Program Wieloletni - Realizacja działania 8.2 Standaryzacja obiektów zagrodowej infrastruktury technicznej, w tym budowli i budynków inwentarskich Prof. dr hab. inż. Wacław Romaniuk Zakład Eksploatacji i Budownictwa Wiejskiego Instytut Technologiczno-Przyrodniczy O/Warszawa 1
Plan prezentacji 1. Cel i wyniki działania 8.2. 2. Harmonogram realizacji działania. 3. Etap I 2011 rok. 4. Etap II 2012 rok. 5. Etap III 2013 rok. 6. Etap IV 2014 rok. 7. Etap V 2015. 8. Podsumowanie. 2
Cel i wyniki działania 8.2 Celem działania jest opiniowanie, standaryzacja oraz upowszechnianie najlepszych rozwiązań projektowokonstrukcyjnych i technologicznych budowli i budynków gospodarczych, jak również elementów infrastruktury w zagrodzie gospodarstwa specjalizującego się w produkcji zwierzęcej. Wynikiem działania 8.2 są: założenia do projektów budynków i budowli niezbędnych do prowadzenia produkcji rolnej, zgodnych z obowiązującymi przepisami, zapewniającymi bezpieczną i ergonomiczną pracę obsługi, a także spełniającymi wymogi bezpieczeństwa w zakresie środowiska na etapie ich wznoszenia i użytkowania; rezultaty oceny i analizy technologii produkcji zwierzęcej, zwłaszcza w chowie zwierząt. 3
Harmonogram realizacji działania Etap I 2011 rok: opracowanie wskaźników jakościowych dla wielokryterialnej oceny obiektów inwentarskich oraz ich weryfikacja. Etap II 2012 rok: opracowanie wytycznych i założeń projektowych do przebudowy zagrodowej infrastruktury technicznej. Etap III 2013 rok: opracowanie katalogu rozwiązań technicznych i technologicznych zagrodowej infrastruktury technicznej. Etap IV 2014 rok: publikacja katalogu rozwiązań technicznych i technologicznych zagrodowej infrastruktury technicznej; opracowanie sprawozdania okresowego. Etap V 2015 rok: opracowanie materiałów upowszechnionych; opracowanie sprawozdania końcowego; opracowanie bazy danych. 4
Etap I 2011 rok Mierniki określone dla Działania 8.2 Liczba raportów etapowych: 1 Liczba opracowanych broszur i materiałów upowszechnieniowych: 8 Liczba opracowanych monografii i artykułów przeglądowych: 3 Liczba zorganizowanych seminariów: 1 Liczba zgłoszonych wynalazków: 1 5
Etap I 2011 rok Liczba opracowanych broszur i materiałów upowszechnieniowych 1. Romaniuk W., 2011. Wytworzenie i zagospodarowanie biogazu rolniczego. Standaryzacja obiektów zagrodowej infrastruktury technicznej ze szczególnym uwzględnieniem budowli i budynków inwentarskich realizowane w ramach programu wieloletniego działanie 8.2, materiały szkoleniowoupowszechnieniowe, s. 1-74. 2. Rudnik K., 2011. Podstawy formalno-prawne w realizacji inwestycji budowlanej biogazowni, Standaryzacja obiektów zagrodowej infrastruktury technicznej ze szczególnym uwzględnieniem budowli i budynków inwentarskich realizowane w ramach programu wieloletniego działanie 8.2, materiały szkoleniowoupowszechnieniowe, s. 75-90. 3. Rudnik K., 2011. Przyłączanie do sieci elektroenergetycznej. Standaryzacja obiektów zagrodowej infrastruktury technicznej ze szczególnym uwzględnieniem budowli i budynków inwentarskich realizowane w ramach programu wieloletniego działanie 8.2, materiały szkoleniowo-upowszechnieniowe, s. 91-94. 4. Domasiewicz T., 2011. Koszty budowy biogazowni, pozyskiwania biogazu i wytworzenia energii z biogazu. Standaryzacja obiektów zagrodowej infrastruktury technicznej ze szczególnym uwzględnieniem budowli i budynków inwentarskich realizowane w ramach programu wieloletniego działanie 8.2, 6 materiały szkoleniowo-upowszechnieniowe, s. 95-119.
Etap I 2011 rok Liczba opracowanych broszur i materiałów upowszechnieniowych 5. Rudnik K., 2011. Innowacje w rozwiązaniach budowlanych. Standaryzacja obiektów zagrodowej infrastruktury technicznej ze szczególnym uwzględnieniem budowli budynków inwentarskich realizowane w ramach programu wieloletniego działanie 8.2, materiały seminaryjne, s. 30-46. 6. Wardal W., 2011. Wymagania w zakresie zagospodarowania i magazynowania nawozów naturalnych. Standaryzacja obiektów zagrodowej infrastruktury technicznej ze szczególnym uwzględnieniem budowli i budynków inwentarskich realizowane w ramach programu wieloletniego działanie 8.2, materiały seminaryjne, s. 47-55. 7. Wardal W., 2011. Techniczne aspekty przechowywania nawozów naturalnych. Bydło nr 11/2011, s. 30-32. 8. Wardal W., 2011. Betonowe podłogi szczelinowe w oborach. Bydło nr 11/2011, s. 48-49. 7
Etap I 2011 rok Liczba opracowanych monografii i artykułów przeglądowych 1. Rudnik K., Romaniuk W., 2011. Zasady zrównoważonego rozwoju budownictwa wiejskiego w aktach prawnych. Artykuł przeglądowy złożony w Redakcji czasopisma Technika Rolnicza, Ogrodnicza i Leśna. 2. Romaniuk W., Fiedorowicz G., Biskupska K., 2011. Analiza standardów technologicznych obór dla krów mlecznych w gospodarstwach rodzinnych i farmerskich Monografia. Wydawnictwo ITP, s. 66. 3. Romaniuk W., 2011. Aktualne kierunki w zakresie standaryzacji obiektów zagrodowej infrastruktury. Standaryzacja obiektów zagrodowej infrastruktury technicznej ze szczególnym uwzględnieniem budowli i budynków inwentarskich realizowane w ramach programu wieloletniego działanie 8.2, materiały seminaryjne, s. 1-12. 8
Etap I 2011 rok Liczba zorganizowanych seminariów W dniu 14 grudnia 2011 r. w Oddziale ITP w Warszawie ul. Rakowiecka 32 odbyło się Krajowe Seminarium Standaryzacja obiektów zagrodowej infrastruktury technicznej ze szczególnym uwzględnieniem budowli i budynków inwentarskich. Liczba uczestników 45. Liczba referatów 5. Uczestnikami Seminarium byli pracownicy Instytutu ITP, wyższych uczelni (Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie), producenci maszyn i urządzeń rolniczych oraz projektanci elementów infrastruktury rolniczej. Uczestnikom Seminarium zapewniono posiłek. 9
Etap I 2011 rok Liczba innowacyjnych technologii, patentów lub wzorów użytkowych Romaniuk W., Myczko A., Łochowski B., Domasiewicz T., Głaszczka A., Biskupska K., Savinyh P., Otroshko S., 2011. Urządzenie do wytwarzania biogazu z odchodów zwierząt chowanych na ściółce. Zgłoszenie patentowe nr P.396934 z dnia 09.11.2011. 10
Etap I 2011 rok Schemat wynalazku ze zgłoszenia patentowego nr P.396934 z dnia 09.11.2011. Rys. 1. Widok ogólny urządzenia do wytwarzania biogazu z odchodów zwierząt chowanych na ściółce 11
Etap I 2011 rok Produkty określone dla Działania 8.2 W etapie I zostały opracowane wskaźniki dla wielokryterialnej oceny obiektów inwentarskich: określono wskaźniki techniczno-ekonomiczne wynikające z eksploatacji maszyn i urządzeń oraz budynków w odniesieniu do 1 DJP na poszczególne zabiegi produkcyjne: dój i wstępna obróbka mleka, żywienie i usuwanie nawozu naturalnego; określono podstawowe parametry kształtujące warunki środowiskowe w badanych obiektach; określono wskaźniki jakościowe wynikające z zastosowanych rozwiązań budowlanych w zakresie budownictwa rolniczego zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju. 12
Etap I 2011 rok Produkty określone dla Działania 8.2 Wskaźniki zostały: wydane w 2011 roku w monografii pt. Analiza standardów technologicznych obór dla krów mlecznych w gospodarstwach rodzinnych i farmerskich ; złożone w postaci artykułu przeglądowego w 2011 roku w Redakcji czasopisma Technika Rolnicza, Ogrodnicza i Leśna: Rudnik K., Romaniuk W., 2011. Zasady zrównoważonego rozwoju budownictwa wiejskiego w aktach prawnych; dopracowane i wydane w etapie II w roku 2012 w czasopiśmie Scientific-Practical International On-Line Journal Adaptive Fodder Production nr 3(11) 2012, w postaci artykułu pt. Multicriterial evaluation on free-stall cattle barns zamieszczonego na stronie 53-60; dopracowane i wydane w etapie IV w 2014 roku w monografii pt. Kompleksowa ocena standardów technologicznych oraz modułów budowlanych w chowie bydła. 13
Etap I 2011 rok (produkt) 14
Etap I 2011 rok (artykuł opublikowany w 2012 roku) 15
Etap I 2011 rok (monografia opublikowana w 2014 roku) 16
Etap II 2012 rok Mierniki określone dla Działania 8.2 Liczba raportów etapowych: 1 Liczba opracowanych broszur: 8 Liczba opracowanych standardów - wytycznych: 3 Liczba opracowanych monografii i artykułów przeglądowych: 2 Liczba zorganizowanych seminariów: 1 Liczba zgłoszonych wynalazków: 1 Liczba uzyskanych wynalazków: 1 17
Etap II 2012 rok Liczba artykułów przeglądowych 1. Opracowano i opublikowano w czasopiśmie Technika Rolnicza Ogrodnicza Leśna, nr 1/2012 artykuł przeglądowy pt. Zasady zrównoważonego rozwoju w aktach prawnych. Liczba zorganizowanych seminariów 1. W ramach działalności upowszechnieniowej zorganizowano seminarium na temat: Standaryzacja obiektów zagrodowej infrastruktury technicznej ze szczególnym uwzględnieniem budowli i budynków inwentarskich, które odbyło się w Instytucie Technologiczno-Przyrodniczym Oddział w Warszawie w dniu 27 listopada 2012 r. W seminarium uczestniczył przedstawiciel Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz m. in. pracownicy instytutów naukowych, wyższych uczelni, ośrodków doradztwa rolniczego, producentów maszyn i urządzeń dla rolnictwa. 18
Etap II 2012 rok Liczba zgłoszonych wynalazków 1. W ramach współpracy międzynarodowej z Instytutem Rolnictwa Północno- Wschodniej Rosji im. N.W. Rudnickiego w Kirowie zgłoszono wynalazek pod nazwą Mieszarka zgłoszenie patentowe nr 007461 nr rejestru 2012104920 z dnia 13.02.2012 r. 19
Etap II 2012 rok Przyznanie patentu dla wynalazku Mieszarka (nr patentu 2488434) 20
Etap II 2012 rok Schemat wynalazku Mieszarka 6 1 3 8 7 2 4 5 Rys. 2. Widok ogólny mieszarki 21
D 2/5 D 3/4 D Etap II 2012 rok Schemat wynalazku Mieszarka 2,5 L 4/3 L L 13 14 9 10 11 12 Rys. 3. Schemat ślimaka 22
Etap II 2012 rok Produkty określone dla Działania 8.2 Opracowano standardy w formie wytycznych i założeń projektowych: 1. Wytyczne technologiczne do przebudowy zagrodowej infrastruktury technicznej obór. 2. Wytyczne konstrukcyjne do przebudowy zagrodowej infrastruktury technicznej obór. 3. Założenia projektowe do przebudowy zagrodowej infrastruktury technicznej obór. W ramach działalności upowszechnieniowej standardów opracowano broszury: 1. Konstrukcje stalowe budynków inwentarskich. Obory. 2. Konstrukcje drewniane budynków inwentarskich. Obory. 3. Wytyczne projektowania i budowy wybiegów dla bydła. 4. Wytyczne projektowania i budowy silosów. 5. Wytyczne projektowania i budowy płyty obornikowej. 6. Wytyczne projektowania i budowy zbiorników na płynne nawozy naturalne. 7. Wytyczne projektowe do mechanizacji przygotowania i zadawania pasz dla bydła. 8. Wytyczne projektowe do mechanizacji doju i wstępnej obróbki mleka. 23
Etap II 2012 rok Produkty określone dla Działania 8.2 Opracowano monografię pt. Kształtowanie obiektów budowlanych i działek zagrodowych w gospodarstwach specjalizujących się w chowie bydła. Zawiera ona wyniki badań wpływy rozwiązań technologicznych obór na kształtowanie zabudowy działki zagrodowej na podstawie wybranych pięciu obór dla bydła mlecznego oraz pięciu obór dla bydła mięsnego. Opracowano i opublikowano w czasopiśmie Technika Rolnicza Ogrodnicza Leśna, nr 1/2012 artykuł przeglądowy pt. Zasady zrównoważonego rozwoju w aktach prawnych. 24
Etap II 2012 rok (produkt) 25
Etap II 2012 rok (produkt) 26
Etap III 2013 rok Mierniki określone dla Działania 8.2 Liczba raportów etapowych: 1 Liczba opracowanych artykułów upowszechnieniowych: 8 Liczba opracowanych katalogów: 1 Liczba opracowanych artykułów przeglądowych: 1 Liczba zorganizowanych seminariów: 1 Liczba zgłoszonych wynalazków: 1 27
Etap III 2013 rok Liczba opracowanych artykułów przeglądowych 1. Opracowano artykuł przeglądowy na temat usuwania i magazynowania nawozu naturalnego, który ogólnopolskie czasopismo specjalistyczne BYDŁO opublikowało w formie dwóch następujących artykułów: Wardal W. J. Usuwanie nawozu bydlęcego. Bydło nr 11/2013; Wardal W. J. Magazynowania płynnych nawozów bydlęcych. Bydło nr 12/2013. Liczba opracowanych artykułów upowszechnieniowych 1. Wardal W. J. Wyposażenie obór. Bydło Nr 2/2013. 2. Wardal W. J. Higiena podłoża i ściółki - wpływ na zdrowie i wyniki produkcyjne. Bydło Nr 4/2013. 3. Domasiewicz T. Typy schładzalników mleka. Bydło Nr 4/2013. 4. Majchrzak M. Zastosowanie mini-ładowarek w gospodarstwach rolniczych. Bydło Nr 4/2013. 5. Majchrzak M. Robotyzacja w żywieniu bydła w systemie TMR. Bydło Nr 4/2013. 6. Wardal W. J. Wpuśćmy świeże powietrze do obór. Bydło Nr 6/213. 7. Wardal W. J. Legowiska dla krów mlecznych. Bydło Nr 8/213. 8. Wardal W. J. Urządzenia do efektywnego zagospodarowania gnojowicy. Bydło Nr 8/2013. 28
Etap III 2013 rok Liczba zorganizowanych seminariów W ramach działalności upowszechnieniowej zorganizowano seminarium na temat: Standaryzacja obiektów zagrodowej infrastruktury technicznej ze szczególnym uwzględnieniem budowli i budynków inwentarskich, które odbyło się w Instytucie Technologiczno-Przyrodniczym Oddział w Warszawie w dniu 27 listopada 2013 r. Na seminarium zostali zaproszeni przedstawiciele Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz m. in. pracownicy instytutów naukowych, wyższych uczelni, ośrodków doradztwa rolniczego, producentów maszyn i urządzeń dla rolnictwa. 29
Etap III 2013 rok Liczba zgłoszonych wynalazków 1. W ramach realizacji działania opracowano i przekazano do zgłoszenia wynalazek urządzenia Stanowisko do badań nowych technologii pozyskiwania biogazu z substratu o zawartości suchej masy powyżej 10%, zgłoszenie patentowe nr P.406470. Wynalazek ten został opisany w publikacji Rozwiązania instalacji biogazowych dla gospodarstw rodzinnych i farmerskich uwzględniające zagospodarowanie pozostałości pofermentacyjnej w Problemach Inżynierii Rolniczej, nr 3 (85), Falenty, 2014, str. 93-105. 30
Etap III 2013 rok Schemat wynalazku Rys. 4. Stanowisko badawcze do pozyskiwania biogazu z obornika i roślin energetycznych oraz odpadów organicznych 31
Etap III 2013 rok Produkty określone dla Działania 8.2 Celem etapu III było opracowanie katalogu rozwiązań technicznych i technologicznych zagrodowej infrastruktury technicznej. Katalog tworzą: Rozwiązania techniczno-technologiczne budynków i budowli inwentarskich. Artykuł przeglądowy. Materiały upowszechnione. Wynalazek. 32
Etap IV 2014 rok Mierniki określone dla Działania 8.2 Liczba raportów etapowych: 1 Liczba opracowanych artykułów upowszechnieniowych: 8 Liczba opracowanych katalogów: 1 Liczba opracowanych artykułów przeglądowych: 1 Liczba zorganizowanych seminariów: 1 Liczba zgłoszonych wynalazków: 1 Liczba uzyskanych wynalazków: 1 33
Etap IV 2014 rok Liczba opracowanych artykułów upowszechnieniowych 1. Majchrzak M. Modernizacja obór w zakresie żywienia bydła. Bydło Nr 2/2014. 2. Majchrzak M. Izolacja obór przed zawilgoceniem. Bydło Nr 2/2014. 3. Wardal W. J. Mieszacze powietrza w oborach. Bydło Nr 2/2014. 4. Wardal W. J. Jak zapewnić odpowiednią temperaturę w oborze zimą. Bydło Nr 3/2014. 5. Majchrzak M. Maszyny do zbioru zielonek i formowania bel. Bydło Nr 3/2014. 6. Majchrzak M. Magazynowanie ziarna i pasz treściwych. Bydło Nr 3/2014. 7. Majchrzak M. Efektywne wykorzystanie słomy pożniwnej. Nowy Raport Rolny. Nr 7/2014. 8. Majchrzak M. Suszarnie do nasion. Nowy Raport Rolny. Nr 8/2014. Liczba opracowanych artykułów przeglądowych 1. Opracowano i opublikowano artykuł przeglądowy na temat usuwania i magazynowania nawozu naturalnego, w ogólnopolskim czasopiśmie specjalistycznym BYDŁO, w formie dwóch następujących artykułów: Wardal W. J. Modernizacja ciągu gnojowego w oborach. Bydło Nr 1/2014; Wardal W. J. Magazynowanie stałych nawozów bydlęcych. Bydło Nr 1/2014. 34
Etap IV 2014 rok Liczba zorganizowanych seminariów W ramach działalności upowszechnieniowej zorganizowano seminarium na temat: Standaryzacja obiektów zagrodowej infrastruktury technicznej ze szczególnym uwzględnieniem budowli i budynków inwentarskich, które odbyło się w Instytucie Technologiczno-Przyrodniczym Oddział w Warszawie w dniu 25 listopada 2014 r. Na seminarium zostali zaproszeni przedstawiciele Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz m. in. pracownicy instytutów naukowych, wyższych uczelni, ośrodków doradztwa rolniczego, producentów maszyn i urządzeń dla rolnictwa. 35
Etap IV 2014 rok Liczba zgłoszonych wynalazków 1. W ramach realizacji działania opracowano wynalazek urządzenia Urządzenie do odseparowywania i magazynowania stałej masy z gnojowicy. Wynalazek został zgłoszony do Urzędu Patentowego w dniu 23.12.2014 roku, numer zgłoszenia P.410755. 36
Etap IV 2014 rok Schemat wynalazku Rys. 5. Urządzenie do odseparowywania i magazynowania stałej masy z gnojowicy w przekroju wzdłużnym 37
Etap IV 2014 rok Produkty określone dla Działania 8.2. Celem etapu IV było opublikowanie katalogu rozwiązań technicznych i technologicznych zagrodowej infrastruktury technicznej. Katalog tworzą: Rozwiązania techniczno-technologiczne budynków i budowli inwentarskich. Artykuł przeglądowy. Materiały upowszechnieniowe. Wynalazek. 38
Etap IV 2014 rok Produkty określone dla Działania 8.2 Przygotowano pod względem redakcyjnym i opublikowano w formie książkowej Katalog zawierający projekty następujących rozwiązań budynków i budowli: -obory wolnostanowiskowe boksowe z podłogą szczelinową dla krów mlecznych: OR-1 dla: 60 krów; OR-2 dla 66 krów; OR-3 dla 72 krów; OR-4 dla 64 krów; OR-5 dla 60 krów; OR-6 dla 60 krów; OR-7 dla 66 krów; OR-8 dla 120 krów; OR-9 dla 84 krów; OR- 10 dla 64 krów. -obory wolnostanowiskowe boksowe z podłogą pełną dla krów mlecznych: O-1 dla: 60 krów; O-2 dla 66 krów; O-3 dla 72 krów; O-4 dla 64 krów; O-5 dla 60 krów; O-6 dla 60 krów; O-7 dla 66 krów; O-8 dla 120 krów; O-9 dla 84 krów; O-10 dla 64 krów. obory wolnostanowiskowe z głęboką ściółką dla krów mlecznych: OS-1 dla 38 krów oraz OS-2 z obszarem paszowym z podłogą szczelinową dla 38 krów. - silosu przejazdowego S-1 z betonu monolitycznego; silosu przejazdowego S-2 z betonowych elementów prefabrykowanych; silosu komorowego S-3 - płyty obornikowej PG 1 z niskimi ściankami oporowymi; płyty obornikowej PG-2 z wysokimi ściankami oporowymi; płyty obornikowej PG-3 z monitoringiem szczelności - stanowiska załadunku płynnych odchodów zwierzęcych Z-1, studzienki Z-2 oraz zbiornika na płynne odchody zwierzęce zagłębionego przykrytego powłoką elastyczną Z-3; zbiornika na płynne odchody zwierzęce - zagłębionego przykrytego płytą żelbetową Z-4 i Z-5; zbiornika zagłębionego z monitoringiem szczelności Z-6 (UZYSKANY PATENT NR 215195). Katalog będzie drukowany w czasopiśmie Bydło w rozdziałach poczynając od 39 numeru listopadowego 2014 r.
Etap IV 2014 rok Produkty określone dla Działania 8.2 dokumenty patentowe WYNALAZEK KOMORA GNOJOWA 40
Etap IV 2014 rok Produkty określone dla Działania 8.2 Schemat wynalazku Rys. 6. Komora z widoku z góry i w przekroju wzdłużnym według osi A-A 41
Etap V 2015 rok Produkty określone dla Działania 8.2 Opracowano i opublikowano artykuł przeglądowy pt. Wpływ nowoczesnych rozwiązań technologiczno-funkcjonalnych w modernizowanych oborach na mikroklimat w formie rozdziału monografii pt. Problemy intensyfikacji produkcji zwierzęcej na tle ochrony środowiska i standardów Unii Europejskiej wydanej przez ITP. autorzy Romaniuk W., Mazur K Opracowano i opublikowano następujące materiały upowszechnieniowe w formie artykułów w czasopismach rolniczych. W ramach tych prac opublikowano następujące artykuły: 1.Rudnik K. Dojarnie w modernizowanych oborach. Bydło Nr 1/2015 2.Majchrzak M. Silosy do magazynowania pasz treściwych i ziarna zbóż. Bydło Nr 3/2015 3.Majchrzak M. Dlaczego hodowcy trzody chlewnej decydują się na bydło mięsne Bydło Nr 4/2015 4.Majchrzak M. Czochradło w oborze komfortem dla krów. Bydło Nr 5/201 5.Majchrzak M. Magazynowanie pasz treściwych w gospodarstwach rolnych. Bydło Nr 6/2015 6.Majchrzak M Na co szczególnie zwracać uwagę by ciągnik pracował bez niespodzianek. Nowy Raport Rolny. Nr 1-2/2015 7.Majchrzak M. Efektywne nawożenie gleb. Nowy Raport Rolny. Nr 1-2/2015 8.Majchrzak M. Przyczepy samozbierające do zielonek. Nowy Raport Rolny. Nr 5/2015 42
Etap V 2015 rok Produkty określone dla Działania 8.2 43
Podsumowanie W ramach realizacji Programu Wieloletniego Działanie 8.2. zrealizowano w pełni zakres prac określonych w założeniach do tego działania. Udostępniono produkty wyżej wymienione w formie monografii, publikacji, artykułów w czasopismach rolniczych o ogólnokrajowym i zagranicznym zasięgu. Projekty obiektów w formie katalogu udostępniono na stronie internetowej Instytutu i sukcesywnie publikowano w czasopismach. Rozwiązania innowacyjne w formie wynalazków zgłoszono do Urzędu Patentowego. Fachowe publikacje rozwiązań zagrodowych elementów infrastruktury opublikowano w formie broszur dostępnych na stronie internetowej Instytutu. Na czterech ogólnopolskich seminariach przekazano w formie prezentacji (materiałów seminaryjnych) informacje na temat przeprowadzonych prac dla 160 osób pracowników Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, specjalistów z Biur Projektowych, Ośrodków Doradztwa Rolniczego i Uczelni. 44
Dziękuję za uwagę 45