Łazienka część 1 Armatury łazienkowe Opracował: Przemek Kalinowski projektornia@mr-studio.com.pl 2012-02-14
Łazienka to pomieszczenie, które w projekcie wnętrz zajmuje szczególne miejsce, ponieważ wymaga szczególnie dużo pracy projektowej i uwzględnienia bardzo wielu elementów wyposażenia, wpływających na ostateczny kształt pomieszczenia. By móc dokładnie przygotować projekt techniczny, idealnie rozmierzyć płytki na ścianach, do tego rozmierzenia dopasować umywalkę, miskę ustępową i t.p. tak, by zamontowane były w osiach, konieczne jest wybranie konkretnych produktów. Poniżej przedstawiam najważniejsze informacje o najróżniejszych typach produktów. Łazienka to przede wszystkim woda i zdecydowana większość produktów, które do niej trzeba wybrać ma z nią bezpośredni kontakt. ARMATURA ŁAZIENKOWA Zacznę od armatury, ponieważ jest to ze wszystkich aspektów łazienki temat najbardziej techniczny. Mówiąc o armaturze mamy na myśli wszystkie elementy, przez które leci woda baterie umywalkowe, wannowe, prysznicowe, prysznice ręczne, deszczownice, węże prysznicowe, zawory. BATERIE UMYWALKOWE BATERIE JEDNOUCHWYTOWE SZTORCOWE Najpopularniejszym rozwiązaniem są baterie tzw. jednouchwytowe. Wyposażone są w uchwyt, za pomocą którego uruchamia się strumień wody, reguluje siłę strumienia i temperaturę płynącej wody. Można spotkać się również z określeniem takich baterii jednootworowymi, ponieważ montuje się je w pojedynczym otworze w umywalce lub blacie. Często pojawia się tez określenie baterie sztorcowe.
Baterie umywalkowe jednouchwytowe niskie. Najczęściej zestawia się je z umywalkami z otworem na montaż baterii - stawianymi na blacie, wpuszczanymi w blat lub nakładanymi na blat. Te dwa ostatnie rodzaje umywalek mogą nie mieć otworu na baterię wówczas armaturę montuje się w otworze w blacie. Baterie umywalkowe jednouchwytowe o wyższej wylewce. Stosuje się je z tymi samymi umywalkami co baterie niskie. Wyższa wylewka pozwala np. umyć włosy nad umywalką. Nie są to produkty dedykowane do misek umywalkowych. Tylko umywalki wyjątkowo niskie nadają się do komponowania z tym rodzajem baterii. Głębokie miski mogłyby zasłaniać uchwyt baterii i tym samym bardzo utrudniać obsługę. Baterie umywalkowe jednouchwytowe przeznaczone do misek umywalkowych stawianych na blacie. Baterie tego typu wyposażone są w dwa wężyki, które podłącza się do zaworków montowanych na ścianie. Dlatego oprócz baterii musimy kupić 2 zaworki jeden do zimnej i drugi do gorącej wody. Pamiętać należy, że zaprojektowanie szafki podumywalkowej np. z szufladami wymaga sprawdzenia, czy zaworki wraz z wężykami i syfonem umywalkowym nie będą kolidować z elementami szafki.
Wybierając takie baterie należy pamiętać o następujących sprawach: 1. czy jest to bateria z zestawem odpływowym (korek do umywalki + pocięgło łączące korek z baterią), czy bez niego. Baterie z zestawem odpływowym stosujemy z umywalkami z przelewem (w razie, gdy woda nie zostanie zamknięta, nadmiar ucieknie do syfonu właśnie przez przelew, nie zalewając łazienki). Te bez zestawu odpływowego najlepiej wybierać, gdy stosujemy np. korek typu klik-klak (otwieranie i zamykanie przez naciśnięcie korka) lub korek niezamykany, który montuje się w umywalkach bez przelewu w celu zabezpieczenia przed zalaniem łazienki. Warto wybierać baterie bez zestawu odpływowego również, gdy umywalka będzie nietypowa, np. z odpływem umieszczonym niesymetrycznie. 2. Koniecznie sprawdzać, jakie są wymiary baterii i umywalki, zwłaszcza odległość od osi baterii do perlatora (to sitko, z którego leci woda) i wysokość umieszczenia perlatora. Najtańsze baterie umywalkowe mają te wymiary niewielkie, czego efektem jest mało miejsca na ręce pod baterią i niewygodne ich mycie. Warto tez zwrócić uwagę na kat nachylenia perlatora, by móc oszacować, jak daleko będzie leciał strumień wody. Warto więc zaopatrzyć się w katalogi baterii, w których zamieszczone są oprócz zdjęć rysunki wymiarowe i podstawowe informacje techniczne o produktach. 3. Bateria umywalkowa powinna mieć perlator. Nietypowe w formie armatury bywają go pozbawione, oferując np. kaskadowy strumień wody. Wygląda to ładnie, ale ma zasadniczą wadę. Perlator ma za zadanie napowietrzyć wodę i uczynić strumień miękkim. Bez niego woda bardzo rozchlapuje się poza umywalkę. BATERIE 2-UCHWYTOWE (INACZEJ 2-POKRĘTŁOWE; 3-OTWOROWE). Rozwiązania opierające się na najprostszej technologii oba pokrętła to nic innego jak zawory wodne. Produkty te bardzo ładnie wyglądają, są jednak stosunkowo niepraktyczne potrzeba obu rąk, by ustawić właściwą siłę strumienia i temperaturę wody.
Baterie dwuuchwytowe stosuje się z podobnymi umywalkami, jak w przypadku baterii jednouchwytowych. Wybierając umywalkę z miejscem na montaż baterii trzeba sprawdzić, czy ma przygotowane 3 otwory na montaż baterii (może być 1 otwór wybity i dwa po bokach, które są przygotowane do wybicia). Wiercenie otworów ręcznie uszkodzi szkliwo umywalki. Podobne, jak baterie 1-uchwytowe, mogą występować jako wersje z zestawem odpływowym lub bez. Są identycznie podłączane do instalacji wodno-kanalizacyjnej. BATERIE ŚCIENNE PODTYNKOWE. Baterie umywalkowe ścienne 2-otworowe (1-uchwytowe) Coraz popularniejszym rozwiązaniem są baterie podtynkowe ścienne. Składają się z elementu zewnętrznego (wylewka i uchwyt do obsługiwania wody) i części podtynkowej, którą najczęściej trzeba zamówić osobno. Element podtynkowy, wykonany z mosiądzu, ma głębokość minimum około 45mm, dlatego trzeba go wkuć w ścianę, lub zbudować przed ścianą przedściankę murowaną lub z płyt G-K na profilach stalowych, w której zmieści się element podtynkowy i rury (jeśli istniejąca ściana to żelbet). Baterie umywalkowe ścienne 3-otworowe (2-uchwytowe) Podobnie jak w bateriach sztorcowych pamiętać trzeba o sprawdzeniu długości wylewki i dokładnym przemyśleniu wysokości, na jakiej bateria ma być umieszczona (odległość od górnej krawędzi umywalki do perlatora powinna być nie mniejsza niż 10cm, około 15 cm to przestrzeń pozwalająca wygodnie myć ręce). Zaletą baterii podtynkowych jest doprowadzenie ciepłej i zimnej wody do nich w ścianie, bez konieczności stosowania zaworków kątowych do baterii, które z podłączonymi do nich wężykami do baterii nie każdemu będą się podobać (w przypadkach, gdy pod umywalką nie została zaprojektowana żadna szafka, w której te elementy byłyby schowane).
Dsdsdsdsdsdsdsds Wadą jest cena. Baterie podtynkowe są zawsze droższe od baterii sztorcowych z tej samej kolekcji. Wynika to przede wszystkim z konieczności zakupu elementu podtynkowego. Przestawione typy baterii umywalkowych to tylko najbardziej popularne rozwiązania. Na rynku znaleźć można mnóstwo innych, często bardzo oryginalnych rozwiązań. Bateria elektroniczna z panelem dotykowym i wyświetlaczem Bateria elektroniczna z bezprzewodowym sterownikiem Bateria umywalkowa 1-uchwytowa montowana na posadzce Bateria umywalkowa na podczerwień
BATERIE WANNOWE i PRYSZNICOWE BATERIE WANNOWE NATYNKOWE (1- i 2-uchwytowe) Jest to najpopularniejszy i najtańszy typ baterii wannowych. Standardowe przyłącza ciepłej i zimnej wody w rozstawie 150mm, do których podłącza się takie baterie, to rozwiązanie, które zna każdy instalator. Wszystko jest na wierzchu, więc w razie awarii dostęp do wszystkich elementów baterii jest bardzo łatwy. Jak widać na zdjęciach, problemem tego typu baterii jest wąż słuchawki prysznicowej, który najczęściej leży w wannie. Rozwiązaniem jest zamontowanie uchwytu punktowego słuchawki na większej wysokości. Przy wyborze takich baterii należy sprawdzić, czy wysięg wylewki baterii jest wystarczający. Zdarza się, zwłaszcza w przypadkach, gdy wanna jest nieco odsunięta od ściany, że trudno jest znaleźć wystarczająco daleko sięgającą baterię. Wówczas można wybrać jedno z innych rozwiązań. BATERIE WANNOWE NATYNKOWE TERMOSTATYCZNE Odmianą baterii wannowych natynkowych są baterie termostatyczne. Wyposażone w głowicę termostatyczną regulują na bieżąco ilość ciepłej i zimnej wody tak, by utrzymać stałą temperaturę wody lecącej ze słuchawki czy wylewki wannowej. Zabezpiecza to np. przed nagłym wzrostem temperatury lecącej wody, gdy nastąpi spadek ciśnienia wody zimnej (gdy np. ktoś spuści wodę w sąsiadującej z wanną toalecie). Bateria wannowa natynkowa termostatyczna Lewe pokrętło służy do ustawiania temperatury. Prawe do sterowania strumieniem wody. Jest to więc bardzo bezpieczne rozwiązanie, doskonałe jeśli z łazienki korzystają dzieci.
BATERIE PRYSZNICOWE NATYNKOWE Podobnie jak w przypadku baterii wannowych natynkowych najprostsze i najpopularniejsze rozwiązanie, znane każdemu instalatorowi. Bateria podłączana jest do standardowych przyłączy wody ciepłej i zimnej rozmieszczonych w rozstawie +/- 150 mm. Warto taką baterię wyposażyć w słuchawkę na drążku prysznicowym, dzięki czemu słuchawka może pełnić również funkcję deszczownicy. Wadą takich baterii jest fakt, że dosyć mocno wystają ze ściany i w niewielkich prysznicach łatwo jest nieintencjonalnie zahaczyć o uchwyt baterii i przestawić np. temperaturę z letniej na gorącą. Tego ryzyka nie ma w przypadku baterii termostatycznych, w których jedno pokrętło odpowiada za regulację temperatury i wyposażone jest w przycisk, który należy nacisnąć, by móc ustawić temperaturę większą niż 38 C, a drugie służy do uruchamiania strumienia i regulacji jego siły. Daje to tę dodatkową korzyść, żewyłączenie i ponowne włączenie wody nie wymaga ustawiania temperatury, jak to jest w przypadku baterii jednouchwytowych i tym bardziej dwuuchwytowych. BATERIE WANNOWE do montażu na obudowie wanny lub rancie wanny Ten typ baterii, zwany bateriami 3-, 4- lub 5-otworowymi (w zależności z ilu składają się osobnych elementów), jest dobrym rozwiązaniem, jeśli zależy nam przede wszystkim na efekcie wizualnym. Wąż prysznicowy nie leży wannie, słuchawka prysznicowa wkładana jest w gniazdo, przez które wąż wchodzi pod obudowę wanny. Ponieważ istnieje ryzyko spływania kropli wody po wężu pod obudowę wanny i tym samym pojawienia się pleśni pod wanną, zaleca się stosowanie specjalnych elementów montażowo-odwodnieniowych, które wyposażone są w rodzaj plastikowej wanny, w której porusza się wąż i z której ewentualna woda odprowadzana jest do syfonu wannowego. Wybierając taką baterię należy uważnie sprawdzić, jakiej szerokości i głębokości obudowy wanny lub rantu wanny wymaga do montażu.
BATERIE WANNOWE PODŁOGOWE Piękny typ rozwiązań, który rozwiązuje problem węża prysznicowego wiszącego na ścianie, czy wody ściekającej po wężu pod obudowę wanny. Wymaga elementu podtynkowego, który montuje się bezpośrenio na stropie i ukrywa w warstwach posadzki (minimalna głębokość warstw posadzki, czyli najczęściej styropianu i wylewki betonowej to 8 cm). Najlepiej sprawdza się w połączeniu z wannami wolnostojącymi. Niestety jest to najdroższy typ baterii wannowych. ROZWIĄZANIA PODTYNKOWE Baterie podtynkowe to rozwiązania, które pozwalają zaprojektować przestrzeń wanny lub prysznica w sposób najbardziej elastyczny, dobierając wszystkie elementy według indywidualnych potrzeb. Opierają się na tzw. bateriach podtynkowych, które składają się z części zewnętrznej i elementu podtynkowego. Producenci rozwiązują to w różny sposób, choć idea wszędzie jest podobna. Polecam stosowanie rozwiązań tylko tych producentów, którzy oferują elementy podtynkowe w specjalnych plastikowych obudowach, pozwalających na precyzyjny montaż w ścianie i zabezpieczających całość przed zabrudzeniem np. zaprawą, Dzięki tym osłonom również dostęp w razie awarii jest łatwy. Wystarczy zdjąć część zewnętrzną baterii. Element podtynkowy Grohe Rapido T Element podtynkowy Hansgrohe IBOX Element podtynkowy Kludi Flexx Boxx Do elementów podtynkowych podłączane są biegnące w ścianie rury z ciepłą i zimną wodą (z prawej i lewej strony). Z góry i z dołu podłącza się do nich rury, którymi prowadzona jest woda już zmieszana, obsługiwana przez baterie. W ścianie rury prowadzi się do elementów zaprojektowanych według potrzeb: deszczownic, kolanek ściennych, do których podłącza się wąż prysznicowy słuchawki, wylewek wannowych, dysz bocznych i t.p.
Dokładne rozwiązania przedstawię na przykładzie firmy Grohe. Element podtynkowy Rapido T Baterie prysznicowe (bez przełącznika) Baterie wannowe (z przełącznikiem wanna/prysznic) Baterie centralne Element podtynkowy Rapido E Baterie prysznicowe (bez przełącznika) Baterie wannowe (z przełącznikiem wanna/prysznic) Do wszystkich baterii podtynkowych termostatycznych Grohe pasuje jeden element podtynkowy Rapido T. Do wszystkich baterii jednouchwytowych Rapido E. Zaletą jest fakt, że głowica termostatyczna w elemencie Rapido T jest montowana fabrycznie (u innych producentów najczęściej głowicę montuje instalator na budowie, co niesie pewne ryzyko) i w fabryce kalibrowana (kalibrowanie polega na sprawdzeniu czy ustawienie pokrętła regulacji temperatury na pozycji 38 C faktycznie daje wodę o takiej temperaturze). Rapido T ma 3 wyjścia wody, Rapido E 2 (ilość wyjść wody oznacza ile za pomocą jednej baterii jestem w stanie obsłużyć elementów takich jak wylewki wannowe, deszczownice, słuchawki i t.p.). Wybierając element zewnętrzny, czyli część natynkową baterii, warto zwrócić uwagę, ile wyjść wody ma ta bateria obsłużyć. Nazewnictwo obowiązujące w branży jest mylące i baterie obsługujące tylko jedno wyjście wody (np. tylko słuchawkę prysznicową albo tylko napełnianie wanny) nazywane są prysznicowymi, a te do obsługi 2 lub 3 wyjść wody (deszczownica + słuchawka; wylewka wannowa + słuchawka i t.p.) określa się jako wannowe. Wychodzi więc na to, że bateria prysznicowa może być z powodzeniem stosowana do wanny, a wannowa do prysznica. Decydując się na rozwiązania podtynkowe, należy pamiętać o przewidzeniu miejsca w ścianie na wkucie elementu podtynkowego. Minimalna głębokość skrzynki podtynkowej to 7cm w przypadku Grohe (jest to najpłytsze rozwiązanie na rynku).
Poniżej przedstawiam kilka różnych zestawów opartych na bateriach podtynkowych. ALLURE bateria prysznicowa (bez przełącznika) RAPIDO E element podtynkowy baterii jednouchwytowych Rozwiązanie, za pomocą którego można obsługiwać wodę tylko z jednego wyjścia wody. W tym przypadku jest to napełnianie wanny przez przelew. TALENTOFILL TALENTOFILL rozeta zestaw napełniający, odpływowy i przelewowy LINEARE bateria wannowa jednouchwytowa z przełącznikiem na 2 wyjścia wody RAPIDO E element podtynkowy baterii jednouchwytowych TALENTOFILL rozeta TALENTOFILL zestaw napełniający, odpływowy i przelewowy do wanien RAINSHOWER Deszczownica 210mm + ramię 282mm Zestaw z baterią z przełącznikiem, który pozwala uruchamiać wodę z napełniania wanny z pokrętła korka lub wodę z deszczownicy,
TENSO bateria wannowa z termostatem z przełącznikiem na 2 wyjścia wody RAPIDO T element podtynkowy baterii termostatycznych SENA zestaw z prysznicem ręcznym, uchwytem punktowym i wężem prysznicowym RAINSHOWER kolanko przyłączeniowe węża prysznicowego TENSO wylewka wannowa Rozwiązanie z baterią termostatyczną. Przekręcając górne pokrętło baterii w prawo, uruchamiamy wodę ze słuchawki, kręcąc w lewo uruchamiamy i zwiększamy strumień wody z wylewki wannowej. Dolne pokrętło służy do regulacji temperatury wody. Warto pamiętać, że w rozwiązaniach podtynkowych wyposażonych w słuchawkę prysznicową trzeba jakoś wyprowadzić wodę ze ściany. Stosuję się tu kolanko ścienne, do którego przykręcany jest wąż prysznicowy. Warto dodać, że gwinty kolanek, węży i słuchawek są ujednolicone u wszystkich producentów. TENSO bateria prysznicowa z termostatem bez przełącznika RAPIDO T element podtynkowy baterii termostatycznych RAINSHOWER kolanko przyłączeniowe węża prysznicowego RAINSHOWER Zestaw prysznicowy Drążek + wąż + słuchawka Prosty zestaw prysznicowy z termostatyczną baterią podtynkową.
ALLURE Bateria wannowa (z przełącznikiem RAPIDO E Element podtynkowy baterii jednouchytowych SENA zestaw z prysznicem ręcznym, uchwytem punktowym i wężem prysznicowym RAINSHOWER kolanko przyłączeniowe węża prysznicowego RAINSHOWER Deszczownica 210mm + ramię 282mm Powyższe zestawy to coraz popularniejsze rozwiązania z deszczownicą, pozwalającą cieszyć się kąpielą niczym w deszczu. Mogą być wyposażone zarówno w baterie jednouchwytowe jak i termostatyczne. Słuchawka może być umieszczona na uchwycie punktowym lub na drążku. Do deszczownicy dobrać trzeba odpowiednie ramię prysznicowe. Może być to ramię wychodzące ze ściany lub z sufitu podwieszanego (prosta pionowa rurka).
Powyższy schemat pokazuje, na jakich wysokościach powinny być umieszczone poszczególne elementy rozwiązań podtynkowych. Są to pewne umowne sugestie, ponieważ bardzo często zdarza się, że użytkownicy prysznica są bardzo różnego wzrostu. Wówczas wysokości umieszczania poszczególnych elementów należy uśrednić. SYSTEMY PRYSZNICOWE I WANNOWE Do wnętrz, gdzie nie można z pewnych technicznych względów zastosować rozwiązań podtynkowych, a gdzie chcemy mieć deszczowicę, można wybrać jeden z wielu systemów prysznicowych. System prysznicowy z deszczownicą, słuchawką i baterią termostatyczną System wannowy z deszczownicą, słuchawką i baterią termostatyczną z wylewką wannową System prysznicowy z deszczownicą, słuchawką i baterią termostatyczną oraz dodatkowymi dyszami bocznymi