Lodowce i lądolody Obecnie pokrywają 10% powierzchni ziemi; w plejstocenie ~ 30%; w prekambrze być może e niemal 100% Powstają tam, gdzie coroczne opady śniegu nie ulegają rozpuszczeniu w porach ciepłych: Obszary polarne Obszary wysokogórskie, nawet na równiku np. Kilimandżaro 85% na Antarktydzie 10% na Grenlandii www.angiel.pl
Powstawanie i rozrastanie lodowców Śnieg firn lód lodowcowy śnieg - zawiera ok. 90% powietrza firn - nagromadzenie drobnych ziaren lodu; ok. 50% powietrza biały lód firnowy - ok. 20-30%powietrza niebieski lód lodowcowy - gruboziarnisty i twardy; ok. 20% powietrza
Powstawanie i rozrastanie lodowców Śnieg firn lód lodowcowy Ablacja Topienie, sublimacja Cielenie się lodowców (powstawanie gór lodowych) Kendall & Barbeau, from: http://www.usc.edu/
Kendall & Barbeau, from: http://www.usc.edu/
Powstawanie i rozrastanie lodowców Śnieg firn lód lodowcowy Ablacja Topienie, sublimacja Cielenie się lodowców (powstawanie gór lodowych) Budżet lodu Ujemny cofanie się lodowców Dodatni rozrastanie się lodowców Strefa przyrastania; Strefa wytapiania Linia śniegu dzieli te strefy
Kendall & Barbeau, from: http://www.usc.edu/
Budżet lodu Cascade Glacier, Washington
Ruch lodu lodowcowego Lawiny luźnego śniegu grawitacyjnie osypujące się w dół zboczy Lodowce dolinne Grawitacyjne spływanie w dół Zsuwanie wzdłuż powierzchni spągowej - basal sliding Spełzywanie plastyczne - plastic flow Strefa sztywna - rigid zone spękania w obrębie lodowców Lodowce kontynentalne Ruch zgodnie z nachyleniem terenu oraz na zewnątrz od wzniesienia centralnego
Ruch lodu lodowcowego
Prędkość płynięcia mas lodowych w lodowcach górskich
Podstawowa terminologia w odniesieniu do mas lodowcowych oraz morfologii na kontakcie lód-podłoże lodowiec dolinny valley glacier czapa lodowa ice-cap, ice-dome strumienie lodowe ice streams cielenie lodowca ice calving wypływ wód z lodowca meltwater outlet morena czołowa terminal moraine morena denna ground moraine morena podwodna submarine surge moraine morena nałożona looped moraine wachlarz (pióropusz) zawiesiny z wód roztopowych meltwater plume Wg UNIS, course AG328, 2006
Typy lodowców Lodowce dolinne Lądolody = lodowce kontynentalne (powyżej 50 000 km 2 ) Czapy lodowe (poniżej 50 000 km 2 ) Lodowiec Athabasca, Góry Skaliste, Kanada
Maksymalne rozprzestrzenienie lądolodu w Europie w plejstocenie
Typy lodowców Lodowce dolinne Lądolody = lodowce kontynentalne (powyżej 50 000 km 2 ) Czapy lodowe (poniżej 50 000 km 2 ) Lodowce morskie Spitsbergen Wg UNIS, course AG328, 2006
Uproszczone cechy systemu glacjalnego Osady lodowcowe powstają w wyniku mieszanych procesów depozycji: Transport przez lodowce materiału skalnego i składanie go podczas wytapiania lodu Procesy fluwioglacjalne Depozycja w jeziorach zastoiskowych Wywiewanie pyłów depozycja lessów Erozja: U-kształtne doliny Egzaracja podłoża skalnego Rysy Wygłady Wyżłobienia Wpływa na zmiany poziomu oceanu światowego zmiany podstawy erozyjnej www.angiel.pl
Kendall & Barbeau, from: http://www.usc.edu/
Depozycja lodowcowa Gliny Niewysortowane bloki skalne tkwiące w matriks Głazy narzutowe Moreny formy akumulacyjne zbudowane z glin Morena boczna Morena środkowa Morena czołowa terminalna recesyjna Morena denna Drumliny Kendall & Barbeau, from: http://www.usc.edu/
Osady związane z lodowcami kontynentalnymi Osady lodowcowe Osady morenowe Osady fluwioglacjalne Osady jeziorno-lodowcowe Osady jezior proglacjalnych Osady jezior peryglacjalnych Osady peryglacjalne www.angiel.pl Osady związane z lodowcami morskimi (osady morsko-lodowcowe) www.angiel.pl - Osady proksymalne - Osady szelfu kontynentalnego - Osady głębokowodne
Formy powierzchni terenu i osady związane z deglacjacją Kendall & Barbeau, from: http://www.usc.edu/
Osady lodowcowe o Iły warwowe z dropstonami Zmarszczki wspinające Osady odpływu subglacjalnego Gliny bazalne Osady supraglacjalne Iły jezior morenowych Przemyte piaski i żwiry Gliny wytopiskowe Bloki martwego lodu Gliny zwałowe bazalne Lessy Dystalne osady fluwioglacjalne Piaski i żwiry przekątnie warstwowane Żwiry, proksymalne osady fluwioglacjalne Glacitektonicznie zaburzone podłoże Glacitektonicznie zaburzone podłoże Gliny bazalne Glacitektonicznie zaburzone podłoże Strefa wewnętrzna EROZJA Strefa glin bazalnych Strefa osadów supraglacjalnych Strefa osadów Krajobraz moreny Krajobraz drumlinowy Krajobraz deglacjacji arealnej Krajobraz moreny czołowej proglacjalnych dennej Muły i iły jezior polodowcowych Lessy Gliny bazalne Osady supraglacjalne Sandry
Powstawanie osadów glacjalno-morskich w wyniku wytapiania z gór lodowych Kendall & Barbeau, from: http://www.usc.edu/
Powstawanie osadów glacjalno-morskich w wyniku wytapiania z gór lodowych
Powstawanie podwodnych moren czołowych Zawiesina z wytapianego z lodowca osadu Poziom morza lodowiec erosion redeposition Redepozycja osadów (erozja osadów z wcześniejszych pulsów czoła lodowca i ponowna depozycja) Przepływ hyperpyknalny Dno morskie Wg UNIS, course AG328, 2006
Wg UNIS, course AG328, 2006
Wg UNIS, course AG328, 2006
Wg UNIS, course AG328, 2006
Zlodowacenia w przeszłości geologicznej www.nature.nps.gov Ziemia Śnieżka
Ostatnia Epoka Lodowa http://www.ncdc.noaa.gov/paleo/icecore/antarctica/domec/domec_epica_data.html www.nature.nps.gov
Kolonizacja Grenlandii przez Wikingów Czasy historyczne MAŁA A EPOKA LODOWA ŚREDNIOWIECZNE OPTIMUM KLIMATYCZNE Wikingowie opuszczają Grenlandię Coroczne zamarzanie Tamizy
Uproszczone cechy systemu glacjalnego Osady lodowcowe powstają w wyniku mieszanych procesów depozycji: Transport przez lodowce materiału skalnego i składanie go podczas wytapiania lodu Procesy fluwioglacjalne Depozycja w jeziorach zastoiskowych Wywiewanie pyłów depozycja lessów Erozja: U-kształtne doliny Egzaracja podłoża skalnego Rysy Wygłady Wyżłobienia Lodowce górskie mogą być źródłem dla systemu aluwialnego Wpływa na zmiany poziomu oceanu światowego zmiany podstawy erozyjnej!!!