Opracowanie: www.podzielniki.info Przenikanie ciepła przez przegrody budowlane Omówiony przypadek to dziewięć mieszkań. Temperatura zewnętrzna -22º C. W materiale wykorzystano przykłady sporządzone przez symulator pobrany ze strony: www.cieplo-corp.pl autorstwa Jerzego Gajewskiego I. Przykład pierwszy temperatura. zewnętrzna -22º C; zawory termostatyczne wyłączone Przegrody zewnętrzne izolują mieszkania od temperatury panującej na zewnątrz budynku. Różnica temperatur we wszystkich mieszkaniach wynosi: Δt = te- ti = 4,4 ºC te- temperatura zewnętrzna ti temperatura wewnątrz budynku II. przykład drugi temperatura. zewnętrzna -22º C; mieszkanie nr 5 zaczyna grzać maksymalnie; pozostałe mieszkania mają zakręcone zawory.
Różnica temperatur w mieszkaniu nr 5 pomiędzy przykładem I a II wynosi 45,6 º C. Dla uproszczenia symulacji zakładam, że stopnie Celsjusza będą tożsame z mocą potrzebną do ogrzania poszczególnych mieszkań (wynik będzie podawany w jednostkach ciepła). W tym przypadku grzejnik w mieszkaniu nr 5, by osiągnąć zadaną temperaturę w mieszkaniu, będzie musiał zużyć 45,6 jednostek ciepła. Gdy uwzględnimy jeszcze przenikanie ciepła do innych mieszkań przez przegrody budowlane grzejnik ten będzie musiał zużyć dodatkowo 91,2 jednostki ciepła na ogrzanie mieszkań sąsiednich. Mieszkania nr: 1,3,7,9 zyskują po 7,6 jednostek ciepła, a mieszkania nr: 2, 4, 6, 8 aż po 15,2 jednostek ciepła. Suma jednostek ciepła, jakie będzie zużywał grzejnik w mieszkaniu nr 5 wynosi 136,8. Na ogrzanie mieszkania nr 5 grzejnik potrzebuje tylko 33,3% swojego zużycia, pozostałe 66,6% zyskują sąsiedzi w wyniku przenikania ciepła. II. przykład trzeci temperatura. zewnętrzna -22º C; w mieszkaniu nr 1 zawór ustawiony na 22 ºC; pozostałe mieszkania mają zakręcone zawory. Powyższa symulacja prezentuje przenikanie ciepła przez przegrody budowlane z mieszkania do mieszkania. Ciepło rozchodzi się poprzez kolejne pomieszczenia w kierunku od
pomieszczenia cieplejszego do zimniejszego. Mieszkanie nr 5 w tym przypadku grzane jest przez mieszkania nr: 1, 2, 4, oddaje zaś ciepło dla mieszkań nr: 3, 6, 7, 8, 9. Zysk ciepła od mieszkania nr 1 przez przenikanie w mieszkaniu nr 5 wynosi 8,2746 jednostek ciepła, zaś mieszkania nr 9 1,7731 jednostek ciepła. IV. przykład czwarty temperatura. zewnętrzna -22º C; w mieszkaniu nr 5 zawór zamknięty; pozostałe mieszkania mają zawory ustawione na 22 º C Przykład obrazuje, że możliwe jest zapewnienie komfortu cieplnego na poziomie innych mieszkań bez używania własnego ogrzewania. 39, 6 jednostek ciepła potrzebne do ogrzania pomieszczenia nr 5 do temperatury 22 º C zapewnia przenikanie ciepła przez przegrody budowlane z pozostałych mieszkań. Na ogrzanie pomieszczenia nr 5 każde z mieszkań używających ogrzewania dołoży po 4,95 jednostek ciepła do swojego zużycia co daje w tym przypadku powiększenie ich zużycia o 12,5 %. W przypadku rozliczeń kosztów ogrzewania metodą podzielników ciepła mieszkanie nr 5 zapewni sobie komfort cieplny płacąc tylko koszty stałe nie wykazując zużycia. Zużycie jest podstawą do naliczenia opłat zmiennych w zależności od systemu rozliczeń. Stanowi ono nawet do 70 % kosztów rozliczenia. V. przykład piaty temperatura. zewnętrzna -22º C; w mieszkaniu nr 5 i 6 zawór zamknięty; pozostałe mieszkania mają zawory ustawione na 22 º C
Zysk ciepła w mieszkaniu nr 5 wynosi 36,96 jednostek ciepła. Nawet przy dodatkowym obciążeniu cieplnym dla mieszkania nr 5 jakim jest wyłączenie zaworu w mieszkaniu nr 6 komfort cieplny będzie na dostatecznym poziomie. Pozostałe grzejące mieszkania dołożą po 6,5143 jednostek ciepła do swoich zapotrzebowań na jednostki ciepła, co daje o 16,45 % większe zużycie. VI. przykład szósty temperatura. zewnętrzna -22º C; w mieszkaniu nr 3, 5, 6, 9 zawór zamknięty; pozostałe mieszkania mają zawory ustawione na 22 º C Cztery mieszkania z dziewięciu nie grzeją. Mieszkanie nr 5 ze względu na najbardziej korzystne usytuowanie w bryle budynku ma zyski w wysokości 33,5077 jednostek ciepła. Temperatura w mieszkaniu nr 5 wynosi 15,9077 ºC i jest wyższa od mieszkania nr 6 o 18,2769 ºC a od mieszkania nr 3 i 9 o 19,8 º C. Mieszkanie nr 5 ma temperaturę na poziomie minimalnej wymaganej w ROZPORZĄDZENIU MINISTRA INFRASTRUKTURY z dnia 12 kwietnia 2002 r. 1 Mieszkania nr 1, 2, 4, 7, 8 dokładają po 15, 2308 jednostek ciepła 1 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.
zużywane na ogrzanie pozostałych mieszkań nie używających ogrzewania a korzystających z przenikania ciepła przez przegrody budowlane. Każde z mieszkań ogrzewanych powiększy w ten sposób zużycie o 38,46 %. VII. przykład siódmy temperatura zewnętrzna -14º C; wilgotność: 80 %; wiatr 4 m/s Zdjęcia termowizyjne budynku wielolokalowego w Białymstoku Analiza zapotrzebowania ciepła dla węzła cieplnego, w skład którego wchodzi budynek na zdjęciu i jego faktycznego wykazanego zużycia przez poszczególne mieszkania, wykazała, że obecnie przyjęty stosunek kosztów stałych do zmiennych 40/60 przyjęty do rozliczeń ciepła metodą podzielników kosztów, w najmniejszym stopniu nie odzwierciedla rzeczywistości. Wyliczenia realnych kosztów podziału zmiennych rozkładają się w stosunku 87/13 a po dodaniu w wyliczeniach piwnic i klatek schodowych możliwe, że wyszło by 90/10. Temperatury widoczne na zdjęciu w rogach okien wykazują, że w poszczególnych mieszkaniach panują zbliżone temperatury. Nie ma to jednak odzwierciedlenia w rachunkach, które muszą płacić za ogrzewanie poszczególni mieszkańcy tego bloku: Dane: Liczba mieszkań rozliczanych 130 Powierzchnia rozliczana 7922,06 m2 Koszty CO 141613,93 zł Stosunek kosztów stałych do zmiennych 40/60 Koszty stałe CO 56645,57 zł Kwota jednostkowa 7,150359 zł/m2 Koszty zmienne CO 84968,36 zł Zużycie wspólne jednostek 32920,98 j Kwota jednostkowa 2,58 zł Powierzchnia mieszkania 72,72 m2 Zużycie mieszkania w jednostkach 2989,54 j Całkowita kwota do zapłaty za sezon grzewczy 8238,55 zł Kwota średnia na m2 rozliczanych powierzchni Kwota średnia przypadająca dla powierzchni mieszkania 17,87 zł/m2 1299,50 zł Podsumowanie: (Dz. U. Nr 75, poz. 690)
W artykule Temperatura jako kryterium podziału kosztów ogrzewania Michał Kozak i Olgierd Romanowski wykazują, że rozliczanie ciepła uwzględniające tylko temperaturę wewnętrzną też prowadzi do kilkudziesięcioprocentowego błędu w podziale kosztów: Znaczącą część (2/3 wg [1] lub 3/4 wg [2]) kosztu ciepła, dostarczonego do budynku w trakcie trwania sezonu ogrzewczego, należy dzielić proporcjonalnie do udziału powierzchni użytkowej ogrzewanego lokalu w całej powierzchni użytkowej budynku, a pozostałą część, proporcjonalnie do średniej różnicy temperatury wewnętrznej i zewnętrznej określonej na podstawie strumienia ciepła dostarczonego przez grzejniki i przewody. 2 Wszystkie rozliczenia kosztów w budynkach wielolokalowych nie uwzględniające przenikania ciepła przez przegrody budowlane są niemiarodajne. Gdy w grę wchodzą jeszcze nieprawidłowo dobrane współczynniki korekcyjne to różnice w opłatach, jakie mogą wystąpić pomiędzy różnymi mieszkaniami w obrębie jednego bloku, wynoszą nawet kilkaset procent. Podzielam pogląd Pana Krzysztofa Dziewiora Centrum Informacji i Doradztwa Mieszkaniowego w sprawie rozliczania kosztów centralnego ogrzewania na podstawie wskazań nagrzejnikowych podzielników kosztów: Jestem wrogiem takiego rozliczania. Proponuję odejście od takiego dzielenia kosztów centralnego ogrzewania. 3 Na zakończenie pragnę życzyć wszystkim tym, którzy mają zawyżone rachunki za rozliczenia energii cieplnej, ażeby mogli rozliczać swoje mieszkania w myśl ustawy Art.45a ustawy z dn. 10.04.1997r. - Prawo Energetyczne (Dz. U. z 2012, poz. 1059 j.t.). W myśl tej ustawy wysokość opłat min. może być zależna od powierzchni ich mieszkań bez żadnych dodatkowych dopłat i kar wynikających tylko z tego, że trzeba dopłacać za osoby, które wykorzystają do ogrzewania swych mieszkań ciepło przenikające do nich przez przegrody budowlane ciepło - za które sami nie muszą płacić. 2 Michał Kozak, Olgierd Romanowski Temperatura jako kryterium podziału kosztów ogrzewania Ciepłownictwo, Ogrzewnictwo, Wentylacja 42/7-8 (2011) 288 292 3 Krzysztof Dziewior Domy Spółdzielcze nr 5/726 2011 r. (http://www.irkom.org.pl/art_jeszcze_o_nagrzejnikowych.pdf)