EFEKTY WOJNY W IRAKU

070/04 EFEKTY WOJNY W IRAKU Warszawa, wrzesień 2004 roku Sondaż w sprawie udziału Polski w wojnie w Iraku, przeprowadzony przez TNS OBOP w dniach 2-5.09.2004 r. wykazał, że: Obecnie 23% badanych uważa, że Polska zrobiła dobrze wysyłając wojsko do Iraku, zaś 71% sądzi, że Polska zrobiła źle; przybywa ocen krytycznych. 60% badanych jest zdania, że polskie wojsko należy wycofać z Iraku natychmiast ( teraz ), zaś 36%, że należy je tam pozostawić do wspólnego zakończenia misji przez wojska Stanów Zjednoczonych i ich sojuszników. 38% badanych sądzi, że wysyłając wojsko do Iraku Polska poprawiła, zaś 47%, że pogorszyła swą opinię w świecie. 55% badanych uważa, że dla przyszłości Polski lepiej jest brać udział w sprawach światowych, a 36%, że lepiej trzymać się od nich z daleka obserwuje się przyrost zwolenników drugiego z poglądów. Ośrodek Badania Opinii Publicznej Sp. z o.o.; ul. Wspólna 56; 00-687 Warszawa; NIP: 521-10-18-407; REGON: 011162458 Bank Przemysłowo Handlowy PBK S.A. XX Oddział w Warszawie; Nr konta: 9710 6000 7600 0032 0000 436235; Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy XIX Wydział Gospodarczy KRS 0000100746; Kapitał Zakładowy: 1.000.000,00 zł t +48 22 598 98 98; f +48 22 598 99 99 e office@tns-global.pl; www.tns-global.pl

TNS OBOP Efekty wojny w Iraku, sondaż z dn. 2-5.09.2004 r. Cytowanie, publiczne odtwarzanie, kopiowanie oraz wykorzystywanie w innej formie danych, informacji i opracowań zawartych w tej publikacji jest dozwolone pod warunkiem podania źródła: TNS OBOP. Wojna w dalekim Iraku angażuje polską opinię publiczną. Powodem jest udział polskiego wojska najpierw w krótkotrwałych regularnych działaniach wojennych, a potem w przedłużających się działaniach stabilizacyjnych czyli w zbrojnym utrzymaniu porządku w Iraku. Opinię publiczną poruszają także komplikacje w międzynarodowej pozycji Polski, związane z bezwarunkowym poparciem udzielonym Stanom Zjednoczonym w kwestii Iraku, w sytuacji, gdy wielkie kraje kontynentalnej Europy odmówiły Ameryce tego poparcia. Stosunek do udziału Polski w wojnie w Iraku TNS OBOP badał na początku kwietnia 2003 r., w dwa tygodnie po wybuchu wojny (20.03) oraz na początku czerwca 2003 r., niedługo po zakończeniu regularnej fazy wojny. Sondaż obecny, przeprowadzony w dniach 2-5 września 2004 r. pokaże stan opinii w półtora roku od wybuchu tej wojny 1. POLSKIE WOJSKO W IRAKU Na regularną wojnę w Iraku Polska wysłała niewielki oddział komandosów i ich dotyczyło pytanie z kwietnia 2003 r.: Czy Polska zrobiła dobrze czy źle, że wysłała na wojnę swoich żołnierzy?. Po upadku reżimu Sadama Husajna Polska otrzymała w Iraku strefę stabilizacyjną (tego dotyczył sondaż z czerwca 2003 r.) i dziś w Iraku stacjonuje, utrzymuje porządek i czasami walczy już trzecia zmiana polskiego kontyngentu stanowiącego część wielonarodowej dywizji, dowodzonej przez polskich generałów. Pytanie dzisiejsze: Czy Polska zrobiła dobrze czy źle, że wysłała swoich żołnierzy do Iraku? w odbiorze badanych dotyczy zapewne całości polskiego zaangażowania wojskowego w Iraku. W tabeli zestawiono odpowiedzi uzyskane w tych trzech sondażach. 1 Sondaż zrealizowano w dniach 2-5 września 2004 r. na ogólnopolskiej, losowej, reprezentatywnej próbie 1004 mieszkańców Polski w wieku 15 i więcej lat. Maksymalny błąd pomiaru dla tej wielkości próby wynosi +/- 3,1%, przy wiarygodności oszacowania równej 95%. 2

TNS OBOP Efekty wojny w Iraku, sondaż z dn. 2-5.09.2004 r. Kwiecień 2003: Czy Polska zrobiła dobrze czy źle, że wysłała na wojnę swoich żołnierzy? Czerwiec 2003: Po wojnie w Iraku Polska otrzymała tam strefę, do której wyśle wojsko i będzie nią zarządzać. Czy, zdaniem P., to dobrze czy źle dla Polski? Dane w proc. Wrzesień 2004: Czy Polska zrobiła dobrze czy źle, że wysłała swoich żołnierzy do Iraku Bardzo dobrze 4 9 2 Dobrze 21 42 21 Źle 40 25 45 Bardzo źle 28 5 26 Trudno powiedzieć 7 19 6 W tabeli tej historia widoczna jest jak na dłoni. W kwietniu 2003 r., tuż po wybuchu wojny wysłanie polskich żołnierzy na wojnę w Iraku akceptowało 25 proc, a nie akceptowało 68 proc. badanych. Po zwycięskiej wojnie, a jak się dziś okazuje, tylko fazie wojny regularnej, aż połowa badanych (51 proc.) uważała, że strefa z polskim wojskiem to rzecz dobra dla Polski, a tylko 30 proc. uważała, że to coś złego. Po trwającym przeszło rok doświadczeniu w stabilizacji Iraku, ocena polskiej obecności wojskowej w Iraku jest jednak prawie dokładnie tak samo negatywna jak na początku wojny! Przyrost aprobaty spowodowany przez szybką i łatwą wojnę, został skasowany przez doświadczenie przedłużającej się i powodującej własne ofiary, stabilizacji Iraku. Pozytywna ocena wysłania polskiego wojska do Iraku częściej niż w pozostałych grupach występuje wśród osób z wykształceniem wyższym (42 proc.), kierowników i specjalistów oraz prywatnych przedsiębiorców (32-33 proc.), a także wśród ludzi w dobrej sytuacji materialnej (38 proc.), krótko w górnych warstwach społecznych. Krytyczna ocena wysłania polskiego wojska na wojnę z Irakiem pociąga za sobą postulat szybkiego wycofania polskich żołnierzy z Iraku. (Akurat w czasie realizacji tego sondażu politycy PSL zaczęli zbierać podpisy pod apelem o natychmiastowe wycofanie się Polski z Iraku). Badanych postawiono wobec wyboru: wycofać polskie wojsko natychmiast ( teraz ) czy pozostawić je do momentu, który określono jako wspólne zakończenie misji przez wojska Stanów Zjednoczonych i ich sojuszników? Wybór większości jest jasny: wycofać już teraz. Czy Polska powinna teraz wycofać swoje wojsko z Iraku czy też powinna pozostawić je do wspólnego zakończenia misji przez wojska Stanów Zjednoczonych i ich sojuszników? Wycofać 60% Pozostawić 36% Trudno powiedzieć 4% 3

TNS OBOP Efekty wojny w Iraku, sondaż z dn. 2-5.09.2004 r. Społeczne zróżnicowanie poglądów nie jest tu duże. Tym niemniej warto zauważyć, że zwolennikami pozostawienia polskiego wojska w Iraku nieco częściej są ludzie z wykształceniem wyższym (52 proc.), zamieszkali w wielkich miastach (43 proc.), należący do grupy kierowników i specjalistów (46 proc.), znajdujący się w dobrej pozycji materialnej (57 proc.). Logiczne, że są to te same grupy, w których częściej występują pozytywne oceny wysłania polskiego wojska do Iraku. KONSEKWENCJE WOJNY W dyskusjach wokół polskiego udziału w wojnie w Iraku strony sporu były podzielone w kwestii wpływu tego udziału na opinię i pozycję Polski w świecie. Polska stając po stronie wolności w odległym kraju, ukazuje się światu jako państwo poważne, sojusznik na którego można liczyć, odpowiedzialny partner w stosunkach międzynarodowych mówili zwolennicy polskiego zaangażowania w Iraku. Polska, angażując się w konflikt w odległym rejonie świata i opowiadając się jednoznacznie po stronie Ameryki, a dystansując się od bliskiej jej Europy, ukazuje się światu jako państwo, które nie umie rozpoznać swoich interesów i utrzymać solidarności europejskiej mówili przeciwnicy polskiego zaangażowania. Ten podział istnieje także w masowej opinii publicznej. Opinia ta skłania się ku poglądowi, że Polska wysyłając swych żołnierzy do Iraku pogorszyła (47 proc.), a nie poprawiła (38%) opinię w świecie. Czy Polska wysyłając swych żołnierzy do Iraku poprawiła czy pogorszyła sobie opinię w świecie? Zdecydowanie poprawiła 5% Raczej poprawiła 33% Raczej pogorszyła 38% Zdecydowanie pogorszyła 9% Trudno powiedzieć 15% Nie mamy wcześniejszych danych, które pozwoliłyby zbadać zmianę poglądów. Zmianę tę możemy jednak wykryć w innym przypadku. W czerwcu 2003 r., niedługo po szybkim zwycięskim zakończeniu regularnej wojny w Iraku, prawie dwie trzecie (64 proc.) badanych uważało, że dla przyszłości Polski lepiej brać udział w 4

TNS OBOP Efekty wojny w Iraku, sondaż z dn. 2-5.09.2004 r. sprawach światowych, a tylko 22 proc., że lepiej trzymać się od nich z daleka. Dziś, gdy końca wojny nie widać, zwolennicy udziału Polski w sprawach światowych nadal stanowią większość bezwzględną (55 proc.), ale tych co sądzą, że od takich spraw trzymać się trzeba z daleka jest już o dwie trzecie więcej niż rok przedtem, bo 36 proc. Do tej grupy przepłynęli zarówno zwolennicy udziału Polski w polityce światowej, jak i ci, którzy nie mieli w sprawie własnego zdania. Dane w proc. Co jest lepsze dla przyszłości Polski brać udział w sprawach światowych, czy też trzymać się od nich z daleka? Czerwiec 2003 Wrzesień 2004 Brać udział w sprawach światowych 64 55 Trzymać się od nich z daleka 22 36 Trudno powiedzieć 14 9 Zaobserwowany spadek poparcia dla udziału Polski w polityce globalnej jest ważną konsekwencja polskiego zaangażowania w Iraku i bez wątpienia najważniejszym wynikiem tego badania. 5

Polscy żołnierze biorą udział w misji stabilizacyjnej w Iraku. Czy pan(i) zdaniem, Polska zrobiła dobrze, czy źle, że wysłała swoich żołnierzy do Iraku? DANE W PROC. LICZBA OSÓB bardzo dobrze dobrze źle bardzo źle trudno powiedzieć OGÓŁEM 3 21 45 26 6 1004 PŁEĆ mężczyźni 4 24 43 24 5 480 kobiety 1 18 46 28 7 524 15-19 lat 2 30 54 7 6 99 20-29 lat 3 20 48 24 5 199 WIEK 30-39 lat 3 23 42 30 2 157 40-49 lat 2 19 45 23 11 185 50-59 lat 4 20 44 29 3 157 60 lat lub więcej 2 17 39 35 8 206 podstawowe, gimnazjalne 2 17 47 27 7 295 WYKSZTAŁCENIE zasadnicze zawodowe 2 19 46 30 3 265 średnie i pomaturalne 3 19 46 24 7 337 licencjat, wyższe 3 39 30 20 7 106 wieś 1 18 47 28 6 372 miasto do 20 tys. 3 19 41 32 6 128 MIEJSCE ZAMIESZKANIA miasto 21-100 tys. 1 26 48 22 3 196 miasto 101-500 tys. 5 21 42 25 7 184 miasto pow. 500 tys. 5 22 40 22 10 124 małopolski 3 22 36 33 7 176 wschodni 1 20 48 23 8 107 katowicki 3 20 50 23 4 133 REGION dolnośląski 3 22 34 35 5 100 wielkopolski 1 16 61 19 3 111 pomorski 4 20 45 23 7 158 centralny 2 22 43 25 7 218 AKTYWNOŚĆ ZAWODOWA pracuje zawodowo 4 18 46 26 6 386

GRUPA SPOŁECZNO - ZAWODOWA SAMOOCENA SYTUACJI MATERIALNEJ STOSUNEK DO WIARY POGLĄDY POLITYCZNE ZAINTERESOWANIE POLITYKĄ nie pracuje zawodowo 2 22 44 26 6 618 kierownicy i specjaliści 4 29 43 22 2 64 prywatni przedsiębiorcy 1 31 16 17 34 28 pracownicy administracji i usług 4 12 55 27 2 91 robotnicy 5 16 46 29 4 157 rolnicy 10 54 26 10 46 gospodynie domowe 1 30 37 29 4 47 emeryci i renciści 1 18 40 34 7 280 uczniowie i studenci 4 27 53 12 4 144 bezrobotni 2 23 43 26 6 147 dobra 3 35 43 12 7 140 średnia 2 20 42 28 7 588 zła 2 14 52 28 4 271 wierzący i regularnie praktykujący 2 19 45 29 6 552 wierzący i niereg. praktykujący 2 25 46 20 6 305 wierzący lecz niepraktykujący 7 17 40 32 4 122 niewierzący 6 18 38 15 22 19 lewicowe 1 19 36 34 10 142 centrolewicowe 1 37 40 20 2 81 centroprawicowe 7 26 41 20 6 105 prawicowe 4 19 40 35 3 219 trudno powiedzieć 2 17 51 22 7 456 w ogóle się nie interesuje 1 13 51 29 7 194 raczej się nie interesuje 3 18 46 27 6 384 raczej się interesuje 1 25 44 24 6 358 bardzo się interesuje 11 36 27 22 5 65 LPR 13 42 41 3 54 PO 4 45 33 13 5 67 PSL 21 49 23 6 22 PiS 19 55 22 4 40

AKTUALNE PREFERENCJE WYBORCZE Samoobrona RP 3 19 36 38 3 55 Socjaldemokracja Polska 6 37 16 14 27 20 SLD 4 31 38 20 8 35 UP 20 80 6 UW 10 38 24 14 14 11 żadna 16 19 65 5 inne 5 16 54 20 6 50 nie głosujący, niezdecydowani 1 22 56 16 5 143 Czy Pana(i) zdaniem Polska powinna teraz wycofać swoje wojsko z Iraku czy też powinna pozostawić je do wspólnego zakończenia misji przez wojska Stanów Zjednoczonych i ich sojuszników? powinna wycofać wojsko z Iraku DANE W PROC. powinna pozostawić wojsko w Iraku trudno powiedzie OGÓŁEM 60 36 4 1003 PŁEĆ WIEK WYKSZTAŁCENIE MIEJSCE ZAMIESZKANIA mężczyźni 54 43 2 480 kobiety 64 29 6 523 15-19 lat 39 56 5 99 20-29 lat 63 31 5 199 30-39 lat 66 33 0 157 40-49 lat 60 33 7 185 50-59 lat 56 41 3 157 60 lat lub więcej 63 32 6 206 podstawowe, gimnazjalne 66 29 5 294 zasadnicze zawodowe 66 30 3 265 średnie i pomaturalne 54 42 4 337 licencjat, wyższe 43 52 6 106 wieś 63 32 4 371 miasto do 20 tys. 60 35 5 128 miasto 21-100 tys. 56 40 3 196 LICZBA OSÓB

REGION AKTYWNOŚĆ ZAWODOWA GRUPA SPOŁECZNO - ZAWODOWA SAMOOCENA SYTUACJI MATERIALNEJ STOSUNEK DO WIARY miasto 101-500 tys. 60 35 5 184 miasto pow. 500 tys. 51 43 6 124 małopolski 60 31 9 176 wschodni 61 34 4 107 katowicki 63 35 2 133 dolnośląski 54 40 5 100 wielkopolski 59 38 2 111 pomorski 56 40 4 158 centralny 62 35 3 218 pracuje zawodowo 61 34 5 386 nie pracuje zawodowo 58 37 4 617 kierownicy i specjaliści 52 46 2 64 prywatni przedsiębiorcy 44 36 19 28 pracownicy administracji i usług 66 31 3 91 robotnicy 66 30 4 157 rolnicy 61 33 7 46 gospodynie domowe 68 28 4 47 emeryci i renciści 60 33 6 280 uczniowie i studenci 48 49 3 144 bezrobotni 62 38 0 147 dobra 39 57 4 140 średnia 60 35 5 587 zła 69 28 3 271 wierzący i regularnie praktykujący 63 31 6 552 wierzący i niereg. praktykujący 54 43 3 305 wierzący lecz niepraktykujący 61 36 2 122 niewierzący 51 47 2 19 lewicowe 57 38 4 142 centrolewicowe 45 54 1 81

POGLĄDY POLITYCZNE ZAINTERESOWANIE POLITYKĄ AKTUALNE PREFERENCJE WYBORCZE centroprawicowe 49 49 3 105 prawicowe 60 38 2 219 trudno powiedzieć 65 28 7 456 w ogóle się nie interesuje 70 23 8 194 raczej się nie interesuje 63 32 5 383 raczej się interesuje 55 42 3 358 bardzo się interesuje 32 67 2 65 LPR 70 26 4 54 PO 36 62 2 67 PSL 53 47 22 PiS 47 46 7 40 Samoobrona RP 58 42 55 Socjaldemokracja Polska 27 73 20 SLD 57 37 6 35 UP 34 66 6 UW 28 63 9 11 żadna 78 22 5 inne 59 40 1 50 nie głosujący, niezdecydowani 55 41 4 143 Czy w Pana(i)odczuciu, Polska wysyłając swych żołnierzy do Iraku, ogólnie biorąc, poprawiła czy pogorszyła sobie opinię i pozycję w świecie? zdecydowanie poprawiła raczej poprawiła DANE W PROC. raczej pogorszyła zdecydowanie pogorszyła trudno powiedzieć OGÓŁEM 5 33 38 9 15 999 PŁEĆ mężczyźni 7 37 35 10 11 477 kobiety 4 29 40 9 18 522 15-19 lat 10 48 28 7 7 98 20-29 lat 3 40 38 7 13 198 30-39 lat 6 35 31 12 16 157 LICZBA OSÓB

WIEK WYKSZTAŁCENIE MIEJSCE ZAMIESZKANIA REGION AKTYWNOŚĆ ZAWODOWA GRUPA SPOŁECZNO - ZAWODOWA 40-49 lat 6 30 44 6 14 184 50-59 lat 8 28 45 10 10 156 60 lat lub więcej 2 25 37 12 24 205 podstawowe, gimnazjalne 5 28 41 10 16 295 zasadnicze zawodowe 5 35 35 10 14 264 średnie i pomaturalne 4 34 38 8 16 333 licencjat, wyższe 9 40 33 7 11 106 wieś 3 32 39 10 15 372 miasto do 20 tys. 6 29 37 8 19 127 miasto 21-100 tys. 4 39 40 6 12 196 miasto 101-500 tys. 7 33 35 12 12 184 miasto pow. 500 tys. 10 29 35 7 20 119 małopolski 3 25 43 14 15 176 wschodni 3 37 30 14 17 106 katowicki 2 38 35 7 18 133 dolnośląski 10 35 35 6 14 100 wielkopolski 2 34 51 4 9 111 pomorski 7 37 32 12 13 158 centralny 9 31 37 6 17 214 pracuje zawodowo 7 30 38 10 15 384 nie pracuje zawodowo 4 35 38 8 15 614 kierownicy i specjaliści 10 32 42 6 10 64 prywatni przedsiębiorcy 9 37 19 1 34 28 pracownicy administracji i usług 6 19 53 8 14 89 robotnicy 7 33 32 14 13 157 rolnicy 36 36 11 17 46 gospodynie domowe 31 46 5 18 46 emeryci i renciści 3 26 39 11 21 279 uczniowie i studenci 7 44 32 7 9 143

SAMOOCENA SYTUACJI MATERIALNEJ STOSUNEK DO WIARY POGLĄDY POLITYCZNE ZAINTERESOWANIE POLITYKĄ AKTUALNE PREFERENCJE WYBORCZE bezrobotni 5 44 37 5 8 147 dobra 8 42 31 4 15 140 średnia 5 33 37 10 16 584 zła 4 28 44 10 14 269 wierzący i regularnie praktykujący wierzący i niereg. praktykujący wierzący lecz niepraktykujący 5 29 41 9 15 551 5 41 33 8 14 301 7 32 36 11 15 122 niewierzący 10 33 24 8 25 19 lewicowe 7 32 36 9 16 142 centrolewicowe 8 40 43 4 4 80 centroprawicowe 7 48 33 8 4 105 prawicowe 6 28 44 11 11 216 trudno powiedzieć 4 31 35 9 20 455 w ogóle się nie interesuje 5 28 36 11 21 194 raczej się nie interesuje 4 38 36 8 14 383 raczej się interesuje 6 29 44 9 12 354 bardzo się interesuje 11 42 22 9 16 65 LPR 1 28 47 14 11 53 PO 6 51 30 1 11 67 PSL 4 19 69 3 5 22 PiS 3 42 28 5 22 40 Samoobrona RP 3 25 50 10 12 55 Socjaldemokracja Polska 22 21 21 36 20 SLD 12 40 34 10 5 35 UP 58 42 5 UW 16 37 22 7 18 11 żadna 16 12 47 25 5 inne 2 43 36 6 13 48

nie głosujący, niezdecydowani 2 40 36 7 15 141 Co, Pana(i) zdaniem, jest lepsze dla przyszłości Polski - brać udział w sprawach światowych, czy też trzymać się od nich z daleka? brać udział w sprawach światowych DANE W PROC. trzymać się od nich z daleka trudno powiedzieć OGÓŁEM 55 36 9 1002 PŁEĆ WIEK WYKSZTAŁCENIE MIEJSCE ZAMIESZKANIA REGION mężczyźni 58 35 7 480 kobiety 51 38 11 521 15-19 lat 65 32 3 99 20-29 lat 54 38 8 199 30-39 lat 55 34 11 157 40-49 lat 57 33 11 184 50-59 lat 54 40 6 157 60 lat lub więcej 48 39 13 206 podstawowe, gimnazjalne 41 49 10 295 zasadnicze zawodowe 50 40 10 265 średnie i pomaturalne 62 30 8 335 licencjat, wyższe 80 11 8 106 wieś 45 47 8 372 miasto do 20 tys. 54 36 9 128 miasto 21-100 tys. 55 35 10 195 miasto 101-500 tys. 69 24 7 184 miasto pow. 500 tys. 62 26 12 123 małopolski 45 44 10 176 wschodni 39 47 14 105 katowicki 58 33 9 133 dolnośląski 61 31 8 100 wielkopolski 57 35 9 111 LICZBA OSÓB

AKTYWNOŚĆ ZAWODOWA GRUPA SPOŁECZNO - ZAWODOWA SAMOOCENA SYTUACJI MATERIALNEJ STOSUNEK DO WIARY POGLĄDY POLITYCZNE ZAINTERESOWANIE POLITYKĄ pomorski 67 28 5 158 centralny 55 37 9 217 pracuje zawodowo 56 35 9 386 nie pracuje zawodowo 54 37 9 616 kierownicy i specjaliści 82 13 5 64 prywatni przedsiębiorcy 71 8 20 28 pracownicy administracji i usług 56 36 8 91 robotnicy 44 49 7 157 rolnicy 46 34 19 46 gospodynie domowe 59 36 5 47 emeryci i renciści 49 39 13 279 uczniowie i studenci 66 32 2 144 bezrobotni 50 40 9 146 dobra 72 22 6 140 średnia 54 37 9 586 zła 47 43 10 271 wierzący i regularnie praktykujący 50 39 11 550 wierzący i niereg. praktykujący 59 35 6 304 wierzący lecz niepraktykujący 58 35 7 122 niewierzący 76 11 13 19 lewicowe 64 31 6 142 centrolewicowe 73 25 2 81 centroprawicowe 71 22 7 104 prawicowe 59 34 7 219 trudno powiedzieć 42 45 13 455 w ogóle się nie interesuje 34 54 12 194 raczej się nie interesuje 49 41 10 381 raczej się interesuje 65 28 7 358 bardzo się interesuje 89 4 6 65

AKTUALNE PREFERENCJE WYBORCZE LPR 48 43 9 54 PO 85 12 4 67 PSL 75 14 11 22 PiS 76 12 12 39 Samoobrona RP 45 54 2 55 Socjaldemokracja Polska 72 9 20 20 SLD 67 29 4 35 UP 44 56 6 UW 93 7 11 żadna 16 37 47 5 inne 72 24 4 49 nie głosujący, niezdecydowani 52 39 9 143