosła z około,21 dolarów w 1992 r. do około,46 dolarów za 1 m 3 w 25 r. W sezonie 21/22 37% ceny to koszty samego gazu a 63% to koszty przesyłu i dystrybucji, w sezonie 24/25 r. 53% ceny to koszty gazu a 47% koszty przesyłu i dystrybucji, w sezonie 25/26 r. już 64% ceny to koszty gazu a tylko 36% to koszty przesyłu i dystrybucji. W Polsce w sezonie grzewczym 25/26 r. 5,45% ceny to koszty gazu a 49,55% koszty przesyłu i dystrybucji (tabela 4). Tabela 4. Cena za gaz ziemny wysokometanowy E (stare oznaczenie GZ-5) o cieple spalania 39,5 MJ/m 3 dla użytkownika w taryfie W-3 zużywającego 25 m 3 /rok gazu u Mazowieckiego Operatora Systemu Dystrybucyjnego Sp. z o. o. Okres Cena netto Cena brutto Koszt gazu w cenie brutto --- zł/m 3 zł/m 3 % Od 1.1.23 r. do 31.12.24 r.,9138 1,1148 42,42 Od 1.1.25 r. do 31.6.25 r.,9446 1,1524 44,93 Od 1.7.25 r. do 3.9.25 r.,9948 1,2136 46,8 Od 1.1.25 r. do 31.12.25 r. 1,368 1,2648 48,23 Od 1.1.26 r. do 31.3.26 r. 1,198 1,3539 5,45 Od 1.4.26 r. do 31.12.26 r. 1,1857 1,4465 49,78 Od 1.1.27 r. do 24.4.28 r. 1,2585 1,5353 51,64 Od 25.4.28 r. 1,4369 1,753 52,57 Rzeczywista średnia roczna cena płacona za gaz E w taryfie W-3 zależy od rocznego zużycia gazu ziemnego (rys. 5, 6). Cena brutto u Mazowieckiego Operatora Systemu Dystrybucyjnego w taryfie W-3 o zużyciu rocznym od 12 m 3 do 8 m 3 po 25 kwietnia 28 r. wynosi od 2,461 zł/m 3 przy zużyciu 12 m 3 /rok, 1,7899 zł/m 3 przy zużyciu 22 m 3 /rok, 1,6938 zł/m 3 przy zużyciu 32 m 3 /rok do 1,567 zł/m 3 przy zużyciu 8 m 3 /rok. Im więcej zużywa gazu rocznie odbiorca domowy tym niższa jest cena gazu. Układ taryfy premiuje odbiorców o wyższym rocznym zużyciu gazu. W nowej taryfie obowiązującej po 25 kwietnia 28 r. to premiowanie jest jeszcze silniejsze. 6
2,3 cena netto od 25.4.28 r. Cena gazu ziemnego E (zł/m 3 ) 2,1 1,9 1,7 1,5 1,3 cenat brutto od 25.4.28 r. cena netto od 1.1.27 r. do 24.4.28 r. cenat brutto od 1.1.27 r. do 24.4.28 r. 1,1,9 12 22 32 42 52 62 72 Roczne zużycie gazu E (m 3 /rok) Rys. 5. Cena netto i brutto gazu ziemnego wysokometanowego E (stare oznaczenie GZ-5) dla odbiorców domowych rozliczanych wg taryfy W-3 od 1.1.27 r. do 24.4.28 r. i po 25.4.28 r. o zużyciu rocznym od 12 do 8 m 3 /rok u Mazowieckiego Operatora Systemu Dystrybucyjnego Sp. z o. o. 2 1,8 1,6 Cena netto Cena brutto y =,116x + 1,54 R 2 =,9294 Ceny gazu ziemnego E (zł/m 3 ) 1,4 1,2 1,8,6 y =,95x +,8241 R 2 =,9295,4,2 4 8 12 16 2 24 28 32 36 4 44 48 52 56 6 Miesiące (1-1.23 r., 4-1.24 r., 16-1.25, 28-1.26 r., 4-1.27 r., 52-1.28 r.,... 6-9.28 r.) Rys. 6. Cena netto i brutto gazu ziemnego wysokometanowego E (stare oznaczenie GZ-5) dla odbiorców domowych rozliczanych wg taryfy W-3 o zużyciu rocznym 25 m3/rok u Mazowieckiego Operatora Systemu Dystrybucyjnego Sp. z o. o. 7
Od 25 kwietnia 28 r. wzrost ceny brutto gazu E dla odbiorców domowych rozliczanych wg taryfy W-3 wynosi (rys. 7) od 9% dla odbiorców o maksymalnym zużyciu rocznym 8 m 3 do 21,2% dla odbiorcy o najmniejszym zużyciu rocznym 12 m 3 w tej taryfie u Mazowieckiego Operatora Systemu Dystrybucyjnego Sp. z o. o. 25 Procentowy wzrost ceny gazu 25.4.28 r. (%) 2 15 1 5 1 2 3 4 5 6 7 8 Roczne zużycie gazu E w taryfie W-3 (m 3 ) Rys. 7. Wzrost ceny brutto gazu ziemnego wysokometanowego E (stare oznaczenie GZ-5) dla odbiorców domowych rozliczanych wg taryfy W-3 o zużyciu rocznym od 12 do 8 m 3 /rok w Mazowieckiej Spółce Obrotem Gazu Sp. z o. o. Cena za gaz ziemny E w taryfie W-2 przy zużyciu 9 m 3 /rok wynosiła u Mazowieckiego Operatora Systemu Dystrybucyjnej Sp. z o.o. 1,6934 zł/m 3 (tablica 5 od 1.1.27 r. do 24.4.28 r. Od 25.4.28 r. cena brutto wynosi (tablica 6 1,8629 zł/m 3 a wzrost ceny gazu wynosił 1 % dla takiego odbiorcy (rys. 9, 1). Tablica 5. Ceny netto i brutto (z VAT) gazu ziemnego wysokometanowego E (stare oznaczenie GZ-5) dla gospodarstw domowych rozliczanych wg taryfy W-2 o rocznym zużyciu gazu 9 m 3 w Spółkach Obrotu Gazem Sp. z o. o. obowiązujące od 1.1.27 r. do 24.4.28 r. Składniki ceny Operator Systemu Dystrybucyjnego Sp. z o. o. -- Karpacki Górnośląski Pomorski Mazowiecki Wielkopolski Dolnośląski Cena za gaz,8636 zł/m 3,8382 zł/m 3,8281 zł/m 3,8215 zł/m 3,827 zł/m 3,8429 zł/m 3 Abonament 5,5 zł/m-c 4,8 zł/m-c 6,4 zł/m-c 5,6 zł/m-c 5,8 zł/m-c 5, zł/m-c Cena za przesył,4436 zł/m 3,4325 zł/m 3,44 zł/m 3,4385 zł/m 3,4272 zł/m 3,4576 zł/m 3 Stawka stała 2,8 zł/m-c 6, zł/m-c 4,1 zł/m-c 4, zł/m-c 4, zł/m-c 3,15 zł/m-c Cena netto 1,4179 zł/m 3 1,4147 zł/m 3 1,3721 zł/m 3 1,388 zł/m 3 1,3786 zł/m 3 1,492 zł/m 3 Cena brutto 1,73 zł/m 3 1,7259 zł/m 3 1,674 zł/m 3 1,6934 zł/m 3 1,6819 zł/m 3 1,7192 zł/m 3 8
Tablica 6. Ceny netto i brutto (z VAT) gazu ziemnego wysokometanowego E dla gospodarstw domowych rozliczanych wg taryfy W-2 o rocznym zużyciu gazu 9 m 3 u Operatorów Systemu Dystrybucyjnego Sp. z o. o. obowiązujące od 25.4.28 r. Składniki ceny Operator Systemu Dystrybucyjnego Sp. z o. o. -- Karpacki Górnośląski Pomorski Mazowiecki Wielkopolski Dolnośląski Cena za gaz,935 zł/m 3,935 zł/m 3,935 zł/m 3,935 zł/m 3,935 zł/m 3,935 zł/m 3 Abonament 9,85 zł/m-c 6,4 zł/m-c 6,4 zł/m-c 6,4 zł/m-c 6,4 zł/m-c 6,4 zł/m-c Cena za przesył,465 zł/m 3,449 zł/m 3,4397 zł/m 3,3466 zł/m 3,3965 zł/m 3,4448 zł/m 3 Stawka stała 2,8 zł/m-c 1,15 zł/m-c 1,7 zł/m-c 12, zł/m-c 11,1 zł/m-c 1,55 zł/m-c Cena netto 1,5582 zł/m 3 1,647 zł/m 3 1,627 zł/m 3 1,5269 zł/m 3 1,5648 zł/m 3 1,658 zł/m 3 Cena brutto 1,91 zł/m 3 1,9577 zł/m 3 1,9553 zł/m 3 1,8629 zł/m 3 1,991 zł/m 3 1,9591 zł/m 3 2,6 Cena gazu ziemnego E (zł/m 3 ) 2,4 2,2 2 1,8 1,6 1,4 cena netto od 25.4.28 r. cenat brutto od 25.4.28 r. cena netto od 1.1.27 r. do 24.4.28 r. cenat brutto od 1.1.27 r. do 24.4.28 r. 1,2 1 3 4 5 6 7 8 9 1 11 12 Roczne zużycie gazu E (m 3 /rok) Rys. 8. Cena netto i brutto gazu ziemnego wysokometanowego E (stare oznaczenie GZ-5) dla odbiorców domowych rozliczanych wg taryfy W-2 od 1.1.27 r. do 24.4.28 r. i po 25.4.28 r. o zużyciu rocznym od 3 do 12 m 3 /rok u Mazowieckiego Operatora Systemu Dystrybucyjnego Sp. z o. o. Cena za gaz ziemny E w taryfie W-1 przy zużyciu 12 m 3 /rok wynosiła u Mazowieckiego Operatora Sieci Dystrybucyjnej Sp. z o.o. 2,3113 zł/m 3 (tablica 7) od 1.1.27 r. do 24.4.28 r. Od 25.4.28 r. cena brutto wynosi (tablica 8) 2,796 zł/m 3 a wzrost ceny gazu wynosił 17,2 % dla takiego odbiorcy domowego. 9
25 Procentowy wzrost ceny gazu 25.4.28 r. (%) 2 15 1 5 3 4 5 6 7 8 9 1 11 12 Roczne zużycie gazu E w taryfie W-2 (m 3 ) Rys. 9. Wzrost ceny brutto gazu ziemnego wysokometanowego E (stare oznaczenie GZ-5) dla odbiorców domowych rozliczanych wg taryfy W-2 o zużyciu rocznym od 3 do 12 m 3 /rok w Mazowieckiej Spółce Obrotem Gazu Sp. z o. o. Tablica 7. Ceny netto i brutto (z VAT) gazu ziemnego wysokometanowego E (stare oznaczenie GZ-5) dla gospodarstw domowych rozliczanych wg taryfy W-1 o rocznym zużyciu gazu 12 m 3 w Spółkach Obrotu Gazem Sp. z o. o. obowiązujące od 1.1.27 r. do 24.4.28 r. Składniki ceny Operator Systemu Dystrybucyjnego Sp. z o. o. -- Karpacki Górnośląski Pomorski Mazowiecki Wielkopolski Dolnośląski Cena za gaz,8611 zł/m 3,858 zł/m 3,8341 zł/m 3,822 zł/m 3,8253 zł/m 3,8429 zł/m 3 Abonament 4, zł/m-c 3,79 zł/m-c 4,3 zł/m-c 4, zł/m-c 4, zł/m-c 4, zł/m-c Cena za przesył,543 zł/m 3,4967 zł/m 3,461 zł/m 3,5225 zł/m 3,4493 zł/m 3,4741 zł/m 3 Stawka stała 1,17 zł/m-c 1,98 zł/m-c 1,55 zł/m-c 1,5 zł/m-c 1,8 zł/m-c 1,4 zł/m-c Cena netto 1,9211 zł/m 3 1,9245 zł/m 3 1,881 zł/m 3 1,8945 zł/m 3 1,8546 zł/m 3 1,857 zł/m 3 Cena brutto 2,3437 zł/m 3 2,3479 zł/m 3 2,2937 zł/m 3 2,3113 zł/m 3 2,2626 zł/m 3 2,2655 zł/m 3 Tablica 8. Ceny netto i brutto (z VAT) gazu ziemnego wysokometanowego E dla gospodarstw domowych rozliczanych wg taryfy W-1 o rocznym zużyciu gazu 12 m 3 u Operatorów Systemu Dystrybucyjnego Sp. z o. o. obowiązujące od 25.4.28 r. Składniki ceny Operator Systemu Dystrybucyjnego Sp. z o. o. -- Karpacki Górnośląski Pomorski Mazowiecki Wielkopolski Dolnośląski Cena za gaz,95 zł/m 3,95 zł/m 3,95 zł/m 3,95 zł/m 3,95 zł/m 3,95 zł/m 3 Abonament 4,3 zł/m-c 4,3 zł/m-c 4,3 zł/m-c 4,3 zł/m-c 4,3 zł/m-c 4,3 zł/m-c Cena za przesył,517 zł/m 3,586 zł/m 3,5258 zł/m 3,476 zł/m 3,473 zł/m 3,4827 zł/m 3 Stawka stała 3,4 zł/m-c 3,9 zł/m-c 3,55 zł/m-c 3,65 zł/m-c 3,7 zł/m-c 4,2 zł/m-c Cena netto 2,237 zł/m 3 2,2786 zł/m 3 2,268 zł/m 3 2,221 zł/m 3 2,223 zł/m 3 2,2827 zł/m 3 Cena brutto 2,7291 zł/m 3 2,7799 zł/m 3 2,7582 zł/m 3 2,796 zł/m 3 2,7121 zł/m 3 2,7849 zł/m 3 1
3. Wnioski W pierwszym kwartale 27 r. cena brutto za gaz ziemny wysokometanowy E w przeciętnym gospodarstwie domowym w Polsce w wynosiła: od 2,2626 do 2,3479 zł/m 3 w taryfie W-1, od 1,674 do 1,73 zł/m 3 w taryfie W-2 i od 1,5353 do 1,636 zł/m 3 w taryfie W-3. Ceny w taryfie W-3 były zbliżone do cen gazu w USA w pierwszym półroczu 27 r.,4266 -,5729 dolara/m 3 (1,178 zł/m 3-1,582 zł/m 3 ) dla kursu 1 dolar=2,7619 zł oraz do cen w takich krajach jak Wielka Brytania, Kanada, Czechy i Słowacja. W maju 28 r. cena brutto za gaz ziemny wysokometanowy E w przeciętnym gospodarstwie domowym w Polsce w wynosiła: od 2,796 do 2,7844 zł/m 3 w taryfie W-1, od 1,8629 do 1,9591 zł/m 3 w taryfie W-2 i od 1,743 do 1,8522 zł/m 3 w taryfie W-3. Wniosek o podwyżkę cen gazu w dniu 25 kwietnia 28 r. był uzasadniany wzrostem cen gazu ziemnego na rynkach światowych. Zmiana taryf w dniu 25 kwietnia 28 r. wskazuje jednak, że najbardziej zwiększyły się opłaty stałe a nie cena za gaz (rys. 7). U Mazowieckiego Operatora Systemu Dystrybucyjnego Sp. z o. o. w taryfie W-3 najwyższą cenę jednostkową za gaz płacą odbiorcy o najmniejszym zużyciu 12 m 3 /rok a wzrost ceny brutto w dniu 25.4.28 r. wyniósł dla nich 21,2%. Najniższą cenę jednostkową za gaz płacą odbiorcy o największym zużyciu 8 m 3 /rok a wzrost ceny brutto w dniu 25.4.28 r. wyniósł dla nich tylko 9% (rys. 7). Opłaty stałe wzrosły o 9,9% a cena za gaz wzrosła tylko o 16,2%. Cena zmienna za przesył zmalała z,3495 zł/m 3 do,2936 zł/m 3, pomimo że wzrost ceny gazu powinien spowodować wzrost również ceny gazu za przesył. Na wielu stacjach sprężania gazu używa się go do napędu sprężarek. Analogiczna sytuacja ma miejsce w przypadku taryfy W-2. Najwyższy wzrost ceny brutto nastąpił dla odbiorców o najmniejszym zużyciu 3 m 3 /rok (22,7%) a najmniejszy u odbiorców o największym zużyciu 12 m 3 /rok (8,1%) (rys. 9). Opłaty stałe wzrosły o 91,7% a cena za gaz wzrosła tylko o 13,8%. Cena zmienna za przesył zmalała w taryfie W-2 z,4385 zł/m 3 do,3466 zł/m 3. Zmiana cen gazu dla odbiorców domowych w dniu 25.4.28 r. w małym stopniu spowodowana była zmianami cen kupowanego gazu. Zmiana taryf wskazuje na urealnianie składników taryf jak również na zapewnienie większych przychodów (stałych) dostawcy gazu bez względu na zużycie gazu prze odbiorców domowych. Duży wzrost cen gazu w Polsce w ostatnich latach przyśpieszy spadek zużycia gazu, analogicznie jak miało to miejsce w USA, Kanadzie i w krajach europejskich [1, 2]. W Unii Europejskiej popyt na gaz spadł w 26 i 27 r. Duże różnice w wartościach wskaźnika efektywności zużycia gazu ziemnego na ogrzewanie budynków w Polsce i sąsiednich krajach [3, 4] z tej samej strefy izolacji termicznej, pozwala prognozować istotny spadek średniego zużycia gazu ziemnego w gospodarstwach domowych w Polsce w części przeznaczanej na ogrzewanie pomieszczeń w miarę poprawy termoizolacji starych budynków i wprowadzania do użytku nowoczesnych kotłów. PGNiG S.A. złożył w Urzędzie Regulacji Energetyki kolejny wniosek o podwyżkę taryf na gaz ziemny. PGNiG S.A. chce, aby nowa taryfa zaczęła obowiązywać od początku października 28 r. Wniosek uzasadnia wzrostem cen gazu ziemnego na rynkach światowych. Na koszt zakupu gazu wpływa dziewięciomiesięczna średnia krocząca cena produktów ropopochodnych. Az do końca I kw. 29 r. ceny gazu na światowym rynku będą rosnąć (rys. 3). Ponadto PGNiG S.A. przewiduje umocnienie kursu dolara wobec złotego w tym roku. O ile wyższe rachunki za gaz będą płacić odbiorcy domowi w nowym sezonie grzewczym dowiemy się już niebawem. 11
Literatura [1] Dopke J.: Zależność zużycia gazu ziemnego w gospodarstwach domowych od liczby stopniodni grzania. Rynek Energii nr 5 (66) 26, str. 75-86. [2] Dopke J.: Trendy zmian zużycia gazu ziemnego w gospodarstwach domowych w USA. Wiadomości Naftowe i Gazownicze nr 11 (13) 26, str. 15-19. [3] Dopke J.: Wskaźniki efektywności zużycia gazu ziemnego w gospodarstwach domowych. Instal 27 (268) nr 1. [4] Dopke J.: Zużycie gazu ziemnego w gospodarstwach domowych. Praktyczne oszacowanie wskaźników efektywności. Rynek Instalacyjny 28 nr 7/8. (WWW.rynekinstalacyjny.pl) Mgr inż. Józef Dopke e-mail: jozefdopke@wp.pl 12