Regulacja EHPA w sprawie badań (B2) * Badanie pomp ciepła typu powietrze-woda Zasady, warunki oraz metody badania opracowane w oparciu o Normy Europejskie EN 14511-1 do 14511-4 oraz EN 12102 Dodatkowe warunki przyznawania międzynarodowego znaku jakości pompom ciepła weryfikacja znaku jakości na www.ehpa.org/ql Wersja 1.6 Wydanie z 01.05.2013 r. European Heat Pump Association Rue d Arlon 63-67 B-1040 Bruksela www.ehpa.org Tel. +32 24 00 10 17 faks +32 24 00 10 18 info@ehpa.org Kontakt: Michèle Mondot michele.mondot@cetiat.fr *) Tłumaczenie dokumentu na j. polski Polska Komisja Jakości Znaku EHPA Q przy Polskiej Organizacji Rozwoju Technologii Pomp Ciepła ul. Przybyszewskiego 29/5 30-128 Kraków www.portpc.pl Kontakt: Adolf Mirowski adolf.mirowski@portpc.pl EHPA TestReg AW-HP_V1.6 April 2013.doc Wersja 1.6 Strona 1 z 11
Spis treści 1 Wprowadzenie 3 2 Zakres Regulacji 3 3 Dokumenty źródłowe 3 4 Terminy i definicje 3 5 Zakres roboczy 4 6 Wymagane badania 4 6.1 Badanie efektywności 4 6.1.1 Warunki badania 5 6.1.2 Metoda badania 5 6.2 Pomiar mocy akustycznej 6 6.3 Badanie zakresu roboczego 7 6.3.1 Warunki badania 7 6.3.2 Przebieg badania 7 6.4 Badania bezpieczeństwa 8 7 Raport z badania na Poziomie 1 (status informacji: poufne) 8 7.1 Informacje ogólne dotyczące ośrodka badawczego 8 7.2 Specyfikacja techniczna 8 7.3 Badanie efektywności 9 7.4 Pomiar mocy akustycznej 9 7.5 Zakres roboczy i badanie bezpieczeństwa 9 8 Oznakowanie 9 Załącznik A 10 A.1 Zakres zastosowania 10 A.2 Dokumentacja techniczna 10 A.3 Instalacja budowana na potrzeby badań 10 A.4 Badania efektywności 10 A.5 Badania bezpieczeństwa 11 EHPA TestReg AW-HP_V1.6 April 2013.doc Wersja 1.6 Strona 2 z 11
1 Wprowadzenie Niniejsza Regulacja określa terminy i definicje, warunki badań i rodzaje badań efektywności oraz inne wymogi, które warunkują przyznanie Znaku Jakości EHPA pompom ciepła typu powietrze-woda do ogrzewania pomieszczeń. Warunki, metody badań oraz wymogi przedstawione w Regulacji zostały opracowane na podstawie Europejskich Norm EN 12102:2008 i EN 14511, Części 1 4, wydane w 2011 r. oraz innych specyfikacji, do których odniesienia znajdują się w niniejszym dokumencie. Wszelkie terminy i warunki, których nie zdefiniowano w Regulacji, będą interpretowane zgodnie z normami EN 14511 i EN 12102. Pompa ciepła może otrzymać Międzynarodowy Znak Jakości dla Pomp Ciepła po pomyślnym przejściu badań przeprowadzonych zgodnie z wymogami określonymi w Regulacji. Proces kwalifikacji opisano w Regulacjach EHPA w sprawie przyznawania międzynarodowego znaku jakości dla elektrycznych pomp ciepła. Niniejsza Regulacja została przyjęta przez Komitet Znaku Jakości EHPA. Wszelkie zmiany w jej treści podlegają zatwierdzeniu przez Komitet. 2 Zakres Regulacji Niniejsza Regulacja ma zastosowanie w wypadku badań fabrycznie wykonanych elektrycznych pomp ciepła typu powietrze-woda do ogrzewania pomieszczeń w warunkach badawczych określonych w Części 6. Regulacja ma również zastosowanie do badania układów składających się wymiennika ciepła powietrze-solanka oraz pompy ciepła typu solanka-woda dostarczanych przez producenta jako zestaw typu split. W takim wypadku obowiązują dodatkowe wymogi określone w Załączniku A. Do otrzymania Znaku Jakości EHPA kwalifikują się wyłącznie pompy ciepła pochodzące z produkcji seryjnej. 3 Dokumenty źródłowe Norma EN 14511:2011 Części 1 4 Klimatyzatory, ziębiarki cieczy i pompy ciepła, ze sprężarkami o napędzie elektrycznym, do grzania i ziębienia Część 1: Terminy i definicje Część 2: Warunki badań Część 3: Metody badań Część 4: Wymagania Norma EN 12102:2008 Klimatyzatory, ziębiarki cieczy, pompy ciepła i odwilżacze ze sprężarkami o napędzie elektrycznym, wykorzystywane do ogrzewania i oziębiania Pomiary hałasu Wyznaczanie poziomu mocy akustycznej 4 Terminy i definicje Zastosowanie mają terminy i definicje zawarte w normach EN 14511-1 i EN 12102. EHPA TestReg AW-HP_V1.6 April 2013.doc Wersja 1.6 Strona 3 z 11
5 Zakres roboczy (pole pracy) Zakres roboczy, określany nie więcej niż sześcioma warunkami granicznymi, jest deklarowany przez producenta. Rys. 1 przedstawia przykładowy zakres roboczy (pole pracy) zadeklarowany przez producenta. Rys. 1. Przykładowy zakres roboczy podany przez producenta 6 Wymagane badania W celu uzyskania znaku jakości, pompa ciepła musi przejść następujące badania: a) badanie efektywności (zob. Część 6.1), b) badanie akustyczne (zob. Część 6.2) c) badanie zakresu roboczego (zob. Część 6.3) d) badanie bezpieczeństwa (zob. Część 6.4). 6.1 Badanie efektywności Badania efektywności przeprowadzane są zgodnie z normą EN 14511 w celu ustalenia wydajności grzewczej i współczynnika COP w warunkach badawczych przedstawionych w Tabelach 1 3, o ile mieszczą się one w zakresie roboczym podanym przez producenta. EHPA TestReg AW-HP_V1.6 April 2013.doc Wersja 1.6 Strona 4 z 11
6.1.1 Warunki badania Warunki otoczenia odpowiadają warunkom zdefiniowanym w normie EN 14511-2. Tabela 1. Warunki badawcze dla zastosowań niskotemperaturowych Nr Warunek badania termometr suchy (ºC) Źródło ciepła termometr mokry (ºC) Odbiornik ciepła powrotu na zasilaniu warunek A7/W35 7 6 30 35 odniesienia 1 A2/W35 2 1 * 35 2 A-7/W35-7 -8 * 35 3 A-15/W35-15 - * 35 (*)przy natężeniu przepływu równemu wartości zmierzonej w odpowiednich warunkach odniesienia. Tabela 2. Warunki badawcze dla zastosowań średniotemperaturowych Nr Warunek badawczy termometr suchy (ºC) Źródło ciepła termometr mokry (ºC) Odbiornik ciepła powrotu na zasilaniu warunek A7/W45 7 6 40 45 odniesienia 4 A-7/W45 (**) -7-8 * 45 (*) przy natężeniu przepływu równemu wartości zmierzonej w odpowiednich warunkach odniesienia. (**) badanie przeprowadza się, jeżeli warunki badawcze określone w Tabeli 3 nie mieszczą się w zakresie roboczym danej pompy Tabela 3. Warunki badawcze dla zastosowań wysokotemperaturowych Nr Warunek badawczy termometr suchy (ºC) Źródło ciepła termometr mokry (ºC) Odbiornik ciepła powrotu na zasilaniu warunek A7/W55 7 6 47 55 odniesienia 5 A-7/W55 (**) -7-8 * 55 (*) przy natężeniu przepływu równemu wartości zmierzonej w odpowiednich warunkach odniesienia. 6.1.2 Metoda badania Badanie zostanie przeprowadzone zgodnie z normą EN 14511-3 przy uwzględnieniu określonych poniżej dodatkowych wymagań: EHPA TestReg AW-HP_V1.6 April 2013.doc Wersja 1.6 Strona 5 z 11
6.1.2.1 Poziom napełnienia czynnikiem chłodniczym Urządzenia napełniane czynnikiem chłodniczym w fazie produkcji mogą być dostarczane w stanie fabrycznym, o ile na potrzeby badania instalacji nie jest wymagane wprowadzenie dodatkowego ładunku czynnika. Powyższy warunek obowiązuje wyłącznie wtedy, gdy w fazie produkcji stosowana jest procedura kontroli poziomu napełnienia czynnikiem chłodniczym. Jeżeli dostarczona pompa ciepła jest wypełniona azotem, a czynnik chłodniczy ma zostać uzupełniony w laboratorium badawczym, wówczas typ czynnika zostanie wybrany na podstawie informacji widniejących na tabliczce znamionowej lub w dokumentacji technicznej producenta. 6.1.2.2 Urządzenia o stałej wydajności termostatu urządzenia o stałej wydajności jest ustawiana na maksymalną wartość w celu wymuszenia nieprzerwanej pracy, bez wyłączania i załączania się sprężarki. 6.1.2.3 Urządzenia o zmiennej wydajności lub urządzenia o stopniowym sterowaniu wydajnością Następujący warunek musi być spełniony dla każdej zastosowanej wartości temperatury wody, o ile ma zastosowanie. W przypadku urządzeń o zmiennej wydajności, producent deklaruje wydajność przy spełnieniu następujących warunków: - przy temperaturze -7(-8) C, zadeklarowana wydajność nie musi być równa maksymalnej wydajności urządzenia, - przy temperaturze +7(6) C, zadeklarowana wydajność urządzenia będzie równa lub wyższa niż 40% wydajności zadeklarowanej przy temperaturze -7(-8) C, - przy temperaturze +2(1) C, zadeklarowana wydajność urządzenia będzie równa lub wyższa niż 60% wydajności zadeklarowanej przy temperaturze -7(-8) C 6.2 Pomiar mocy akustycznej Pomiar mocy akustycznej pompy ciepła przeprowadzany jest zgodnie z normą Europejską EN 12102 z wykorzystaniem metody Klasy A, przy warunku odniesienia dla najwyższej temperatury pracy, dla której pompa ubiega się o przyznanie znaku jakości. W zależności od typu badanej pompy ciepła, dokonuje się pomiaru następujących poziomów mocy akustycznej: 1. Urządzenia modułowe instalowane na zewnątrz a. LWo : poziom mocy akustycznej emitowanej przez obudowę na zewnątrz 2. Urządzenia modułowe instalowane w pomieszczeniach a. LWdo : poziom mocy akustycznej emitowanej przez kanał wylotowy, jeżeli pompa jest dostarczona bez połączeń kanałowych lub b. LWo : poziom mocy akustycznej emitowanej przez zakończenie kanału pompy ciepła, jeżeli pompa jest dostarczona z połączeniami kanałowymi i c. LWi : poziom mocy akustycznej emitowanej przez obudowę w pomieszczeniu 3. Zespół typu split a. LWo : poziom mocy akustycznej emitowanej przez obudowę na zewnątrz b. LWi: poziom mocy akustycznej emitowanej przez obudowę wewnątrz w wypadku, gdy sprężarka znajduje się wewnątrz pomieszczenia. W wypadku urządzeń z cyklem odszraniania funkcjonującym w warunkach badawczych odniesienia, w trakcie badania akustycznego wilgotność na wlocie jest kontrolowana, aby zapobiec włączaniu i wyłączaniu się funkcji odszraniania w trakcie pomiaru. EHPA TestReg AW-HP_V1.6 April 2013.doc Wersja 1.6 Strona 6 z 11
6.3 Badanie zakresu roboczego (pola pracy) Badania przy parametrach ustawionych w wartościach granicznych mają sprawdzać, czy pompa ciepła jest w pełni funkcjonalna i sprawna w ramach zakresu roboczego gwarantowanego przez producenta. 6.3.1 Warunki badania Na potrzeby badania zakresu roboczego definiowane są cztery graniczne warunki badawcze, które obejmują warunki określone w pkt 4.2.1 normy EN 14511-4 i które przedstawia Tabela 4: Tabela 4. Graniczne warunki badania zakresu roboczego Warunek badawczy nr termometr suchy wylotowa wody (*) Natężenie przepływu wody 1 Górna granica Górna granica Maksymalne 2 Dolna granica Dolna granica Minimalne 3 Dolna granica Górna granica Maksymalne 4 Górna granica Dolna granica Minimalne (*) wartość ograniczona górną lub dolną granicą danego zakresu temperatury wlotowego. Badanie przeprowadza się przy napięciu znamionowym. Maksymalne i minimalne natężenie przepływu wody deklaruje producent zgodnie z pkt 6.4 normy EN 14511-4. Rys. 2. Przykładowe cztery warunki graniczne podlegające badaniu dla danego zakresu Roboczego (pola pracy) 6.3.2 Przebieg badania Podczas badania warunków granicznych nr 2 i 4, pompa cieplna jest włączana, a następnie musi działać nieprzerwanie przez co najmniej 30 minut bez zewnętrznej ingerencji i bez wyłączania przez urządzenie zabezpieczające. Podczas badania warunków granicznych nr 1 i 3, pompa cieplna jest włączana, a następnie musi działać nieprzerwanie przez co najmniej 60 minut bez zewnętrznej ingerencji i bez wyłączania przez urządzenie zabezpieczające. EHPA TestReg AW-HP_V1.6 April 2013.doc Wersja 1.6 Strona 7 z 11
W trakcie badania zastosowanie mają dopuszczalne odchylenia, które określa pkt 4.2.1 normy EN 14511-4. W trakcie badania pompa ciepła nie może ulec żadnym uszkodzeniom. 6.4 Badania bezpieczeństwa Badania bezpieczeństwa pozwalają stwierdzić, czy urządzenia zabezpieczające działają poprawnie w wypadku awarii i chronią pompę ciepła przed uszkodzeniem. Badanie urządzeń zabezpieczających polega na symulowaniu awarii w trakcie działania pompy poprzez: 1. odcięcie przepływu nośnika ciepła (zob. pkt 4.4 normy EN 14511-4) 2. całkowite odłączenie zasilania (zob. pkt 4.5 normy EN 14511-4) 3. odprowadzenie kondensatu i badanie wykraplania na obudowie (zob. pkt 4.6 normy EN 14511-4) 4. odszranianie (zob. pkt 4.7 normy EN 14511-4). Badania bezpieczeństwa dla zastosowań niskotemperaturowych przeprowadza się w warunkach badawczych odniesienia określonych w Tabeli 1. Badania bezpieczeństwa przeprowadza się zgodnie z procedurami określonymi odpowiednio w pkt 4.4, 4.5, 4.6 i 4.7 normy EN 14511-4. 7 Raport z badania na Poziomie 1 (status informacji: poufne) Procedura badawcza obejmuje sporządzenie raportu z badania pompy ciepła przez ośrodek badawczy. Raport jest przekazywany wyłącznie producentowi lub zlecającemu badanie. Ośrodek badawczy może opublikować wyniki badania wyłącznie pod warunkiem uzyskania zgody wnioskodawcy, potwierdzonej podpisem jego upoważnionego przedstawiciela. Raport z badania na poziomie 1 zawiera pełną dokumentację badawczą oraz spełnia wymogi określone w normach EN 14511-3 i EN 12102. 7.1 Informacje ogólne dotyczące ośrodka badawczego Data Nazwa ośrodka badawczego Miejsce przeprowadzenia badania Osoba nadzorująca badanie Numer badania Odwołanie do materiałów źródłowych, na podstawie których określono właściwości cieczy Metody badania i źródłowe normy europejskie EN Odwołanie do regulacji EHPA, ze wskazaniem jej wersji. 7.2 Specyfikacja techniczna Nazwa zlecającego (zwykle producenta) Typ urządzenia i oznaczenie Numer seryjny (jeżeli nie został nadany, numer seryjny sprężarki) Krótki opis konstrukcji (w tym informacja, czy części zewnętrzne są wyposażone w kanały czy nie) Dane dotyczące części pompy, w tym typ sprężarki, typ wymiennika ciepła, typ zaworu rozprężnego, itp. Rok produkcji Zdjęcia urządzenia oraz tabliczki znamionowej EHPA TestReg AW-HP_V1.6 April 2013.doc Wersja 1.6 Strona 8 z 11
Wymiary i waga urządzenia Typ i ładunek czynnika chłodniczego Wskaźnik GWP (Global Warming Potential - potencjał tworzenia efektu cieplarnianego) dla czynnika chłodniczego (zgodnie z wymogami decyzji Komisji Europejskiej nr 2007/742/WE w sprawie oznakowania ekologicznego) 7.3 Badanie efektywności Raport zawiera opis pompy ciepła podlegającej badaniu, w tym wszystkie ustawienia, takie jak ustawienia termostatu, prędkość wentylatora i pompy oraz ustawienia sterowania wydajnością, o ile dotyczy. Zawiera także wszystkie dane zarejestrowane zgodnie z Tabelą 6 normy EN 14511-3 dla poszczególnych warunków badania określonych w Tabelach 1 3, o ile mają zastosowanie. 7.4 Pomiar mocy akustycznej Szczegółowe wymogi dotyczące montażu badanego modelu (modeli) urządzenia, o ile mają zastosowanie Metoda badania mocy akustycznej Wyniki pomiarów poziomu (poziomów) mocy akustycznej 7.5 Zakres roboczy i badanie bezpieczeństwa Wynik pozytywny lub negatywny badania zakresu roboczego (pola pracy) Wynik pozytywny lub negatywny badania bezpieczeństwa 8 Oznakowanie Każda pompa ciepła posiada trwałe, naniesione na stałe oznakowanie, które jest wyraźnie widoczne po ustawieniu urządzenia w pozycji gotowej do pracy, przy czym oznakowanie to zawiera co najmniej informacje wymagane normami bezpieczeństwa. Tabliczka znamionowa powinna zawierać następujące informacje: nazwę producenta lub dostawcy oznaczenie modelu i numer seryjny rodzaj czynnika chłodniczego oraz jego masę potrzebną do napełnienia Ponieważ wydajność grzewcza oraz wartości współczynnika COP są zależne od warunków badania oraz od możliwych kombinacji dwóch elementów zestawu typu split, wartości tych parametrów podaje producent w dokumentacji technicznej. EHPA TestReg AW-HP_V1.6 April 2013.doc Wersja 1.6 Strona 9 z 11
ZAŁĄCZNIK A DODATKOWE WYMOGI 1 Zakres zastosowania W Załączniku określono dodatkowe warunki, które mają zastosowanie do urządzeń typu powietrzewoda składających się z układu, którego elementami są wymiennik ciepła powietrze-solanka oraz pompa ciepła typu solanka-woda. Takie układy dostarczane są przez producenta jako fabryczne zestawy typu split. Aby uzyskać znak jakości, urządzenia te muszą spełniać wymogi opisane w Regulacji w sprawie badań, a także dodatkowe warunki określone w niniejszym Załączniku A. 2 Dokumentacja techniczna W dokumentacji technicznej produktu producent podaje następujące informacje: minimalna temperatura zewnętrznego, przy której obieg solanki jest zabezpieczony przez zamarzaniem; rodzaj i stężenie solanki; maksymalna dopuszczalna długość instalacji solanki. 3 Instalacja budowana na potrzeby badań Przed przeprowadzeniem jakichkolwiek badań, ośrodek badawczy zainstaluje urządzenie zgodnie z poniższym opisem: przewody instalacji solanki zostaną zamontowane zgodnie z instrukcją producenta. Długość przewodów wynosić będzie 5 m, chyba że nie będzie to możliwe z uwagi na ograniczenia instalacji wykonanej na potrzeby badań. Wówczas dopuszcza się zastosowanie dłuższych przewodów, jednak nie dłuższych niż 7,5 m. przewody zostaną zamontowane w taki sposób, aby różnica wysokości pomiędzy nimi nie przekraczała 2,5 m. przewody będą posiadać izolację termiczną zgodnie z instrukcją producenta, jeżeli budowa urządzenia na to pozwala, co najmniej połowa przewodów z solanką będzie wystawiona na warunki zewnętrzne, a pozostałe przewody na warunki panujące wewnątrz pomieszczenia. do napełnienia instalacji zostanie wykorzystana solanka o rodzaju i stężeniu podanym przez producenta. 4 Badania efektywności Na potrzeby ustalenia wartości współczynnika COP, ośrodek badawczy posługiwać się będzie zmodyfikowaną wersją definicji efektywnego poboru mocy określonej w normie EN 14511-1: efektywny pobór mocy PE średnia wartość poboru mocy elektrycznej przez odbiornik w określonym przedziale czasowym wyrażona w watach, obliczona na podstawie następujących wartości: pobór mocy sprężarki oraz ewentualny pobór mocy na potrzeby odszraniania; pobór mocy pompy solanki w pośrednim obiegu solanki; pobór mocy wszystkich urządzeń służących do regulacji oraz urządzeń zabezpieczających; proporcjonalna część poboru mocy przypadająca na wewnętrzne urządzenia do transportu nośników ciepła (powietrze zewnętrzne i woda), takie jak np. wentylatory, pompy. EHPA TestReg AW-HP_V1.6 April 2013.doc Wersja 1.6 Strona 10 z 11
5 Badania bezpieczeństwa Oprócz badań bezpieczeństwa wymienionych w pkt 6.4 niniejszej Regulacji w sprawie badań przeprowadzone zostaną następujące dodatkowe badania: 1 Odcięcie przepływu nośników ciepła Badanie polega na zatrzymaniu przepływu nośnika ciepła znajdującego się w jakimkolwiek obiegu pośrednim. 2 Odcięcie przepływu solanki w obiegu pośrednim w trakcie cyklu odszraniania W przypadku urządzeń wyposażonych w system odszraniania przeprowadzane jest dodatkowe badanie w warunkach badawczych określonych w Tabeli 4 normy EN 14511-4. Badanie polega na odcięciu przepływu solanki w obiegu pośrednim na początku fazy odszraniania. Norma EN 14511-4 Tabela 4. Odcięcie przepływu nośników ciepła Rodzaj urządzenia Zewnętrzny wymiennik ciepła suchego mokrego termometru termometru wlotowego wlotowego C C suchego termometru wlotowego C Wewnętrzny wymiennik ciepła mokrego termometru wlotowego C powrotu na zasilaniu Powietrzepowietrze 2 1 20 Maks. 15 Powietrzewoda 2 1 a 45 Powietrzewoda 2 1 a 35 ogrzewanie podłogowe lub podobne zastosowania a Badanie przeprowadzane jest przy natężeniu przepływu uzyskanym w trakcie badania w warunkach znamionowych znormalizowanych. EHPA TestReg AW-HP_V1.6 April 2013.doc Wersja 1.6 Strona 11 z 11