WÓJT GMINY GUBIN DLA GMINY GUBIN NA LATA 2005 2008 Z UWZGLĘDNIENIEM PERSPEKTYWY NA LATA 2009-2012 GRUDZIEŃ, 2004
Program Ochrony Środowiska dla gminy Gubin 2 ZESPÓŁ OPRACOWUJĄCY: dr hab. inŝ. Wojciech Halicki mgr inŝ. Tomasz WaręŜak mgr inŝ. Joanna Pniewska WYKONAWCA INSTYTUT EKOLOGII STOSOWANEJ Skórzyn 44A, 66-614 Maszewo (068) 391-44-85, 0-607-033-780 www.ies.zgora.pl; instytut@ies.zgora.pl
Program Ochrony Środowiska dla gminy Gubin 3 SPIS TREŚCI I. PODSTAWOWE INFORMACJE DOTYCZĄCE PROGRAMU I GMINY GUBIN...9 1.1 Przedmiot, zakres i cel programu...10 1.2 Wykaz prawnych i merytorycznych dokumentów będących podstawą wykonania programu...12 1.2.1 Ustawy, rozporządzenia...12 1.2.2 Programy, opracowania, plany i inne dokumenty...13 1.3 Przyjęte założenia do realizacji programu...14 1.4 Ogólne informacje o gminie Gubin...20 II. OCENA OBECNEGO STANU ŚRODOWISKA W GMINIE GUBIN...26 2.1 Jakość wód oraz stan gospodarki wodno-ściekowej...27 2.1.1 Wody podziemne...27 2.1.2 Zaopatrzenie w wodę pitną...28 2.1.3 Gospodarka ściekowa...33 2.1.4 Wody powierzchniowe...34 2.1.4.1 Wody płynące...34 2.1.4.2 Wody stojące...37 2.1.5 Gospodarka wodno-melioracyjna...37 2.2 Jakość powietrza...38 2.3 Geologia, gleby oraz stan gospodarki rolnej...43 2.3.1 Budowa geologiczna...43 2.3.2 Jakość gleb...43 2.3.3 Stan gospodarki rolnej...44 2.4 Lasy oraz stan gospodarki leśnej...47
Program Ochrony Środowiska dla gminy Gubin 4 2.5 Środowisko przyrodnicze, bioróżnorodność oraz formy ochrony przyrody...51 2.5.1 Środowisko przyrodnicze...51 2.5.2 Bioróżnorodność...52 2.5.3 Ochrona przyrody...56 2.6 Zasoby naturalne...64 2.7 Stan gospodarki odpadami...65 III. GŁÓWNE ZAGROŻENIA ŚRODOWISKA W GMINIE GUBIN...66 3.1 Zagrożenia wód powierzchniowych i podziemnych...67 3.1.1 Wody powierzchniowe płynące i stojące...67 3.1.2 Wody gruntowe...67 3.2 Zagrożenia atmosfery...69 3.3 Zagrożenie gruntów rolnych i leśnych...70 3.4 Zagrożenia lasów...72 3.5 Zagrożenia przyrody i bioróżnorodności...74 3.6 Zagrożenia zasobów naturalnych...77 3.7 Hałas, pola elektromagnetyczne i awarie przemysłowe...78 3.7.1 Hałas...78 3.7.2 Pola elektromagnetyczne...81 3.7.3 Awarie przemysłowe...83 IV. PRIORYTETY I CELE EKOLOGICZNE WRAZ ZE STRATEGIĄ DZIAŁAŃ...86 4.1 Priorytety i cele na okres 2005 2008...87 4.2 Priorytety i cele na lata 2009 2012...95
Program Ochrony Środowiska dla gminy Gubin 5 4.3 Charakterystyka pozostałych celów ekologicznych na okres 2005 2012...100 V. HARMONOGRAM REALIZACJI PRZYJĘTYCH CELÓW NA LATA 2005 2008...103 5.1 Cele ekologiczne z podziałem na zadania organizacyjne, studyjne i inwestycyjne w odniesieniu do kosztów ich realizacji...104 5.2 Możliwe źródła finansowania na lata 2005 2008...109 VI. STRUKTURA ZARZĄDZANIA PROGRAMEM...125 6.1 Struktura zarządzania programem...126 6.2 Uczestnicy realizacji programu...126 6.3 Instrumenty zarządzania środowiskiem i programem...127 6.4 Monitoring wdrażania programu...129 6.5 Oceny oraz raporty z realizacji programu...129 VII. SYNTETYCZNE PRZEDSTAWIENIE PROGRAMU...131 7.1 Założenia i cele programu...132 7.2 Ocena stanu środowiska...132 7.3 Przyjęte priorytety i cele ekologiczne...133 7.4 Charakterystyka zadań organizacyjnych, studyjnych i inwestycyjnych....134 7.5 Koszty i źródła finansowania...135 7.6 Zarządzanie programem...135 VIII. ZAŁĄCZNIKI...137
Program Ochrony Środowiska dla gminy Gubin 6 SPIS TABEL Tab.1. Cele główne i operacyjne wyznaczone w ramach Strategii rozwoju gminy Gubin. Tab.2. Gęstość zaludnienia w gminie Gubin, powiecie krośnieńskim i województwie lubuskim. Tab.3. Liczba ludności gminy wiejskiej Gubin w poszczególnych miejscowościach. Tab.4. Podział ludności wg wieku w gminie Gubin Tab.5. Struktura ludności gminy Gubin wg wieku produkcyjnego. Tab.6. Wyniki badań regionalnego monitoringu wód podziemnych województwa lubuskiego gmina Gubin Tab.7. System zaopatrzenia w wodę gminy Gubin Tab.8. Wartości parametrów wody z wodociągu wiejskiego Wałowice Tab.9. Stan jakości wody w rzece Odrze w roku 2002 Tab.10. Stan jakości wody w rzece Nysie ŁuŜyckiej w roku 2002. Tab.11. Wyniki badań stęŝenia dwutlenku siarki i dwutlenku azotu w powiecie krośnieńskim. Tab.12. Wynikowe klasy stref w powiecie krośnieńskim dla poszczególnych zanieczyszczeń oraz klasa ogólna dla kaŝdej strefy, uzyskane w ocenie rocznej dokonanej z uwzględnieniem kryteriów ustanowionych w celu ochrony zdrowia Tab.13. Szczegółowy podział areału gospodarstw w odniesieniu do ilości gospodarstw Tab.14. Wyniki badań z lat 1997-2001 odczynu w makroelementach gleb powiatu krośnieńskiego. Tab.15. Procentowy udział (wg powierzchni) gatunków lasotwórczych w lasach gminy Gubin. Tab.16. Procentowy udział (wg powierzchni) róŝnych grup siedlisk w lasach gminy Gubin. Tab.17. Procentowy udział drzewostanów (wg powierzchni) w róŝnych przedziałach wiekowych w gminie Gubin. Tab.18. Zestawienie uŝytków ekologicznych w gminie Gubin
Program Ochrony Środowiska dla gminy Gubin 7 Tab.19. Szczegółowa charakterystyka pomników przyrody na terenie gminy Gubin. Tab.20. Stopień rozpoznania i stan zagospodarowania, a takŝe wielkość wydobycia ropy naftowej i gazu ziemnego Tab.21. Średnie wartości zmierzonych parametrów monitoringu hałasu Tab.22. Podział zadań studyjnych, organizacyjnych i inwestycyjnych w odniesieniu do szacunkowych kosztów ich realizacji na lata 2005-2008
Program Ochrony Środowiska dla gminy Gubin 8 SPIS ZAŁĄCZNIKÓW Załącznik 1. Umiejscowienie gminy Gubin w powiecie krośnieńskim Załącznik 2. Sieć osadnicza gminy Gubin Załącznik 3. Oczyszczalnie ścieków na terenie gminy Gubin Załącznik 4. Rzeka Odra i Nysa ŁuŜycka na terenie gminy Gubin Załącznik 5. Rzeka Wełnica, Golca, Lubsza na terenie gminy Gubin Załącznik 6. Rzeka Steklnik, Strumień, Kanał Krzesiński na terenie gminy Gubin
Program Ochrony Środowiska dla gminy Gubin 9 I. PODSTAWOWE INFORMACJE DOTYCZĄCE PROGRAMU I GMINY GUBIN
Program Ochrony Środowiska dla gminy Gubin 10 1.1 Podstawa prawna, przedmiot, zakres i cel programu Obowiązujące od 1 października 2001 roku Prawo Ochrony Środowiska, nakłada na Gminę obowiązek opracowania gminnego programu ochrony środowiska. Obowiązek ten jest formalną przesłanką dla utworzenia niniejszego opracowania (art. 17, ustawy Prawo Ochrony Środowiska, Dz. U. Nr 62, poz. 627). Przedmiotem opracowania jest Program ochrony środowiska dla gminy Gubin na lata 2004-2007 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2008-2011. Gmina połoŝona jest w powiecie krośnieńskim (odrzańskim) w województwie lubuskim. Opracowany Program Ochrony Środowiska dla Gminy Gubin stanowi podstawowe narzędzie prowadzenia polityki ekologicznej w Gminie. Realizacja programu ma doprowadzić do poprawy stanu środowiska naturalnego, efektywnego zarządzania środowiskowego oraz zapewnić skuteczne mechanizmy chroniące środowisko przed degradacją, a takŝe stworzyć warunki dla wdroŝenia wymagań obowiązującego w tym zakresie prawa. Program Ochrony Środowiska określa politykę środowiskową, ustala cele i zadania środowiskowe oraz szczegółowe programy zarządzania środowiskowego, odnoszące się do aspektów środowiskowych, usystematyzowanych według priorytetów, celów i zadań. Przy tworzeniu Programu przyjęto załoŝenie, iŝ powinien on spełniać rolę narzędzia w pracy przyszłych uŝytkowników, ułatwiającego i przyśpieszającego rozwiązywanie zagadnień techniczno-ekonomicznych związanych z przyszłymi projektami. Ponadto celami Programu Ochrony Środowiska są: Rozpoznanie stanu istniejącego i przedstawienie propozycji zadań niezbędnych do kompleksowego rozwiązania problemów ochrony środowiska (zadania te w większości stanowią zadania własne Gminy) Wyznaczenie hierarchii waŝności poszczególnych inwestycji (ustalenie priorytetów) Wyznaczenie optymalnych harmonogramów realizacji całości zamierzeń inwestycyjnych Gminy ze wskazaniem źródeł finansowania Program wspomaga dąŝenie do uzyskania w Gminie sukcesywnego z roku na rok ograniczenia negatywnego wpływu na środowisko źródeł zanieczyszczeń, ochronę i rozwój walorów środowiska oraz racjonalne gospodarowanie z uwzględnieniem
Program Ochrony Środowiska dla gminy Gubin 11 konieczności ochrony środowiska. Stan docelowy w tym zakresie nakreśla Program Ochrony Środowiska a dowodów jego osiągania dostarcza ocena efektów działalności środowiskowej, dokonywana okresowo (według nowej ustawy co 2 lata). Opracowanie zawiera: Podstawowe informacje dotyczące programu i gminy Ocenę obecnego stanu środowiska w Gubinie Główne zagroŝenia środowiska w Gubinie Priorytety, cele ekologiczne oraz strategię działań Plan i harmonogram realizacji przyjętych celów na lata 2005 2008 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2009 2012 Koszty realizacji programu oraz źródła finansowania Strukturę zarządzania programem Syntetyczne przedstawienie programu Programy Ochrony Środowiska są podstawowym instrumentem realizacji II Polityki Ekologicznej Państwa. Sporządzane dla kolejnych szczebli administracji samorządowej, umoŝliwiają najbardziej efektywną ochronę środowiska przyrodniczego. Ochrona środowiska przyrodniczego jest jedną z głównych dróg prowadzących do osiągnięcia zrównowaŝonego rozwoju, naleŝy jednak pamiętać, Ŝe nie jedyną. O w pełni zrównowaŝonym rozwoju moŝna dopiero mówić po osiągnięciu czterech ładów: ekologicznego, społecznego, ekonomicznego (gospodarczego), przestrzennego. Niniejsze opracowanie winno takŝe słuŝyć zespołom planistycznym opracowującym gminne plany zagospodarowania przestrzennego. Zazwyczaj problematyka ochrony przyrody w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego traktowana jest marginalnie. Ogranicza się ona na ogół do podstawowych stwierdzeń lub pobieŝnej inwentaryzacji pojedynczych tworów przyrody lub zaznaczenia na mapie planu korytarza ekologicznego lub granic formy ochrony przyrody. Brak jakiejkolwiek pogłębionej analizy w prognozach oddziaływania na środowisko, wykonywanych dla potrzeb planów. Brak jest takŝe opracowań ekofizjograficznych. Zespoły planistyczne wykonujące miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego z konieczności nie
Program Ochrony Środowiska dla gminy Gubin 12 mogą wykorzystywać szczegółowych danych inwentaryzacyjnych z powodu ich braku, brak jest takŝe najczęściej w takich zespołach przyrodników. W związku z powyŝszym opracowując plany zagospodarowania przestrzennego winno się bazować (w odniesieniu do dziedzin środowiskowych) na niniejszym Programie Ochrony Środowiska. 1.2 Wykaz prawnych i merytorycznych dokumentów będących podstawą wykonania programu 1.2.1 Ustawy, rozporządzenia o Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 62, poz.627 z późniejszymi zmianami), o Ustawa Prawo Wodne z dnia 18 lipca 2001 roku (Dz. U. Nr 115, poz.1229 z późniejszymi zmianami), o Ustawa O Ochronie Przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 roku (Dz. U. Nr 92, poz. 880), o Ustawa Prawo geologiczne i górnicze z dnia 4 lutego 1994 roku (Dz. U. 27, poz. 96 z późniejszymi zmianami), o Ustawa O ochronie zwierząt z dnia 21 sierpnia 1997 roku (Dz. U. 111, poz. 724 z późniejszymi zmianami), o Ustawa Prawo łowieckie z dnia 13 października 1995 roku (Dz. U. Nr 147, poz. 713 z późniejszymi zmianami), o Ustawa O lasach z dnia 28 wrzesnia1991 roku (Dz. U. Nr 101, poz. 444 z późniejszymi zmianami), o Ustawa O rybactwie śródlądowym z dnia 18 kwietnia 1985 roku (Dz. U. Nr 21, poz. 91 z późniejszymi zmianami o Ustawa O Inspekcji Ochrony Środowiska z dnia 20 lipca 1991 roku (tekst jednolity: Dz. U. 2002, Nr 112, poz. 982) o Ustawa O nawozach i nawoŝeniu z dnia 26 lipca 2000 roku (Dz. U. Nr 89, poz.991 z późn. zm.) o Ustawa O odpadach z dnia 27 kwietnia 2001 roku (Dz. U. Nr 62, poz.628 z późn. zm.)
Program Ochrony Środowiska dla gminy Gubin 13 o Ustawa O organizmach genetycznie zmodyfikowanych z dnia 22 czerwca 2001 roku (Dz. U. Nr 76, poz.811 z późn. zm.) o Ustawa O stanie klęski Ŝywiołowej z dnia 18 kwietnia 2002 roku (Dz. U. Nr 62, poz.558 z późn. zm.) o Ustawa O wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich ze środków pochodzących z Sekcji Gwarancji Europejskiego Funduszu orientacji i Gwarancji Rolnej z dni 28 listopada 2003 roku (Dz. U. Nr 62, poz.628 z późn. zm.) 1.2.2 Programy, opracowania, plany i inne dokumenty o II Polityka ekologiczna państwa (RM 2000, Uchwała Sejmu RP 2001) o Polityka Ekologiczna Państwa na lata 2003 2006 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2007 2010 (RM 2002) o Program wykonawczy do II Polityki Ekologicznej Państwa na lata 2002-2010 (RM,2002) o Strategia ZrównowaŜonego Rozwoju Polski do 2025 roku (MŚ 1999) o Krajowa strategia ochrony i zrównowaŝonego uŝytkowania róŝnorodności biologicznej (Projekt 2002) o Koncepcja Polityki Przestrzennego Zagospodarowania Kraju (PRM 2001) o Strategia Rozwoju Energetyki Odnawialnej. (MŚ 2000) o Narodowa Strategia Edukacji Ekologicznej o Wytyczne do sporządzania programów ochrony środowiska na szczeblu lokalnym i regionalnym o Umowa zawarta pomiędzy Gminą Gubin a Instytutem Ekologii Stosowanej o Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych o Krajowy Program Rolnośrodowiskowy o Plan Rozwoju Obszarów Wiejskich o Program Ochrony Środowiska dla Województwa Lubuskiego na lata 2003 2010, o Strategia Rozwoju Województwa Lubuskiego, o Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Lubuskiego o Program Ochrony Środowiska dla powiatu krośnieńskiego
Program Ochrony Środowiska dla gminy Gubin 14 o Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Gubin o Strategia rozwoju gminy Gubin o Plan rozwoju lokalnego gminy Gubin o Wieloletni plan inwestycyjny 1.3 Przyjęte załoŝenia do realizacji programu ZałoŜenia wyjściowe do programu ochrony środowiska opierają się na uwarunkowaniach, wynikających z dokumentów nadrzędnych, głównie Polityki Ekologicznej Państwa, Prawa Ochrony Środowiska, Wojewódzkiego i Powiatowego Programu Ochrony Środowiska, Strategii ZrównowaŜonego Rozwoju Powiatu Krośnieńskiego, Strategii Rozwoju gminy Gubin oraz innych programów, dokumentów, raportów, które określają zawartość opracowania programów ochrony środowiska na szczeblu regionalnym i lokalnym. Polityka Ekologiczna Państwa nakreśla konkretne cele, które winny znaleźć się w programach ochrony środowiska na niŝszych szczeblach, są to m.in.: - Ograniczenie emisji zanieczyszczeń ze źródeł punktowych: miejskich, przemysłowych i wiejskich; - Zmniejszenie ładunku zanieczyszczeń pochodzących ze źródeł przestrzennych (rozproszonych), trafiających do wód wraz ze spływami powierzchniowymi (przede wszystkim z terenów rolnych oraz z terenów zurbanizowanych) - Stworzenie podstaw dla nowoczesnego gospodarowania odpadami komunalnymi, zapewniającego wzrost odzysku tych odpadów - Ograniczenie hałasu na obszarach miejskich oraz na odcinkach zamieszkałych wzdłuŝ głównych dróg i szlaków kolejowych do poziomu równowaŝnego nie przekraczającego w porze nocnej 55 db - Konieczność zaniechania nieuzasadnionego wykorzystywania wód podziemnych na cele przemysłowe, - Wprowadzanie nowoczesnych technologii w przemyśle i energetyce w celu zmniejszenia wodochłonności, materiałochłonności, energochłonności i odpadowości produkcji oraz redukcji emisji zanieczyszczeń do środowiska (BAT)
Program Ochrony Środowiska dla gminy Gubin 15 - Wzrost wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych - do 2010 roku co najmniej podwojenie wykorzystania tej energii w stosunku do roku 2000, zgodnie z celami Unii Europejskiej wyraŝonymi w Białej Księdze (COM(97)599) - Ochrona ekosystemów leśnych oraz zalesianie gruntów nieprzydatnych rolniczo - Zachowanie zasobów przyrody, w tym róŝnorodności biologicznej, dobrego stanu ekosystemów oraz walorów krajobrazu, w tym krajobrazu rolniczego (m.in. poprzez zachowanie tradycyjnych metod gospodarowania). Kolejnym dokumentem na podstawie którego określano załoŝenia niniejszego programu był Wojewódzki Program Ochrony Środowiska, który po zdefiniowaniu podstawowych zagroŝeń środowiska przedstawił główne kierunki działań i wynikające z nich cele, którymi są: Ochrona wód. Pomimo zauwaŝalnej poprawy jakości wód powierzchniowych, ich stan jest wciąŝ niezadowalający. Ochrona wód przed zanieczyszczeniami i nadmierną eksploatacją oraz zabezpieczenie środowiska przed zagroŝeniami związanymi z wodą (powódź, susza), wymagają realizacji szeregu przedsięwzięć inwestycyjnych i pozainwestycyjnych. Główne kierunki działań w tym zakresie, w perspektywie do 2010 roku to: - Ochrona zlewni Obrzycy i Obry, - Ochrona zlewni Drawy, - Ochrona zlewni jezior, - Poprawa gospodarki wodno-ściekowej, zwłaszcza na obszarach wiejskich, - Ograniczanie zanieczyszczeń obszarowych, - Poprawa zabezpieczeń przeciwpowodziowych z uwzględnieniem ochrony ekosystemów wodnych w tym lasów łęgowych. Ochrona powierzchni ziemi przed odpadami. Dotyczy to przede wszystkim większego wykorzystania odpadów komunalnych, które obecnie głównie są składowane. Rozwiązanie tego problemu wymaga wsparcia ze strony samorządu województwa, poniewaŝ na szczeblu lokalnym moŝliwości wprowadzenia systemowych rozwiązań są minimalne. Zgodnie z "Wojewódzkim Planem Gospodarki Odpadami" głównymi celami do 2010 roku są: minimalizacja ilości wytwarzanych odpadów oraz wprowadzenie systemowej gospodarki odpadami komunalnymi, zapewniającej osiągnięcie limitów podanych w par. 2.4. i
Program Ochrony Środowiska dla gminy Gubin 16 wprowadzenie nowoczesnego systemu unieszkodliwiania i gospodarczego wykorzystania odpadów powstających w sektorze gospodarczym. Ochrona powietrza przed zanieczyszczeniami i środowiska człowieka przed hałasem. Wymaga to przede wszystkim kontynuacji działań realizowanych dotychczas dla poprawy jakości powietrza, zwłaszcza intensyfikacji działań ukierunkowanych na proekologiczne rozwiązania systemu transportu. Główne kierunki działań to: - Zmniejszenie emisji komunikacyjnej, zwłaszcza na obszarach zurbanizowanych - Zmniejszenie emisji niskiej, w miastach i na terenach wiejskich, - Dalsze ograniczanie emisji przemysłowej, - Zmniejszenie negatywnego oddziaływania hałasu na człowieka i środowisko. Ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne uŝytkowanie zasobów przyrody. Dotyczy to przede wszystkim nowego podejścia do ochrony przyrody, uwzględniającego europejskie wymogi i doświadczenia w tym zakresie. Istotnymi zagadnieniami są równieŝ: ochrona i zrównowaŝony rozwój lasów oraz ochrona gleb. Główne kierunki to: - WdroŜenie systemu NATURA 2000 - Optymalizacja sieci obszarów chronionych, zapewniająca spójność ekologiczną województwa oraz ochronę róŝnorodności biologicznej - Realizacja programów rolno-środowiskowych - Zalesianie gruntów nieprzydatnych do produkcji rolniczej lub zdegradowanych - BieŜąca rekultywacja wyrobisk poeksploatacyjnych - Rewitalizacja terenów dawnych wyrobisk górniczych Oprócz wyŝej wymienionych zagadnień, naleŝy podkreślić znaczenie działań systemowych, które wspomagają realizację zadań zarówno w zakresie poprawy jakości środowiska, jak i ochrony dziedzictwa przyrodniczego i racjonalnego uŝytkowania zasobów przyrodniczych oraz zrównowaŝonego wykorzystania surowców, materiałów, wody i energii. Przy opracowaniu uwzględniono takŝe Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Lubuskiego. Plan określa zasady organizacji struktury przestrzennej regionu: - podstawowe elementy sieci osadniczej,
Program Ochrony Środowiska dla gminy Gubin 17 - rozmieszczenie infrastruktury społecznej i technicznej, - wymagania w zakresie ochrony środowiska przyrodniczego i ochrony dóbr kultury z uwzględnieniem obszarów podlegających szczególnej ochronie Jednym z jego głównych celów jest właśnie efektywne wykorzystanie zasobów środowiska naturalnego i kulturowego, a celem operacyjnym rozwijanie świadomości proekologicznej mieszkańców województwa. Przyjęto takŝe zapisy zamieszczone w powiatowym programie ochrony środowiska. W którym wyznaczono trzy priorytety związane z ochrona środowiska w powiecie, naleŝą do nich: ochrona wód i zrównowaŝona gospodarka wodna, uporządkowanie gospodarki odpadami komunalnymi, produkcja energii na bazie źródeł odnawialnych. W ramach zdefiniowanych priorytetów ustalono kilkanaście niezbędnych do wykonania celów, tj.: o Przygotowanie i wdroŝenie powiatowego programu tworzenia małej retencji o Ograniczenie zrzutu ścieków nieczyszczonych do gruntu i do wód o Ograniczenie zanieczyszczeń obszarowych pochodzących z rolnictwa o Poprawienie jakości wody pitnej poprzez rozbudowę i modernizację sieci wodociągowej, głównie na terenach wiejskich oraz modernizację SUW o Poprawa zabezpieczeń przeciwpowodziowych wzdłuŝ Odry Bobru i Nysy ŁuŜyckiej z uwzględnieniem ochrony występujących w międzywalu wartościowych ekosystemów łąkowych i wodno-błotnych. o Objęcie zorganizowaną zbiórką odpadów wszystkich mieszkańców powiatu. o Zorganizowanie od roku 2005 wywozu odpadów z terenu powiatu do pobliskich zakładów zagospodarowania odpadów (ZZO) o Wprowadzenie selektywnej zbiórki odpadów. o Skierowanie w roku 2007 na składowiska do 83% (wagowo) całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji. o Zamknięcie i zrekultywowanie wszystkich dzikich składowisk z terenu powiatu krośnieńskiego o Uporządkowanie gospodarki osadami ściekowymi i zwiększenie kontroli nad ich zagospodarowaniem. o Podnoszenie świadomości społecznej obywateli, w szczególności w zakresie minimalizacji wytwarzania odpadów.
Program Ochrony Środowiska dla gminy Gubin 18 o Budowę GPZON oraz gminnych pryzmowych kompostowni odpadów z pielęgnacji drzew i zieleni oraz gminnych miejsc gromadzenia gruzu w celu jego przetworzenia na kruszywo o Przygotowanie oceny potencjalnych moŝliwości wykorzystania biomasy do produkcji energii. o Przygotowanie i wdroŝenie strategii rozwoju produkcji energii ze źródeł odnawialnych w powiecie krośnieńskim o Wspieranie lokalnych inicjatyw w zakresie wykorzystania energii wodnej i wiatrowej na terenie powiatu krośnieńskiego o Przygotowanie projektów do instytucji krajowych i unijnych współfinansujących inwestycje z zakresu energii odnawialnej o Przygotowanie i wdroŝenie powiatowego programu edukacji ekologicznej o Ograniczenie zagroŝeń poŝarowych w lasach i na terenach łąkowych o Ochrona dziedzictwa krajobrazowego i bioróŝnorodności Ponadto przygotowując program brano pod uwagę uwarunkowania określone w Strategii ZrównowaŜonego Rozwoju Powiatu Krośnieńskiego, w której czytamy, iŝ: Misją Powiatu Krośnieńskiego jest kreowanie wielofunkcyjnej, proekologicznej gospodarki, zapewniającej wzrost dochodów oraz poprawę warunków Ŝycia ludności zamieszkującej powiat, z jednoczesnym zachowaniem bogactwa kulturowo-religijnego obszaru powiatu oraz bioróŝnorodności i bogactwa przyrodniczego doliny Odry Odzwierciedlenie w programie ochrony środowiska mają zawarte w strategii konkretne załoŝenia: gospodarka powiatu będzie wielofunkcyjna, zaś jej wiodącymi branŝami będą ochrona środowiska, turystyka, usługi, rolnictwo, przetwórstwo rolnospoŝywcze i proekologiczny przemysł przemysł oparty będzie na pozyskaniu i przetwórstwie drewna, bezodpadowym i ekologicznie czystym odzysku i recyklingu odpadów, przetwórstwie rolnospoŝywczym, produkcji i renowacji maszyn, produkcji hardware i sprzętu telekomunikacyjnego, produkcji biomasy i czystej energii elektrycznej, proekologicznych technologiach produkcji i przetwarzania z uŝyciem nowoczesnych, bezodpadowych technologii, turystyka oparta będzie na bioróŝnorodności przyrodniczej doliny Odry, Nysy ŁuŜyckiej, Bobru, Lubszy i Pliszki oraz na lokalnym bogactwie kultury i religii.
Program Ochrony Środowiska dla gminy Gubin 19 Baza turystyczna będzie zaspokajać róŝnorodne potrzeby turystów, zapewniając obsługę ruchu turystycznego na poziomie 3-4 krotnie wyŝszym niŝ w 2001 roku. Stworzony zostanie sprawny system informacji turystycznej i promocji powiatu; rozwój obszarów wiejskich będzie wielofunkcyjny, mieszkańcom stworzone zostaną moŝliwości osiągania umiejętności i dochodów z działalności pozarolniczej, rozwinięte będą usługi, agroturystyka oraz małe i średnie przedsiębiorstwa, szczególnie prowadzące przetwórstwo rolno-spoŝywcze; rolnictwo prowadzone będzie w oparciu o zintegrowane i ekologiczne formy gospodarowania; rozwijane będą gospodarstwa specjalistyczne i produkujące zdrową Ŝywność, w wyniku przemian spowodowanych emeryturami strukturalnymi, zmniejszy się liczba gospodarstw rolnych, zaś pozostałe staną się bardziej wydajne i efektywne; inwestycje proekologiczne w gospodarce powiatu oraz proekologiczna edukacja kształtować będą świadomość ochrony bioróŝnorodności i krajobrazu, szczególnie w dolinie Odry, Odra i Nysa ŁuŜycka będą chronione i postrzegane jako podstawowy czynnik rozwoju powiatu; proekologiczne przemiany zapewnią czyste środowisko i ograniczą jego zagroŝenia Na obszarze powiatu prowadzić będą działalność podmioty inicjujące aktywność miejscowej ludności i wspierające rozwój społeczny, gospodarczy i kulturowy subregionu; Odra i Nysa ŁuŜycka będą osnową promocji powiatu w Europie Podczas pracy na programem opierano się takŝe na zapisach określonych w Strategii gminy, gdzie na podstawie oceny sytuacji gminy Gubin na tle województwa lubuskiego oraz wewnętrznych i zewnętrznych uwarunkowań jej rozwoju sformułowano najwaŝniejsze wyzwania rozwojowe: - Zapewnienie przestrzennej, gospodarczej i społecznej spójności gminy - podniesienie poziomu wykształcenia społeczeństwa i zwiększenie potencjału innowacyjnego w rolnictwie - Rozwój przedsiębiorczości - Efektywne wykorzystanie zasobów środowiska naturalnego i kulturowego
Program Ochrony Środowiska dla gminy Gubin 20 Cztery wymienione wyŝej główne wyzwania rozwojowe stanowią osie strategii, na której oparto konkretne działania. Działania te podzielono na cele główne i cele operacyjne, które zostały przedstawione w tabeli poniŝej. Tab.1. Cele główne i operacyjne wyznaczone w ramach Strategii rozwoju gminy Gubin. Cele główne 1. Zapewnienie spójności i rozwoju infrastruktury gminy 1.1. Zapewnienie droŝności komunikacyjnej 1.2. Zapewnienie zaopatrzenia w wodę 1.3. Poprawa w dziedzinie budownictwa 1.4. Wszechstronna współpraca transgraniczna i międzyregionalna 1.5. Osiągnięcie wysokiej umiejętności korzystania ze środków Unii Europejskiej 2. Podniesienie poziomu wykształcenia społeczeństwa i wyrównywanie szans 3. Rozwój przedsiębiorczości pomoc dla rolnictwa Cele operacyjne 2.1. Podniesienie poziomu 3.1. Aktywna promocja wykształcenia na poziomie gospodarcza i pozyskiwanie ponadgimnazjalnym inwestorów 2.2. Dostosowanie kształcenia do 3.2. Wspieranie inwestorów potrzeb rynku pracy tworzących miejsca pracy 2.3. Wyrównanie szans edukacyjnych 3.3. Rozwinięcie funkcji dzieci i młodzieŝy doradztwa rolniczego 2.4. Wzmocnienie i ustabilizowanie 3.4. Pozarolniczy rozwój terenów kadry nauczycielskiej wiejskich w tym agroturystyka 3.5. Restrukturyzacja i reorientacja towarowych gospodarstw rolnych i zakładów przetwórstwa Ŝywności. 4. Wykorzystanie i ochrona zasobów środowiska naturalnego 4.1. Rozwijanie świadomości proekologicznej 4.2. Rozwiązanie problemu gospodarki odpadami stałymi i ciekłymi 4.3 Ochrona powietrza 4.3. Skuteczna promocja walorów turystycznych i system informacji turystycznej 4.4. Rozwój usług kulturalnych, zdrowotnych i sportowych dla mieszkańców regionu i gości zagranicznych (wg danych Urzędu Gminy Gubin, 2004) 1.4 Ogólne informacje o gminie Gubin 1.4.1 Informacje wstępne o gminie Gubin Gmina Gubin połoŝona jest w zachodniej części województwa lubuskiego, w granicach powiatu krośnieńskiego (ZAŁĄCZNIK 1). Od północy graniczy z gminami: Cybinka i Maszewo, od wschodu z gminami: Krosno Odrzańskie i Bobrowice, od południa z gminami: Lubsko i Bordy, a od zachodu granica gminy stanowi granicę państwa z RFN, natomiast centralnie od strony zachodniej usytuowana jest gmina miejska Gubin. Gmina Gubin z powierzchnią 380 km2 jest największą gminą województwa lubuskiego zajmując 2,72% powierzchni województwa. Gmina leŝy w widłach Odry i Nysy ŁuŜyckiej. 95% terenu stanowi teren płaski, teren pagórkowaty występuje na wschodzie gminy na granicy z gminą Bobrowice. Tereny zalesione stanowią 21.737 ha tj. 57,2 % powierzchni z czego lasy do 40 lat stanowią 40,2% ogółu lasów, natomiast tereny uprawne 12.283 ha tj. 33% powierzchni gminy.
Program Ochrony Środowiska dla gminy Gubin 21 Sieć osadniczą tworzy 48 wsi w tym 44 wsie sołeckie (ZAŁĄCZNIK 2). Największą wsią jest Chlebowo 656 mieszkańców, najmniejszą zaś Witaszkowo z 35 mieszkańcami. PrzewaŜa w nich podobna zabudowa - liniowa, wzdłuŝ dróg, rzek i strumieni. Charakter zabudowy nie stanowi istotnego utrudnienia w funkcjach gospodarczych. W grudniu 2002 roku wg danych Urzędu Statystycznego w Zielonej Górze w gminie Gubin mieszkało 7212 osób, zaś gęstość zaludnienia wynosiła 19 osób na 1 km 2. Wg aktualnych danych ludności gminy uzyskanych od Urzędu Gminy, wskaźnik zaludnienia wynosi 20 osób na 1 km 2. PoniŜej w tabeli 2 dla przykładu przedstawiono gęstość zaludnienia w powiecie krośnieńskim i województwie lubuskim. Tab.2.Gęstość zaludnienia w gminie Gubin, powiecie krośnieńskim i województwie lubuskim. Lp Wyszczególnienie Gęstość zaludnienia 1 Gmina Gubin 19 2 Powiat krośnieński 43 3 Województwo lubuskie 72 (wg danych US Zielona Góra, 12.2002) 1.4.2 Uwarunkowania społeczne Ludność gminy jest społecznością stosunkowo młodą, blisko 47% ludności nie przekroczyło 30-tego roku Ŝycia. Strukturę ludności gminy Gubin wg wieku przedstawiono w tabeli 4. Ludność, jak wspomniano wcześniej liczy 7 625 osób, w tabeli 3 zestawiono ilość mieszkańców gminy w odniesieniu do poszczególnych miejscowości. Tab.3. Liczba ludności gminy wiejskiej Gubin w poszczególnych miejscowościach. Lp. Miejscowość Liczba mieszkańców 1. BieŜyce 352 2. Brzozów 74 3. Budoradz 66 4. Chęciny 43 5. Chociejów 77 6. Chlebowo 656 7. Czarnowice 336 8. Dobre 41 9. Dobrzyń 122 10. Drzeńsk M. 170 11. Drzeńsk W. 146 12. Dzikowo 71
Program Ochrony Środowiska dla gminy Gubin 22 13. Gębice 118 14. Grabice 313 15. Grochów 83 16. Gubinek 142 17. Jaromirowice 396 18. Jazów 121 19. Kaniów 96 20. Komorów 252 21. Koperno 63 22. Kosarzyn 70 23. Kozów 99 24. Kujawa 79 25. Luboszyce 153 26. Markosice 176 27. Łazy 73 28. Łomy 194 29. Mielno 117 30. Nowa Wioska 104 31. Pleśno 114 32. Polanowice 86 33. Pole 170 34. Późna 105 35. Przyborowice 51 36. Sadzarzewice 107 37. Sękowice 303 38. Sieńsk 99 39. Stargard Gubiński 218 40. Starosiedle 328 41. Strzegów 310 42. Wałowice 289 43. Węgliny 137 44. Wielotów 114 45. Witaszkowo 35 46. Zawada 92 47. śenichów 152 48. śytowań 112 Razem 7.625 (wg danych Urzędu Gminy Gubin, 2004) ZróŜnicowanie struktury ludności według płci jest niewielkie. Populacja męŝczyzn liczy 3613, a kobiet 3599 tzn., Ŝe na 100 męŝczyzn przypada zasadniczo 100 kobiet, jest to wskaźnik dość charakterystyczny dla gminy, gdyŝ zazwyczaj w gminach naszego kraju dominuje populacja kobiet. Ogólnie w województwie lubuskim 51,4% mieszkańców to kobiety. Tab.4. Podział ludności wg wieku w gminie Gubin Ogółem Ilość lat 0-2 3-6 7-14 15-17 18-19 20-29 30-39 40-49 50-59 60-65 >65 7284 250 394 950 401 285 1138 930 1102 701 243 887 (wg danych US Zielona Góra, 05.2002)
Program Ochrony Środowiska dla gminy Gubin 23 Sytuacja demograficzna w gminie jest korzystna, gdyŝ blisko 59 % całej ludności, to ludzie w wieku produkcyjnym, a 27 % stanowi ludność w wieku przedprodukcyjnym (tab.5). Tab.5.Struktura ludności gminy Gubin wg wieku produkcyjnego. Ludność w wieku Ludność w wieku Ludność w wieku Ogółem przedprodukcyjnym produkcyjnym poprodukcyjnym 7212 1954 4245 1013 (wg danych US Zielona Góra, 12.2002) Społeczność gminy to głównie repatrianci z kresów wschodnich i ich potomkowie nierzadko osiedlani całymi wioskami i tak np. Mielno - Rogatycze, Stargard Gub. - Bajany, Chlebowo - Laszki Murowane, Strzegów - Stary ZbaraŜ. Z uwagi na duŝą powierzchnię gminy oraz znaczną liczbę miejscowości trudno mówić o zintegrowaniu społeczności gminy. Według danych Powiatowego Biura Pracy w Krośnie Odrzańskim na dzień 31 grudnia 2003 r. w gminie Gubin zarejestrowanych było 1.141 bezrobotnych z tego 586 kobiet. Bez prawa do zasiłku pozostawało 975 osób. 1.4.3 PołoŜenie i rzeźba terenu Obecne ukształtowanie terenu jest efektem procesów zachodzących podczas zlodowacenia północnopolskiego (bałtyckiego) - stadiału leszczyńskiego i poznańskiego. Pod względem geomorfologicznym obszar gminy zajmują dwa główne subregiony: na północy Dolina Środkowej Odry wraz z doliną dolnej Nysy ŁuŜyckiej, natomiast część środkową i południową - Wzniesienia Gubińskie. Dolinę Środkowej Odry tworzą bardzo zróŝnicowane morfometrycznie formy, na które składa się system teras akumulacyjnych powstałych w plejstocenie i holocenie. W obrębie samej doliny występują dwa poziomy terasy zalewowej, wzniesione od 0,5 do 3m nad poziom wody w rzece, terasa nadzalewowa wzniesiona 3-6 m ponad średni poziom wody w rzece oraz terasa akumulacyjna wzniesiona 10-15 m ponad średni poziom wody w rzece, zajmująca rozległy obszar w północnej części gminy. W terasie zalewowej najniŝszej (0,5-1,5 m ponad poziom wody w rzekach) występują liczne podmokłości i zagłębienia wypełnione wodą. Wzniesienia Gubińskie są wysoczyzną morenową pagórkowatą wznoszącą się 80-110m nad poziomem morza w formie zgrupowanych lub pojedynczych wzniesień. NajwyŜsze wzniesienie połoŝone na
Program Ochrony Środowiska dla gminy Gubin 24 południowy wschód od wsi Dobre liczy 121 m n.p.m. Miejscem najniŝej połoŝonym jest ujście Nysy ŁuŜyckiej do Odry (poniŝej 25m n.p.m.). Na terenie gminy istnieje pewna ilość form antropogenicznych, głównie wyrobisk poeksploatacyjnych piasku, Ŝwiru i glin. Szczególnie duŝo tych wyrobisk występuje na obrzeŝach Gubina oraz w rejonie wsi Jaromirowice i Komorów. 1.4.4 Klimat PołoŜenie geograficzne gminy w zachodniej przygranicznej strefie województwa lubuskiego sprawia, Ŝe napływają na ten obszar w okresie rocznym róŝnorodne masy powietrza. Zdecydowanie dominują tu masy powietrza polarno - morskiego, na które przypada około 64% dni w ciągu roku oraz powietrza polarno - kontynentalnego - 28% dni. Pozostałe 8% przypada na masy powietrza arktycznego oraz cisze. Ścieranie się mas powietrza o róŝnych cechach klimatyczno - wilgotnościowych kształtuje układ pogód i powoduje, Ŝe klimat tego obszaru określa się jako "przejściowy", z wyraźną przewagą cech oceanicznych. Oznacza to, Ŝe zimy są na ogół łagodne, z częstymi odwilŝami, zaś lato nieco chłodniejsze z minimalnie większą liczbą opadów atmosferycznych. Istotną cechą takiego klimatu jest duŝa zmienność temperatur. Amplitudy temperatur są mniejsze od przeciętnych w głębi kraju. Zima łagodniejsza i krótka z mało trwałą pokrywą śnieŝną, lata wczesne i w miarę ciepłe. Charakterystyczna jest długa i raczej pogodna jesień. Średnia temperatura stycznia - - 1,6 o C Średnia temperatura lipca - + 18,10 C Średnia roczna temperatura - + 8,90 C Opady wynoszą 525 mm do 650 mm w skali roku. Przewaga wiatrów sektora zachodniego - 53% w skali roku. Warunki topoklimatu podlegają lokalnemu zróŝnicowaniu, będąc wypadkową urzeźbienia terenu, własności termicznych podłoŝa i stopnia pokrycia szatą leśną. Na terenie gminy istnieje zróŝnicowanie warunków topoklimatycznych, odczuwalne szczególnie podczas długotrwałych stanów radiacyjnych w okresie jesienno - zimowym. WyróŜniające się pod tym względem obszary, których cechują odmienne warunki topoklimatu to:
Program Ochrony Środowiska dla gminy Gubin 25 - obszary wysoczyznowe i sandrowe posiadające korzystne warunki termiczno - wilgotnościowe, dobrze przewietrzane i nasłonecznione. Jedynie doliny boczne stanowią miejsca spływu chłodnego powietrza podczas pogód radiacyjnych, - doliny rzeczne i rejony większych obniŝeń terenu charakteryzują się stosunkowo duŝą inwersyjnością, niŝszymi temperaturami powietrza, podwyŝszoną wilgotnością powietrza i duŝą częstotliwością występowania mgieł radiacyjnych. DuŜe kompleksy leśne, szczególnie borów sosnowych, spełniają modyfikującą rolę w zakresie warunków klimatycznych całego omawianego obszaru.
Program Ochrony Środowiska dla gminy Gubin 26 II. OCENA OBECNEGO STANU ŚRODOWISKA W GMINIE GUBIN
Program Ochrony Środowiska dla gminy Gubin 27 2.1 Jakość wód oraz stan gospodarki wodno-ściekowej 2.1.1 Wody podziemne Głębokość występowania pierwszego poziomu wodonośnego (wód gruntowych), tworzących ciągłe poziomy wodonośne jest róŝna i zaleŝy od głębokości zalegania warstwy nieprzepuszczalnej. Obszary zbudowane z nieprzepuszczalnych lub mało przepuszczalnych utworów spoistych (gliny, iły) cechuje wysoki poziom wody podziemnej (1-3 m p.p.t.) usytuowany na powierzchni warstwy nieprzepuszczalnej, podczas gdy w obszarach zbudowanych z sypkich wodoprzepuszczalnych piasków i Ŝwirów, głębokość poziomu wodonośnego zaleŝy od miąŝszości tych warstw i moŝe przekraczać 5m i więcej p.p.t. Skrajne wahania zwierciadła wód zalegających w utworach piasków sandrowych mogą dochodzić do 3,5 m. Wody śródglinowe i podglinowe, zwłaszcza w obszarach głębszego ich występowania wykazują mniejsze wahania zwierciadła w ciągu roku - średnio do 1m, a w warunkach ekstremalnych do 2,5m. Rytm wahań stanów wód podziemnych związany jest sezonowością ich zasilania i wykazuje jeden okres wznosu (wiosną) i jeden okres niŝówki (latem). Doliny rzeczne (Odry, Nysy ŁuŜyckiej, Lubicy) koncentrują spływ wód podziemnych drenując sąsiednie tereny, a ich poziom związany jest z systemem hydrograficznym w/w rzek. Na terenie gminy wody podziemne ujmowane są z utworów czwarto- i trzeciorzędowych. MoŜliwość ujmowania wody podziemnej z utworów czwartorzędowych jest zróŝnicowana obszarowo, mianowicie: - w obrębie wysoczyzny morenowej poziom wodonośny stanowią przepuszczalne utwory piaszczysto - Ŝwirowe o duŝej zmienności pionowej i poziomej, - w obrębie dolin rzecznych przepuszczalne utwory czwartorzędowe charakteryzują się bardzo dobrymi warunkami hydrogeologicznymi w zakresie ich wydajności. JednakŜe wody te posiadają gorsze parametry chemiczno - bakteriologiczne niŝ wody ujmowane z terenu wysoczyzny. Cała północna część gminy znajduje się w obszarze Głównego Zbiornika Wód Podziemnych (GZWP) Nr 149 "Sandr Krosno - Gubin". Jest to zbiornik czwartorzędowy, porowy posiadający status najwyŝszej ochrony (ONO). Przygotowana ochronną koncepcja dla tego zbiornika określa w odniesieniu do trzech stref szereg
Program Ochrony Środowiska dla gminy Gubin 28 zakazów, nakazów i zaleceń. W strefie I (wody o dobrej jakości nadające się do picia i na potrzeby gospodarcze bez uzdatniania) wśród zakazów czytamy, m.in.: zakaz lokalizacji składowisk, wylewisk ścieków, stacji przeładunku paliw płynnych i produktów chemicznych, ferm hodowlanych o liczbie zwierząt >50 DJP, zakładów produkujących substancje niebezpieczne dla zdrowia. W strefie II (wody zawierające ponadnormatywne ilości Ŝelaza lub manganu wymagające uzdatniania) zakazy są takie jak w strefie I. Natomiast w strefie III (wody zagroŝone zanieczyszczeniami) czytamy wśród zakazów, iŝ nie wolno wykorzystywać nieczynnych studzien jako zbiorników ścieków, wylewania ścieków do rowów, wprowadzania nieoczyszczonych ścieków do ziemi i wód powierzchniowych, a takŝe składowania obornika, nawozów. Wody podziemne podlegają stałej kontroli jakości, monitoringu sieci krajowej i regionalnej oraz lokalnej. Monitoring jakości wód podziemnych prowadzony jest w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska. Na obszarze gminy Gubin brak jest punktów pomiarowo-kontrolnych w ramach krajowego monitoringu wód podziemnych, najbliŝszy taki punkt znajduje się w Krośnie Odrzańskim. Jest jednak wyznaczony punkt pomiarowych w regionalnym monitoringu wód podziemnych województwa lubuskiego. Znajduje się w miejscowości Komorów. PoniŜej w tabeli 6 przedstawiono wyniki badań regionalnego monitoringu wód podziemnych z punktu połoŝonego na terenie gminy Gubin i w pobliŝu jej granic. Tab.6. Wyniki badań regionalnego monitoringu wód podziemnych województwa lubuskiego gmina Gubin L.p. Nr otworu Miejscowość Gmina Stratyfikacja Głębokość stropu [m n.p.m.] Rodzaj wód Nr obszar GZWP Klasa czystości Wskaźniki w zakresie stęŝeń odpowiadający ch wodzie o niskiej jakości Klasa III 1 80012 Komorów Gubin Q 30,5 W 149 Ib 2 80013 WęŜyska Krosno Odrz. 20,0 G 149 Ib Objaśnienia: Q - czwartorzęd; W - wody wgłębne; G wody gruntowe; GWZP - Główne Zbiorniki Wód Podziemnych, (wg danych WIOŚ Zielona Góra, 2000) NOK 2.1.2 Zaopatrzenie w wodę pitną Stopień zwodociągowania gminy wynosi 60,4 %. Istnieje 817 przyłączy do budynków. Długość sieci wodociągowej na koniec 2002 r wynosiła 47,9 km. Średnie zuŝycie wody na jednego mieszkańca w roku 2002 wyniosło ok. 110 l/d. System zaopatrzenia w wodę oparty jest na hydroforniach budowanych przed 1989 rokiem jedynie Sękowice
Program Ochrony Środowiska dla gminy Gubin 29 posiadają nowoczesną stację uzdatniania wody. W chwili obecnej systemem zaopatrzenia w wodę administruje Zakład Usług Komunalnych w Czarnowicach, miejscowości połoŝone w otulinie miasta Gubina obsługuje Przedsiębiorstwo Usług Miejskich w Gubinie. Szczegółowy system zaopatrzenia w wodę gminy Gubin przedstawiono w tabeli 7 poniŝej. Tab.7. System zaopatrzenia w wodę gminy Gubin rok rodzaj urz. Stan Uwagi Gmina budowy wodociągowych Ilość studni długość sieci ogólna ilość gosp. techniczny Lp Miejscowość modern. Wydajność stacji Głębokość Wodociąg Ilość przyłącz urządzeń Właściciel w m. w mb w szt. wodociąg w m3/godz. dł. przył. w mb 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 Wałowice ujęcie+suw+sieć 2 3465 74 / 72 / 974 Dobry Urząd Gminy 1981 58 22 Gubinie 2 Drzeńsk Mały 1995 sieć wodna -------- 2788 27 / 26 / 635 b. dobry Urząd Gminy Gubinie 3 Drzeńsk Wielki śytowań 1998 sieć wodna -------- 7496 66 / 67 / 2800 b. dobry Urząd Gminy Gubinie 4 Chociejów 1977 1981 ujęcie+suw+sieć 18 2 52 1395 19 / 17 / 675 b. dobry Urząd Gminy Gubinie 5 Czarnowice 1994 sieć wodna -------- 5900 79 / 75 / 2398 b. dobry Urząd Gminy Gubinie 6 Pole 1989 ujęcie+suw+sieć 27 2 20 1500 43 / 22 / 50 b. dobry Urząd Gminy Gubinie 7 Starosiedle 1989 ujęcie+suw+sieć 30 1 59 2420 70 / 58 / 1238 Dostat Urząd Gminy Gubinie 8 Grabice 1975 ujęcie+suw+sieć 33 1 41 1750 90 / 68 / 1460 Dostat Urząd Gminy Gubinie 9 Węgliny 1978 ujęcie+suw+sieć 37 1 29 1020 32 / 29 / 383 Dobry Urząd Gminy Gubinie 10 śenichów 1993 sieć wodna -------- 1960 32 / 35 / 536 b. dobry Urząd Gminy Gubinie 11 Gubiniek 1991 sieć wodna -------- 2700 27 / 18 / 520 b. dobry PUM Gubin 12 BieŜyce 1988 sieć wodna -------- 3816 77 / 77 / 1622 Dobry PUM Gubin 13 Komorów Brak danych sieć wodna -------- 2774 60 / 60 / 557 Dobry PUM Gubin 14 Jaromirowice Brak danych sieć wodna -------- 4268 93 / 78 / 658 Dobry PUM Gubin 15 Luboszyce Brak danych ujęcie+suw+sieć 200 1 80 4500 35 / 35 / Dostat ANR Zielona Góra 16 Kozów Brak danych sieć wodna -------- 2000 24 / 14 / Dostat ANR Zielona Góra 17 Mielno Brak ujęcie+suw+sieć 1 600 25 / 25 / 250 Dostat UG Gubin danych 12 32 18 Kujawa Brak danych ujęcie+suw+sieć brak danych 1 brak danych 300 10 / 15 / 80 zły Likwidator POM Lubsko 19 Sękowice 1999 Ujęcie+Sieć+SUW 2 45 1075 23/30/1088 b. dobry UG Gubin 20 Pleśno 1999 Sieć 2419 29/29/976 b. dobry UG Gubin 21 Strzegów 2003 Sieć ------ 4700 86/84/2505 b. dobry UG Gubin 22 Chlebowo 2003 Sieć ------ 6326 148/146/3705 b. dobry UG Gubin (wg danych Urzędu Gminy Gubin, 2004)
Program Ochrony Środowiska dla gminy Gubin 30 PoniŜej przedstawiono szczegółową charakterystykę ujęć i wodociągów zbiorowego zaopatrzenia w wodę znajdujących się na terenie gminy Gubin. Wałowice - Drzeńsk Wielki - Drzeńsk Mały - śytowań - Chlebowo (część) Ujęcie zlokalizowane jest na północ od wsi Wałowice. Składa się z dwóch studni o głębokości 28 m. Przy ujęciu działa stacja uzdatniania wody. Wydajność ujęcia wynosi Qh max = 58 m3/h. Stan techniczny urządzeń jest dobry. Główna sieć wodociągowa wykonana jest z rur PCV o średnicy 110 mm. Pole Ujęcie zlokalizowane jest na północ od wsi. Składa się z dwóch studni o głębokości 20 i 25 m. Wydajność ujęcia wynosi Qh max = 27 m3/h. Sieć wodociągowa wybudowana w latach 60 - tych wykonana jest z rur cementowo - azbestowych. Sękowice Ujęcie zlokalizowane jest w północno - wschodniej części wsi. Składa się z dwóch studni głębinowych o głębokości 31 i 33 m, czerpiących wodę z utworów czwartorzędowych o zatwierdzonych zasobach eksploatacyjnych Qe = 50 m3/h. Woda dostarczana jest na potrzeby wsi oraz przejścia granicznego "Gubinek". Sieć wodociągowa zbudowana jest z rur PCV o średnicy 110 mm. Ujęcie posiada zatwierdzoną przez Starostę Krośnieńskiego strefę ochronną. Strefa dzieli się na teren ochrony bezpośredniej i teren ochrony pośredniej wewnętrzny i zewnętrzny. Chociejów - Czarnowice Pleśno Ujęcie ze stacją uzdatniania wody zlokalizowane jest we wsi Chociejów po prawej stronie drogi do Stargardu Gubińskiego. Ujęcie składa się z dwóch studni głębinowych o głębokości 50 i 52 m. Wydajność ujęcia wynosi Qh max = 18 m3/h. Stan urządzeń jest dostateczny, wymagają one modernizacji. Główna sieć wodociągowa wykonana jest z rur PCV o średnicy 110 mm. Starosiedle Ujęcie ze stacją uzdatniania wody zlokalizowane jest we wschodniej części wsi. Składa się z jednej studni o głębokości 30 m. Wydajność ujęcia wynosi Qh max = 30 m3/h.
Program Ochrony Środowiska dla gminy Gubin 31 Stan techniczny urządzeń ocenia się jako dobry. Główna sieć wodociągowa wykonana jest z rur PCV o średnicy 110 mm. Grabice Ujęcie ze stacją uzdatniania wody zlokalizowane jest w północnej części wsi. Składa się z jednej studni o głębokości 41 m. Wydajność ujęcia wynosi Qh max = 33 m3/h. Sieć wodociągowa jest stara wykonana z rur cementowo - azbestowych. Luboszyce - Kozów Ujęcie zlokalizowane jest w zachodniej części wsi Luboszyce u podnóŝa góry na której usytuowany jest zbiornik wieŝowy. Woda z ujęcia pompowana jest do zbiornika, a stąd rozprowadzana wodociągami po wsiach. Ujęcie składa się z jednej studni o głębokości 80 m i wydajności Qh max = 200 m3/h. Właścicielem ujęcia jest Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa w Zielonej Górze. Stan urządzeń ocenia się jako dobry. Węgliny Ujęcie ze stacją uzdatniania wody zlokalizowane jest w zachodniej części wsi. Ujęcie składa się z jednej studni o głębokości 30 m i wydajności Qh max = 37 m3/h. Główna sieć wodociągowa wykonana jest z rur PCV. Stan urządzeń ocenia się jako dobry. Mielno Ujęcie ze stacją uzdatniania wody zlokalizowane jest w zachodniej części wsi. Ujęcie składa się z jednej studni o głębokości 78 m i wydajności Qh max = 21 m3/h. Sieć wodociągowa jest stara, wykonana z rur cementowo - azbestowych. Stan urządzeń ocenia się jako dostateczny, wymagający modernizacji. Właścicielem ujęcia jest RSP w Mielnie. Dzikowo Ujęcie ze stacją uzdatniania wody zlokalizowane jest w zachodniej części wsi. Składa się z jednej studni o wydajności Qhmax = 2,5 m3/h i Qdśr = 34 m3 Id. Ujęcie wybudowano w 1995 roku. Stan techniczny ocenia się jako dobry. Ujęcie stanowi własność Nadleśnictwa Gubin.
Program Ochrony Środowiska dla gminy Gubin 32 Komorów, Jaromirowice, BieŜyce, śenichów, Gubinek Miejscowości te nie posiadają własnych ujęć. Sieci wodociągowe tych wsi powiązane są z systemem wodociągowym miasta Gubina. Wodociągi w BieŜycach, Gubinku i śenichowie wykonane są z rur PCV o średnicach 110mm, zostały wybudowane w latach 80 - tych i 90 - tych. Wodociągi w Jaromorowicach i Komorowie wykonane są z rur Ŝeliwnych i pochodzą z lat 60 - tych. Na terenie gminy Gubin na zachód od Komorowa zlokalizowane jest ujęcie wody dla potrzeb miasta Gubina. Ujęcie składa się z 15 studni wierconych o zasobach eksploatacyjnych Qe = 722 m3/h z formacji czwartorzędowej i Qe = 133 m3/h z formacji trzeciorzędowej. Wydajność tego ujęcia wynosi więc: Qh max = 855 m3/h, Qdśr = 12000 m3/d. Z ujęcia uzdatniona woda doprowadzana jest do miasta Gubina wodociągami Ŝeliwnymi o średnicach 300 i 500 mm biegnącymi wzdłuŝ drogi Krosno Odrzańskie - Gubin. Ujęcie w Komorowie posiada zatwierdzone strefy ochronne ujęcia. Strefa ochronna dzieli się na teren ochrony bezpośredniej i na teren ochrony pośredniej wewnętrzny i zewnętrzny. Strefa ochronna ujęcia stanowi obszar poddany zakazom, nakazom i ograniczeniom w zakresie uŝytkowania gruntów i korzystania z wody obejmujący ujęcie i grunty przyległe do ujęcia oznaczone na planszy. Na terenie gminy Gubin sieci wodociągowych nie posiadają miejscowości: Kosarzyn, Łomy, część Chlebowa, Budoradz, Kaniów, Grochów, Przyborowice, Dobre, Łazy, Chęciny, Dobrzyń, Koperno, Zawada, Stargard Gubiński, Gębice, Witaszkawo, Polanowice, Sadzarzewice, Markosice, Późna, Jazów, Wielotów, Nowa Wioska, Brzozów. W tych wsiach ludność zaopatruje się w wodę z własnych ujęć zagrodowych. W ramach Państwowego Monitoringu, Powiatowy Inspektorat Sanitarny prowadzi kontrolę wodociągów i ujęć wody na terenie gminy. Badania prowadzone przez Inspekcję Sanitarną mają na celu stwierdzenie przydatności ujmowanych wód do picia w świetle Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 19 listopada 2002 w sprawie wymagań dotyczących jakości wody przeznaczonej do spoŝycia przez ludzi. Na podstawie danych uzyskanych od gminy i wyników badań PSSE moŝna stwierdzić, iŝ woda ze wszystkich stacji odpowiada obowiązującym wymaganiom. Na terenie gminy woda dla celów pitnych pobierana jest głównie z warstw piaszczystych czwartorzędu, w związku z czym wymagana jest redukcja ilości związków Ŝelaza i manganu o pochodzeniu naturalnym. Brak jest zanieczyszczeń bakteriologicznych. PoniŜej w tabeli 7, dla przykładu, przedstawiono wyniki badań
Program Ochrony Środowiska dla gminy Gubin 33 wykonane przez PSSE w Krośnie Odrz. z dnia 02.11.2004 z próbek pobranych w wodociągu wiejskim Wałowice. Tab.8.Wartości parametrów wody z wodociągu wiejskiego Wałowice Parametr Jednostka NajwyŜsza wartość Wartość dopuszcz. Mętność mg/l 1 Nb Barwa mgpt/l 15 10 Odczyn ph 6,5-9,5 7,14 Przewodność właściwa µs/cm 2500 593 Twardość og. (CaCO 3 ) mg/l 60-500 297 Chlorki mg/l 250 27,62 + Azot amonowy NH 4 mg/l 1,5 0,091 - Azotany NO 3 mg/l 50 16,67 - Azotyny NO 2 mg/l 0,5 0,013 śelazo mg/l 0,2 0,038 Mangan mg/l 0,05 0,096 Og. Liczba bak. w 37 w 1 ml 20 >300 Bak. coli kałowe w 100 ml 0 0 (wg danych Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Krośnie Odrz., 2004) 2.1.3 Gospodarka ściekowa W gminie Gubin funkcjonują dwie małe oczyszczalnie ścieków: w Dzikowie i Sękowicach (ZAŁĄCZNIK 3). We wsi Dzikowo działa oczyszczalnia Nadleśnictwa Gubin. Jest to oczyszczalnia mechaniczno - biologiczna oczyszczająca ścieki z pięciu domów czterorodzinnych oraz ścieki dowoŝone z budynków Nadleśnictwa w Komorowie. Oczyszczone ścieki odprowadzane są do pobliskiego rowu melioracyjnego. Oczyszczalnia w Sękowicach, której właścicielem jest Zarząd Drogowych Przejść Granicznych oczyszcza ścieki z zabudowań naleŝących do przejścia granicznego "Gubinek". Jest ona wykorzystana w l00%. Oczyszczone ścieki odprowadzane są do rzeki Nysy ŁuŜyckiej. Pozostała część gminy nie ma rozwiązanej gospodarki ściekowej. Ścieki bytowo - gospodarcze odprowadzane są do dołów chłonnych lub zbiorników bezodpływowych (szamb) często nieszczelnych co stanowi zagroŝenie dla środowiska. ZagroŜeniem są równieŝ ścieki bytowo - gospodarcze odprowadzane w sposób nielegalny do okolicznych cieków wodnych. Ilość gospodarstw domowych podłączonych do sieci kanalizacyjnej, posiadających oczyszczalnię przydomową lub korzystających z wywozu nieczystości do oczyszczenia, powinna być przynajmniej taka sama jak liczba korzystających z wodociągów. Brak jest