OIL PEAK I LOS LUDZKOŚCI

Podobne dokumenty
Oil Peak i Los Ludzkości

OIL PEAK I LOS LUDZKOŚCI

Peak. Ludzkości. Rozdział 1 Ropa, krew podtrzymująca życie Cywilizacji Technicznej. Robert Bériault

Wydobycie ropy naftowej w Federacji Rosyjskiej

Energetyka odnawialna w procesie inwestycyjnym budowy zakładu. Znaczenie energii odnawialnej dla bilansu energetycznego

Siedziba: Wiedeń Organ naczelny: Konferencja OPEC Organ wykonawczy: Rada Gubernatorów i Komisja Ekonomiczna oraz Sekretariat

Otoczenie rynkowe. Otoczenie międzynarodowe. Grupa LOTOS w 2008 roku Otoczenie rynkowe

Historia przemysłu naftowego w Argentynie :32:50

Konsumpcja ropy naftowej per capita w 2015 r. [tony]

Kres zasobów ropy naftowej albo inwestycje miliardów dolarów rocznie

2012-0,4% 2,3% 1,8% 7,8% 3,4% 3,4% ,1% 2,2% 1,6% 7,8% 1,3% 3,4% 2014E 1,4% 2,4% -0,1% 7,4% 0,6% 3,4%

- Ropa ( ) Wydarzenia bieżącego tygodnia

ZASOBY NATURALNE I ICH ROLA W GOSPODARCE

Górnik naftowy i Energia z Ziemi

Konsumpcja ropy naftowej per capita w 2016 r. [tony]

LPG KOLEJNA PŁASZCZYZNA DO AMERYKAŃSKOROSYJSKIEGO STARCIA NAD WISŁĄ?

Strategia PGNiG wobec zagranicznych rynków gazu GAZTERM 2019

Wydobycie gazu łupkowego w Polsce podsumowanie bieżącego etapu prac oraz ocena perspektyw na najbliższe lata

3. Rezerwy i zasoby kopalnych surowców energetycznych

Ropa 19 luty, 2015 r.

Złoto i srebro. we współczesnym portfelu inwestycyjnym. Obraz gospodarki jest lepiej widoczny przez tylną, Warren Buffett

Rynek surowców korekta czy załamanie?

Rzadkość. Zasoby. Potrzeby. Jedzenie Ubranie Schronienie Bezpieczeństwo Transport Podróże Zabawa Dzieci Edukacja Wyróżnienie Prestiż

Światowe zasoby energii. Stan. Przyszłość. Dr inż. Janusz LICHOTA. Wydział Mechaniczno-Energetyczny

Zielona Energia czyli Rola nauki w rozwiązywaniu zagrożeń cywilizacyjnych

Konsumpcja paliw ciekłych po 3 kwartałach 2012 roku

Czy spadki powrócą? Rys. 1 Zapasy ropy w USA Źródło: DOE, Bloomberg

Oil. Peak. Los. Ludzkości. Rozdział 3A Inne nieodnawialne. Robert Bériault. wersja polska prof. Andrzej Rabczenko, Magdalena Galus

Energia chińskiego smoka. Próba zdefiniowania chińskiej polityki energetycznej. mgr Maciej M. Sokołowski WPiA UW

MoŜliwości realizacji CCS w Grupie LOTOS z wykorzystaniem złóŝ ropy naftowej na Bałtyku

Pomyłka Lincolna Lekcje z wykopem

Konsumpcja ropy naftowej na świecie w mln ton

OCENA ZASOBÓW ROPY NAFTOWEJ I PERSPEKTYWY JEJ SUBSTYTUCJI BIOPALIWAMI

Janusz Jasiński Przewodniczący Organizacji Pracodawców Ziemi Lubuskiej

PERSPEKTYWICZNE WYKORZYSTANIE WĘGLA W TECHNOLOGII CHEMICZNEJ

Samochody przyszłości. Czy elektryczne 1?

Perspektywa IFM RELACJA Z PODRÓŻY DOUSA IFM GLOBAL INVESTMENT RESEARCH WALKA POPYTU Z PODAŻĄ 8 KWIETNIA 2015

O co pytają mieszkańcy lokalnych społeczności. i jakie mają wątpliwości związane z wydobyciem gazu łupkowego.

KIG IX MEETING 17 PAŹDZIERNIKA 2019

Związek między kursem dolara a ceną ropy naftowej

Zastosowanie technologii Gas to Liquids

Gaz łupkowy na Lubelszczyźnie szanse i wyzwania ORLEN Upstream Sp. z o.o. - poszukiwanie i rozpoznawanie gazu ziemnego w złoŝach niekonwencjonalnych

PERSPEKTYWY GAZU ŁUPKOWEGO W POLSCE

ZADANIE TRANSPORTOWE I PROBLEM KOMIWOJAŻERA

Iran - oparty na gazie i ropie

Fig. 1 Szacunkowa wielkość konsumpcji paliw ciekłych w kraju po 3 kwartałach 2018 roku w porównaniu do 3 kwartałów 2017 roku.

Rosną ceny paliw i ceny nośników energii!

Oprócz podstawowej działalności produkcyjnej, jesteśmy operatorem największego

Ostatni dzwonek przed szokiem paliwowym?

UE USA Japonia Chiny Rosja globalnie ,4% 2,3% 1,8% 7,8% 3,4% 3,4% ,1% 2,2% 1,6% 7,8% 1,3% 3,4% 2014E 1,4% 2,4% -0,1% 7,4% 0,6% 3,4%

ŚWIAT ENERGETYCZNE WEKTORY ROZWOJU

Zmiany klimatu: Co po COP24 i V raporcie IPCC?

WORLD INVESTMENT REPORT

Warszawa, dnia 30 czerwca 2017 r. Poz ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ENERGII 1) z dnia 12 czerwca 2017 r.

Załącznik 1: Wybrane założenia liczbowe do obliczeń modelowych

Nośniki energii w 2014 roku. Węgiel w fazie schyłkowej, atom trzyma się dobrze

Analizy i opinie. Zmiany klimatu: wyzwania dla gospodarki. Redefinicja roli węgla w kształtowaniu bezpieczeństwa energetycznego

Skonsolidowane wyniki finansowe Grupy Kapitałowej LOTOS w I kw r.

PRODUKCJA I ZUŻYCIE ENERGII ELEKTRYCZNEJ W KRAJACH AMERYKI. Kasia Potrykus Klasa II Gdynia 2014r.

PRODUKCJA DREWNA W POLITYCE LEŚNEJ PAŃSTWA. Janusz Zaleski, Zofia Chrempińska Ministerstwo Środowiska Sękocin Stary, 20 marca 2012

Polityka energetyczna Polski do 2050 roku założenia i perspektywy rozwoju sektora gazowego w Polsce

Polityka energetyczna w UE a problemy klimatyczne Doświadczenia Polski

Wydobycie węglowodorów ze złóż niekonwencjonalnych w Argentynie :55:50

Konsumpcja paliw ciekłych po 3 kwartałach 2016 roku

Ukraina odwiert K-7 osiągnął TD zidentyfikowano do 5 stref gazu

Wykorzystanie gazu ziemnego do produkcji energii elektrycznej. Grzegorz Rudnik, KrZZGi2211

Skonsolidowane wyniki finansowe 1kw 2018

WPŁYW PRODUKCJI ENERGII ELEKTRYCZNEJ W ŹRÓDŁACH OPALANYCH WĘGLEM BRUNATNYM NA STABILIZACJĘ CENY ENERGII DLA ODBIORCÓW KOŃCOWYCH

ANALIZA WYNIKÓW PRODUKCYJNO-EKONOMICZNYCH BRANŻY WĘGLA BRUNATNEGO W ROKU Obecny stan górnictwa węgla brunatnego w Polsce

PGNiG Upstream International

Jak gaz łupkowy wpłynie na ceny gazu dla odbiorców? - Józef Dopke

Demokracja energetyczna to oparty na zasadach egalitaryzmu i zrównoważonego rozwoju system, w którym społeczeństwo w sposób aktywny uczestniczy w

Warszawa, 13 czerwca 2017 DRO.III IK: Pan Marek Kuchciński Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej. Szanowny Panie Marszałku,

KGZ Żuchlów. KGZ Żuchlów Stara Góra, Góra tel

Jesper Juul. Zamiast wychowania O sile relacji z dzieckiem

Ekonomiczne aspekty eksploatacji niekonwencjonalnych złóż gazu w Polsce

MOśLIWOŚCI REALIZACJI CCS W GRUPIE LOTOS Z WYKORZYSTANIEM ZŁÓś ROPY NAFTOWEJ NA BAŁTYKU C.D.

Rynek opakowań w Polsce do 2020 r. urośnie o prawie 40 proc.

TEORETYCZNE ASPEKTY ORAZ PRAKTYKA ANALIZY CYKLU NA RYNKU NIERUCHOMOŚCI

O tym jak ropa naftowa przestała zasilać gospodarkę

World Energy Outlook SYNTEZA

Trzy rewolucje, które zmienią energetykę Energetyka, która zmieni świat Wojciech Jakóbik

Główne kierunki handlu ropą naftową w 2008 r. [mln ton]

Przegląd prognoz gospodarczych dla Polski i świata na lata Aleksander Łaszek

ANALIZA SPÓŁEK Witam.

znajdowały się różne instrukcje) to tak naprawdę definicja funkcji main.

Globalna gra naftowa

Europejski rynek LPG szanse i wyzwania

Produkcja bioetanolu w Polsce i na świecie stan obecny i przyszłość

WYTYCZNE PRZY KUPNIE NOWEGO SAMOCHODU

Światowe trendy w energetyce i ciepłownictwie

Nieznane życie. tworzyw sztucznych

Biuletyn dzienny

Biuletyn dzienny

Innowacyjni w działaniu stabilni nansowo

GDZIE UWIĘZIONY JEST GAZ ŁUPKOWY I CZY ŁATWO GO WYDOBYĆ

symbol opis symbol opis

Prezentacja Spółki PALIWA, ENERGIA, GAZ

Transkrypt:

OIL PEAK I LOS LUDZKOŚCI Rozdział 2 Kiedy osiągniemy maksimum wydobycia ropy (Oil Peak)? Robert Bériault wersja polska Magdalena Galus

Wow! Widzę, że ten towar jest naprawdę niezastąpiony! Skąd on się w ogóle wziął?

Ropa pochodzi z rozkładu mikroorganizmów, pogrzebanych w oceanie pod licznymi warstwami geologicznymi, miliony lat temu. W niektórych miejscach ocean ustąpił, co tłumaczy, dlaczego ropę można znaleźć także na lądzie. home.att.net/ ~cat6a/fuels-iv.htm.

Więc mówisz, że ropa nie jest stale produkowana?

No właśnie Wyprodukowanie ropy zajęło Matce Naturze miliony lat. Zrobiła to tylko raz. I nic nie wskazuje na to, by specjalnie dla nas, zrobiła powtórkę.

Więc, jak dużo ropy jeszcze Wam zostało?

Zanim w 1859 roku w Pensylwanii, został wybudowany pierwszy szyb naftowy, Matka Natura wyprodukowała około dwóch bilionów baryłek ropy i nieregularnie rozproszyła je po całym świecie. Do roku 2004 zużyliśmy już około 0.9 biliona. Innymi słowy, jesteśmy blisko półmetka. Hubbert's Peak: The Impending World Oil Shortage, Kenneth S. Deffeyes

Kiedy więc, według Was, ropa się skończy?

Szyb naftowy to nie to samo, co zbiornik na paliwo w samochodzie. W przypadku samochodu, możesz jeździć z dowolną prędkością i nagle, tak po prostu, paliwo się kończy. Dzieje się tak, ponieważ twój zbiornik jest w środku pusty. Benzyna wypełnia dno zbiornika i nie ma nic, co przeszkadzałoby w jej wypompowywaniu.

Ale szyb naftowy to nie zwykły zbiornik. To duże złoże kamieni lub piaskowców, ściśnięte pomiędzy dwiema warstwami nieprzepuszczalnych skał. Puste przestrzenie pomiędzy kamieniami lub piaskiem są wypełnione gęstą i lepką ropą. Rura odwiertu znajduje się w mieszaninie ropy i kamieni lub piasku, a ropa jest powoli wypompowywana. Click Potrzeba czasu, aby ropa przesączyła się ze stref o większej jej koncentracji do tych blisko rury, gdzie koncentracja jest dużo niższa.

Aby wydobyć ropę ze złóż roponośnych, należy wydrążyć wiele szybów naftowych.

Gdy jesteś w samochodzie, wystarczy, że naciśniesz pedał gazu, by zwiększyć przepływ benzyny. Jeśli spróbujesz wypompować ropę ze złoża zbyt szybko, możesz na zawsze zablokować jego zdolność do produkcji ropy w przyszłości.

Złoże roponośne, wraz z upływem lat, uwalnia ropę coraz wolniej. Wygląda to mniej więcej tak: Na początku złoże opróżnia się bardzo szybko i dostarcza dużo ropy. Potem wydobycie stopniowo słabnie. Pod koniec ropa ledwo się sączy.

Kiedy planujesz, jaka będzie globalna produkcja złóż roponośnych, szybko dochodzisz do wykresu zwanego rozkładem normalnym. półmetek pierwsza połowa wierzchołek krzywej druga połowa

Odpowiadając na twoje pytanie, ropa nigdy całkowicie się nie wyczerpie. Zawsze w jakimś zakamarku czy szczelinie trochę pozostanie, ale wydobycie jej będzie nieopłacalne. Click

Well, what s the worry then? Więc w czym problem?

Problem w tym, że niedługo osiągniemy punkt, w którym nie będziemy mogli wydobyć takiej ilości ropy, która zaspokoiłaby zapotrzebowanie.

to właśnie eksperci od ropy nazywają oil peak a kiedy oil peak wreszcie nastąpi, produkcja ropy będzie malała z każdym rokiem Pamiętaj, że zużyliśmy już prawie połowę światowych zasobów ropy. Kiedy osiągniemy wierzchołek krzywej, wydobycie ropy zacznie maleć. http://www.oilcrisis.com/

When will that be? O rany! Kiedy to nastąpi?

Nie jesteśmy do końca pewni. Istnieje jednak siedem dowodów na to, że oil peak może nastąpić już niedługo.

Dowód nr 1

Peak Hubberta By przewidzieć, kiedy dla całego świata nastąpi oil peak, eksperci ds. ropy użyli metody opracowanej przez geologa dr M. Kinga Hubberta

Peak Hubberta W roku 1956, używając modeli matematycznych, Hubbert przewidział, że 48 stanów USA osiągnie oil peak w roku 1970. http://www.hubbertpeak.com/hubbert/

Peak Hubberta W tym czasie USA były największym na świecie producentem ropy! Ludzie śmiali się z Hubberta

Peak Hubberta Ale okazało się, że miał rację!!!

Dzisiaj geolodzy są zdania, że zbliżamy się do osiągnięcia oil peak dla całego świata Zużyliśmy już około połowy światowych zasobów ropy. http://www.oilcrisis.com/

Dowód nr 2

Before looking at Zanim przyjrzymy się predictions prognozom dla świata, rozważmy logiczny warunek

Jeśli chcesz wydobywać ropę, najpierw musisz ją znaleźć, prawda?

Najpierw odkrycia nowych złóż ropy w USA osiągnęły peak, a potem, 40 lat później, nastąpił peak wydobycia The US lower 48 states Dane pochodzą od Collina Campbella, University of Clausthal Conference, grudzień 2000

W świecie podążającym śladem USA: także niedługo osiągniemy oil peak Dane pochodzą od Richarda C. Duncana oraz Waltera Youngquista

Jest nieuniknione, że prędzej czy później, za szczytem odkryć podąży szczyt wydobycia.

Dowód nr 3

Nie ma już więcej gigantycznych złóż ropy do odkrycia Pomimo zaawansowanych technologii poszukiwawczych, odrywamy coraz mniejsze złoża

Poczekaj! Co masz na myśli mówiąc gigantyczne złoża ropy?

Każde złoże, które jest w stanie wyprodukować więcej niż 500 milionów baryłek ropy, uważa się za gigantyczne. Zakład produkcyjny w Zatoce Prudhoe: rurociągi, drogi, płonący gaz www.arcticgems.org

Wykres z odkryciami gigantycznych złóż ropy doskonale obrazuje problem, prawda? Od roku 2003 nie zostało odkryte żadne nowe gigantyczne złoże ropy. Simmons Company International

Na każdą odkrytą baryłkę ropy The Party s Over, Richard Heinberg zużywamy cztery

Załóżmy, że za każdym razem, gdy wpłacasz na konto 1$, wyjmujesz z niego 4$. Jak myślisz, jak długo zajmie, zanim do twoich drzwi zapuka komornik?

Dowód nr 4

wskaźnik Energia wytworzona EROEI do Energii zainwestowanej EROEI odnosi się do wskaźnika: Ilości energii zawartej w paliwie: benzynie, oleju napędowym, nafcie, gazie, itp. The Party s Over, Richard Heinberg Ilości energii zużytej na pozyskanie paliwa: ORAZ wydobycie, wiercenia, pompowanie, transport i destylację

EROEI = Energy Return On Energy Invested Im trudniej dostępną ropę wydobywamy, tym niższy jest wskaźnik EROEI: Przed rokiem 1950 wynosił około 100 do 1 W latach 70-tych spadł do 30 do 1 W roku 2005 było to już zaledwie 10 do 1 EROEI piasków roponośnych wynosi 4 do 1 The Party s Over, Richard Heinberg

Spadająca wartość wskaźnika EROEI jest pewnym znakiem zbliżającego się końca wydobycia ropy

Dowód nr 5

Produkcja ropy staje się coraz droższa Docieramy do najodleglejszych krańców Ziemi, by jej szukać Drążymy coraz głębiej nawet do 5 km w głąb! Dane pochodzą z: The Party s Over

Poszukiwania nowych złóż stają się coraz mniej opłacalne W roku 2003 koncerny wydobywcze wydały 8 miliardów $ na poszukiwania i odkryły złoża o wartości zaledwie 4 miliardów $.* Od 2000 roku, koszty poszukiwań i rozbudowy nowych złóż ropy wzrastają średnio o 15% rocznie. * Thomas Homer Dixon and Julio Friedmann, N.Y. Times, 25 Mar 2005 ** John S. Herold consulting firm

Dowód nr 6

Nie ma już na świecie wolnych mocy wydobywczych 30% Wolne moce wydobywcze - jak duże dodatkowe wydobycie ropy da się uruchomić w ciągu 30 dni i utrzymać przez 90 dni 25% 20% SPARE OIL PRODUCTION 15% CAPACITY 10% 5% 0% 1985 Adapted from The Oil Age is Over, Matt Savinar 1990 2003 2004

Odkręcanie kurka, gdy złoże jest puste, nie sprawi, że popłynie nowa ropa.

Dowód nr 7

Złoża ropy starzeją się i wyczerpują Większość naszej ropy pochodzi ze złóż, które mają więcej niż 30 lat. The Party s Over, Richard Heinberg

Ten wykres, pokazujący ostatnie 5 lat światowego wydobycia ropy, pokazuje, że już osiągnęliśmy oil peak! Evolutionary psychology and peak oil: A Malthusian inspired "heads up" for humanity. by Dr. Michael E. Mills

Dobrze, więc kiedy w końcu nastąpi ten oil peak?

Trudno jest oszacować, kiedy spadek wydobycia ropy dosięgnie cały świat ponieważ dane dotyczące rezerw OPEC są trudne do ustalenia (Organizacja Krajów Eksportujących Ropę Naftową)

Normy produkcyjne Production są oparte na are rezerwach quotas based on krajowych, tak więc w interesie kraju leży zawyżanie ich.

W latach 1986 i 1987 kraje należące do OPEC znacząco zwiększyły deklarowane rezerwy! Celem tego wykresu jest pokazanie, że wszystkie kraje OPEC zadeklarowały większe rezerwy w tym samym czasie.

Wybaczcie mi moją podejrzliwość! Geolodzy, zajmujący się ropą, wiedzą, że nie można polegać na wiarygodności tych deklarowanych rezerw.

Oil peak jest bliżej niż nam się wydaje: Wielu geologów zajmuje się tą kwestią Nie ma zgody, co do prognoz na lata 2005-2015 Wielu z nich uważa, że teraz wszystko jest w naszych rękach

Chiny i kraje rozwijające się przechodzą boom gospodarczy. To tylko pogarsza sprawę, prawda?

Masz absolutną rację. Rosnące zapotrzebowanie Chin na ropę tylko przyspiesza oil peak Konsumpcja ropy w Chinach wzrasta o 11% z każdym rokiem Chiny są drugim, co do wielkości, konsumentem ropy na świecie (tuż za USA) Exxon-Mobil Report, Oct. 2004

Pragnienie ropy wśród Chińczyków jest stale podsycane przez ich nowo odkrytą miłość do aut Chińczycy kupują 8 mln. samochodów rocznie. W samym Pekinie przybywa DOCUMENTARY ich 1500 dziennie. "THE END OF SUBURBIA" SHOWING IN OTTAWA

Spójrz, jak będzie wyglądała krzywa popytu na wykresie, jeśli będzie on rósł tak, jak dotychczas. Czerwona część wykresu pokazuje ilość ropy, którą będziemy musieli znaleźć i wydobyć, by nadążyć za popytem. Exxon-Mobil Report, Oct. 2004 DOCUMENTARY "THE END OF SUBURBIA" SHOWING IN OTTAWA

Dlaczego miałbym Ci wierzyć? Nie jesteś ekspertem.

Nie musisz mi wierzyć. Oto, co mają do powiedzenia eksperci:

Matthew R. Simmons Matthew R. Simmons jest prezesem największego na świecie banku inwestycyjnego w przemyśle naftowym, Simmons & Co. International. Spędził całe życie śledząc przemysł naftowy. Po wyrażeniu sceptycyzmu odnośnie pustych zapewnień Arabów: Jeśli okaże się, że Arabia Saudyjska dotarła do oil peak, to kategorycznie będzie to oznaczało, że cały świat również osiągnął oil peak.

Les Magoon, geolog specjalizujący się w ropie naftowej oraz honorowy naukowiec U.S. Geological Survey: Moim zdaniem, obecnie mamy do czynienia z początkiem oil peak i następna administracja, kogokolwiek wybierzemy, będzie musiała sobie z tym poradzić. To nie tak, że zaraz skończy się ropa, po prostu zapotrzebowanie na nią znacząco przekroczy możliwości świata do jej produkcji, tak więc ceny ropy gwałtownie pójdą w górę JOAN LOWY, Scripps Howard News Service, October 28, 2004

Mike Bowlin, prezes i dyrektor generalny ARCO w 1999; prezes Amerykańskiego Instytutu Naftowego: Załapaliśmy się na początek końca ery ropy naftowej JOAN LOWY, Scripps Howard News Service, October 28, 2004

James Mulva, dyrektor generalny ConocoPhillips Co., trzeciego, co do wielkości, producenta ropy w USA Na konferencji Wall Street w listopadzie 2007: Nie wydaje mi się, żeby było nam dane zobaczyć dostawy ropy rzędu 100 milionów baryłek dziennie... Skąd niby mielibyśmy je wziąć?"

Vice-prezydent, Dick Cheney, gdy był prezesem Halliburton, 1999: Zgodnie z pewnymi wyliczeniami, w nadchodzących latach nastąpi średnio 2%-owy wzrost rocznie w światowym zapotrzebowaniu na ropę, przy jednoczesnym 3%-owym naturalnym spadku wydobycia ropy z istniejących rezerw. Oznacza to, że by zaspokoić rosnący popyt, do roku 2010 będziemy potrzebowali dodatkowych 50 milionów baryłek dziennie.

Co można zrobić z 50 milionami baryłek dziennie?

W roku 1999 świat zużywał 70 milionów baryłek dziennie. Barrels consumed per day Cheney powiedział, że do roku 2010 będziemy musieli zwiększyć tę liczbę o 50 milionów, czyli będziemy potrzebowali 120 milionów baryłek dziennie!!! W październiku 2007, na konferencji w Londynie, 2010 1999 Christophe de Margerie, dyrektor generalny Total, powiedział, że zwiększenie światowej produkcji ropy choćby do 100 milionów baryłek dziennie do roku 2030 będzie trudne.

Arabskie przysłowie: Mój ojciec jeździł na wielbłądzie. Ja jeżdżę samochodem. Mój syn lata odrzutowcem. Jego syn będzie jeździł na wielbłądzie.

A co z gazem ziemnym, czy on też osiągnie swój peak?

W rzeczywistości, gaz ziemny już osiągnął swój peak w Ameryce Północnej

Szacuje się, że produkcja gazu już niedługo się ustabilizuje, a potem zacznie nieubłaganie spadać Canadian Gas Potential Committee, Calgary, Alberta

A co z innymi źródłami energii? Mamy przecież węgiel, gaz, energię jądrową! - Przekonaj się, dlaczego nie zastąpią one ropy w Rozdziale 3A. Kliknij tutaj, aby wybrać rozdział