RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 174926 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 305847 (22) Data zgłoszenia: 14.11.1994 (5 1) IntCl6. H01H 47/00 H01H 43/00 (54) Urządzenie do zasilania instalacji oświetleniowej klatki schodowej (43) Zgłoszenie ogłoszono: 27.05.1996 BUP 11/96 (73) Uprawniony z patentu: Wróblewski Bogusław, Głogów, PL (45) O udzieleniu patentu ogłoszono: 30.10.1998 WUP 10/98 (72) Twórca wynalazku: Bogusław Wróblewski, Głogów, PL PL 174926 B1 ( 5 7 ) 1 Urządzenie do zasilania instalacji oświetleniowej klatki schodowej wyposażone w automat schodowy, zaciski do przyłączania obwodów żarówek oświetleniowych 1 przycisków instalacyjnych, znam ienne tym, ze zawiera przekaźnik sterujący (3), przekaźnik roboczy (4) i transformator ochronny (2) z przyłączonymi równolegle do uzwojenia wtórnego dwoma obwodami elektrycznymi, z których jeden zamyka się poprzez zwiemy zestyk (4b) przekaźnika roboczego (4) i żarówki (6) oświetlające klatkę schodową, natomiast drugi zamyka się poprzez cewkę (3a) przekaźnika sterującego (3) i styki przycisków instalacyjnych (7), cewka (4a) przekaźnika roboczego (4) połączona jest jednym końcem z zaciskiem neutralnym (1a) automatu schodowego (1) a drugim końcem poprzez zestyk rozwierny (3c) przekaźnika sterującego (3) z załączającym obwód roboczy korespondencyjnym zaciskiem (1b) automatu schodow ego (1), którego załączający układ czasow y korespondencyjny zacisk (1c) połączony jest poprzez zwiemy zestyk (3b) przekaźnika sterującego (3) z zaciskiem neutralnym (1a) automatu schodowego (1) Fig 1
Urządzenie do zasilania instalacji oświetleniowej klatki schodowej Zastrzeżenia patentowe 1. Urządzenie do zasilania instalacji oświetleniowej klatki schodowej wyposażone w automat schodowy, zaciski do przyłączania obwodów: żarówek oświetleniowych i przycisków instalacyjnych, znamienne tym, że zawiera przekaźnik sterujący (3), przekaźnik roboczy (4) i transformator ochronny (2) z przyłączonymi równolegle do uzwojenia wtórnego dwoma obwodami elektrycznymi, z których jeden zamyka się poprzez zwiemy zestyk (4b) przekaźnika roboczego (4) i żarówki (6) oświetlające klatkę schodową, natomiast drugi zamyka się poprzez cewkę (3a) przekaźnika sterującego (3) i styki przycisków instalacyjnych (7); cewka (4a) przekaźnika roboczego (4) połączona jest jednym końcem z zaciskiem neutralnym (la) automatu schodowego (1) a drugim końcem poprzez zestyk rozwierny (3c) przekaźnika sterującego (3) z załączającym obwód roboczy korespondencyjnym zaciskiem (1b) automatu schodowego (1), którego załączający układ czasowy korespondencyjny zacisk (1c) połączony jest poprzez zwierny zestyk (3b) przekaźnika sterującego (3) z zaciskiem neutralnym (la) automatu schodowego (1). 2. Urządzenie według zastrz. 1, znamienne tym, że transformator ochronny (2) jest transformatorem bezpieczeństwa. 3. Urządzenie według zastrz. 1, znamienne tym, że rolę przekaźnika roboczego (4) i/lub przekaźnika sterującego (3) spełniają styczniki. 4. Urządzenie według zastrz. 1, znamienne tym, że do uzwojenia wtórnego transformatora (2) dołączone są zaciski do przyłączenia obwodów żarówek (9) oświetlających piwnice, strychy, teren na zewnątrz budynku. * * * Przedmiotem wynalazku jest urządzenie do zasilania instalacji oświetleniowej klatki schodowej w ograniczonym czasie, przeznaczone zwłaszcza do stosowania w budynkach wielokondygnacyjnych. Znany jest z polskiego opisu patentowego nr 125 866 układ wyłącznika schodowego z aparatem włączającym w postaci przekaźnika lub stycznika, którego cewka jednym końcem połączona jest z przyciskami, a drugim równolegle z zestykami zwierającymi aparatu włączającego i automatu schodowego. Drugi koniec zestyku zwiernego aparatu włączającego połączony jest z zestykiem rozwiernym aparatu, zestykiem zwiernym i z cewką automatu schodowego. Styk rozwierny aparatu włączającego jest połączony z oprawami, a drugie końce opraw i przycisków połączone są z cewką automatu schodowego. Znany jest również z polskiego opisu patentowego nr 126 363 układ oświetlenia elektrycznego zawierający multiwibrator monostabilny, który poprzez zaciski automatu zwłocznego połączony jest z szeregiem dwójników i przycisków instalacyjnych. Przyciski te są połączone szeregowo z dwójnikami, złożonymi z równolegle połączonego rezystora i kondensatora oraz szeregowo dołączonej do nich diody półprzewodnikowej. Korzystnym jest wykonanie multiwibratora w postaci obwodu scalonego, połączonego z automatem zwłocznym w jednej wspólnej obudowie. Dwójniki rezystorowo-kondensatorowo-diodowe połączone bezpośrednio ze stykami przycisków instalacyjnych są umieszczone w ich puszkach. Oba opisane układy uniemożliwiają wprawdzie ciągłe świecenie żarówek w klatce schodowej w przypadku zablokowania przycisku, nie zapobiegają jednak możliwości wykorzystania instalacji do nielegalnego poboru energii elektrycznej, poza tym ze względu na zasilanie żarówek napięciem sieciowym mogą stanowić zagrożenie dla osób korzystających z instalacji.
174 926 3 Wolna od opisanych niedogodności jest instalacja oświetleniowa klatki schodowej, wykorzystująca urządzenie do jej zasilania według wynalazku. Istotą wynalazku jest wyposażenie urządzenia do zasilania instalacji oświetleniowej we współpracujący z typowym automatem schodowym zasilanym napięciem sieciowym transformator ochronny, zasilający instalację oświetleniową klatki schodowej napięciem obniżonym. Do uzwojenia wtórnego transformatora ochronnego przyłączone są równolegle dwa obwody elektryczne, z których jeden zawiera zestyk zwiemy przekaźnika roboczego i żarówki oświetlające klatkę schodową, natomiast drugi cewkę przekaźnika sterującego i przyciski instalacyjne. Szeregowo połączone cewka przekaźnika roboczego i zestyk rozwierny przekaźnika sterującego włączone są pomiędzy zaciski automatu schodowego: zacisk neutralny i zacisk korespondencyjny załączający obwód roboczy. Zestyk zwiemy przekaźnika sterującego włączony jest pomiędzy zacisk neutralny i załączający układ czasowy zacisk korespondencyjny automatu schodowego. Rolę przekaźnika roboczego i/lub przekaźnika sterującego mogą spełniać styczniki, natomiast transformator ochronny może być transformatorem bezpieczeństwa. Uzwojenie wtórne transformatora ochronnego połączone jest z zaciskami do przyłączenia obwodów żarówek oświetlających piwnice, strychy, teren na zewnątrz budynku itp. Korzystne jest zabezpieczenie każdego z obwodów oświetleniowych przez szeregowo włączony bezpiecznik. Urządzenie według wynalazku umożliwia zasilanie instalacji oświetleniowej klatek schodowych, piwnic, strychów i tym podobnych napięciem bezpiecznym eliminującym zagrożenie porażenia prądem elektrycznym, przy wykorzystaniu typowego znanego automatu schodowego, zasilanego napięciem sieciowym. Zastosowanie urządzenia według wynalazku uniemożliwia ciągłe świecenie żarówek przez zablokowanie przycisku instalacyjnego i znacznie utrudnia nielegalny pobór energii elektrycznej z obwodów rozliczanych przez administrację budynku. Urządzenie do zasilania instalacji oświetleniowej klatki schodowej według wynalazku przedstawione jest w przykładzie wykonania na rysunkach, na których fig. 1 przedstawia układ połączeń elementów urządzenia wraz z przyłączonymi obwodami żarówek oświetleniowych i przycisków instalacyjnych, a fig. 2 pokazuje rozmieszczenie elementów w obudowie urządzenia. Urządzenie zawiera automat schodowy 1, transformator bezpieczeństwa 2, obniżający napięcie do 24 V, przekaźnik sterujący 3 i przekaźnik roboczy 4. Automat schodowy 1 i transformator bezpieczeństwa 2 zasilane są napięciem sieciowym 220 V. Do uzwojenia wtórnego transformatora 2 poprzez bezpiecznik 5 przyłączone są równolegle: obwód żarówek oświetleniowych 6 klatki schodowej, włączanych poprzez zestyk zwiemy 4b przekaźnika roboczego 4 oraz obwód przycisków instalacyjnych 7 klatki schodowej, połączonych szeregowo z cewką 3a przekaźnika sterującego 3. Cewka 4a przekaźnika roboczego 4 połączona jest jednym końcem z zaciskiem neutralnym la automatu schodowego 1 a drugim końcem poprzez zestyk rozwierny 3c przekaźnika sterującego 3 z załączającym obwód roboczy korespondencyjnym zaciskiem 1b automatu schodowego 1. Pomiędzy zaciskiem neutralnym 1a automatu schodowego 1 i zaciskiem korespondencyjnym 1c załączającym układ czasowy automatu schodowego 1 włączony jest zestyk zwierny 3b przekaźnika sterującego 3. Zacisk fazowy 1d automatu schodowego 1 służy do przyłączenia przewodu fazowego sieci elektrycznej o napięciu 220 V. W momencie naciśnięcia dowolnego z przycisków instalacyjnych 7 klatki schodowej następuje zasilenie cewki 3a przekaźnika sterującego 3 napięciem bezpiecznym, zwiera się jego zestyk zwierny 3b, rozwiera się zestyk rozwierny 3c i zamyka się obwód roboczy automatu schodowego 1. Na zacisku 1b automatu 1 przez zadany czas utrzymuje się napięcie. Zwolnienie przycisku instalacyjnego 7 przerywa zasilanie cewki 3a przekaźnika sterującego 3, zwiera jego styk rozwierny 3c i powoduje zasilenie cewki 4a przekaźnika roboczego 4, zwarcie zestyku 4b tego przekaźnika i włączenie żarówek oświetleniowych 6 klatki schodowej przez zadany czas. Ponowne naciśnięcie przycisku instalacyjnego 7 przed upływem zadanego czasu powoduje przerwanie zasilania żarówek 6 do momentu zwolnienia przycisku 7. Do zacisków połączonych z uzwojeniem wtórnym transformatora bezpieczeństwa 2 przyłączone są poprzez bezpiecznik 8 żarówki 9, oświetlające piwnice włączane łącznikiem instalacyjnym 10. Wszystkie elementy urządzenia według wynalazku umieszczone są we wspólnej obudowie 11, przy czym bez-
4 174 926 pieczniki 5 i 8 w postaci wyłączników instalacyjnych, automat schodowy 1, oraz przekaźnik sterujący 3 i przekaźnik roboczy 4 zamontowane są na szynie mocującej 12, pod którą przymocowany jest do obudowy 11 transformator bezpieczeństwa 2. Nad elementami zamontowanymi na szynie 12 usytuowane są listwy 13, 14 i 15 przewodów instalacyjnych.
174 926 Fig. 2
174 926 Fig. 1 Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 90 egz. Cena 2,00 zł