SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI POWIATOWEGO CENTRUM POMOCY RODZINIE W OŁAWIE W 2015 ROKU I. RODZINNA PIECZA ZASTĘPCZA. 1. Informacje ogólne W 2015 roku na terenie Powiatu Oławskiego funkcjonowało łącznie 87 rodzin zastępczych i 5 rodzinnych domów dziecka, w których przebywało 173 dzieci (wraz z pełnoletnimi wychowankami, którzy pozostali w pieczy zastępczej do czasu ukończenia nauki), w tym: 50 rodzin zastępczych spokrewnionych - 61 dzieci, 29 rodzin zastępczych niezawodowych - 41 dzieci, 5 rodzin zastępczych zawodowych - 15 dzieci, (z tego jedna rodzina zawodowa została rozwiązana z dniem 01.06.2015 r.), 2 rodziny zastępcze zawodowe specjalistyczne - 7 dzieci, 1 rodzina zastępcza zawodowa o charakterze pogotowia rodzinnego - 8 dzieci, 5 rodzinnych domów dziecka - 41 dzieci. W trakcie 2015 r., na podstawie postanowień sądu, do rodzinnej pieczy zastępczej przyjęto 28 dzieci, natomiast do instytucjonalnej pieczy zastępczej 13 dzieci. Wykres nr 1 przedstawia liczbę dzieci przyjętych do rodzinnej i instytucjonalnej pieczy zastępczej na przełomie lat 2011 2015. Spośród dzieci, które trafiły do poszczególnych form pieczy zastępczej funkcjonujących na terenie Powiatu Oławskiego, z terenu innego powiatu pochodziło 5 dzieci umieszczonych w rodzinnej pieczy zastępczej oraz 10 dzieci umieszczonych w instytucjonalnej pieczy zastępczej (wykres Nr 2). Dodatkowo w rodzinnej pieczy zastępczej na terenie innych powiatów umieszczono 6 dzieci pochodzących z terenu Powiatu Oławskiego, a w instytucjonalnej pieczy zastępczej 1 dziecko z Powiatu Oławskiego. 1
Wykres nr 1: Liczba przyjętych dzieci do pieczy zastępczej w latach 2011 2015. Wykres nr 2: Dzieci przyjęte do pieczy zastępczej w 2015 r. w podziale na dzieci pochodzące z terenu Powiatu Oławskiego oraz innych Powiatów. 2
2. Świadczenia przyznawane rodzinom zastępczym i prowadzącym rodzinne domy dziecka oraz wynagrodzenia dla rodzin zastępczych i prowadzących rodzinne domy dziecka oraz osób zatrudnionych do pomocy przy sprawowaniu opieki nad dziećmi i przy pracach gospodarskich. Rodzinom zastępczym i rodzinnym domom dziecka wypłacono świadczenia na pokrycie kosztów utrzymania 173 podopiecznych wraz z dodatkami dla 23 posiadających orzeczenie o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności z tytułu zwiększonych kosztów ich utrzymania, w łącznej wysokości 1 753 110,38 zł. Ponadto przyznano 23 jednorazowe świadczenia na pokrycie niezbędnych kosztów związanych z potrzebami przyjmowanych dzieci do rodziny zastępczej i rodzinnego domu dziecka, w łącznej kwocie 23 600,00 zł. Wykres nr 3: Liczba przyznanych świadczeń na pokrycie niezbędnych kosztów związanych z potrzebami przyjmowanego dziecka w latach 2011 2015. Prowadzącym rodzinne domy dziecka oraz rodzinom zastępczym zawodowym wypłacono 105 193,27 zł na pokrycie kosztów ponoszonych na czynsz, opłaty za energię elektryczną i cieplną, wodę, gaz, odbiór nieczystości stałych i płynnych, antenę zbiorczą, abonament telewizyjny i radiowy, usługi telekomunikacyjne. Kwota ta wzrosła w stosunku do lat ubiegłych w związku ze wzrostem liczby rodzin zastępczych zawodowych, którym przysługuje w/w świadczenie, w związku z umieszczeniem w nich powyżej 3 dzieci, a także w związku ze wzrostem kosztów utrzymania gospodarstw domowych. Porównanie 3
wydatków na utrzymanie domów jednorodzinnych oraz lokalów mieszkalnych w latach 2012 2015 stanowi wykres nr 4. Dodatkowo w 2015 r. przyznano jednej rodzinie zastępczej zawodowej pełniącej funkcję pogotowia rodzinnego świadczenie na pokrycie kosztów związanych z przeprowadzeniem niezbędnego remontu domu jednorodzinnego w kwocie 10 230,00 zł oraz jednemu rodzinnemu domu dziecka środki finansowe na pokrycie innych niezbędnych i nieprzewidzianych kosztów związanych z opieką i wychowaniem dziecka lub funkcjonowaniem rodzinnego domu dziecka w kwocie 350,00 zł. Wykres nr 4: Kwota przyznanych świadczeń na utrzymanie domu jednorodzinnego lub lokalu mieszkalnego w latach 2012 2015. W 2015 r. można zaobserwować wzrost wypłaconych świadczeń oraz wynagrodzeń (tabela nr 1, wykres nr 5) w stosunku do roku poprzedniego. Wzrost wynagrodzeń spowodowany jest podniesieniem wysokości wynagrodzeń przysługujących rodzinom zastępczym i prowadzącym rodzinne domy dziecka o 15 %. Podwyżka wynagrodzeń nastąpiła na podstawie Uchwały Nr V/30/2015 Rady Powiatu w Oławie z dnia 25 lutego 2015 r. W trakcie 2015 r. zatrudniono również większą liczbę osób do pomocy przy sprawowaniu opieki nad dziećmi i przy pracach gospodarskich (w 2013 r. zatrudniono osoby do pomocy w 5 rodzinnych domach dziecka, w 2014 r. w 5 rodzinnych domach dziecka oraz w 2 rodzinach zastępczych zawodowych a w 2015 r. w 5 rodzinnych domach dziecka, w 3 rodzinach zastępczych zawodowych i 1 rodzinie 4
zastępczej niezawodowej). Natomiast wypłacone świadczenia uległy wzrostowi przede wszystkim w związku z dużą liczą dzieci, które zostały przyjęte do pieczy zastępczej w 2015 r. 28 dzieci (Wykres nr 1). Tabela nr 1: Wynagrodzenia i świadczenia wypłacane w latach 2011-2015. lata 2010 r. 2011 r. 2012 r. 2013 r. 2014 r. 2015 r. wynagrodzenia 135 635 zł 147 454 zł 359 157 zł 465 962,86 491 180,31 574 613,91 świadczenia 1 282 311 zł 1 263 294 zł 1 643 794 zł 1 806 352,63 1 961 105,97 2 048 027,65 Wykres nr 5: Wynagrodzenia i świadczenia (piecza zastępcza, w tym usamodzielniani wychowankowie) w latach 2010 2015. 5
3. Średni miesięczny koszt utrzymania dziecka w poszczególnych formach rodzinnej pieczy zastępczej. Średni miesięczny koszt utrzymania dziecka w poszczególnych formach rodzinnej pieczy zastępczej w 2015 r. przedstawia tabela nr 2. Na koszt ten składają się wszystkie świadczenia wypłacane rodzinom zastępczym oraz prowadzącym rodzinne domy dziecka, tj.: świadczenie na pokrycie kosztów utrzymania dziecka, w tym dodatek do świadczenia, świadczenie na pokrycie niezbędnych wydatków związanych z potrzebami przyjmowanego dziecka, środki finansowe na utrzymanie lokalu lub domu jednorodzinnego, wynagrodzenie wraz z pochodnymi dla zawodowej rodziny zastępczej, prowadzącego rodzinny dom dziecka, wynagrodzenie wraz z pochodnymi dla osób zatrudnionych w rodzinnym domu dziecka. Tabela nr 2: koszt utrzymania dziecka w rodzinnej pieczy zastępczej. ŚREDNI MIESIĘCZNY KOSZT UTRZYMANIA DZIECKA W POSZCZEGÓLNYCH FORMACH PIECZY ZASTĘPCZEJ w 2015 r. Forma pieczy zastępczej Rodzina zastępcza zawodowa Rodzina zastępcza zawodowa specjalistyczna Rodzina zastępcza zawodowapełniąca funkcję pogotowia rodzinnego Rodzinny Dom Dziecka Średni miesięczny koszt 1 754,11 zł 2 400,06 zł 2 601,13 zł 1 785,51 zł Rodzina zastępcza spokrewniona 742,22 zł Rodzina zastępcza niezawodowa 1 064,52 zł 6
II. OPŁATY ZA POBYT DZIECKA W PIECZY ZASTĘPCZEJ. 1.Opłata za pobyt w pieczy zastępczej ustalana rodzicom biologicznym. W 2015 roku wydano: 20 decyzji ustalających opłatę, 166 decyzji odstępujących od ustalenia opłaty, 14 decyzji umarzających w całości lub w części łącznie z odsetkami, 13 decyzji wygaszających, 13 decyzji zmieniających, 1 decyzję uchylającą, 1 decyzję odmawiającą rozłożenie na raty należności, 1 decyzję odmawiającą umorzenia należności, 1 decyzję odmawiającą odstąpienie od ustalenia opłaty, 37 decyzji umarzających postępowanie w sprawie ustalenia opłaty za pobyt dziecka w pieczy zastępczej wobec odstąpienia od jej ustalenia w odrębnym postępowaniu Od 2012 r. ustawa o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej nakłada na jednostki realizujące zadania na jej podstawie, egzekwowanie od rodziców biologicznych dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej należności pieniężnych za ustalony faktyczny koszt utrzymania dziecka. W związku z powyższym w 2015 r. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie skierowało do Urzędów Skarbowych na terenie całej Polski 98 tytułów wykonawczych na kwotę 444 442,09 zł celem egzekucji komorniczej. Ponadto Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, zgodnie z zadaniami ustawowymi, przekazuje dane o dłużnikach do biura informacji gospodarczej (BIG). Zamieszczane są tam informacje o powstałych zobowiązaniach dłużników z tytułu nieponoszenia opłaty za pobyt dziecka w pieczy zastępczej po okresie 12 miesięcy od powstania zaległości. W 2015 roku do rejestru dłużników ERIF przekazano i ujawniono dane 27 dłużników, których dług łącznie wyniósł 489 833,22 zł. Należności wynikające z decyzji o naliczeniu odpłatności za pobyt dziecka w rodzinnej i instytucjonalnej pieczy zastępczej (wraz z kosztami upomnień i odsetkami) wynoszą na dzień 31.12.2015 r. 2 677 421,32 zł (przyrost w stosunku do 2014 r. o 537 191,98 zł), w tym: 7
rodzinna piecza zastępcza 2 532 565,79 zł (przyrost w stosunku do 2014 r. o 537 707,22 zł), instytucjonalna piecza zastępcza 144 855,53 zł (zmniejszenie w stosunku do 2014 r. o 515,24 zł). Zgodnie z ustawą o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej miesięczną opłatę w wysokości przyznanych świadczeń na pokrycie kosztów utrzymania dziecka oraz dodatku na pokrycie zwiększonych kosztów utrzymania dziecka w rodzinie zastępczej oraz rodzinnym domu dziecka, ponoszą rodzice. W związku z powyższym w 2015 r. dokonano naliczeń na kwotę 639 378,45 zł, z czego 141 214,90 zł to naliczone odsetki, a 852,20 zł to koszty upomnień. W 2015 r. rodzice wnieśli opłatę za pobyt dziecka w rodzinnej pieczy zastępczej wraz ze zwrotem kosztów upomnień i odsetek w wysokości 10 120,24 zł. Za pobyt dziecka w placówce opiekuńczo- wychowawczej, rodzice ponoszą miesięczną opłatę w wysokości średnich miesięcznych wydatków przeznaczonych na utrzymanie dziecka w placówce opiekuńczo- wychowawczej. W związku z czym w 2015 r. dokonano naliczeń na kwotę 28 732,54 zł, z czego 14 614,98 zł to naliczone odsetki a 46,40 zł to koszty upomnień. W 2015 r. wniesiono opłaty za pobyt dziecka w placówce opiekuńczowychowawczej w wysokości 154,62 zł. W 2015 r. umorzono zobowiązania rodzicom biologicznym za pobyt dzieci w pieczy zastępczej na kwotę 120 644,15 zł. 2. Porozumienia zawarte z innymi powiatami w sprawie wysokości wydatków na utrzymanie dziecka w pieczy zastępczej. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Oławie w 2015 r. otrzymało od innych powiatów środki finansowe w postaci dotacji celowej na pokrycie wydatków na opiekę i wychowanie 31 podopiecznych pochodzących z terenu innych powiatów a umieszczonych w rodzinnej pieczy zastępczej na terenie Powiatu Oławskiego, w łącznej kwocie 421 897,31. Natomiast za 30 dzieci pochodzących z Powiatu Oławskiego a umieszczonych w rodzinach zastępczych na terenie innych powiatów, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Oławie przekazało kwotę 403 255,11 zł. W roku ubiegłym na podstawie porozumień z innymi powiatami, PCPR przekazało na utrzymanie 3 dzieci w instytucjonalnej pieczy zastępczej środki finansowe w kwocie 8
100 701,38 zł a otrzymało od innych powiatów środki na utrzymanie 15 dzieci w placówce opiekuńczo wychowawczej w kwocie 490 525,22 zł. Wykres nr 6: Stosunek dochodów do wydatków z tytułu zawartych Porozumień w 2015 r. 3. Wydatki za pobyt dziecka w pieczy zastępczej ponoszone przez gminę. W 2015 r. gminy właściwe ze względu na miejsce zamieszkania dziecka przed umieszczeniem go po raz pierwszy w pieczy zastępczej współfinansowały (w wysokości 10 %, 30 % lub 50% wydatków na opiekę i wychowanie dziecka / średnich miesięcznych wydatków przeznaczonych na utrzymanie dziecka) pobyt 86 dzieci w pieczy zastępczej. Wystawiono 525 not księgowych na łączną kwotę 422 960,35 zł, z czego: 49 577,27 zł dotyczyło dzieci umieszczonych w placówkach opiekuńczo - wychowawczych, a 373 383,08 zł dotyczyło dzieci umieszczonych w rodzinnej pieczy zastępczej. Wykres nr 7 przedstawia udział poszczególnych gmin w współfinansowaniu pobytu dzieci w pieczy zastępczej, natomiast wykres nr 8 ukazuje wzrost współfinansowania pobytu dzieci w pieczy zastępczej w latach 2012 2015. 9
Wykres Nr 7: Współfinansowanie przez poszczególne gminy pobytu dzieci w pieczy zastępczej w latach 2013 2015. Wykres Nr 8: Współfinansowanie przez gminy pobytu dzieci w pieczy zastępczej w latach 2012 2015. 10
4. Dotacja na realizację zadania w ramach Programu asystent rodziny i koordynator rodzinnej pieczy zastępczej na rok 2015 W 2015 r. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Oławie złożyło zapotrzebowanie na dofinansowanie kosztów zatrudnienia koordynatorów rodzinnej pieczy zastępczej w ramach Programu asystent rodziny i koordynator rodzinnej pieczy zastępczej na rok 2015, dzięki czemu Powiat Oławski otrzymał dotację w kwocie 56 808,00 zł. Cała kwota otrzymanej dotacji została wykorzystana na wynagrodzenia dla koordynatorów rodzinnej pieczy zastępczej. 5. Powództwa o zasądzenie świadczeń alimentacyjnych. Dyrektor PCPR wytacza na rzecz dzieci przebywających w pieczy zastępczej powództwa o zasądzenie świadczeń alimentacyjnych. W postępowaniu przed sądem do kierownika stosuje się odpowiednio przepisy o udziale prokuratora w postępowaniu cywilnym. W 2015 r. wytoczono 8 powództw o zasądzenie świadczeń alimentacyjnych na rzecz dzieci umieszczonych w rodzinnej pieczy zastępczej. III. ŚWIADCZENIA DLA USAMODZIELNIANYCH WYCHOWANKÓW. 1. Instytucjonalna piecza zastępcza. W roku ubiegłym udzielono pomocy pieniężnej 17 pełnoletnim wychowankom opuszczającym placówki opiekuńczo-wychowawcze, w postaci wypłaty świadczeń na kontynuowanie nauki. Razem wypłacono im 140 świadczeń w wysokości 71 211,84 zł. Udzielono również pomocy pieniężnej na usamodzielnienie 5 wychowankom opuszczającym placówkę opiekuńczo-wychowawczą i zakład poprawczy w kwocie 33 000,00 zł. Pełnoletniemu wychowankowi Domu Dziecka przyznano kwotę 5 470,00 zł na pokrycie opłat związanych z zakwaterowaniem. Udzielono także 6 wychowankom opuszczającym Dom Dziecka pomocy pieniężnej na zagospodarowanie w kwocie 9 000,00 zł oraz na zagospodarowanie w formie rzeczowej w kwocie 5 062,00 zł. 11
2. Rodzinna piecza zastępcza. W 2015 roku wypłacono usamodzielnianym wychowankom z rodzinnej pieczy zastępczej: 9 świadczeń o równowartości 37 941 zł w formie pomocy na usamodzielnienie, 211 świadczeń pieniężnych na kontynuowanie nauki dla 27 pełnoletnich wychowanków, w wysokości 108 953,39 zł, 1 świadczenie na zagospodarowanie w formie rzeczowej, w wysokości 1 499,61 zł, 5 świadczeń na zagospodarowanie w wysokości 7 500,00 zł. IV. CUDZOZIEMCY Do zadań z zakresu administracji rządowej realizowanych przez powiat należy m.in. pomoc cudzoziemcom, którzy uzyskali w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy w zakresie sporządzenia indywidualnego programu integracji oraz opłacania za te osoby składek na ubezpieczenie zdrowotne. Środki na realizację tego zadania zapewnia budżet państwa. Pomocy dla cudzoziemca udziela się w okresie nie dłuższym niż 12 miesięcy i obejmuje ona: świadczenia pieniężne na utrzymanie, pokrycie wydatków związanych z nauką języka polskiego, opłacenie składki na ubezpieczenie zdrowotne, pracę socjalną, poradnictwo specjalistyczne, w tym poradnictwo prawne, psychologiczne i rodzinne. W listopadzie 2015 r. do Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Oławie, zgłosiło się sześciu uchodźców pochodzenia syryjskiego, z wnioskiem o udzielenie wsparcia finansowego. Sporządzono indywidualne programy integracji, które są realizowane w oparciu o przepisy ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2015 12
r. poz.163, z późn. zm.) oraz rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 7 kwietnia 2015 r. w sprawie udzielania pomocy cudzoziemcom (Dz. U. z 2015 r., poz. 515). Wysokość środków ujętych w planie budżetu na to zadanie wynosiła 2 394, 00 zł kwota ta obejmowała wydatki na wynagrodzenie pracownika wraz z pochodnymi. Pracownik socjalny w ramach tych środków wykonywał zadania związane z udzielaniem pomocy cudzoziemcom, którzy uzyskali status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą, mającą na celu wspieranie procesu ich integracji na podstawie oceny ich sytuacji życiowej oraz sytuacji rodziny. Środki w ramach tego rozdziału zostały wykonane w 99,97 %. V. MIESZKANIE CHRONIONE W dniu 1 kwietnia 2015 r. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie przejęło od Domu Dziecka w Oławie dwupokojowe mieszkanie komunalne, które było zamieszkiwane przez ich byłych wychowanków. Mieszkanie z dniem 1 czerwca 2015 r. otrzymało status mieszkania chronionego. W mieszkaniu chronionym mogą zostać umieszczone osoby, które ze względu na trudną sytuację życiową, wiek, niepełnosprawność lub chorobę potrzebują wsparcia w funkcjonowaniu w codziennym życiu, ale nie wymagają usług w zakresie świadczonym przez jednostkę całodobowej opieki. Przede wszystkim mieszkanie ma służyć osobom z zaburzeniami psychicznymi, osobom opuszczającym pieczę zastępczą, młodzieżowy ośrodek wychowawczy, zakład dla nieletnich, a także cudzoziemcom. Mieszkanie chronione jest formą pomocy społecznej przygotowującą osoby tam przebywające, pod opieką specjalistów, do prowadzenia samodzielnego życia lub zastępują pobyt w placówce zapewniającej całodobową opiekę. Średni miesięczny koszt utrzymania lokalu w 2015 r. wyniósł 719,96 zł. Zatrudniono pracownika socjalnego oraz dwóch opiekunów, którzy zapewniają wsparcie mieszkańcom przez cały tydzień. W 2015 r. wydano 6 decyzji kierujących do zamieszkania w mieszkaniu chronionym i 4 decyzje wygaszające, w związku z opuszczeniem mieszkania. Mieszkańcy ponoszą odpłatność za pobyt, a wysokość opłaty jest ustalana na podstawie decyzji 13
administracyjnej, z uwzględnieniem sytuacji osobistej i dochodowej. Wydano 3 decyzje ustalające odpłatność i 3 decyzje odstępujące od ustalenia odpłatności za pobyt w mieszkaniu chronionym. W 2015 r. w mieszkaniu chronionym przebywało 6 osób w tym: 4 byłych wychowanków Domu Dziecka oraz 2 byłych wychowanków z rodzinnej pieczy zastępczej. Na dzień 31.12.2015 r. w mieszkaniu chronionym przebywały 2 osoby. W ciągu roku 4 mieszkańców opuściło lokal: 2 osoby otrzymały przydział na lokal socjalny, wobec 2 osób zastosowano natychmiastowe wypowiedzenie z powodu rażącego nieprzestrzegania regulaminu wewnętrznego. W 2015 r. rozpoczęto generalny remont, łącznie z modernizacją instalacji gazowej i elektrycznej. Sukcesywnie dokonuje się wymiany zużytego lub zepsutego sprzętu gospodarstwa domowego będącego na wyposażeniu mieszkania chronionego. Planowany termin zakończenia prac remontowych (malowanie i inne niezbędne naprawy) to I kwartał 2016 r. W ramach tego zadania zatrudnione zostały na umowę zlecenie 2 osoby tj. opiekunowie osób przebywających w mieszkaniu chronionym oraz pracownik socjalny świadczący wsparcie dla tych osób. Wydatki ponoszone w ramach tego zadania: wynagrodzenie pracownika socjalnego wraz z pochodnymi 7 673,35 zł, wynagrodzenie bezosobowe wraz z pochodnymi 5 017,28 zł, zakup materiałów i wyposażenia 3 863,03 zł zakupiono niezbędne meble oraz wyposażenie, zakup energii 2 522,84 zł energia cieplna w ramach opłacanego czynszu, woda, gaz, zakup usług remontowych 997,18 remont piecyka gazowego oraz bieżące konserwacje, zakup usług pozostałych 3 309,66 zł opłata czynszowa, nieczystości stałe oraz opłaty za odbiór nieczystości płynnych, pozostałe wydatki 492,00 zł. Plan na realizację tego zadania wyniósł 24 578,00 zł. Wydatki na dzień 31.12.2015 r. to kwota 23 875,34 zł tj. 97,14 %. 14
VI. SPECJALISTYCZNE PORADNICWO PSYCHOLOGICZNE. W 2015 roku z pomocy psychologicznej w Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie skorzystało 106 osób. Podobnie jak w latach ubiegłych osoby zainteresowane pomocą psychologiczną zgłaszały się najczęściej z własnej inicjatywy, rzadziej na polecenie, zalecenie Sądu, lekarza czy pracowników instytucji opiekuńczo-społecznych. Zgłaszający się, częściej niż w latach poprzednich podejmowali systematyczną pracę terapeutyczną. Na rozmowy z psychologiem zgłosiło się: dorośli - 82 osoby młodzież w wieku 13-18 lat 11 osób, dzieci w wieku 6-12 lat 8 osób. Pomoc psychologiczna prowadzona była w dwóch formach, tj. porad i konsultacji oraz terapii. Podstawowym narzędziem pracy psychologa była rozmowa mająca na celu poszerzenie wglądu w zgłaszany problem, analiza sytuacji, poszukiwanie właściwych rozwiązań i wsparcie emocjonalne. Merytoryczną podstawą oddziaływań terapeutycznych było podejście humanistyczne, psychodynamiczne. Problemy, z którymi najczęściej zgłaszano się po poradę: doraźne problemy wychowawcze takie jak: brak właściwego kontaktu z dzieckiem, zachowania agresywne lub lękowe, problemy typowe dla okresu dojrzewania, zgłosiło się 26 osób (rodzice, rodzice z dziećmi, młodzież gimnazjalna), odbyły się z nimi 34 spotkania, konflikty małżeńskie/rodzinne: 27 osób - odbyło się 38 spotkań, w tym: terapia trzech par, ciężka i przewlekła choroba mająca negatywny wpływ na funkcjonowanie całej rodziny: zgłosiło się 6 osób - odbyły się 33 spotkania, w tym w terapii brała udział jedna osoba, niepowodzenia szkolne dzieci i młodzieży-problem dotyczył 8 osób: odbyło się 10 spotkań konsultacyjnych, przemoc w rodzinie: z problemem przemocy rodzinnej zgłosiło się 7 osób z 5 rodzin, ogółem problem dotyczył 21 osób członków tych rodzin, odbyto 15
z nimi 16 spotkań, w tym w systematycznej terapii uczestniczyły 3 osoby, uzależnienie od alkoholu, narkotyków: zgłosiło się 8 osób, byli to najczęściej bliscy osób uzależnionych i 3 osoby uzależnione; odbyło się z nimi 36 spotkań; ogółem problem dotyczył ok. 28 osób z 8 rodzin, w terapii uczestniczyły 2 osoby, bezrobocie, ubóstwo - zgłosiły się 2 osoby; 3 konsultacje, rozwód, rozbicie rodziny, kryzys rodziny -zgłosiło się 15 osób z 10 rodzin, odbyto 48 spotkań, w tym w terapii udział wzięło 6 osób, zagrożenie demoralizacją osoby nieletniej - 7 osób (w tym rodzice) odbyło się 9 konsultacji; problem dotyczył 3 nieletnich, problemy emocjonalne mające charakter nerwicowy 15 osób; 86 spotkań, w tym systematyczną terapię prowadzono z 3 osobami, niepełnosprawność 7 osób 54 spotkania, w tym z 4 osobami podjęto terapię, problemy wieku podeszłego- zgłosiły się 3 osoby i podjęto z nimi systematyczną pracę terapeutyczną, odbyły się 63 spotkania. Terapię podejmowały zazwyczaj osoby, których problemy obejmowały kilka powyższych kategorii. Ogółem, w systematycznej terapii uczestniczyło 30 osób. Zasadniczo nie prowadzono terapii sprawców przemocy. Kilka osób zgłosiło się po poradę w związku z problemem niekontrolowania agresji i związanym z tym kryzysem w małżeństwach. VII. POWIATOWY ZESPÓŁ DO SPRAW ORZEKANIA O NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI 1. Orzekanie niepełnosprawności. W 2015 roku do Zespołu wpłynęły 202 wnioski w sprawie ustalenia niepełnosprawności dzieciom, które nie ukończyły 16 roku życia. Wydano 191 orzeczeń w tym: o niezaliczeniu do osób niepełnosprawnych 5, o zaliczeniu do osób niepełnosprawnych 185, o odmowie ustalenia niepełnosprawności 1. 16
2. Orzekanie o stopniu niepełnosprawności. W 2015 roku wpłynęło 1 479 wniosków dotyczących ustalenia stopnia niepełnosprawności u osób powyżej 16 r. ż. Jako cel orzekania dla przyjętych wniosków określono: ustalenie prawa do zasiłku pielęgnacyjnego 371, odpowiednie zatrudnienie 309, konieczność zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze 174, korzystanie z systemu środowiskowego wsparcia w samodzielnej egzystencji 180, korzystanie z kary parkingowej 346, inne 85. Wydano 1 502 orzeczenia w tym: o odmowie ustalenia stopnia niepełnosprawności 42, o niezaliczeniu do osób niepełnosprawnych - 24, o zaliczeniu do stopnia niepełnosprawności 1 436. Wśród orzeczeń o zaliczeniu do stopnia niepełnosprawności określono: stopień lekki 206 osobom, stopień umiarkowany 756 osobom, stopnień znaczny 474 osobom. Zatrudnienie wśród osób niepełnosprawnych, które w 2015 r. uzyskały orzeczenie o stopniu niepełnoprawności: osoby zatrudnione 270, osoby niezatrudnione 1 166. 3. Legitymacje osób niepełnosprawnych. Legitymacje wydaje Starosta wyłącznie na podstawie orzeczenia wydanego przez powiatowy zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności. W 2015 roku wydano 544 legitymacji dokumentujących niepełnosprawność, w tym 76 dla dzieci niepełnosprawnych. 17
4. Karty parkingowe. W związku ze zmianą przepisów ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2012 r. poz. 1137, ze zm.) od dnia 1 lipca 2014 r. przewodniczący powiatowego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności wydaje karty parkingowe uprawnionym osobom niepełnosprawnym oraz placówkom zajmującym się opieką, rehabilitacją lub edukacją osób niepełnosprawnych mających znacznie ograniczone możliwości samodzielnego poruszania się. Szczegółowe zasady wydawania kart parkingowych zostały określone w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 25 czerwca 2014 r., w sprawie wzoru oraz trybu wydawania i zwrotu kart parkingowych (Dz. U. z 2014 r. poz. 870 z późn.zm.). W 2015 roku do Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności wpłynęło 678 wniosków o wydanie karty parkingowej. Wydano 712 kart parkingowych dla osób niepełnosprawnych i 1 kartę dla placówki zajmującej się opieką, rehabilitacją lub edukacją osób niepełnosprawnych mających znacznie ograniczone możliwości samodzielnego poruszania się. Wykres nr 9: Zestawienie liczbowe orzeczeń wydanych przez Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Oławie w latach 2013-2015. 18
Na funkcjonowanie Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności ostatecznie w 2015 r. przyznano kwotę 291 790,00 zł, która w całości stanowiła środki z budżetu państwa. Na funkcjonowanie Zespołu wykorzystano 262 773,04 zł. Porównanie kwot wykorzystanych przez Zespół oraz przyznanych w poszczególnych latach zawiera wykres nr 10. Wykres nr 10: Wykorzystane środki finansowe przez Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Oławie w latach 2010 2015. VIII.Realizacja projektu systemowego SAN-Samodzielność. Aktywność. Niezależność Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Oławie w 2015 roku realizowało siódmą edycję projektu systemowego p.n. SAN-Samodzielność. Aktywność. Niezależność. Projekt był współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego, Program Operacyjny Kapitał Ludzki 2007-2013, Priorytet VII Promocja integracji społecznej, Działanie - 7.1 Rozwój i upowszechnienie aktywnej integracji, Poddziałanie - 7.1.2 Rozwój i upowszechnianie aktywnej integracji przez powiatowe centra pomocy rodzinie. Głównym celem projektu była aktywizacja społeczna szesnastu osób z powiatu 19
oławskiego. Były to osoby: w wieku aktywności zawodowej, bezrobotne i nieaktywne zawodowo, korzystające ze świadczeń pomocy społecznej, w szczególności osoby niepełnosprawne, młodzież w wieku od 15 do 25 roku życia, pochodząca ze środowisk zagrożonych wykluczeniem społecznym, w tym znajdująca się w rodzinach naturalnych oraz pieczy zastępczej. W ramach aktywnej integracji w okresie od 01.01.2015 r. do 30.06.2015 r. realizowane były umowy socjalne z 16 osobami, w tym 1 kobieta zrezygnowała z udziału w projekcie ze względów zdrowotnych i osobistych oraz 2 kobiety przerwały udział w projekcie z powodu długotrwałego pobytu w szpitalu. Każdy uczestnik objęty został co najmniej trzema instrumentami aktywnej integracji. W ramach instrumentów aktywnej integracji, realizowano n/w formy wsparcia: Aktywizacja edukacyjna Sfinansowano zajęcia w ramach podnoszenia kluczowych kompetencji o charakterze zawodowym lub zdobywania nowych kompetencji zawodowych, umożliwiających aktywizację zawodową. Kursy / szkolenia według indywidualnych potrzeb: 1.Kurs prawa jazdy kat. B: liczba uczestników: 8 osób, koszt szkolenia - 10 640,24 zł. 2. Kurs obsługi kas fiskalnych: liczba uczestników: 10 osób, koszt szkolenia - 3 300 zł. 3. Kurs komputerowy, poziom średnio zaawansowany z elementami grafiki komputerowej i tworzeniem stron www: liczba uczestników: 4 osoby, koszt szkolenia - 6 000 zł. 4.Kurs kosmetyczny- manicure i stylizacja paznokci: liczba uczestniczek - 7, koszt szkolenia - 4 900 zł. Przeprowadzono dla uczestników projektu badania lekarskie dopuszczające/niedopuszczające do udziału w kursie prawa jazdy kat. B- koszt wydanych orzeczeń lekarskich 1 800 zł. 20
Aktywizacja Zdrowotna 1. Sfinansowano terapię psychologiczną, tj. warsztaty rozwoju osobistego Doskonalenie umiejętności interpersonalnych połączone z indywidualnym doradztwem psychologicznym. Były to spotkania indywidualne i warsztaty grupowe z psychologiem. Liczba uczestników: 15 osób, koszt szkolenia -1 649 zł. 2. Sfinansowano koszty zajęć rehabilitacyjnych zgodnie z potrzebami osoby niepełnosprawnej, koszt 200 zł. Aktywizacja Społeczna 1. Zorganizowano poradnictwo i wsparcie w zakresie podniesienia kompetencji życiowych i umiejętności społeczno zawodowych umożliwiających docelowo powrót do życia społecznego, w tym powrót na rynek pracy i aktywizację zawodową. Odbyły się warsztaty Aktywizacja społeczna i zawodowa spotkania indywidualne i grupowe z doradcą zawodowym. Liczba uczestników: 15 osób, koszt szkolenia - 1 746 zł. 2. Sfinansowanie koszty vouchera na samodzielny zakup usług społecznych. Liczba uczestników: 14 osób - koszt: 1 400 zł. Z dniem 30.06.2015 roku zakończyła się realizacja projektu systemowego p.n. SAN- Samodzielność. Aktywność. Niezależność., który trwał nieprzerwanie od 2008 roku. Wydatki, z budżetu Unii Europejskiej, związane z realizacją projektu SAN od stycznia 2015 r. do czerwca 2015 r. wyniosły 86 905,86 zł. Na kwotę tych wydatków składały się przede wszystkim: wynagrodzenia wraz z pochodnymi, fundusz socjalny, dodatkowe wynagrodzenie roczne, zakup materiałów i wyposażenia, zakup materiałów szkoleniowych dla uczestników oraz artykuły spożywcze na poczęstunek dla uczestników projektu, różne opłaty i składki ubezpieczenie dla uczestników projektu, usługi pozostałe: szkolenia oraz warsztaty dla uczestników projektu, koszt wynajmu sal szkoleniowych, zwrot kosztów dojazdu dla uczestników projektu. Wydatki na utrzymanie osób w pieczy zastępczej stanowiły wkład własny w kwocie 11 304,61 zł. Wykres nr 10 przedstawia kwoty wykorzystane na projekt SAN w latach 2011 2015 w podziale na środki pochodzące z budżetu unii europejskiej i wkład własny. 21
Wykres nr 11 : Środki finansowe wykorzystane na realizację projektu SAN w latach 2011-2015. IX. REHABILITACJA SPOŁECZNA 1. Dofinansowanie do uczestnictwa w turnusie rehabilitacyjnym. W 2015 r. do Centrum wpłynęły 474 wnioski o dofinansowanie do turnusów rehabilitacyjnych dla osób niepełnosprawnych, z czego 125 wniosków dotyczyło uczestnictwa opiekunów osób niepełnosprawnych. Z dofinansowania do uczestnictwa w turnusach rehabilitacyjnych skorzystało 38 osób, w tym: dorośli 15 osób niepełnosprawnych, kwota dofinansowania: 15 152 zł, opiekunowie osób dorosłych 4 osoby, kwota dofinansowania 2 711 zł, dzieci i młodzież niepełnosprawna 11 osób, kwota dofinansowania 11 275 zł, opiekunowie dzieci i młodzieży niepełnosprawnej 8 osób, kwota dofinansowania 5 477 zł. Wnioski pozostałych osób, w związku z ograniczoną ilością środków finansowych przekazanych przez Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, w stosunku do istniejących potrzeb zostały rozpatrzone odmownie. 22
OPIEKUNOWIE DZIECI I MŁODZIEŻY NIEPEŁNOSPRAWNEJ 5 477,00 zł PRACOWNICY ZPCH 0,00 zł OPIEKUNOWIE DOROSŁYCH OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH 2 711,00 zł DZIECI I MŁODZIEŻ NIEPEŁNOSPRAWNA 11 275,00 zł DOROŚLI NIEPEŁNOSPRAWNI 15 152,00 zł Wykres nr 12: Wydatki na dofinansowanie turnusów rehabilitacyjnych w 2015 r. 18 000,00 zł WYDATKI NA DOFINANSOWANIE TURNUSÓW REHABILITACYJNYCH DLA POSZCZEGÓLNYCH GRUP OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH W 2015r. 15 000,00 zł 12 000,00 zł 9 000,00 zł 6 000,00 zł 3 000,00 zł 0,00 zł 2. Dofinansowanie do likwidacji barier funkcjonalnych, tj. architektonicznych, w komunikowaniu się i technicznych. W 2015 r. wpłynęło 56 wniosków dotyczących likwidacji barier funkcjonalnych, z czego zrealizowano 31 (w tym 4 dla dzieci i młodzieży) na łączną kwotę 73 875,09 zł tj.: bariery architektoniczne 1, wydatkowana kwota: 6 244,31 zł, bariery w komunikowaniu się 9, wydatkowana kwota: 15 837,24 zł, bariery techniczne 21, wydatkowana kwota: 51 793,54 zł. Pozostałych wniosków nie rozpatrzono lub zostały rozpatrzone negatywnie z różnych przyczyn m.in. braku ustawowych przesłanek do ich pozytywnego rozpoznania, niewystarczającej ilości środków finansowych pochodzących z PFRON, rezygnacji czy też zgonu wnioskodawcy. 23
Wykres nr 13: Wydatki na likwidację barier funkcjonalnych w 2015 r. Wydatki na likwidacje barier funkcjonalnych w 2015r. 90 000 zł 80 000 zł 70 000 zł 60 000 zł 50 000 zł 40 000 zł 30 000 zł 20 000 zł 10 000 zł 0 zł 51 793,54 15 837,00 6 245,00 bariery techniczne bariery architektoniczne bariery w komunikowaniu się 3. Dofinansowanie do kosztów nabycia przedmiotów ortopedycznych, środków pomocniczych i sprzętu rehabilitacyjnego dla osób niepełnosprawnych. W 2015 r. od osób niepełnosprawnych wpłynęły 293 wnioski, dotyczące zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze przyznawane zgodnie z określonym limitem przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Wypłacono 197 dofinansowań na łączną kwotę 231 618,11 zł, w tym: dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej - 35 wnioski; kwota dofinansowania 59 234,00 zł. Ponadto w 2015 r. rozpatrzono wnioski, które wpłynęły w roku 2014 r., a dofinansowania nie zostały przyznane ze względu na ograniczone środki. Wypłacono 194 dofinansowania na kwotę 245 033,22 zł, w tym: dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej - 19 wniosków; kwota dofinansowania 41 032,00 zł. Ze względu na ograniczone środki finansowe pochodzące z PFRON w stosunku do istniejących potrzeb nie zrealizowano 82 wniosków na łączną kwotę 175 415,73 zł. 4. Dofinansowanie zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny dla osób prawnych i jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej. W 2014 r. został złożony 1 wniosek o dofinansowanie, przeznaczony do realizacji w 2015 r. Ze względu na ograniczone środki finansowe pochodzące z PFRON, nie przyznano dofinansowania. 24
5. Dofinansowanie sportu, kultury, rekreacji i turystyki. W 2014 r. zostało złożonych 9 wniosków, przeznaczonych do realizacji na 2015 r. Zrealizowano osiem wniosków na kwotę 6 409,48 zł. 6. Dofinansowanie usług tłumacza języka migowego. Z tej formy pomocy w 2015 r. skorzystała jedna osoba niedosłysząca, a kwota przyznanego dofinansowania wyniosła 11 478, 43 zł. Na realizację zadań z zakresu rehabilitacji społecznej i zawodowej przyznano Powiatowi Oławskiemu zgodnie z obowiązującym algorytmem kwotę 603 370,00 zł, z czego pozostało 340,67 zł. Wykres nr 14: Wysokość środków PFRON w latach 2011 2015 Wysokość środków PFRON przekazanych na realizację zadań z zakresu rehabilitacji zawodowej i społecznej w latach 2011-2014r. 1 000 000 zł 900 000 zł 848041 zł 800 000 zł 700 000 zł 600 000 zł 500 000 zł 434896 zł 470173zł 585 991 zł 603 370 zł 400 000 zł 300 000 zł 200 000 zł 100 000 zł 0 zł 2011 2012 2013 2014 2015 7. Realizacja pilotażowego programu Aktywny Samorząd. Rok 2015 to kolejny, w którym Powiat Oławski realizuje (od 2012 roku) program Aktywny Samorząd finansowany ze środków PFRON. Obecnie program realizowany jest w dwóch modułach: Moduł I - obejmuje likwidację barier utrudniających aktywizację społeczną i zawodową osób niepełnosprawnych, Moduł II to pomoc w uzyskaniu wykształcenia na 25
poziomie wyższym. W 2015 roku ogółem do Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie wpłynęło 45 wniosków osób niepełnosprawnych na kwotę 139 981,31zł. Zrealizowano 43 wnioski, wypłacając 127 406 zł, tj. 91,54 % środków przyznanych na realizację programu. Negatywnie pod względem formalnym zweryfikowano 1 wniosek, 1 wniosek nie został zrealizowany ze względu na rezygnację wnioskodawcy z dofinansowania. W ramach realizacji programu: - 2 osoby skorzystały z dofinansowania do pomocy w uzyskaniu prawo jazdy kategorii B, - 41 osobom dofinansowano pomoc w uzyskaniu wykształcenia na poziomie wyższym (czesne). 8. Spartakiada osób niepełnosprawnych. W dniu 13 czerwca 2015 r. na terenach zielonych Oławskiego Centrum Sztuki odbyła się XIII Spartakiada Osób Niepełnosprawnych. Organizatorami spotkania byli: Starostwo Powiatowe, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, Dom Pomocy Społecznej, Zespół Szkół Specjalnych, Koło Polskiego Związku Niewidomych, Polski Związek Głuchych, Polskie Stowarzyszenie Diabetyków, Stowarzyszenie Pomocy Dzieciom Tęcza", Terenowy Ośrodek Rehabilitacji i Wsparcia Społecznego Niesłyszących, Fundacja Krok po kroku", Stowarzyszenie Korab, Środowiskowy Dom Samopomocy w Oleśnicy Małej oraz Stowarzyszenie Iskierka Nadziei. 9. Rehabilitacja osób niepełnosprawnych- warsztaty terapii zajęciowej. Powiat, którego mieszkańcy są uczestnikami rehabilitacji w warsztacie działającym na terenie innego powiatu, jest obowiązany do pokrywania kosztów uczestnictwa, w części nieobjętej dofinansowaniem ze środków PFRON, w wysokości i na zasadach określonych w porozumieniu zawartym z powiatem, na terenie którego działa warsztat. W ramach tego zadania opłacono udział jednej osoby w warsztatach terapii zajęciowej za I, II i III kwartał 2015 roku w kwocie 1 233,00 zł. Dotacja na ten cel zaplanowana została w kwocie 3 288, 00 zł (wykorzystano 37,50%). 26
X. DOM POMOCY SPOŁECZNEJ. Dom Pomocy Społecznej w Oławie jest placówką przeznaczoną dla osób przewlekle somatycznie chorych. Na dzień 31 grudnia 2015 r. przebywało w niej 106 mieszkańców. W ciągu roku wydano 24 decyzje o umieszczeniu w DPS. Średni miesięczny koszt utrzymania mieszkańca w 2015 r. wynosił 2 916, 30 zł. XI. WYKAZ POTRZEB. W celu pełnej realizacji zadań nałożonych na powiat w zakresie pomocy społecznej, pieczy zastępczej oraz rehabilitacji społecznej osób niepełnosprawnych, istnieje potrzeba zabezpieczenia środków finansowych na: podstawową działalność Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie, wydatki związane z opieką i wychowaniem dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej (zadania obligatoryjne i fakultatywne oraz tworzenie nowych rodzinnych domów dziecka i zawodowych rodzin zastępczych), zadania z zakresu rehabilitacji społecznej osób niepełnosprawnych i przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, adaptację pomieszczeń przy ul. Kutrowskiego 31 A w Oławie, po ich opuszczeniu przez Zespół Szkół Specjalnych, na siedzibę Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Oławie. 27
28