WPROWADZENIE DO ZAGADNIEŃ OCHRONY KLIMATU I GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ Nowy Sącz, 28 kwiecień 2015 r. 1
Plan Gospodarki Niskoemisyjnej (PGN) - konkurs Plan gospodarki niskoemisyjnej (PGN) ustanowił konkurs NFOŚiGW nr 2/POIiŚ/9.3/2013 (sierpień do grudzień 2013 roku) Pozyskanie finansowania dokumentu PGN poprzedzało przyjęcie uchwały intencyjnej przez gminę Opracowanie planu finansowane jest w 85% ze środków POIiS działanie 9.3 na lata 2007-2013 W kraju wykonuje PGN: 879 gmin, wnioskowana kwota: ok. 40 mln zł 2
Plan Gospodarki Niskoemisyjnej (PGN) PGN stanowi dokument o charakterze strategiczno-operacyjnym samorządu PGN słuŝyć ma wprowadzaniu gospodarki niskoemisyjnej lokalnie (ochrona klimatu, efektywność energetyczna, poprawa jakości powietrza) Realizacja PGN naleŝeć będzie po uchwaleniu przez Radę Gminy do zadań gminy i interesariuszy planu Działania gmin i działających na ich terenie podmiotów (interesariuszy), uwzględnione w PGN, będą działaniami o statucie priorytetu w procesie aplikowania o dofinansowanie ze środków Unii Europejskiej z nowej perspektywy finansowej 2014-2020 (POIiS, RPO, itp.). 3
ZałoŜenia Narodowego Programu Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej (2011 rok) cel główny rozwój gospodarki niskoemisyjnej przy zapewnieniu zrównowaŝonego rozwoju kraju cele szczegółowe rozwój niskoemisyjnych źródeł energii poprawa efektywności energetycznej poprawa efektywności gospodarowania surowcami i materiałami rozwój i wykorzystanie technologii niskoemisyjnych zapobieganie powstawaniu oraz poprawa efektywności gospodarowania odpadami promocja nowych wzorców konsumpcji 4
Gospodarka niskoemisyjna OCHRONA KLIMATU POPRAWA JAKOŚCI POWIETRZA GOSPODARKA NISKOEMISYJNA EFEKTYWNOŚĆ ENERGETYCZNA Pod pojęciem gospodarki niskoemisyjnej naleŝy rozumieć działalność, która ma przynieść rozwój gospodarczy i poprawę warunków Ŝycia ludzi na terenie gminy przy załoŝeniu niskoemisyjności realizowanych lokalnie działań. 5
Podstawa formalna PGN Polityka światowa i UE OCHRONA KLIMATU Polityka krajowa Regulacje i działania regionalne i lokalne POPRAWA JAKOŚCI POWIETRZA EFEKTYWNOŚĆ ENERGETYCZNA 6
Polityka światowa i UE ochrona klimatu i efektywność energetyczna Świat: Protokół z Kioto (1997 rok) ograniczenie wzrostu temperatury na świecie wymaga ograniczenia globalnej emisji gazów cieplarnianych do atmosfery w tempie 1 5% rocznie, aby osiągnąć w roku 2050 poziom o 25 70% niŝszy niŝ obecnie. Europa (UE): Ratyfikacja protokołu z Kioto przez UE (2006 rok) osiągnięcie celów protokołu poprzez wprowadzenie pakietu klimatyczno-energetycznego 3x20% do roku 2020: - redukcja gazów cieplarnianych o 20%, - wzrost OZE o 20%, w tym 10% udział biopaliw, - wzrost efektywności energetycznej o 20%. Szczyt klimatyczny UE 2014 - Ograniczenie emisji CO 2 o 40% do 2030 roku 7
Polityka Unii Europejskiej ochrona powietrza Dyrektywa CAFE : w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy wprowadziła po raz pierwszy w Europie normowanie stęŝeń pyłu zawieszonego PM2,5. Normowanie określone jest w formie wartości docelowej i dopuszczalnej. Dyrektywa IED : w sprawie emisji przemysłowych powstała z przekształcenia i połączenia w jedną całość 7 obowiązujących dyrektyw, w tym dyrektyw: - w sprawie zintegrowanego zapobiegania zanieczyszczeniom i ich kontroli (IPPC), - w sprawie ograniczenia emisji niektórych zanieczyszczeń do powietrza z duŝych obiektów energetycznego spalania (LCP), - w sprawie spalania odpadów (WI), - ( ) które straciły waŝność z chwilą wdroŝenia nowej dyrektywy, tj., 7 stycznia 2014 r. 8
Polityka Unii Europejskiej ochrona klimatu, efektywność energetyczna Dyrektywa ustanawiająca program handlu uprawnieniami (2003 r.) ustanowienie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych, promowanie zmniejszenia emisji. Dyrektywa o charakterystyce energetycznej budynków (2010r.) - ustanowienie wymagań energetycznych dla nowych i remontowanych budynków, certyfikacja. Dyrektywa o projektowaniu urządzeń powszechnie zuŝywających energię (2005 r.) proj. sprzętu o podwyŝszonej sprawności energetycznej, ustalanie wymagań sprawności na podstawie kryterium min. kosztów w całym cyklu Ŝycia wyrobu. Dyrektywa o efektywności energetycznej (nowa z 2012r.) - cel strategiczny zwiększenie efektywności energetycznej o 20% do 2020r. (zmniejszenie zuŝycia energii pierwotnej o 20%) - wymóg ustanowienia krajowego celu w zakresie efektywności energetycznej oraz długoterminowej strategii wspierania inwestycji w renowację krajowych zasobów budynków. Dyrektywa o promocji wysokosprawnej kogeneracji (2004r.) - zwiększenie udziału kogeneracji, zwiększenie efektywności wykorzystania energii pierwotnej 9 i zmniejszenie emisji gazów, promocja wysokosprawnej kogeneracji.
Polityka krajowa ochrona powietrza Ustawa prawo ochrony środowiska - zawiera podstawowe przepisy w prawie polskim w zakresie jakości powietrza - w myśl art. 85 ustawy, ochrona powietrza polega na zapewnieniu jak najlepszej jego jakości. Jako szczegółowe cele ustawa określa: utrzymanie poziomów substancji w powietrzu poniŝej dopuszczalnych; zmniejszanie poziomów substancji w powietrzu co najmniej do dopuszczalnych, gdy nie są one dotrzymane; zmniejszanie i utrzymanie poziomów substancji w powietrzu poniŝej poziomów docelowych albo poziomów celów długoterminowych lub co najmniej na tych poziomach. Dopuszczalne poziomy zanieczyszczeń w powietrzu określa Rozporządzenie Ministra Środowiska. 10
Polityka krajowa ochrona klimatu, efektywność energetyczna Ustawa o efektywności energetycznej ustala się krajowy cel w zakresie oszczędnego gospodarowania energią wyznaczający uzyskanie do 2016 r. oszczędności energii finalnej w ilości nie mniejszej niŝ 9% średniego krajowego zuŝycia tej energii w ciągu roku (uśrednienie dla lat 2001 2005) i zakres odpowiedzialności gmin. Ustawa Prawo energetyczne - kogeneracja, energetyka systemowa. Ustawa o OZE Ustawa o systemie handlu uprawnieniami do emisji Ustawa o charakterystyce energetycznej budynków. Ustawa Prawo budowlane - nakładające nowe wymagania dla budynków oddawanych do uŝytkowania, w tym budynków przebudowywanych. 11
Polityka krajowa Krajowy plan działań w zakresie Odnawialnych źródeł energii (2010 rok) celem ogólnym jest zwiększenie udziału energii ze źródeł odnawialnych w bilansie paliwowo-energetycznym kraju do 15% w 2020 roku (17% - ciepłownictwo i chłodnictwo, 19% - elektroenergetyka, 10% -transport). Polityka energetyczna Polski do 2030 roku (2009 rok) podstawowymi kierunkami polskiej polityki energetycznej są: poprawa efektywności energetycznej, wzrost bezpieczeństwa dostaw paliw i energii, dywersyfikacja struktury wytwarzania energii elektrycznej poprzez wprowadzenie energetyki jądrowej, rozwój wykorzystania odnawialnych źródeł energii, w tym biopaliw, rozwój konkurencyjnych rynków paliw i energii, ograniczenie oddziaływania energetyki na środowisko. 12
Dokumenty regionalne i lokalne Program ochrony powietrza dla województwa małopolskiego (2013) dla stref, w których stwierdzone zostały ponadnormatywne poziomy stęŝeń substancji w powietrzu - przekroczenia w zakresie PM10, PM2,5 oraz benzo(a)pirenu i dwutlenku azotu. Aktualnie POP sporządzany jest dla 3 stref ochrony powietrza, w tym przekroczenia odnotowywane były w strefie małopolskiej, do której naleŝy Nowy Sącz. Kierunki działań w strefie (pył zawieszony PM10, PM2,5, benzo(a)piren, NO 2 ): Ograniczenie emisji powierzchniowej (w tym ograniczenie niskiej emisji) Ograniczenie emisji z transportu Ograniczenie emisji przemysłowej Inne działania (edukacja, monitoring) 13
Dokumenty regionalne i lokalne Strategia Rozwoju Nowego Sącza 2020 Główne kierunki rozwoju miasta zostały opracowane dla trzech podstawowych obszarów strategicznych, którym podporządkowano określone priorytety podejmowanych działań, cele strategiczne oraz cele operacyjne. Obszar Rozwoju Gospodarczego: Tworzenie mechanizmów wsparcia i warunków do rozwoju przedsiębiorczości i pozyskiwania inwestycji tworzących nowe miejsca pracy, WdraŜanie współpracy nauki z gospodarką w zakresie badań, innowacji i rozwoju nowych technologii, Racjonalne kształtowanie przestrzeni Miasta w celu stworzenia warunków dla rozwoju gospodarczego, zapewnienia wysokich standardów Ŝycia z uwzględnieniem ochrony wartości kulturowych i walorów przyrodniczych, Poprawa stanu infrastruktury technicznej, jakości usług komunalnych oraz dostępności komunikacyjnej Miasta. 14
Dokumenty regionalne i lokalne Strategia Rozwoju Nowego Sącza 2020 Obszar Rozwoju Społecznego: Poszerzenie zakresu i dostępności kształcenia wysokiej jakości dla wszystkich grup wiekowych, Tworzenie warunków dla rozwoju instytucji kultury, upowszechniania dostępu do kultury, a takŝe ochrony dziedzictwa kulturowego, Wspieranie działań na rzecz zwiększenia atrakcyjności turystycznej Miasta, Aktywizacja społeczno zawodowa osób pozostających bez pracy. Obszar Rozwoju Instytucjonalnego: Poprawa jakości funkcjonowania administracji samorządowej, Budowanie zintegrowanej i obywatelsko świadomej wspólnoty lokalnej, Zapewnienie poczucia bezpieczeństwa mieszkańców i porządku publicznego w Mieście, Rozwijanie współpracy z samorządami Sądecczyzny i Małopolski, w kraju i za granicą. 15
Dokumenty lokalne - planistyczne Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Nowy Sącz uchwała z 2011 r. w sprawie zmiany Studium (2008 r.) Wieloletnia Prognoza Finansowa Miasta Nowy Sącz na lata 2015-2027 Aktualizacja załoŝeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla miasta Nowy Sącz - opracowana w roku 2012 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Nowego Sącza na lata 2014 2016 z uwzględnieniem zadań zrealizowanych w 2013 roku oraz perspektywą na lata 2017 2020 Uchwała z 2014 roku 16
Gospodarka niskoemisyjna miasta Proponowane cele strategiczne gospodarki niskoemisyjnej: 1. Zwiększenie efektywności wykorzystywania i wytwarzania energii. 2. Racjonalne zwiększenie wykorzystania energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych. 3. Efektywne zarządzanie infrastrukturą miasta ukierunkowane na niskoemisyjny rozwój. 4. Wprowadzenie racjonalnych wzorców konsumpcji energii i jej nośników. 5. Rozwój transportu niskoemisyjnego 17
Nowa perspektywa finansowa 2014-2020 5 celów dla UE w 2020 r. 1. Zatrudnienie 2. Badania i rozwój 3. Zmiany klimatu i energia - naleŝy ograniczyć emisje gazów cieplarnianych zwiększyć udział energii ze źródeł odnawialnych, efektywność energetyczna powinna wzrosnąć o 20 % 4. Edukacja 5. Ubóstwo i wykluczenie społeczne 18
Nowa perspektywa finansowa 2014-2020 Lista celów tematycznych 1. Badania i działalność innowacyjna 2. Technologie informacyjno-komunikacyjne 3. Konkurencyjność małych i średnich przedsiębiorstw (MSP) 4. Przejście na gospodarkę niskoemisyjną 5. Dostosowanie do zmian klimatycznych oraz zapobieganie ryzyku i zarządzanie nim 6. Ochrona środowiska i efektywne wykorzystywanie zasobów 7. ZrównowaŜony transport oraz usuwanie wąskich gardeł w kluczowych infrastrukturach sieciowych 8. Promowanie zatrudnienia i wspieranie mobilności siły roboczej 9. Integracja społeczna i zwalczanie ubóstwa 10. Edukacja, poszerzanie umiejętności i ustawiczne kształcenie 11. Kreowanie moŝliwości instytucjonalnych oraz efektywna administracja publiczna 19