Studenckie Koło Geoinformatyków Instytut Geodezji Wydział Nauk Technicznych Dolnośląska Szkoła Wyższa we Wrocławiu Sprawozdanie z obozu naukowego w Karłowie w Górach Stołowych w dniu 14 października 2014 r. Rys. 1 Karłów 2014 1
Temat Pomiary 3D w nowej technologii GPS/Tachimetr/EGM szczytu Szczelińca Wielkiego w Górach Stołowych Uczestnicy Jakub Drozdek Mikołaj Grabiec Dominika Jędrzejak Dawid Ławecki Damian Wyborski prof. dr hab. inż. Edward Osada Rys. 2 2
Przebieg prac Przyjazd do Karłowa dnia 14 października 2014 roku o godzinie 10:00. 1. Wywiad terenowy - cel pomiaru Wejście na Szczeliniec Wielki - uczestnicy obozu przy "Małpoludzie" (rys.2, rys. 5), wybór punktu pomiarowego na szczycie, na południowej platformie widokowej - widocznego od strony Karłowa, pomiar GPS tego punktu i ustawienie na nim reflektora tachimetru. Przy okazji próba zręcznościowa, zakończona pełnym sukcesem, Jakub Drozdek na rys.3. Rys. 3 Pomiary geodezyjne przemieszczeń Szczelińca zapoczątkowane były podczas obozu studenckiego Koła Naukowego Geodezji Akademii Rolniczej (obecnie Uniwersytet Przyrodniczy) we Wrocławiu w 1972 roku. Punkty pomiarowe były założone u podstawy Szczelińca Wielkiego i Małego oraz na wierzchołkach. Punkty te tworzą przestrzenna sieć pomiarową obejmującą Szczeliniec Wielki i Mały. Na rysunku 4 widoczny jest jeden ze znaków geodezyjnych (słup betonowy) - zamieszczony na zewnątrz barierki. W widocznej szerokiej pionowej szczelinie założone są 2 nity pomiarowe (E.Osada). Znaki geodezyjne zakładane były również w trudniej dostępnych miejscach, na skałach Szczelińca Wielkiego i Małego, w tym na "Małpoludzie". Przy okazji prac geodezyjnych - na "Małpoluda" poprowadzono 3 nowe drogi wspinaczkowe (E.Osada, T.Kowalczyk), pokazane na rys. 5. Wspinano się techniką klasyczną, ze wspomaganiem na niektórych odcinkach techniką hakową w tym nity i kołki, [po wejściu okazało się, że istniały już wtedy inne 3 niemieckie przedwojenne drogi wspinaczkowe na Małpoluda, opisane w zeszycie wejść założonym przez przedwojennych wspinaczy niemieckich i zamieszczonym w puszce metalowej na Małpoludzie]. 3
Szczeliniec był wieloletnim poligonem doświadczalnym, doskonalono tam technologie pomiarowe i obliczeniowe służące wykrywaniu przemieszczeń, oraz metody opracowywania precyzyjnych geodezyjnych sieci przestrzennych, przy uwzględnieniu czynników atmosferycznych oraz danych niwelacyjnych i grawimetrycznych. Wyniki badań zamieszczone są w kilkunastu pracach magisterskch i kilku doktorskich. Celem naszego, aktualnego pomiaru na Szczelińcu jest sprawdzenie pod względem dokładności stosunkowo nowej technologii pomiarowej sytuacyjno-wysokościowej łączącej dane tachimetryczne, GPS i informacje o polu grawitacyjnym z nowych modeli grawitacyjnych Ziemi EGM. Technologia ta ma zastosowanie w pomiarach położenia punktów niedostępnych do bezpośredniego pomiaru za pomocą odbiornika GPS, na przykład: fotopunktów na ścianach obiektów dla tworzenia trójwymiarowych modeli tych obiektów metodą fotogrametrii bliskiego zasięgu (można tą techniką utworzyć również model 3D Szczelińca), punktów na niedostępnych ścianach - wiążących stanowiska naziemnego skanera laserowego. Znak pomiarowy geodezyjny "słup betonowy" Znaki pomiarowe geodezyjne "nity" Rys. 4 4
Puszka z zeszytem zawierającym opisy wszystkich dróg wspinaczkowych na Małpoluda i kolejne wejścia 1972 E.O. i T.K. Znak pomiarowy geodezyjny "nit" Rys. 5 2. Warsztaty geodezyjne terenowe na Szczelińcu Wielkim 1. Założenie stanowiska pomiarowego tachimetru S u podnóża Szczelińca w miejscowości Karłów oraz trzech punktów nawiązania 1, 2, 3 w odległości do 100 m (rys. 6) 2. Pomiar GPS (rys. 6): a) punktu stanowiska tachimetru S, b) punktów nawiązania 1, 2, 3, c) punktu na Szczelińcu P (pomierzony podczas wywiadu terenowego na Szczelińcu). 3. Pomiar punktu na Szczelińcu P i trzech punktów nawiązania 1, 2, 3 za pomocą tachimetru ze stanowiska S. Powrót do Wrocławia 14 października 2014 roku o godzinie 20:00. 5
3. Opracowanie laboratoryjne 4. Obliczenie składowych odchylenia osi pionowej tachimetru od prostopadłej do elipsoidy WGS84 w modelu ziemskiego pola grawitacyjnego EGM96 5. Wyrównanie stanowiska tachimetru w nawiązaniu do 3 punktów pomierzonych za pomocą odbiornika GPS, przy uwzględnieniu składowych odchylenia osi pionowej tachimetru. 6. Porównanie wyrównanych współrzędnych i wysokości wysokości szczytu Szczelińca P ze współrzędnymi otrzymanymi na podstawie bezpośredniego pomiaru szczytu P za pomocą odbiornika GPS - celem oceny dokładności technologii pomiarowej GPS/Tachimetr/EGM Dokumentację udostępnia student Jakub Drozdek Złożenie: oś obrotu tachimetru = pion modelu grawitacyjnego Ziemi EGM Punkt wyznaczany P GPS 1 Stanowisko tachimetru GPS S GPS 2 GPS 3 Rys. 6 6